قدمت رادیوکربنی غاری در لاانگ اسپان در استان باتامبانگ، شمال غربی کامبوج وجود ابزار سنگی هوآبینهی را از 6000 تا 7000 قبل از میلاد و سفال های 4200 قبل از میلاد را تأیید کرد.^[1] یافته‌ها از سال 2012 منجر به این تفسیر رایج شد که این غار حاوی بقایای باستان‌شناسی اولین اشغال توسط گروه‌های شکارچی و گردآورنده و به دنبال آن افراد نوسنگی با استراتژی‌های شکار بسیار توسعه‌یافته و تکنیک‌های ساخت ابزار سنگی، و همچنین سفال‌های بسیار هنری است. ساخت و طراحی، و با شیوه های پیچیده اجتماعی، فرهنگی، نمادین و تشریفاتی.^[2] کامبوج در جاده یشم دریایی، که به مدت 3000 سال در منطقه برقرار بود، از سال 2000 قبل از میلاد تا 1000 پس از میلاد شرکت کرد.^[3]جمجمه‌ها و استخوان‌های انسان که در سامرونگ سن در استان کامپونگ چنانگ کشف شده‌اند، مربوط به ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است.هنگ سوفادی (2007) مقایسه هایی را بین سامرونگ سن و مکان های خاکی مدور در شرق کامبوج انجام داده است.این افراد ممکن است از جنوب شرقی چین به شبه جزیره هندوچین مهاجرت کرده باشند.محققان اولین کشت برنج و اولین برنزسازی در آسیای جنوب شرقی را به این مردم می‌دانند.دوره عصر آهن در آسیای جنوب شرقی حدود 500 سال قبل از میلاد آغاز می شود و تا پایان دوره فونان - در حدود 500 پس از میلاد - ادامه می یابد زیرا اولین شواهد ملموس برای تجارت دریایی پایدار و تعامل اجتماعی-سیاسی با هند و آسیای جنوبی را ارائه می دهد.در قرن اول مهاجران جوامع پیچیده و سازمان یافته و کیهان شناسی مذهبی متنوعی را ایجاد کردند که به زبان های گفتاری پیشرفته بسیار مرتبط با زبان های امروزی نیاز داشت.پیشرفته‌ترین گروه‌ها در امتداد ساحل و در دره رودخانه مکونگ و نواحی دلتا در خانه‌هایی روی پایه‌ها زندگی می‌کردند که در آن برنج کشت می‌کردند، ماهیگیری می‌کردند و حیوانات اهلی نگهداری می‌کردند.^[4]