Bitwa na przełęczy Roncevaux była bitwą, w której połączona armia baskijsko-kasawijska pokonała karolińską wyprawę wojskową w 824 r. Bitwa miała miejsce zaledwie 46 lat po pierwszej bitwie na przełęczy Roncevaux (778 r.) w konfrontacji o podobnych cechach: Siły baskijskie atakujące z gór wyprawę na północ prowadzoną przez Franków i to samo położenie geograficzne (przełęcz Roncevaux lub miejsce w pobliżu).Bitwa zakończyła się porażką karolińskiej wyprawy wojskowej i pojmaniem jej dowódców Aeblusa i Aznara Sáncheza w 824 r. Starcie miało mieć dalej idące konsekwencje niż te z starcia w 778 r.: natychmiastowe utworzenie niepodległego Królestwa Pampeluny.