Udhëtimet e Ferdinand Magelanit

1505

Udhëtimi i parë

1518

Mbreti Charles I financon udhëtimin

1519

Nisja

1519

Rio de Janeiro

1520

Kryengritje

1520

Ngushtica e Magelanit

1521

Rënia në tokë

1521

Filipinet

1521

Vdekje në betejë

1521

Indonezia

1521

Rrumbullakimi i Kepit

1522

Uria

1522

Udhëtoni në shtëpi

1523

Epilogu

Udhëtimet e Ferdinand Magelanit

Ekspedita Magellan, e njohur gjithashtu si ekspedita Magellan-Elcano, ishte udhëtimi i parë rreth botës.Ishte një ekspeditë spanjolle e shekullit të 16-të e udhëhequr fillimisht nga eksploruesi portugez Ferdinand Magellan në Moluccas, e cila u nis ngaSpanja në 1519 dhe përfundoi në 1522 nga lundërtari spanjoll Juan Sebastián Elcano, pasi kaloi Oqeanin Atlantik, Paqësor dhe Indian, duke kulmuar në të parën. rreth lundrimi i botës.Ekspedita realizoi qëllimin e saj kryesor - gjetjen e një rruge perëndimore për në Moluccas (Ishujt Spice).Flota u largua nga Spanja më 20 shtator 1519, lundroi përtej oqeanit Atlantik dhe poshtë bregut lindor të Amerikës së Jugut, duke zbuluar përfundimisht ngushticën e Magellanit, duke i lejuar ata të kalonin në Oqeanin Paqësor (të cilin e quajti Magellani).Flota përfundoi kalimin e parë të Paqësorit, duke u ndalur në Filipine dhe përfundimisht arriti në Moluccas pas dy vjetësh.Një ekuipazh shumë i varfëruar i udhëhequr nga Juan Sebastián Elcano më në fund u kthye në Spanjë më 6 shtator 1522, pasi kishte lundruar në perëndim përtej Oqeanit të madh Indian, më pas rreth Kepit të Shpresës së Mirë përmes ujërave të kontrolluara nga portugezët dhe në veri përgjatë bregut të Afrikës Perëndimore për përfundimisht arrijnë në Spanjë.Flota fillimisht përbëhej nga pesë anije dhe rreth 270 burra.Ekspedita u përball me vështirësi të shumta, duke përfshirë përpjekjet e sabotimit portugez, kryengritjet, urinë, skorbutin, stuhitë dhe takimet armiqësore me njerëzit indigjenë.Vetëm 30 burra dhe një anije (Victoria) përfunduan udhëtimin e kthimit në Spanjë.Vetë Magellani vdiq në betejë në Filipine dhe u pasua si kapiten i përgjithshëm nga një seri oficerësh, me Elcano që përfundimisht drejtoi udhëtimin e kthimit të Victoria.Ekspedita u financua kryesisht nga mbreti Charles I i Spanjës, me shpresën se do të zbulonte një rrugë perëndimore fitimprurëse për në Moluccas, pasi rruga lindore kontrollohej nga Portugalia sipas Traktatit të Tordesillas.Megjithëse ekspedita gjeti një rrugë, ajo ishte shumë më e gjatë dhe më e mundimshme sesa pritej, dhe për këtë arsye nuk ishte e dobishme komerciale.Sidoqoftë, ekspedita konsiderohet si një nga arritjet më të mëdha në detar dhe pati një ndikim të rëndësishëm në të kuptuarit evropian të botës.

Vizitoni dyqanin

Një betejë midis Armadës Portugeze dhe ushtarëve turq me kalë në Goa, Indinë perëndimore ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1505 Mar 1

Udhëtimi i parë

Goa, India

Në mars 1505 në moshën 25 vjeçare, Magellani u regjistrua në flotën prej 22 anijesh të dërguara për të pritur Francisco de Almeida si nënmbreti i parë i Indisë Portugeze .Edhe pse emri i tij nuk figuron në kronikat, dihet se ai qëndroi atje tetë vjet, në Goa, Cochin dhe Quilon.Ai mori pjesë në disa beteja, duke përfshirë betejën e Cannanore në 1506, ku u plagos.Më 1509 luftoi në betejën e Diut.

▲

●

Charles I, mbreti i ri i Spanjës ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1518 Mar 22

Mbreti Charles I financon udhëtimin

Seville, Spain

Pasi ekspeditat e tij të propozuara në Ishujt Spice u refuzuan në mënyrë të përsëritur nga Mbreti Manuel i Portugalisë, Magelani iu drejtua Charles I, mbretit të ri të Spanjës (dhe Perandorit të ardhshëm të Shenjtë Romak).Sipas Traktatit të Tordesillas të vitit 1494, Portugalia kontrollonte rrugët lindore për në Azi që shkonin rreth Afrikës.Në vend të kësaj, Magelani propozoi të arrinte në Ishujt Spice me një rrugë perëndimore, një arritje që nuk ishte arritur kurrë.Duke shpresuar se kjo do të jepte një rrugë tregtare të dobishme përSpanjën , Charles miratoi ekspeditën dhe siguroi pjesën më të madhe të financimit.

▲

●

Flota e Magelanit përbëhej nga pesë anije, që transportonin furnizime për dy vjet udhëtim. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1519 Sep 20

Nisja

Sanlúcar de Barrameda, Spain

Më 10 gusht 1519, pesë anijet nën komandën e Magelanit u larguan nga Sevilja dhe zbritën lumin Guadalquivir në Sanlúcar de Barrameda, në grykëderdhjen e lumit.Atje qëndruan më shumë se pesë javë.Flota u largua nga Spanja më 20 shtator 1519, duke lundruar në perëndim përtej Atlantikut drejt Amerikës së Jugut.Flota e Magelanit përbëhej nga pesë anije, që transportonin furnizime për dy vjet udhëtim.Ekuipazhi përbëhej nga rreth 270 njerëz.Shumica ishin spanjollë, por rreth 40 ishin portugez.

▲

●

Pedro Álvares Cabral kishte marrë Brazilin për Portugalinë në vitin 1500, 20 vjet përpara udhëtimit të Magelanit.Kjo pikturë e vitit 1922 përshkruan mbërritjen e tij në Porto Seguro dhe takimin e parë me vendasit. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1519 Dec 13

Rio de Janeiro

Rio de Janeiro, Brazil

Më 13 dhjetor, flota arriti në Rio de Zhaneiro, Brazil .Edhe pse nominalisht territor portugez, ata nuk mbajtën asnjë vendbanim të përhershëm atje në atë kohë.Duke parë asnjë anije portugeze në port, Magelani e dinte se do të ishte e sigurt të ndalonte.Flota kaloi 13 ditë në Rio, gjatë të cilave ata riparuan anijet e tyre, furnizuan me ujë dhe ushqime (si p.sh. maja, kasava dhe ananasi) dhe ndërvepruan me vendasit.Ekspedita kishte sjellë me vete një sasi të madhe xhinglash të destinuara për tregti, si pasqyra, krehër, thika dhe zile.Vendasit shkëmbenin me lehtësi ushqimin dhe mallrat vendase (si puplat e papagallit) për artikuj të tillë.Ekuipazhi zbuloi gjithashtu se mund të blinin favore seksuale nga gratë vendase.Historiani Ian Cameron e përshkroi kohën e ekuipazhit në Rio si "një saturnalia gosti dhe dashurie".Më 27 dhjetor, flota u largua nga Rio de Zhaneiro.Pigafetta shkroi se vendasit ishin të zhgënjyer kur i panë të largoheshin dhe se disa i ndiqnin me kanotë duke u përpjekur t'i joshin ata të qëndronin.

▲

●

Kryengritje ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1520 Mar 30

Kryengritje

Puerto San Julian, Argentina

Pas tre muajsh kërkimi (duke përfshirë një fillim të rremë në grykëderdhjen e Río de la Plata), kushtet e motit e detyruan flotën të ndalonte kërkimin e tyre për të pritur dimrin.Ata gjetën një port natyror të strehuar në portin e Shën Julianit dhe qëndruan atje për pesë muaj.Menjëherë pas zbarkimit në Shën Julian, pati një përpjekje rebelimi të udhëhequr nga kapitenët spanjollë Juan de Cartagena, Gaspar de Quesada dhe Luis de Mendoza.Magelani mezi arriti të shuante kryengritjen, pavarësisht se në një moment humbi kontrollin e tre nga pesë anijet e tij nga kryengritësit.Mendoza u vra gjatë konfliktit dhe Magellani dënoi Kuesadën dhe Kartagjenën me prerje koke dhe maron, përkatësisht.Komplotistët e nivelit më të ulët u detyruan të bënin punë të rënda në zinxhirë gjatë dimrit, por më vonë u liruan.

▲

●

Zbulimi i ngushticës së Magelanit në 1520. ©Oswald Walters Brierly

1520 Nov 1

Ngushtica e Magelanit

Strait of Magellan, Chile

Gjatë dimrit, një nga anijet e flotës, Santiago, humbi në një stuhi ndërsa vëzhgonte ujërat e afërta, megjithëse asnjë burrë nuk u vra.Pas dimrit, flota rifilloi kërkimin e tyre për një kalim në Paqësor në tetor 1520. Tre ditë më vonë, ata gjetën një gji që përfundimisht i çoi në një ngushticë, e njohur tani si Ngushtica e Magellanit, e cila i lejoi ata të kalonin në Paqësor.Ndërsa eksploronte ngushticën, një nga katër anijet e mbetura, San Antonio, braktisi flotën, duke u kthyer në lindje në Spanjë.Flota arriti në Paqësor në fund të nëntorit 1520. Bazuar në të kuptuarit jo të plotë të gjeografisë botërore në atë kohë, Magelani priste një udhëtim të shkurtër në Azi, ndoshta duke marrë jo më shumë se tre ose katër ditë.Në fakt, kalimi i Paqësorit zgjati tre muaj e njëzet ditë.Udhëtimi i gjatë mbaroi furnizimin e tyre me ushqim dhe ujë, dhe rreth 30 burra vdiqën, kryesisht nga skorbuti.Vetë Magelani mbeti i shëndetshëm, ndoshta për shkak të furnizimit të tij personal me ftua të konservuar.

▲

●

©Anonymous

1521 Mar 6

Rënia në tokë

Guam

Më 6 mars 1521, flota e rraskapitur zbarkoi në ishullin Guam dhe u takuan nga banorët vendas të Çamoros, të cilët erdhën në bordin e anijeve dhe morën sende të tilla si manipulime, thika dhe një varkë anijeje.Njerëzit çamorro mund të kenë menduar se po merrnin pjesë në një shkëmbim tregtar (pasi i kishin dhënë tashmë flotës disa furnizime), por ekuipazhi i interpretoi veprimet e tyre si vjedhje.Magelani dërgoi një grup bastisjesh në breg për t'u hakmarrë, duke vrarë disa burra çamorro, duke djegur shtëpitë e tyre dhe duke marrë mallrat e 'vjedhura'.

▲

●

Mesha e parë katolike në Filipine ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1521 Mar 16

Filipinet

Limasawa, Philippines

Më 16 mars, flota arriti në Filipine , ku do të qëndronte për një muaj e gjysmë.Magelani u miqësua me udhëheqësit lokalë në ishullin Limasawa dhe më 31 mars mbajti meshën e parë në Filipine, duke mbjellë një kryq në kodrën më të lartë të ishullit.Magelani filloi t'i konvertonte vendasit në krishterim .Shumica e pranuan me lehtësi fenë e re, por ishulli i Maktanit rezistoi.

▲

●

Lapu Lapu vret Magelanin ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1521 Apr 27

Vdekje në betejë

Mactan, Philippines

Më 27 prill, Magellani dhe anëtarët e ekuipazhit të tij u përpoqën të nënshtronin me forcë vendasit e Mactanit, por në betejën që pasoi, evropianët u mposhtën dhe Magellani u vra nga Lapulapu, një prijës vendas në Mactan.

▲

●

©David Hueso

1521 Nov 1

Indonezia

Maluku Islands, Indonesia

Pas vdekjes së tij, Magellan fillimisht u pasua nga bashkëkomandantët Juan Serrano dhe Duarte Barbosa (me një seri oficerësh të tjerë që më vonë kryesuan).Flota u largua nga Filipinet (pas një tradhtie të përgjakshme nga ish-aleati Rajah Humabon) dhe përfundimisht mori rrugën për në Moluccas në nëntor 1521. Të ngarkuar me erëza, ata u përpoqën të niseshin për në Spanjë në dhjetor, por zbuluan se vetëm një prej tyre kishte mbetur dy anije, Victoria, ishin të detajuara.

▲

●

©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1521 Dec 21

Rrumbullakimi i Kepit

Cape of Good Hope, Cape Penins

Viktoria u nis përmes rrugës së Oqeanit Indian për në shtëpi më 21 dhjetor 1521, i komanduar nga Juan Sebastián Elcano.Më 6 maj 1522, Victoria rrethoi Kepin e Shpresës së Mirë, me vetëm oriz për racione.

▲

●

Njëzet anëtarë të ekuipazhit vdiqën nga uria deri më 9 korrik 1522, kur Elcano u fut në Kepin Portugez për furnizime. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1522 Jul 9

Uria

Cape Verde

Njëzet anëtarë të ekuipazhit vdiqën nga uria deri më 9 korrik 1522, kur Elcano u fut në Kepin Portugez për furnizime.Ekuipazhi u befasua kur mësoi se data ishte në të vërtetë 10 korriku 1522, pasi ata kishin regjistruar çdo ditë të udhëtimit tre-vjeçar pa lëshim.Ata nuk kishin asnjë problem të bënin blerjet në fillim, duke përdorur kopertinën se po ktheheshin në Spanjë nga Amerika.Megjithatë, portugezi ndaloi 13 anëtarë të ekuipazhit pasi zbuloi se Victoria po mbante erëza nga Inditë Lindore.Victoria arriti të shpëtojë me ngarkesën e saj prej 26 tonësh erëza (karafil dhe kanellë).

▲

●

Victoria, anija e vetme e flotës së Magellanit për të përfunduar rreth lundrimin. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).

1522 Sep 6

Udhëtoni në shtëpi

Sanlúcar de Barrameda, Spain

Më 6 shtator 1522, Elcano dhe ekuipazhi i mbetur i udhëtimit të Magelanit mbërritën në Sanlúcar de Barrameda në Spanjë në bordin e Viktorias, pothuajse saktësisht tre vjet pasi u nisën.Më pas ata lundruan përpjetë për në Sevilje dhe prej andej nga toka në Valladolid, ku u paraqitën para Perandorit.Kur Victoria, anija e vetme e mbijetuar dhe kamionçia më e vogël në flotë, u kthye në portin e nisjes pas përfundimit të lundrimit të parë rreth Tokës, vetëm 18 burra nga 270 burrat fillestarë ishin në bord.Përveç evropianëve të kthyer, Victoria kishte në bordin e tre molukanë që erdhën në Tidore.

▲

●

1523 Jan 1

Epilogu

Spain

Magelani është bërë i njohur për aftësitë dhe këmbënguljen e tij lundruese.Rreth lundrimi i parë është quajtur "lundrimi më i madh detar në Epokën e Zbulimeve" dhe madje "lundrimi më i rëndësishëm detar i ndërmarrë ndonjëherë".Vlerësimi i arritjeve të Magelanit mund të jetë rritur me kalimin e kohës nga dështimi i ekspeditave të mëvonshme që u përpoqën të ndiqnin rrugën e tij, duke filluar me ekspeditën Loaísa në 1525 (e cila paraqiste Juan Sebastián Elcano si të dytin në komandë).Ekspedita tjetër për të përfunduar me sukses një rreth lundrimi, e udhëhequr nga Francis Drake, nuk do të ndodhte deri në 1580, 58 vjet pas kthimit të Victoria.Magelani e quajti Oqeanin Paqësor (i cili gjithashtu quhej shpesh Deti i Magelanit për nder të tij deri në shekullin e tetëmbëdhjetë) dhe ia jep emrin e tij ngushticës së Magelanit.Edhe pse Magellani nuk i mbijetoi udhëtimit, ai ka marrë më shumë njohje për ekspeditën sesa Elcano, pasi Magellani ishte ai që e filloi atë, Portugalia donte të njihte një eksplorues portugez dhe Spanja kishte frikë nga nacionalizmi bask.

▲

●

Appendices

APPENDIX 1

How Did the Caravel Change the World?

APPENDIX 2

Technology of the Age of Exploration

Characters

Holy Roman Emperor

Portuguese Explorer

Castilian Explorer

Juan de Cartagena

Spanish Explorer

Portuguese Explorer

Mactan Datu

References

The First Voyage Round the World, by Magellan, full text, English translation by Lord Stanley of Alderley, London: Hakluyt, [1874] – six contemporary accounts of his voyage
Guillemard, Francis Henry Hill (1890), The life of Ferdinand Magellan, and the first circumnavigation of the globe, 1480–1521, G. Philip, retrieved 8 April 2009
Zweig, Stefan (2007), Conqueror of the Seas – The Story of Magellan, Read Books, ISBN 978-1-4067-6006-4