Шаҳри Шумер, ки тақрибан аз 5500-3300 пеш аз милод оғоз шуда буд, аз ҷониби мардуми Осиёи Ғарбӣ буд, ки ба шумерӣ, як забони беназири ғайрисемитӣ ва ғайриҳиндуаврупоӣ ҳарф мезананд.Далелҳо номҳои шаҳрҳо ва дарёҳоро дар бар мегиранд.^[8] Тамаддуни шумерӣ дар давраи Урук (ҳазораи 4 то милод) инкишоф ёфта, ба давраи Ҷемдет Наср ва давраи сулолаи аввал табдил ёфт.Эриду, як шаҳри муҳими Шумерҳо, ҳамчун як нуқтаи муттаҳидшавии фарҳангии деҳқонони Убайдиён, чарогоҳҳои семитии бодиянишин ва мардуми моҳигир, ки эҳтимолан аҷдодони шумерҳо буданд, пайдо шуд.^[9]Давраи қаблии Убайд бо сафолҳои хоси худ, ки дар саросари Байнаннаҳрайн ва Халиҷи Форс паҳн шудааст, қайд карда мешавад.Фарҳанги Убайд, ки эҳтимолан аз фарҳанги Самарраи Байнаннаҳрайни шимолӣ гирифта шудааст, бо шаҳракҳои калон, хонаҳои аз гилӣ ва аввалин маъбадҳои меъмории ҷамъиятӣ дар Байнаннаҳрайн хос аст.^[10] Дар ин давра оғози урбанизатсия, бо пешрафт дар соҳаи кишоварзӣ, ҳомикунонии ҳайвонот ва истифодаи плугҳо аз шимол ҷорӣ шуд.^[11]Гузариш ба давраи Урук гузаштан ба кулолии рангнашудаи оммавиро дар бар мегирифт.^[12] Ин давра афзоиши назарраси шаҳрҳо, истифодаи меҳнати ғулом ва савдои густурдаро нишон дод, ки ба минтақаҳои атроф таъсир расонд.Шаҳрҳои Шумер эҳтимолан теократӣ буданд, ки онҳоро подшоҳони коҳин ва шӯроҳо, аз ҷумла занон роҳбарӣ мекарданд.Давраи Урук ҷанги маҳдуди муташаккилро дид, ки шаҳрҳо умуман девор надоштанд.^[13] Охири давраи Урук, тақрибан дар солҳои 3200-2900 пеш аз милод, ба ларзиши Пиора рост омад, ки тағирёбии иқлимӣ анҷоми оптималии иқлимии голосенро нишон медиҳад.^[14]Давраи династии минбаъда, одатан ба с.2900 - в.2350 пеш аз милод, гузариш аз маъбад ба роҳбарияти дунявӣ ва пайдоиши шахсиятҳои таърихӣ ба монанди Гилгамешро дид.^[15] Дар он ривоҷи хаттӣ ва ташаккули аввалин шаҳрҳо ва давлатҳо дида мешавад.Худи ED бо мавҷудияти давлатҳои сершумори шаҳрҳо тавсиф карда мешуд: давлатҳои хурд бо сохтори нисбатан содда, ки бо мурури замон инкишоф ва мустаҳкам мешаванд.Ин рушд дар ниҳоят ба муттаҳид шудани қисми зиёди Байнаннаворӣ дар зери ҳукмронии Саргон, аввалин монархи империяи Аккад оварда расонд.Сарфи назар аз ин парокандагии сиёсӣ, шаҳрҳои ED як фарҳанги моддии нисбатан якхела доштанд.Шаҳрҳои шумерӣ, аз қабили Урук, Ур, Лагаш, Умма ва Ниппур, ки дар Байнанноҳии Поён ҷойгиранд, хеле пурқувват ва таъсирбахш буданд.Дар шимол ва ғарб штатҳо дар шаҳрҳо ба монанди Киш, Мари, Нагар ва Эбла ҷойгир буданд.Эаннатуми Лагаш ба таври мухтасар яке аз аввалин империяҳои таърихро таъсис дод, ки қисми зиёди Сумерро фаро гирифт ва таъсири худро берун аз он паҳн кард.^[16] Давраи сулолаи аввал бо давлатҳои сершумори шаҳрҳо, ба монанди Урук ва Ур қайд карда шуда буд, ки боиси муттаҳид шудани Саргон дар империяи Аккад гардид.Сарфи назар аз парокандагии сиёсй, ин шахр-давлатхо маданияти умумии модди доштанд.