1812 - 1815
Ҷанги 1812
Ҷанги соли 1812 як муноқишае буд, ки байни Иёлоти Муттаҳида ва иттифоқчиёни он ва Шоҳигарии Муттаҳидаи Британияи Кабир ва Ирландия ва колонияҳои вобастаи он дар Амрикои Шимолӣ ва иттифоқчиёни он меҷангиданд.Дар чанг аз хар ду тараф бисьёр халкхои махаллй мечангиданд.Танишҳо аз ихтилофҳои тӯлонӣ дар бораи густариши ҳудудӣ дар Амрикои Шимолӣ ва дастгирии Бритониё ба қабилаҳои амрикоии бумӣ, ки ба муқовимати мустамликавии ИМА дар қаламрави шимолу ғарбӣ муқобил буданд, ба вуҷуд омадаанд.Инҳо дар соли 1807 пас аз он ки Нерӯи баҳрии шоҳона ба ҷорӣ кардани маҳдудиятҳои сахттар дар тиҷорати Амрико бо Фаронса шурӯъ кард ва мардони матбуъотро, ки онҳо ҳамчун субъекти Бритониё, ҳатто онҳое, ки шаҳодатномаҳои шаҳрвандии Амрико доранд, афзоиш доданд.[1] Андешаҳо дар ИМА дар бораи чӣ гуна вокуниш ба онҳо тақсим карда шуданд ва гарчанде ки аксарият дар палата ва сенат ба ҷанг овоз доданд, онҳо аз рӯи хатҳои қатъии ҳизбӣ, бо Ҳизби демократӣ-ҷумҳуриявӣ ба ҷонибдорӣ ва Ҳизби федералистӣ муқобил буданд.[2] Хабарҳо дар бораи гузаштҳои Бритониё, ки бо кӯшиши пешгирӣ аз ҷанг содир шуда буданд, то охири моҳи июл ба ИМА нарасид, ки дар он вақт муноқиша аллакай идома дошт.Дар баҳр, Флоти азими баҳрии шоҳона ба тиҷорати баҳрии ИМА муҳосираи муассир ҷорӣ кард, дар ҳоле ки аз соли 1812 то 1814 мунтазами Бритониё ва милисаҳои мустамлика як қатор ҳамлаҳои амрикоиро ба Канадаи Боло мағлуб карданд.[3] Ин бо пирӯзии ИМА дар қаламрави шимолу ғарбӣ бо пирӯзӣ дар кӯли Эри ва Темза дар соли 1813 мувозинат карда шуд. Аз тахт даст кашидани Наполеон дар аввали соли 1814 ба бритониёӣ имкон дод, ки ба Амрикои Шимолӣ ва Флоти Шоҳӣ нерӯҳои иловагӣ фиристанд, то қувваҳои худро тақвият бахшанд. блокада, иктисодиёти Америкаро хароб мекунад.[4] Моҳи августи соли 1814 дар Гент гуфтушунид оғоз шуд, ки ҳарду ҷониб сулҳро мехостанд;ба иктисодиёти Британия эмбаргои тичоратй таъсири сахт расонд, дар сурате, ки федералистхо дар мохи декабрь конвенсияи Хартфордро даъват карданд, то мукобилияти худро ба чанг расмй гардонанд.Дар моҳи августи соли 1814, нерӯҳои бритониёӣ Вашингтонро сӯзонданд, пеш аз он ки пирӯзиҳои Амрико дар Балтимор ва Платтсбург дар моҳи сентябр ба ҷанг дар шимол хотима ёфтанд.Мубориза дар Иёлоти Муттаҳидаи Амрико, ки дар охири соли 1813 ҷанги шаҳрвандӣ идома дошт, дар байни фраксияи Крик, ки аз ҷониби тоҷирони испанӣ ва бритониёӣ ва онҳое, ки аз ҷониби ИМА дастгирӣ мешуданд, сар зад.Аз ҷониби милитсияи ИМА таҳти роҳбарии генерал Эндрю Ҷексон дастгирӣ карда шуд, Крикҳои пуштибонии амрикоӣ як қатор ғалабаҳоро ба даст оварданд, ки дар моҳи ноябри соли 1814 бо забти Пенсакола ба анҷом расид. Дар аввали соли 1815, Ҷексон ҳамлаи Бритониёро ба Ню Орлеан мағлуб кард ва ӯро ба шӯҳрати миллӣ ва баъдтар ғалаба кард. дар интихоботи президентии ИМА дар соли 1828.Хабари ин муваффакият ба Вашингтон дар як вакт бо имзои шартномаи Гент расид, ки он мавкеи пеш аз чанг баркарор кардашударо аслан баркарор намуд.Дар ҳоле ки Бритониё исрор мекард, ки ба ин заминҳои мутааллиқ ба иттифоқчиёни амрикоии бумии онҳо то соли 1811 дохил мешаванд, Конгресс онҳоро ҳамчун миллатҳои мустақил эътироф накард ва ҳеҷ яке аз тарафҳо кӯшиши иҷрои ин талаботро надоштанд.