فتح قسطنطنیه

بین سالهای 1346 و 1349 مرگ سیاه تقریباً نیمی از ساکنان قسطنطنیه را کشت.این شهر به دلیل زوال عمومی اقتصادی و سرزمینی امپراتوری خالی از سکنه شد.در سال 1450، امپراتوری فرسوده شد و به چند کیلومتر مربع خارج از شهر قسطنطنیه، جزایر پرنس در دریای مرمره و پلوپونز با مرکز فرهنگی آن در میستراس کوچک شد.امپراتوری ترابیزون، یک دولت جانشین مستقل که پس از جنگ صلیبی چهارم شکل گرفت، در آن زمان در سواحل دریای سیاه نیز حضور داشت.تا سال 1453، شامل یک سری روستاهای محصور شده بود که با مزارع وسیعی که توسط دیوارهای تئودوسیان قرن پنجم احاطه شده بودند، از هم جدا شدند.هنگامی که محمد دوم در سال 1451 جانشین پدرش شد، او فقط نوزده سال داشت.بسیاری از دادگاه های اروپایی تصور می کردند که حاکم جوان عثمانی به طور جدی هژمونی مسیحی در بالکان و دریای اژه را به چالش نمی کشد.در واقع، اروپا به سلطنت رسیدن محمد را جشن گرفت و امیدوار بود که بی تجربگی او عثمانی ها را به بیراهه بکشاند.این محاسبات با پیشروی های دوستانه محمد با فرستادگان اروپایی در دربار جدیدش تقویت شد.^[6]

در اوایل سال 1452، کار بر روی ساختن قلعه دوم (Rumeli hisarı) در سمت اروپایی بسفر، چندین مایلی شمال قسطنطنیه آغاز شد.قلعه جدید مستقیماً بر روی تنگه آنادولو حصاری قرار داشت که توسط پدربزرگ محمد بایزید اول ساخته شده بود. این جفت قلعه کنترل کامل ترافیک دریایی در بسفر را تضمین می کرد و در برابر حمله مستعمرات جنوا در سواحل دریای سیاه دفاع می کرد. شمال.در واقع قلعه جدید Boğazkesen نامیده می شد که به معنای "تنگه گیر" یا "گلو شکن" است.بازی با کلمات بر موقعیت استراتژیک آن تأکید می کند: در ترکی boğaz به معنای «تنگه» و «گلو» است.

در اکتبر 1452، محمد به توراخان بیگ دستور داد تا یک نیروی پادگان بزرگ در پلوپونز مستقر کند تا توماس و دمتریوس (مستبدان در جنوب یونان) را از کمک به برادرشان کنستانتین یازدهم پالیولوژیوس در طول محاصره قریب الوقوع قسطنطنیه بازدارند.کاراجا پاشا، بیلربیی روملیا، مردانی را فرستاد تا راه‌های آدریانوپل به قسطنطنیه را آماده کنند تا پل‌ها بتوانند با توپ‌های عظیم مقابله کنند.50 نجار و 200 صنعتگر نیز در جاهایی که لازم بود راه ها را تقویت کردند.^[7] مورخ یونانی، میشائیل کریتوبولوس، سخنان محمد دوم را به سربازانش قبل از محاصره نقل می‌کند: ^[8]دوستان من و مردان امپراتوری من!همه شما به خوبی می دانید که پدران ما این پادشاهی را که ما اکنون در دست داریم به بهای مبارزات بسیار و خطرات بسیار بزرگ تضمین کردند و پس از آن که آن را پیاپی از پدران خود، از پدری به پسر دیگر منتقل کردند، آن را به من سپردند.زیرا برخی از بزرگ‌ترین شما در بسیاری از بهره‌برداری‌های انجام شده توسط آنها شریک بوده‌اید - حداقل شما که در سنین رشد هستید - و کوچک‌تر از شما این اعمال را از پدرانتان شنیده‌اید.آن‌ها نه آنچنان رویدادهای باستانی هستند و نه از آن دسته‌هایی که در گذر زمان فراموش شوند.با این حال، شاهد عینی کسانی که دیده اند، بهتر از شنیدن اعمالی که دیروز یا دیروز اتفاق افتاده، گواهی می دهد.

در 5 آوریل، خود سلطان محمد با آخرین نیروهایش وارد شد و مدافعان مواضع خود را گرفتند.از آنجایی که تعداد بیزانس برای اشغال کامل دیوارها کافی نبود، تصمیم گرفته شد که فقط دیوارهای بیرونی محافظت شوند.کنستانتین و سربازان یونانی اش از Mesoteichion، بخش میانی دیوارهای خشکی، جایی که رودخانه لیکوس از آنها عبور می کرد، محافظت می کردند.این بخش ضعیف ترین نقطه دیوارها در نظر گرفته می شد و در اینجا بیشتر از حمله می ترسید.Giustiniani در شمال امپراتور، در دروازه Charisian (Myriandrion) مستقر بود.بعداً در طول محاصره، او به Mesoteichion منتقل شد تا به کنستانتین بپیوندد و Myriandrion را به برادران Bocchiardi واگذار کرد.ژیرولامو مینوتو و ونیزی‌هایش به همراه تئودورو کاریستو، برادران لانگاسکو و اسقف اعظم لئوناردو از خیوس در کاخ Blachernae مستقر بودند.^[9]ارتش مدافع قسطنطنیه نسبتاً کوچک بود، در مجموع حدود 7000 مرد که 2000 نفر از آنها خارجی بودند.در آغاز محاصره، احتمالاً کمتر از 50000 نفر در داخل دیوارها زندگی می کردند، از جمله پناهندگان از مناطق اطراف.فرمانده ترک، دورگانو، که در قسطنطنیه برای امپراتور کار می کرد، با ترک ها در دستمزد خود از یکی از محله های شهر در سمت دریا محافظت می کرد.این ترکان به امپراتور وفادار ماندند و در نبرد بعدی از بین رفتند.سپاه جنوا ارتش دفاع کننده به خوبی آموزش دیده و مجهز بود، در حالی که بقیه ارتش متشکل از تعداد کمی از سربازان آموزش دیده، غیرنظامیان مسلح، ملوانان و نیروهای داوطلب از جوامع خارجی و در نهایت راهبان بودند.پادگان از چند قبضه توپ با کالیبر کوچک استفاده کرد که در نهایت ناکارآمدی آنها ثابت شد.بقیه شهروندان دیوارها را تعمیر می‌کردند، در پست‌های دیده‌بانی نگهبانی می‌دادند، آذوقه‌های غذایی را جمع‌آوری و توزیع می‌کردند، و اشیای طلا و نقره را از کلیساها جمع‌آوری می‌کردند تا برای پرداخت پول سربازان خارجی به سکه تبدیل شوند.عثمانی ها نیروی بسیار بیشتری داشتند.مطالعات اخیر و داده‌های بایگانی عثمانی نشان می‌دهد که حدود 50000 تا 80000 سرباز عثمانی، از جمله بین 5000 تا 10000 جانیچر، 70 توپ و یک سپاه پیاده نظام زبده، و هزاران سرباز مسیحی، به ویژه 1500 کالسکه نظامی مسیحی، وجود داشتند برانکوویچ به عنوان بخشی از تعهد خود در قبال سلطان عثمانی - فقط چند ماه قبل از آن، برانکوویچ پول بازسازی دیوارهای قسطنطنیه را تأمین کرده بود.محمد یک ناوگان (که بخشی از آن توسط ملوانان اسپانیایی از گالیپولی خدمه می شد) ساخت تا شهر را از دریا محاصره کند.برآوردهای معاصر از قدرت ناوگان عثمانی از 110 کشتی تا 430 کشتی را شامل می شود. یک برآورد مدرن واقعی تر، قدرت ناوگان 110 کشتی را پیش بینی می کند که شامل 70 کشتی بزرگ، 5 کشتی معمولی، 10 کشتی کوچکتر، 25 قایق پارویی بزرگ، و حمل و نقل می کند.

در آغاز محاصره، محمد تعدادی از بهترین نیروهای خود را برای کاهش سنگرهای باقیمانده بیزانس در خارج از شهر قسطنطنیه فرستاد.قلعه تراپیا در تنگه بسفر و یک قلعه کوچکتر در روستای استودیوس در نزدیکی دریای مرمره ظرف چند روز تصرف شدند.جزایر شاهزاده در دریای مرمره توسط ناوگان دریاسالار بالتوغلو تصرف شد.^[10] توپ‌های عظیم محمد برای هفته‌ها بر روی دیوارها شلیک می‌کردند، اما به دلیل عدم دقت و سرعت شلیک بسیار آهسته، بیزانسی‌ها می‌توانستند پس از هر شلیک بیشتر آسیب را ترمیم کنند و تأثیر توپخانه عثمانی را کاهش دهند.^[11]

علیرغم برخی حملات کاوشگر، ناوگان عثمانی تحت فرمان بالتوغلو به دلیل زنجیر در ورودی نتوانست وارد شاخ طلایی شود.اگرچه یکی از وظایف اصلی ناوگان جلوگیری از ورود هر کشتی خارجی به شاخ طلایی بود، اما در 20 آوریل، یک ناوگان کوچک متشکل از چهار کشتی مسیحی پس از چند جنگ سنگین موفق شدند وارد شوند، اتفاقی که روحیه مدافعان را تقویت کرد و باعث شد. خجالت بر سلطانبالتوغلو به احتمال زیاد در این درگیری از ناحیه چشم مجروح شده است.محمد مال و اموال بالتوغلو را خلع کرد و به یانچی ها داد و دستور داد تا او را 100 ضربه شلاق بزنند.^[12]

محمد دستور ساخت جاده ای از کنده های روغنی را در سراسر گالاتا در سمت شمالی شاخ طلایی داد و کشتی های خود را بر فراز تپه، مستقیماً به شاخ طلایی در 22 آوریل کشید و مانع زنجیره را دور زد.این اقدام جریان تدارکات کشتی‌های جنوایی از مستعمره اسمی بی‌طرف پرا را به‌طور جدی تهدید کرد و باعث تضعیف روحیه مدافعان بیزانس شد.

در شب 28 آوریل، تلاش شد تا کشتی‌های عثمانی در شاخ طلایی با استفاده از کشتی‌های آتش‌نشانی منهدم شود، اما عثمانی‌ها مسیحیان را با تلفات زیادی مجبور به عقب‌نشینی کردند.چهل ایتالیایی از کشتی های غرق شده خود فرار کردند و به سمت ساحل شمالی شنا کردند.به دستور محمد ، در مقابل دید مدافعان شهر بر روی دیوارهای دریا در آن سوی شاخ طلایی، آنها را روی چوب‌های چوبی انداختند.مدافعان در تلافی اسرای عثمانی خود را که در مجموع 260 نفر بودند به دیوار آوردند و در آنجا یکی یکی در مقابل چشم عثمانی ها اعدام شدند.با شکست حمله خود به شناورهای عثمانی، مدافعان مجبور شدند بخشی از نیروهای خود را برای دفاع از دیوارهای دریایی در امتداد شاخ طلایی متفرق کنند.

ارتش عثمانی چندین حمله از پیش روی دیوار خشکی قسطنطنیه انجام داده بود، اما شکست های پرهزینه ای بود.^[13] جراح ونیزی، نیکولو باربارو، که در دفتر خاطرات خود یکی از این حملات زمینی توسط جانیچرها را توصیف می کند، نوشت:آنها متوجه شدند که ترکها درست از زیر دیوارها بالا می آیند و به دنبال جنگ می روند، به ویژه جانیچرها... و وقتی یکی دو نفر از آنها کشته شدند، بلافاصله ترک های بیشتری آمدند و کشته ها را بردند ... بدون اینکه اهمیتی بدهند که چقدر به آنها نزدیک شده اند. به دیوارهای شهرافراد ما با اسلحه و کمان به سمت آنها تیراندازی کردند و به سمت ترکی که هموطن مرده خود را می برد هدف گرفتند و هر دو مرده به زمین می افتادند و سپس ترک های دیگری آمدند و آنها را بردند، اما هیچ کس از مرگ نمی ترسید. حاضرند اجازه دهند ده نفر از خود کشته شوند، نه اینکه شرمنده ترک یک جسد ترک در کنار دیوارها شوند.^[14]

پس از این حملات بی‌نتیجه، عثمانی‌ها با ساختن تونل‌هایی برای مین‌برداری از دیوارها از اواسط می تا 25 می، به دنبال شکستن دیوارها بودند.بسیاری از سنگ شکن ها معدنچیان صرب الاصل بودند که از نووبردو به فرماندهی زاگان پاشا فرستاده شده بودند.^[15] یک مهندس به نام یوهانس گرانت، آلمانی که همراه با گروه ژنو آمده بود، مین های ضد مین حفر کرد و به نیروهای بیزانسی اجازه داد وارد معادن شده و معدنچیان را بکشند.بیزانسی ها اولین تونل را در شب 16 مه رهگیری کردند.تونل های بعدی در 21، 23 و 25 مه قطع شد و با آتش یونان و نبرد شدید نابود شد.در 23 ماه مه، بیزانسی ها دو افسر ترک را دستگیر و شکنجه کردند، آنها محل تمام تونل های ترکیه را که ویران شده بودند فاش کردند.^[16]

مقدمات حمله نهایی در غروب 26 مه آغاز شد و تا روز بعد ادامه یافت.به مدت 36 ساعت پس از تصمیم شورای جنگ برای حمله، عثمانی ها به طور گسترده نیروی انسانی خود را برای حمله عمومی بسیج کردند.سپس نماز و استراحت در 28 مه قبل از شروع حمله نهایی به سربازان داده شد.در سمت بیزانس، یک ناوگان کوچک ونیزی متشکل از 12 کشتی، پس از جستجو در دریای اژه، در 27 مه به پایتخت رسید و به امپراتور گزارش داد که هیچ ناوگان امدادی بزرگ ونیزی در راه نیست.در 28 مه، در حالی که ارتش عثمانی برای حمله نهایی آماده می شد، راهپیمایی های مذهبی دسته جمعی در شهر برگزار شد.در شب، آخرین مراسم عشایر در ایاصوفیه برگزار شد که در آن امپراتور با نمایندگان و اشراف هر دو کلیساهای لاتین و یونان شرکت کردند.تا این لحظه عثمانی ها با استفاده از 55000 پوند باروت، 5000 گلوله از توپ های خود شلیک کرده بودند.فریادها با صدای بوق های انفجار در اردوگاه پرسه می زدند و غازی ها را بیدار می کردند.اندکی پس از نیمه شب سه شنبه 29 مه، حمله آغاز شد.نیروهای مسیحی امپراتوری عثمانی ابتدا حمله کردند و به دنبال آن امواج متوالی آزاپ های نامنظم که آموزش و تجهیزات ضعیفی نداشتند و نیروهای بیلیک ترکمن آناتولی که بر بخشی از دیوارهای آسیب دیده بلاخرنا در شمال غربی شهر متمرکز شدند، حمله کردند.این بخش از دیوارها پیش از این در قرن یازدهم ساخته شده بود و بسیار ضعیف تر بود.مزدوران ترکمن موفق شدند این بخش از دیوارها را بشکنند و وارد شهر شوند اما به همان سرعت توسط مدافعان عقب رانده شدند.سرانجام، آخرین موج متشکل از جنیچرهای نخبه، به دیوارهای شهر حمله کرد.ژنرال جنوایی مسئول مدافعان در خشکی، جیووانی جوستینیانی، در جریان این حمله به شدت مجروح شد و تخلیه او از باروها باعث وحشت در صفوف مدافعان شد.^[17]با عقب نشینی سربازان جنوای جوستینیانی به داخل شهر و به سمت بندر، کنستانتین و افرادش که اکنون به حال خود رها شده بودند، همچنان در برابر یانیچرها موضع خود را حفظ کردند.افراد کنستانتین سرانجام نتوانستند از ورود عثمانی ها به شهر جلوگیری کنند و مدافعان در چندین نقطه از دیوار غرق شدند.هنگامی که پرچم های ترکیه در بالای کرکوپورتا به اهتزاز درآمدند، دروازه کوچکی که باز بود، وحشت ایجاد شد و دفاع فرو ریخت.جانیچرها به رهبری اولوباتلی حسن به جلو فشار آوردند.بسیاری از سربازان یونانی برای محافظت از خانواده های خود به خانه برگشتند، ونیزی ها به کشتی های خود عقب نشینی کردند و تعدادی از جنواها به گالاتا گریختند.بقیه تسلیم شدند یا با پریدن از دیوارهای شهر خودکشی کردند.^[18] خانه‌های یونانی نزدیک‌ترین خانه‌ها به دیوارها اولین خانه‌هایی بودند که از عثمانی‌ها آسیب دیدند.گفته می شود که کنستانتین با کنار گذاشتن رگال های امپراتوری ارغوانی خود، آخرین اتهام را علیه عثمانی های وارده رهبری کرد و در نبرد بعدی در خیابان ها در کنار سربازانش از بین رفت.نیکولو باربارو ونیزی در دفتر خاطرات خود ادعا کرد که کنستانتین در لحظه ای که ترک ها در دروازه سان رومانو نفوذ کردند، خود را حلق آویز کرد.در نهایت، سرنوشت او نامعلوم است.پس از حمله اولیه، ارتش عثمانی در امتداد گذرگاه اصلی شهر، مسه، از کنار مجامع بزرگ و کلیسای حواریون مقدس که محمد دوم می خواست به عنوان جایگاهی برای ایلخانی تازه منصوب شده خود فراهم کند تا کنترل بهتری داشته باشد. رعایای مسیحی اومحمد دوم یک گارد پیشرو برای محافظت از این ساختمان های کلیدی فرستاده بود. کاتالان ها که موقعیت خود را در بخشی از دیواری که امپراتور به آنها اختصاص داده بود حفظ کردند، این افتخار را داشتند که آخرین سربازانی باشند که سقوط کردند.سلطان پره جولیا، پسرانش و کنسول ژوان د لا ویا و دیگران را سر برید.چند غیرنظامی موفق به فرار شدند.زمانی که ونیزی ها به سمت کشتی های خود عقب نشینی کردند، عثمانی ها دیوارهای شاخ طلایی را گرفته بودند.خوشبختانه برای ساکنان شهر، عثمانی ها علاقه ای به کشتن بردگان بالقوه با ارزش نداشتند، بلکه به غارتی که می توانستند از حمله به خانه های شهر به دست آورند، علاقه داشتند، بنابراین تصمیم گرفتند به جای آن به شهر حمله کنند.کاپیتان ونیزی به افرادش دستور داد که دروازه شاخ طلایی را بشکنند.پس از انجام این کار، ونیزی ها با کشتی های پر از سربازان و پناهندگان آنجا را ترک کردند.اندکی پس از خروج ونیزی ها، چند کشتی جنوائی و حتی کشتی های امپراتور به دنبال آنها از شاخ طلایی خارج شدند.این ناوگان قبل از اینکه نیروی دریایی عثمانی کنترل شاخ طلایی را به دست بگیرد، به سختی فرار کرد، که تا ظهر انجام شد.^[18]ارتش در آگوستئوم، میدان وسیعی که در مقابل کلیسای بزرگ ایا صوفیه قرار داشت، جمع شدند که درهای برنزی آن توسط انبوهی از غیرنظامیان داخل ساختمان بسته شده بود، به امید محافظت الهی.پس از شکستن درها، سربازان جماعت را بر اساس قیمتی که می توانستند در بازارهای برده بیاورند، جدا کردند.بارباروی ونیزی مشاهده کرد که خون در شهر "مانند آب باران در ناودان ها پس از طوفان ناگهانی" جاری است و اجساد ترک ها و مسیحیان "مثل خربزه در امتداد کانال" در دریا شناور هستند.^[19]

محمد دوم طبق قولی که به آنها داده بود و به رسم آن زمان به سربازان خود سه روز فرصت داد تا شهر را غارت کنند.^[20] سربازان بر سر تصاحب برخی از غنایم جنگی جنگیدند.در روز سوم فتح، محمد دوم دستور داد تا همه غارت‌ها متوقف شود و اعلامیه‌ای صادر کرد که همه مسیحیان که از دستگیری خودداری کرده‌اند یا باج گرفته‌اند می‌توانند بدون آزار بیشتر به خانه‌های خود بازگردند، اگرچه بسیاری از آنها خانه‌ای برای بازگشت نداشتند. بسیاری دیگر به اسارت گرفته شده بودند و باج داده نشده بودند.خود محمد کوبید و محراب ایاصوفیه را زیر پا گذاشت.سپس دستور داد مؤذن بر منبر برود و دعا بخواند.ایاصوفیه به مسجد تبدیل شد، اما به کلیسای ارتدکس یونان اجازه داده شد دست نخورده باقی بماند و گنادیوس اسکولاریوس به عنوان پاتریارک قسطنطنیه منصوب شد.با تصرف قسطنطنیه، محمد دوم پایتخت آینده پادشاهی خود را به دست آورده بود، هرچند که به دلیل سال ها جنگ در حال کاهش بود.سقوط قسطنطنیه بسیاری از اروپاییان را شوکه کرد و آن را یک رویداد فاجعه بار برای تمدن خود می دانستند.بسیاری می ترسیدند که سایر پادشاهی های مسیحی اروپایی نیز به سرنوشت قسطنطنیه دچار شوند.از دست دادن شهر یک ضربه فلج کننده برای مسیحیت بود و غرب مسیحی را در معرض دشمنی سرسخت و متجاوز در شرق قرار داد.فتح مجدد قسطنطنیه توسط مسیحیان تا سالها پس از سقوط آن به دست امپراتوری عثمانی، یک هدف در اروپای غربی باقی ماند.شایعات زنده ماندن کنستانتین یازدهم و نجات بعدی توسط یک فرشته، بسیاری را امیدوار کرد که روزی شهر به دست مسیحیان بازگردد.پاپ نیکلاس پنجم خواستار یک ضد حمله فوری در قالب یک جنگ صلیبی شد، اما هیچ قدرت اروپایی تمایلی به شرکت نداشت و پاپ به اعزام ناوگان کوچکی متشکل از 10 کشتی برای دفاع از شهر متوسل شد.جنگ صلیبی کوتاه مدت بلافاصله به پایان رسید و با ورود اروپای غربی به قرن شانزدهم، دوران جنگ های صلیبی به پایان رسید.