پیش از تاریخ بین النهرین، که از دوران پارینه سنگی تا ظهور کتابت در منطقه هلال حاصلخیز را در بر می گیرد، رودخانه های دجله و فرات، دامنه های زاگرس، جنوب شرقی آناتولی و شمال غربی سوریه را در بر می گیرد.این دوره به‌ویژه در جنوب بین‌النهرین قبل از هزاره چهارم پیش از میلاد به‌خوبی مستند نشده است، زیرا به دلیل شرایط زمین‌شناسی، دفن بقایای زیر آبرفت‌ها یا غوطه‌ور شدن آن‌ها در خلیج فارس است.در دوران پارینه سنگی میانی، شکارچیان در غارها و محوطه های فضای باز زاگرس سکونت داشتند و ابزارهای سنگی موستری تولید می کردند.نکته قابل توجه، بقایای خاکسپاری غار شانیدر، نشان دهنده شیوه های همبستگی و شفا در این گروه هاست.در دوران پارینه سنگی فوقانی، انسان‌های امروزی در منطقه زاگرس با استفاده از ابزارهای استخوانی و شاخی، که به عنوان بخشی از فرهنگ محلی اوریگناسین شناخته می‌شد، به نام «بارادوستیان» شناخته می‌شدند.اواخر دوره اپی پالئولیتیک، در حدود 17000 تا 12000 قبل از میلاد، با فرهنگ زرزیان و پیدایش روستاهای موقت با ساختارهای مدور مشخص شده است.استفاده از اجسام ثابت مانند سنگ آسیاب و دستکش نشان دهنده شروع کم تحرکی است.بین هزاره 11 و 10 قبل از میلاد، اولین روستاهای شکارچیان کم تحرک در شمال عراق ظاهر شد.این سکونتگاه‌ها خانه‌هایی را نشان می‌دادند که در اطراف یک «جوشگاه» مرکزی ساخته شده بودند، که نشان‌دهنده نوعی مالکیت خانوادگی است.شواهدی از حفظ جمجمه و تصاویر هنری پرندگان شکاری یافت شده است که نشان دهنده اقدامات فرهنگی این دوران است.