W odpowiedzi na wytyczne konferencji jałtańskiej z lutego 1945 r. w czerwcu 1945 r. pod auspicjami sowieckimi utworzono Polski Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej;wkrótce został uznany przez Stany Zjednoczone i wiele innych krajów.Sowiecka dominacja była widoczna od początku, gdy w Moskwie stanęli przed sądem prominentni przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego („proces szesnastu” z czerwca 1945 r.).W pierwszych latach powojennych rodzące się rządy komunistyczne były kwestionowane przez ugrupowania opozycyjne, w tym militarnie przez tzw. „żołnierzy wyklętych”, których tysiące zginęło w starciach zbrojnych lub było ściganych przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego i straconych.Tacy partyzanci często wiązali swoje nadzieje z oczekiwaniem rychłego wybuchu III wojny światowej i klęski Związku Radzieckiego .Chociaż porozumienie jałtańskie przewidywało wolne wybory, polskie wybory parlamentarne w styczniu 1947 r. były kontrolowane przez komunistów.Niektóre elementy demokratyczne i prozachodnie, na czele z byłym premierem na uchodźstwie Stanisławem Mikołajczykiem, brały udział w Rządzie Tymczasowym i wyborach w 1947 r., Ale ostatecznie zostały wyeliminowane poprzez oszustwa wyborcze, zastraszanie i przemoc.Po wyborach 1947 r. komuniści przystąpili do likwidacji powojennej, częściowo pluralistycznej „demokracji ludowej” i zastąpienia jej państwowym ustrojem socjalistycznym.Zdominowany przez komunistów frontowy Blok Demokratyczny z wyborów 1947 r., przekształcony w 1952 r. w Front Jedności Narodowej, stał się oficjalnie źródłem władzy rządowej.Polski rząd na uchodźstwie, pozbawiony uznania międzynarodowego, istniał nieprzerwanie do 1990 roku.Polska Rzeczpospolita Ludowa powstała pod rządami komunistycznej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR).Rządząca PZPR powstała w wyniku przymusowego połączenia w grudniu 1948 r. komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i historycznie niekomunistycznej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS).Szefem PPR był jej wojenny przywódca Władysław Gomułka, który w 1947 roku ogłosił „polską drogę do socjalizmu” mającą na celu raczej ograniczenie niż wykorzenienie elementów kapitalistycznych.W 1948 został obalony, usunięty i uwięziony przez władze stalinowskie.PPS, reaktywowana w 1944 r. przez swoje lewe skrzydło, była od tego czasu sprzymierzona z komunistami.Rządzący komuniści, którzy w powojennej Polsce woleli używać terminu „socjalizm” zamiast „komunizm” dla określenia swoich ideologicznych podstaw, musieli włączyć socjalistycznego młodszego partnera, aby poszerzyć swój apel, domagać się większej legitymizacji i wyeliminować konkurencję na szczeblu politycznym. Lewy.Socjaliści, którzy tracili swoją organizację, byli poddawani naciskom politycznym, czystkom ideologicznym i czystkom, aby nadawać się do zjednoczenia na warunkach PPR.Czołowymi prokomunistycznymi przywódcami socjalistów byli premierzy Edward Osóbka-Morawski i Józef Cyrankiewicz.W najbardziej opresyjnej fazie okresu stalinowskiego (1948–1953) terror był w Polsce uzasadniony jako niezbędny do wyeliminowania reakcyjnej działalności wywrotowej.Wiele tysięcy domniemanych przeciwników reżimu zostało arbitralnie osądzonych i wielu z nich zostało straconych.PRL był prowadzony przez zdyskredytowanych sowieckich agentów, takich jak Bolesław Bierut, Jakub Berman i Konstanty Rokossowski.Od 1949 r. niezależny Kościół katolicki w Polsce był poddawany konfiskacie mienia i innym ograniczeniom, aw 1950 r. został zmuszony do podpisania porozumienia z rządem.W 1953 r. i później, mimo częściowej odwilży po śmierci Stalina w tym roku, prześladowania Kościoła nasiliły się, a jego zwierzchnik kard. Stefan Wyszyński został zatrzymany.Kluczowym wydarzeniem w prześladowaniach polskiego Kościoła był stalinowski pokazowy proces kurii krakowskiej w styczniu 1953 r.