Është vërtet e lezetshme

Kadızadelis ishin një lëvizje fetare reformiste puritane e shekullit të shtatëmbëdhjetë në Perandorinë Osmane që ndoqi Kadızade Mehmed (1582-1635), një predikues islamik rilindës.Kadızade dhe pasuesit e tij ishin rivalë të vendosur të sufizmit dhe fesë popullore.Ata dënuan shumë nga praktikat osmane që Kadızade i konsideronte si bidat "risitë joislame" dhe mbështetën me pasion "ringjalljen e besimeve dhe praktikave të brezit të parë mysliman në shekullin e parë/VII" ("urdhërimi për të mirë dhe ndalimi nga e keqja").^[16]I shtyrë nga retorika e zellshme dhe e zjarrtë, Kadızade Mehmed ishte në gjendje të frymëzonte shumë ndjekës që të bashkoheshin në kauzën e tij dhe të shpëtonin nga çdo korrupsion që gjendej brenda Perandorisë Osmane.Udhëheqësit e lëvizjes mbanin poste zyrtare si predikues në xhamitë kryesore të Bagdadit dhe "kombinuan ndjekësit popullorë me mbështetjen nga brenda aparatit shtetëror osman".^[17] Midis 1630 dhe 1680 pati shumë grindje të dhunshme që ndodhën midis Kadızadelis dhe atyre që ata nuk i miratonin.Ndërsa lëvizja përparonte, aktivistët u bënë "gjithnjë e më të dhunshëm" dhe dihej se Kadızadelis hynin në "xhami, teqe dhe kafene osmane për të ndëshkuar ata që kundërshtonin versionin e tyre të ortodoksisë".^[18]Kadizadeli dështoi në zbatimin e përpjekjeve të tyre;megjithatë fushata e tyre theksoi ndarjet brenda strukturës fetare në shoqërinë osmane.Trashëgimia Kadizadeli nga një brez në tjetrin ka qenë thellësisht i zhytur në udhëheqësit që u frymëzuan nga studiuesi Birgivi që i dha rritje lëvizjes Kadizade.Përparimi fetar i Kadizades në periferi osmane forcoi lëvizjen anti-elitiste.Në fund, kryeulematë e fesë vazhduan të mbështesin teologjinë sufiste.Shumë akademikë dhe studiues kanë argumentuar se Kadizadelis ishin egoistë dhe hipokritë;meqenëse shumica e kritikave të tyre bazoheshin rreth faktit se ata ishin në skajet e shoqërisë dhe ndiheshin të huaj nga pjesa tjetër e rendit shoqëror.Studiuesit u ndjenë për shkak të ndarjes nga mundësitë dhe pozitat e pushtetit brenda Perandorisë Osmane, Kadizadelis morën pozicionin që bënë dhe kështu u hodhën si reformatorë dhe jo si nxitës.