W pierwszej połowie lat 70. Indie stanęły przed poważnymi wyzwaniami gospodarczymi i społecznymi.Głównym problemem była wysoka inflacja, zaostrzona przez kryzys naftowy z 1973 r., który spowodował znaczny wzrost kosztów importu ropy.Ponadto ciężar finansowy wojny w Bangladeszu i przesiedleń uchodźców w połączeniu z niedoborami żywności spowodowanymi suszami w niektórych częściach kraju dodatkowo nadwyrężyły gospodarkę.W okresie tym nasiliły się niepokoje polityczne w całych Indiach, podsycane wysoką inflacją, trudnościami gospodarczymi i zarzutami o korupcję stawianymi premier Indirze Gandhi i jej rządowi.Do najważniejszych wydarzeń zaliczały się strajk kolei w 1974 r., maoistyczny ruch naksalitów, agitacje studenckie w Bihar, Zjednoczony Front Kobiet Przeciwko Podwyżce Cen w Maharasztrze i ruch Nav Nirman w Gujarat.^[45]Na arenie politycznej Raj Narain, kandydat Partii Socjalistycznej Samyukta, rywalizował z Indirą Gandhi w wyborach do Lok Sabha w 1971 r. z ramienia Rai Bareli.Po swojej porażce oskarżył Gandhiego o skorumpowane praktyki wyborcze i złożył przeciwko niej petycję wyborczą.12 czerwca 1975 roku Sąd Najwyższy w Allahabadzie uznał Gandhiego za winnego niewłaściwego wykorzystania aparatu rządowego do celów wyborczych.^[46] Wyrok ten wywołał ogólnokrajowe strajki i protesty prowadzone przez różne partie opozycyjne, domagające się rezygnacji Gandhiego.Wybitny przywódca Jaya Prakash Narayan zjednoczył te partie, aby przeciwstawić się rządom Gandhiego, które nazwał dyktaturą, a nawet wezwał armię do interwencji.W odpowiedzi na narastający kryzys polityczny 25 czerwca 1975 r. Gandhi poradził prezydentowi Fakhruddinowi Ali Ahmedowi ogłoszenie stanu wyjątkowego zgodnie z konstytucją.Posunięcie to przyznało rządowi centralnemu szerokie uprawnienia, rzekomo w celu utrzymania prawa i porządku oraz bezpieczeństwa narodowego.Sytuacja nadzwyczajna doprowadziła do zawieszenia swobód obywatelskich, odroczenia wyborów ^[47] , dymisji rządów stanów niebędących członkami Kongresu i uwięzienia około 1000 przywódców i działaczy opozycji.^[48] ​​Rząd Gandhiego narzucił także kontrowersyjny program obowiązkowej kontroli urodzeń.Podczas stanu nadzwyczajnego gospodarka Indii początkowo odniosła korzyści, gdyż ustanie strajków i niepokojów politycznych doprowadziło do zwiększenia produkcji rolnej i przemysłowej, wzrostu gospodarczego, produktywności i wzrostu liczby miejsc pracy.Jednak okres ten naznaczony był także zarzutami o korupcję, zachowania autorytarne i łamanie praw człowieka.Policja została oskarżona o aresztowanie i torturowanie niewinnych ludzi.Sanjay Gandhi, syn Indiry Gandhi i nieoficjalny doradca polityczny, spotkał się z ostrą krytyką za swoją rolę we wdrażaniu przymusowych sterylizacji i burzeniu slumsów w Delhi, co spowodowało ofiary, obrażenia i przesiedlenie wielu osób.^[49]