Революцияи 5 октябри соли 1910 сарнагун шудани монархияи чандинасраи Португалия ва ба чои он Республикаи якуми Португалия барпо гардид.Ин натичаи табаддулоти давлатй буд, ки онро Партияи республикавии Португалия ташкил кардааст.То соли 1910 Подшоҳии Португалия дар бӯҳрони амиқ қарор дошт: хашми миллӣ бар зидди Ультиматуми Британияи соли 1890, хароҷоти оилаи шоҳона, кушта шудани шоҳ ва вориси ӯ дар соли 1908, тағйири ақидаҳои динӣ ва иҷтимоӣ, ноустувории ду ҳизби сиёсӣ (Прогрессивӣ) ва Регенерадор), диктатураи Жоао Франко ва ба таври ошкоро мутобик карда натаво-нистани режим ба замони муосир, хамаи ин боиси хашму газаби васеъ ба мукобили монархия гардид.Тарафдорони республика, хусусан партиям республикавй, роххои истифода бурдани вазъиятро ёфтанд.Ҳизби ҷумҳурихоҳ худро ҳамчун ягона ҳизбе муаррифӣ кард, ки барномае дошт, ки қодир ба кишвар мақоми гумшудаи худро баргардонад ва Португалияро дар роҳи пешрафт қарор диҳад.Пас аз худдории харбиён дар мубориза ба мукобили кариб ду хазор солдат ва матросхое, ки аз 3 то 4 октябри соли 1910 шуриш бардоштанд, дар соати 9 пагохй аз балкони зали шахри Лиссабон дар Лиссабон республика эълон карда шуд.Пас аз революция, хукумати муваккатй бо сардории Теофило Брага такдири мамлакатро то тасдики Конституция дар соли 1911, ки ибтидои Республикаи Якумро нишон медод, идора мекард.Аз љумла, бо таъсиси љумњурї рамзњои миллї: Суруди миллї ва парчам таѓйир ёфтанд.Инқилоб баъзе озодиҳои шаҳрвандӣ ва диниро ба вуҷуд овард.