W marcu 1956 roku, po XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w Moskwie, który zapoczątkował destalinizację, Edward Ochab został wybrany w miejsce zmarłego Bolesława Bieruta na stanowisko pierwszego sekretarza PZPR.W rezultacie Polskę szybko ogarnęły niepokoje społeczne i przedsięwzięcia reformatorskie;uwolniono tysiące więźniów politycznych i oficjalnie zrehabilitowano wiele osób wcześniej prześladowanych.Zamieszki robotnicze w Poznaniu w czerwcu 1956 r. zostały brutalnie stłumione, ale dały początek powstaniu w partii komunistycznej nurtu reformistycznego.Wśród trwających przewrotów społecznych i narodowych doszło do dalszych wstrząsów w kierownictwie partii w ramach tzw. polskiego października 1956 r. Zachowując większość tradycyjnych komunistycznych celów gospodarczych i społecznych, reżim Władysława Gomułki, nowy sekretarz PZPR, zliberalizował życie wewnętrzne w Polsce.Zależność od Związku Radzieckiego została nieco złagodzona, a stosunki państwa z Kościołem i katolickimi działaczami świeckimi zostały na nowo ugruntowane.Umowa o repatriacji ze Związkiem Radzieckim umożliwiła repatriację setek tysięcy Polaków, którzy nadal znajdowali się w rękach sowieckich, w tym wielu byłych więźniów politycznych.Zrezygnowano z wysiłków kolektywizacyjnych – grunty rolne, inaczej niż w innych krajach RWPG, pozostawały w przeważającej części w prywatnej własności rodzin rolniczych.Ograniczono, a od 1972 r. zlikwidowano nakazane przez państwo dostawy produktów rolnych po sztywnych, sztucznie zaniżonych cenach.Po wyborach parlamentarnych w 1957 r. nastąpiło kilka lat stabilizacji politycznej, której towarzyszyła stagnacja gospodarcza i ograniczenie reform i reformistów.Jedną z ostatnich inicjatyw krótkiego okresu reform była strefa wolna od broni jądrowej w Europie Środkowej, zaproponowana w 1957 r. przez polskiego ministra spraw zagranicznych Adama Rapackiego.Kultura w PRL, w różnym stopniu związana z inteligenckim sprzeciwem wobec systemu autorytarnego, rozwinęła się do wyrafinowanego poziomu za czasów Gomułki i jego następców.Proces twórczy był często zakłócany przez cenzurę państwową, ale powstawały znaczące dzieła m.in. z dziedzin takich jak literatura, teatr, kino i muzyka.Dobrze reprezentowane było dziennikarstwo o zawoalowanym zrozumieniu oraz odmiany rodzimej i zachodniej kultury popularnej.Nieocenzurowane informacje i prace generowane przez środowiska emigracyjne były przekazywane różnymi kanałami.Paryski magazyn „Kultura” wypracował ramy koncepcyjne do zajmowania się problematyką granic i sąsiadów przyszłej wolnej Polski, ale dla zwykłych Polaków Radio Wolna Europa miało pierwszorzędne znaczenie.