ကိုရီးယားသမိုင်း

-100

Buyeo

1443

Hangul

နောက်ဆက်တွဲများ

ဇာတ်ကောင်များ

အောက်ခြေမှတ်စုများ

အကိုးအကား


Play button

8000 BCE - 2023

ကိုရီးယားသမိုင်း



ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်နှင့် မန်ချူးရီးယားတွင် အစောဆုံးသိကြသည့် လူသားတို့၏ လှုပ်ရှားမှုများနှင့်အတူ မြေအောက်ပလတ်စတစ်ခေတ်ကို ပြန်လည်ခြေရာခံသည်မှာ လွန်ခဲ့သောနှစ်သန်းတစ်ဝက်ခန့်ကဖြစ်သည်။[1] ဘီစီ 6000 တွင် ဘီစီအီး 6000 နောက်ပိုင်းတွင် စတင်ခဲ့ပြီး BC 8000 ခန့်တွင် မြေအိုးများ ထွန်းကားလာမှုကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ဘီစီ 2000 တွင် ကြေးခေတ်စတင်ခဲ့ပြီး ဘီစီ 700 ဝန်းကျင်တွင် သံခေတ်နောက်ပိုင်းတွင်ဖြစ်သည်။[2] စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းသည်မှာ ကိုရီးယားသမိုင်း၏အဆိုအရ၊ ပလဲလူလစ်လူမျိုးများသည် လက်ရှိကိုရီးယားလူမျိုးများ၏ တိုက်ရိုက်ဘိုးဘေးများမဟုတ်သော်လည်း ၎င်းတို့၏တိုက်ရိုက်ဘိုးဘေးများမှာ ဘီစီ 2000 ခန့်က Neolithic လူမျိုးများဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။[3]ဒဏ္ဍာရီလာ Samguk Yusa သည် ကိုရီးယားမြောက်ပိုင်းနှင့် မန်ချူးရီးယားတောင်ပိုင်းတွင် Gojoseon နိုင်ငံကို ထူထောင်ကြောင်း ပြန်ပြောပြသည်။[4] Gojoseon ၏ မူလဇစ်မြစ်အတိအကျကို မှန်းဆနိုင်သော်လည်း ရှေးဟောင်းသုတေသန အထောက်အထားများက ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်နှင့် မန်ချူးရီးယားတွင် အနည်းဆုံး ဘီစီ 4 ရာစုတွင် တည်ရှိကြောင်း အတည်ပြုပါသည်။ကိုရီးယားတောင်ပိုင်းရှိ Jin ပြည်နယ်သည် ဘီစီ ၃ ရာစုတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ဘီစီ ၂ ရာစုအကုန်တွင် Wiman Joseon သည် Gija Joseon နေရာတွင် အစားထိုးခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဟန်မင်းဆက် သို့ ကျဆုံးခဲ့သည်။ယင်းကြောင့် အဆက်မပြတ်စစ်ဆင်မှုဖြင့် ရုန်းရင်းဆန်ခတ်ဖြစ်ခဲ့သည့် ပရိုတို-နိုင်ငံသုံးနိုင်ငံခေတ်သို့ ဦးတည်ခဲ့သည်။Goguryeo ၊ Baekje နှင့် Silla တို့ပါဝင်သော ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံသည် ဘီစီ ၁ ရာစုမှစတင်၍ ကျွန်းဆွယ်နှင့် မန်ချူးရီးယားကို စိုးမိုးခဲ့သည်။စီ.အီး. 676 တွင် Silla ၏ပေါင်းစည်းမှုသည် ဤသုံးပွင့်ဆိုင်အုပ်ချုပ်မှု၏အဆုံးသတ်အမှတ်အသားဖြစ်သည်။မကြာမီ၊ 698 ခုနှစ်တွင် King Go သည် Balhae နှင့် Silla ပေါင်းစည်းခဲ့သည့် မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းပြည်နယ်များခေတ် (698-926) ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ယခင် Goguryeo နယ်မြေများတွင် Balhae ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။9 ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် Silla သည် နောက်ဆုံးတွင် Wang Geon ၏ Goryeo မင်းဆက်လက်အောက်တွင် ပေါင်းစည်းခဲ့သည့် နောက်ပိုင်းသုံးနိုင်ငံ (892-936) သို့ Silla ၏ပြိုကွဲမှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။တစ်ဆက်တည်းမှာပင်၊ Balhae သည် Khitan ဦးဆောင်သော Liao မင်းဆက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံး အိမ်ရှေ့မင်း အပါအဝင် အကြွင်းအကျန်များကို Goryeo နှင့် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။[5] Goryeo ခေတ်ကို ဥပဒေများ ပြဋ္ဌာန်းခြင်း၊ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားသော အရပ်ဘက် ဝန်ဆောင်မှုစနစ်နှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာလွှမ်းမိုးမှု ယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားလာခြင်းတို့ကြောင့် အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။သို့သော် ၁၃ ရာစုတွင် မွန်ဂိုကျူးကျော်မှုသည် Goryeo မွန်ဂိုအင်ပါယာနှင့် တရုတ်ယွမ်မင်းဆက် တို့၏ လွှမ်းမိုးမှုအောက်သို့ ရောက်စေခဲ့သည်။[6]ဂိုရီယိုမင်းဆက်ကို အောင်မြင်စွာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရီဆွန်းဂျီသည် ဂျိုဆွန် မင်းဆက် ကို ၁၃၉၂ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။[7] ဂျိုဆွန် ခေတ်တွင် အထူးသဖြင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများစွာကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပြီး ကိုရီးယားအက္ခရာဖြစ်သည့် Hangul ကို ဖန်တီးခဲ့သော Great Sejong (1418-1450) လက်ထက်တွင် သိသာထင်ရှားသောတိုးတက်မှုများကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။သို့သော် ၁၆ ရာစုနှောင်းပိုင်းနှင့် ၁၇ ရာစုအစောပိုင်းတွင် နိုင်ငံခြားကျူးကျော်မှုများနှင့် ပြည်တွင်းရေးမညီမှုများ အထူးသဖြင့် ကိုရီးယားကို ဂျပန်ကျူးကျော်မှုများ ကြောင့် ပျက်ပြားခဲ့ရသည်။Ming China ၏အကူအညီဖြင့် အဆိုပါကျူးကျော်မှုများကို အောင်မြင်စွာ ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့သော်လည်း နှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများစွာကို ခံစားခဲ့ရသည်။နောက်ပိုင်းတွင်၊ Joseon မင်းဆက်သည် ပို၍ အထီးကျန်ဆန်လာကာ ၁၉ ရာစုတွင် အဆုံးစွန်သော ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် ခေတ်မီရန် တုံ့ဆိုင်းနေသော ဥရောပအင်အားကြီးများနှင့် မညီမျှသော စာချုပ်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးရန် အတင်းအကျပ် ဖိအားပေးခံရသောအခါတွင် အဆုံးစွန်သွားခဲ့သည်။ဤကျဆင်းမှုကာလသည် နောက်ဆုံးတွင် ကိုရီးယားအင်ပါယာ (1897-1910) ကို လျင်မြန်စွာ ခေတ်မီတိုးတက်ရေးနှင့် လူမှုရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု၏ အတိုချုံးသောခေတ်သို့ ဦးတည်သွားစေခဲ့သည်။မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ 1910 ခုနှစ်တွင် ကိုရီးယားသည် ဂျပန်ကိုလိုနီဖြစ်လာပြီး 1945 ခုနှစ်အထိ ထိန်းထားရမည့် အနေအထားဖြစ်သည်။ဂျပန်အုပ်စိုးမှုကို ဆန့်ကျင်သည့် ကိုရီးယားတော်လှန်ရေးသည် ၁၉၁၉ ခုနှစ် မတ်လ ၁ ရက်နေ့ လှုပ်ရှားမှုနှင့်အတူ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သွားသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အ ပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် မဟာမိတ်များက ကိုရီးယားကို ဆိုဗီယက်ယူနီယံ က ကြီးကြပ်ကာ မြောက်ပိုင်းဒေသအဖြစ် ပိုင်းခြားကာ အမေရိကန်၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် တောင်ပိုင်းဒေသတစ်ခုအဖြစ် ခွဲခဲ့သည်။1948 ခုနှစ်တွင် မြောက်နှင့်တောင်ကိုရီးယားကို ထူထောင်ခြင်းဖြင့် ဤဌာနခွဲကို ခိုင်မာစေခဲ့သည်။1950 ခုနှစ်တွင် မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် Kim Il Sung မှ စတင်ခဲ့သော ကိုရီးယားစစ်ပွဲ သည် ကွန်မြူနစ်အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ကျွန်းဆွယ်ကို ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။၁၉၅၃ ခုနှစ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပြီးဆုံးသွားသော်လည်း စစ်ပွဲ၏ အကျိုးဆက်များသည် ယနေ့တိုင် ဆက်လက်တည်ရှိနေပါသည်။တောင်ကိုရီးယားသည် ဖွံ့ဖြိုးပြီး အနောက်နိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဥ်ကာ သိသိသာသာ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးနှင့် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို ရရှိခဲ့သည်။အပြန်အလှန်အားဖြင့် ကင်မိသားစု၏ အာဏာရှင်စနစ်အောက်တွင်ရှိသော မြောက်ကိုရီးယားသည် စီးပွားရေးအရ စိန်ခေါ်ပြီး နိုင်ငံခြားအကူအညီကို မှီခိုနေရဆဲဖြစ်သည်။
HistoryMaps Shop

ဆိုင်ကိုအလည်အပတ်

ကိုရီးယား၏ ပုလဲသွေးခေတ်
ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ရှိ Paleolithic ခေတ်ကို အနုပညာဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်။ ©HistoryMaps
500000 BCE Jan 1 - 8000 BCE

ကိုရီးယား၏ ပုလဲသွေးခေတ်

Korea
ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ Paleolithic ခေတ်သည် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း 500,000 မှ 10,000 ဝန်းကျင်ခန့်က ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ သမိုင်းမတင်မီ အစောဆုံးလူသိများသောခေတ်ဖြစ်သည်။ဤခေတ်သည် ရှေးဦးလူသားတို့၏ ဘိုးဘေးဘီဘင်များထံမှ ကျောက်တုံးကိရိယာများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းနှင့် အသုံးပြုခြင်းတို့ဖြင့် ထူးခြားချက်ဖြစ်သည်။ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တစ်ဝှမ်းရှိ နေရာများသည် ရှေးဦးဓားမများ၊ လက်ဆွဲများနှင့် အခြားကျောက်တုံးများ ထုတ်ပေးသည့် ပစ္စည်းများဖြစ်ပြီး အစောပိုင်းလူသားများ၏ နေထိုင်မှုနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်မှုတို့ကို သက်သေပြပါသည်။အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ၊ ဤခေတ်မှ ကိရိယာတန်ဆာပလာများသည် ရှုပ်ထွေးနက်နဲပြီး ကိရိယာဖန်တီးမှုနည်းပညာများ တိုးတက်မှုကို ထင်ဟပ်စေသည်။အစောပိုင်း Paleolithic sites များသည် မြစ်ကျောက်စရစ်ခဲများမှ ပြုလုပ်သော ကိရိယာများကို မကြာခဏ ဖော်ပြလေ့ရှိပြီး နောက်ပိုင်းတွင် Paleolithic sites များသည် ပိုကြီးသော ကျောက်တုံးများ သို့မဟုတ် မီးတောင်မှ ဖန်တီးထားသော ကိရိယာများ၏ အထောက်အထားများကို ပြသကြသည်။ဤကိရိယာများကို အမဲလိုက်ခြင်း၊ စုရုံးခြင်းနှင့် အခြားနေ့စဉ်အသက်ရှင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများအတွက် အဓိကအားဖြင့် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ထို့အပြင်၊ ကိုရီးယားရှိ Paleolithic ခေတ်သည် အစောပိုင်းလူသားများ၏ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချမှုနှင့် အခြေချနေထိုင်မှုပုံစံများကို ထိုးထွင်းသိမြင်မှုအတွက် အရေးပါပါသည်။ရှေးဦးလူသားများသည် အာရှတိုက်၏ အခြားနေရာများမှ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်သို့ ပြောင်းရွှေ့လာကြောင်း ရုပ်ကြွင်းအထောက်အထားများက ညွှန်ပြနေသည်။ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာပြီး ဧည့်ဝတ်ကျေလာသောအခါတွင် ဤလူဦးရေများ အခြေချနေထိုင်လာပြီး ကွဲပြားသော ဒေသဆိုင်ရာ ယဉ်ကျေးမှုများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။Paleolithic ခေတ်၏အဆုံးသည် မြေအိုးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးသည် နေ့စဉ်လူနေမှုဘဝတွင် ပို၍အဓိကကျသောအခန်းကဏ္ဍမှ စတင်ခဲ့သည့် Neolithic ခေတ်သို့ ကူးပြောင်းမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။
▲
●
Korean Neolithic
ခေတ်သစ်ခေတ်။ ©HistoryMaps
8000 BCE Jan 1 - 1503 BCE

Korean Neolithic

Korean Peninsula
ဘီစီ 8000 မှ 1500 ဘီစီ မှ ကျယ်ဝန်းသော Jeulmun မြေအိုးကာလသည် ကိုရီးယားရှိ Mesolithic နှင့် Neolithic ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်များ နှစ်ခုလုံးကို လွှမ်းခြုံထားသည်။[8] ဤခေတ်ကို ဘီစီ 4000 မှ 2000 ဘီစီ."Jeulmun" ဟူသောဝေါဟာရကို "Comb-patterned" ဟုဘာသာပြန်ဆိုသည်။ဤကာလသည် အမဲလိုက်ခြင်း၊ စုဆောင်းခြင်းနှင့် အပင်ငယ်များ စိုက်ပျိုးခြင်းတို့ဖြင့် လွှမ်းမိုးထားသော ဘဝပုံစံကို ထင်ဟပ်စေသည်။[9] Jeju-do ကျွန်းရှိ Gosan-ni ကဲ့သို့သော ဤခေတ်မှ ထင်ရှားသောနေရာများသည် Jeulmun ၏မူလအစကို ဘီစီ 10,000 လောက်အထိ ပြန်လည်ခြေရာခံနိုင်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။[10] ဤခေတ်မှ အိုးခွက်များ၏ အရေးပါမှုကို ကမ္ဘာ့ရှေးအကျဆုံး လူသိများသော မြေအိုးပုံစံများထဲတွင် ပါဝင်နိုင်သည့် အလားအလာကို အလေးပေးထားသည်။ဘီစီအီး 6000 မှ 3500 ခန့်အတွင်း အစောပိုင်း Jeulmun သည် အမဲလိုက်ခြင်း၊ ရေနက်ငါးဖမ်းခြင်းနှင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအမြဲတမ်း တွင်းအိမ်အခြေချနေထိုင်ခြင်းတို့ဖြင့် ထူးခြားချက်ဖြစ်သည်။[11] Seopohang၊ Amsa-dong နှင့် Osan-ri ကဲ့သို့သော ဤခေတ်မှ အဓိကနေရာများသည် နေထိုင်သူများ၏ နေ့စဉ်ဘဝနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ အလေ့အထများကို ထိုးထွင်းသိမြင်စေပါသည်။စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းသည်မှာ Ulsan Sejuk-ri နှင့် Dongsam-dong ကဲ့သို့သော ကမ်းရိုးတန်းဒေသများမှ အထောက်အထားများသည် အခွံမာများစုဝေးခြင်းကို အဓိကထားဖော်ပြနေသော်လည်း ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်အများအပြားက အဆိုပါခွံရိုင်းနေရာများသည် အစောပိုင်း Jeulmun နောက်ပိုင်းတွင် ပေါ်ပေါက်လာသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။[12]အလယ်ပိုင်း Jeulmun ခေတ် (ဘီစီ.အီး. ၃၅၀၀-၂၀၀၀) သည် စိုက်ပျိုးခြင်းအလေ့အကျင့်များကို သက်သေပြသည်။[13] မှတ်သားစရာမှာ Dongsam-dong Shellmidden site သည် ဤခေတ်အထိ အိမ်မွေး foxtail ပြောင်းဆန်စေ့၏ တိုက်ရိုက် AMS ချိန်းတွေ့မှုကို ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။[14] သို့ရာတွင် စိုက်ပျိုးမှု ပေါ်ပေါက်လာသော်လည်း၊ ရေနက်ငါးဖမ်းခြင်း၊ အမဲလိုက်ခြင်းနှင့် ခရုခွံများ စုဆောင်းခြင်းတို့သည် ရှင်သန်ခြင်း၏ အရေးပါသော ကဏ္ဍများဖြစ်သည်။"Classic Jeulmun" သို့မဟုတ် Bitsalmunui မြေအိုးဟုလူသိများသော ဤခေတ်၏မြေအိုးသည် အိုးမျက်နှာပြင်တစ်ခုလုံးကိုဖုံးအုပ်ထားသည့် ၎င်း၏အနုစိတ်သောပုံစံနှင့် ကြိုးပတ်ရစ်အလှဆင်မှုများဖြင့် ခွဲခြားထားသည်။ဘီစီ 2000 မှ 1500 ခုနှစ်ဝန်းကျင်မှ နှောင်းပိုင်း Jeulmun ကာလသည် ခရုခွံခေါင်းပုံဖြတ်ခြင်းအပေါ် အလေးပေးမှု လျှော့ချခြင်းဖြင့် ရှင်သန်မှုပုံစံများ ပြောင်းလဲလာသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။[15] ဆန်ချွန်ရီ နှင့် အိဘူလ်ရီ ကဲ့သို့သော ကုန်းတွင်းပိုင်းတွင် အခြေချနေထိုင်မှုများ စတင်ပေါ်ပေါက်လာပြီး စိုက်ပျိုးထားသော အပင်ကို မှီခိုအားထားမှုဆီသို့ ဦးတည်သွားရန် အကြံပြုခဲ့သည်။ဤကာလသည် တရုတ်နိုင်ငံ၊ Liaoning ရှိ LowerXiajiadian ယဉ်ကျေးမှု နှင့် အပြိုင်ဖြစ်သည်။Jeulmun နှောင်းပိုင်းခေတ် ကုန်ဆုံးလာသည်နှင့်အမျှ မြို့သူမြို့သားများသည် ခုတ်ထွင်မီးရှို့ခြင်း ကျွမ်းကျင်သော လူသစ်များနှင့် အလှဆင်မွမ်းမံထားသော မြေအိုးများကို အသုံးပြု၍ အပြိုင်အဆိုင် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။ဤအဖွဲ့၏အဆင့်မြင့်စိုက်ပျိုးရေးအလေ့အကျင့်များသည် Jeulmun လူမျိုးများ၏ ရိုးရာအမဲလိုက်ရာနေရာကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာကာ ဒေသ၏ယဉ်ကျေးမှုနှင့် လူနေမှုဘဝအခင်းအကျင်းတွင် သိသာထင်ရှားသောပြောင်းလဲမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။
▲
●
ကိုရီးယားကြေးခေတ်
အနုပညာရှင်ကိုယ်စားပြု ကိုရီးယားကြေးခေတ်အခြေချမှု။ ©HistoryMaps
1500 BCE Jan 1 - 303 BCE

ကိုရီးယားကြေးခေတ်

Korea
Mumun မြေအိုးခေတ်သည် BCE 1500 မှ 300 ခန့်အထိ ကြာမြင့်ပြီး ကိုရီးယားသမိုင်းမတင်မီတွင် အရေးပါသောခေတ်ဖြစ်သည်။အထူးသဖြင့် ဘီစီ 850 မှ 550 ကြားတွင် ထင်ရှားသော ၎င်း၏ အလှဆင်မထားသော သို့မဟုတ် ရိုးရှင်းသော ချက်ပြုတ်ခြင်းနှင့် သိုလှောင်သည့် အိုးများဖြင့် ဤကာလကို အဓိက ခွဲခြားသတ်မှတ်သည်။Mumun ခေတ်သည် ပြင်းထန်သော စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း စတင်ခြင်းနှင့် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်နှင့် ဂျပန်ကျွန်းစုနှစ်ခုလုံးရှိ ရှုပ်ထွေးသော လူ့အဖွဲ့အစည်းများ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။"ကိုရီးယားကြေးခေတ်" ဟု ရံဖန်ရံခါ တံဆိပ်တပ်ခံရသော်လည်း၊ ဘီစီ 8 ရာစုနှောင်းပိုင်းလောက်တွင် ပြည်တွင်းကြေးထုတ်လုပ်မှုကို စတင်ခဲ့သောကြောင့် ဤအမျိုးအစားခွဲခြားမှုသည် အထင်အမြင်လွဲမှားစေနိုင်ပါသည်။၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များ အလယ်ပိုင်းကတည်းက ရှေးဟောင်းသုတေသန တူးဖော်မှုများ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် အရှေ့အာရှ သမိုင်းမတင်မီတွင် ဤအချက်အချာကျသော ကာလကို ကျွန်ုပ်တို့၏ နားလည်မှုကို ကြွယ်ဝစေပါသည်။[16]အမဲလိုက်ခြင်း၊ စုဆောင်းခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးမှုနည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် လက္ခဏာရပ်ဖြစ်သော Jeulmun Pottery Period (c. 8000-1500 BCE) မတိုင်မီက Mumun ခေတ်၏မူလအစမှာ အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်သည်။ဘီစီ 1800 မှ 1500 ခုနှစ်ဝန်းကျင်အတွင်း မြောက်ကိုရီးယားမှ ထင်ရှားသောတွေ့ရှိချက်များဖြစ်သည့် မီဂလစ်သင်္ချိုင်းများ၊ Mumun မြေအိုးများနှင့် ကြီးမားသောအခြေချနေထိုင်မှုများကဲ့သို့သော တောင်ပိုင်းကိုရီးယားတွင် Mumun ခေတ်ကို အရိပ်အမြွက်ပြနိုင်သည် ။ဤအဆင့်တွင်၊ Mumun မြေအိုးကို အသုံးပြု၍ ခုတ်ထစ် မီးရှို့ စိုက်ပျိုးခြင်းကို ကျင့်သုံးသူများသည် Jeulmun ကာလ ရှင်သန်မှုပုံစံများအတိုင်း ရွှေ့ပြောင်းသွားပုံရသည်။[17]အစောပိုင်း Mumun (ဘီစီ.အီး. 1500-850) ကို ရွှေ့ပြောင်းစိုက်ပျိုးရေး၊ ငါးဖမ်းခြင်း၊ အမဲလိုက်ခြင်းနှင့် စတုဂံပုံသဏ္ဍာန် မြေအောက်တွင်းအိမ်များ ကွဲပြားစွာ အခြေချနေထိုင်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းကြောင့် အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။ဤခေတ်မှ အခြေချနေထိုင်သူများသည် အနောက်အလယ်ပိုင်းကိုရီးယား၏ မြစ်ချိုင့်များတွင် အများစုတည်ရှိကြသည်။ဤကာလခွဲ၏အဆုံးတွင်၊ ကြီးမားသောအခြေချနေထိုင်မှုများစတင်ပေါ်ပေါက်လာပြီး မီဂလစ်သင်္ဂြိုလ်ခြင်းနှင့် အနီရောင်မီးရှို့မြေအိုးများထုတ်လုပ်ခြင်းကဲ့သို့သော Mumun အခမ်းအနားနှင့် ရေခဲတိုက်စနစ်များနှင့် ပတ်သက်သည့် နှစ်ရှည်လများ ရိုးရာဓလေ့များသည် ပုံသဏ္ဍာန်စတင်ခဲ့သည်။Middle Mumun (c. 850-550 BCE) သည် သိသိသာသာ အခြေချရာနေရာဖြစ်သည့် Daepyeong တွင် ကျယ်ပြန့်သောခြောက်သွေ့သောလယ်ကွင်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိသဖြင့် ကြပ်မတ်စိုက်ပျိုးရေး တိုးတက်လာသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ဤကာလသည် လူမှုရေးမညီမျှမှု ကြီးထွားမှုနှင့် အစောပိုင်းအကြီးအကဲများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကိုလည်း မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။[၁၈]နှောင်းပိုင်း Mumun (ဘီစီအီး 550-300) သည် ပဋိပက္ခများ တိုးပွားလာခြင်း၊ ခိုင်ခံ့သော တောင်ကုန်းများပေါ်တွင် အခြေချနေထိုင်မှုများနှင့် တောင်ပိုင်းကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် လူဦးရေ ပိုများလာခြင်းတို့ဖြင့် လက္ခဏာရပ်များဖြစ်သည်။ပဋိပက္ခများ တိုးလာခြင်း သို့မဟုတ် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုများကြောင့် သီးနှံများ ပျက်ကွက်မှုဖြစ်စေသည့် ဤကာလအတွင်း အခြေချနေထိုင်မှု အရေအတွက် သိသိသာသာ လျော့ကျသွားခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ဘီစီ 300 ခန့်တွင်၊ သံ၏နိဒါန်းနှင့် သမိုင်းဝင်ကာလကို အမှတ်ရစေသော အတွင်းမီးဖိုများပါရှိသော တွင်းအိမ်များ၏အသွင်အပြင်ဖြင့် အမှတ်အသားပြုသော Mumun ခေတ် ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။[19]မုမွန်ခေတ်၏ ယဉ်ကျေးမှုစရိုက်များသည် ကွဲပြားသည်။ဤခေတ်၏ ဘာသာစကားဆိုင်ရာ အခင်းအကျင်းသည် ဂျပန်ဘာသာစကားနှင့် ကိုရီးယားဘာသာစကားနှစ်မျိုးလုံးမှ လွှမ်းမိုးမှုကို ညွှန်ပြနေသော်လည်း စီးပွားရေးသည် အထူးပြုလက်မှုပညာထုတ်လုပ်သည့် သာဓကအချို့နှင့်အတူ အိမ်တွင်းထုတ်လုပ်မှုအပေါ်တွင် အဓိကအခြေခံထားသည်။မုမွန်စားဝတ်နေရေးပုံစံသည် ကျယ်ပြန့်ပြီး အမဲလိုက်ခြင်း၊ ငါးဖမ်းခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးရေးကို လွှမ်းခြုံထားသည်။အခြေချနေထိုင်မှုပုံစံများသည် အစောပိုင်း Mumun ရှိ မျိုးဆက်ပေါင်းစုံအိမ်ထောင်စုကြီးများမှ Middle Mumun မှ သီးခြားတွင်းအိမ်များတွင် သေးငယ်သော နျူကလီးယားမိသားစုယူနစ်များအထိ ပြောင်းလဲလာသည်။ရင်ခွဲရုံအလေ့အထများသည် ကွဲပြားကြပြီး မီဂလစ်သင်္ဂြိုလ်မြှုပ်နှံမှုများ၊ ကျောက်တုံးများဖြင့် မြှုပ်နှံခြင်းနှင့် ပုလင်းသင်္ဂြိုဟ်ခြင်းများမှာ တူညီကြသည်။[20]
▲
●
1100 BCE
ရှေးခေတ် ကိုရီးယားornament
ဂိုဂျိုဆွန်
ဒဏ္ဍာရီ ဒဏ္ဍာရီ။ ©HistoryMaps
1100 BCE Jan 2 - 108 BCE

ဂိုဂျိုဆွန်

Pyongyang, North Korea
ဂျိုဆွန်ဟုလည်းသိကြသော Gojoseon သည် ဘီစီ ၂၃၃၃ တွင် ဒဏ္ဍာရီလာဘုရင် Dangun မှ တည်ထောင်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ရသည့် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ရှိ အစောဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။Dangun သည် Dangun သည် ကောင်းကင်မင်းသား Hwanung နှင့် Ungnyeo အမည်ရှိ ဝက်ဝံမိန်းမတို့၏ အမျိုးအနွယ်ဖြစ်သည်။Dangun ၏တည်ရှိမှုကို အတည်မပြုနိုင်သေးသော်လည်း၊ Gojoseon ၏အမျိုးသားဖောင်ဒေးရှင်းနေ့အဖြစ် မြောက်ကိုရီးယားနှင့်တောင်ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံစလုံးက ဂိုဂျိုဆွန်တည်ထောင်ခြင်းကို အမျိုးသားဖောင်ဒေးရှင်းနေ့အဖြစ် ဂုဏ်ပြုခြင်းဖြင့် သူ၏ဇာတ်လမ်းသည် အရေးပါသောကိုရီးယားဝိသေသလက္ခဏာကိုပုံဖော်ရာတွင် အရေးကြီးပါသည်။Gojoseon ၏သမိုင်းသည် ဘီစီ 12 ရာစုတွင် မြောက်ပိုင်းကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်သို့ ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့သည်ဟု ယူဆရသောShang မင်းဆက် မှ ပညာရှိ Jizi ကဲ့သို့သော ပြင်ပလွှမ်းမိုးမှုများကို တွေ့မြင်ခဲ့ရပြီး Gija Joseon ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။သို့သော်၊ Gija Joseon ၏တည်ရှိမှုနှင့် Gojoseon ၏သမိုင်းတွင်၎င်း၏အခန်းကဏ္ဍ၏စစ်မှန်မှုနှင့်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များအကြောင်းငြင်းခုံမှုများဆက်လက်တည်ရှိနေသည်။[21] ဘီစီ 194 တွင်၊ Gojoseon မင်းဆက်သည် Yan မှဒုက္ခသည် Wi Man မှဖြုတ်ချခဲ့ပြီး Wiman Joseon ခေတ်တွင်စတင်ခဲ့သည်။ဘီစီ 108 တွင် Wiman Joseon သည် ဧကရာဇ် Wu လက်ထက်တွင် ဟန်မင်းဆက်၏ သိမ်းပိုက်မှုကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး Gojoseon ၏ ယခင်နယ်မြေများပေါ်တွင် တရုတ်တပ်ကြီးလေးခု တည်ထောင်ခဲ့သည်။ဤတရုတ်အုပ်စိုးမှုသည် ၃ ရာစုတွင် ဆုတ်ယုတ်သွားပြီး ခရစ်နှစ် ၃၁၃ တွင် ထိုဒေသကို Goguryeo မှ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ယခု မျက်မှောက်ခေတ် ပြုံယမ်း၊ Wanggeom သည် ဘီစီ ၂ ရာစုမှ Gojoseon ၏ မြို့တော်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး Jin ပြည်နယ်သည် ဘီစီ ၃ ရာစုတွင် ကျွန်းဆွယ်၏ တောင်ပိုင်းဒေသများတွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။[22]
▲
●
Jin Confederation
©Anonymous
300 BCE Jan 1 - 100 BCE

Jin Confederation

South Korea
ဘီစီ 4 ရာစုမှ 2 ရာစုကြားရှိ ဂျင်ပြည်နယ်သည် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ တောင်ဘက်ပိုင်းရှိ နိုင်ငံငယ်လေးများ စုစည်းရာ မြောက်ဘက်တွင် ဂိုဂျိုဆွန်နိုင်ငံနှင့် အနီးနားရှိ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။[23] ၎င်း၏မြို့တော်သည် ဟန်မြစ်၏တောင်ဘက်တစ်နေရာတွင် တည်ရှိသည်။တရားဝင်နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေဖြင့် Jin ၏ဖွဲ့စည်းပုံအတိအကျသည် မရေရာသေးသော်လည်း နောက်ပိုင်း Samhan ကွန်ဖက်ဒရိတ်များကဲ့သို့သေးငယ်သောပြည်နယ်များဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုတစ်ခုဖြစ်ပုံရသည်။မသေချာမရေရာမှုများရှိသော်လည်း Jin ၏ Wiman Joseon နှင့် အပြန်အလှန်ဆက်ဆံမှုများသည်အနောက်ဟန် မင်းဆက်နှင့် သံတမန်ဆက်ဆံရေးထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများသည် တည်ငြိမ်သောဗဟိုအာဏာစက်၏အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိကိုဖော်ပြနေသည်။ထူးခြားသည်မှာ Wiman သည် သူ၏ ထီးနန်းကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် Gojoseon ဘုရင် Jun သည် Jin တွင် ခိုလှုံရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ထို့အပြင်၊ Gaeguk သို့မဟုတ် Gaemaguk အား တရုတ်ရည်ညွှန်းချက်များသည် Jin နှင့်သက်ဆိုင်သည်ဟု ပညာရှင်အချို့က ယုံကြည်ကြသည်။[24]Jin ၏ကျဆုံးမှုသည် သမိုင်းပညာရှင်များကြားတွင် အချေအတင်ဆွေးနွေးစရာ အကြောင်းအရာတစ်ခုဖြစ်သည်။[25] အချို့သောမှတ်တမ်းများက ၎င်းသည် Jinhan ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလာသည်ဟု အကြံပြုထားသော်လည်း အချို့က ၎င်းသည် Mahan၊ Jinhan နှင့် Byeonhan တို့ကို လွှမ်းခြုံကာ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော Samhan ကို ဖွဲ့စည်းရန် ခွဲထွက်ကြောင်း ငြင်းခုံကြသည်။Jin နှင့် ပတ်သက်သော ရှေးဟောင်း သုတေသန တွေ့ရှိချက်များကို နောက်ပိုင်းတွင် Mahan ၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်လာသော ဒေသများတွင် အများစု တွေ့ရှိခဲ့သည်။တရုတ်သမိုင်းဝင်စာသား၊ Records of the Three Kingdoms က Jinhan သည် Jin ၏ တိုက်ရိုက်ဆက်ခံသူဖြစ်ကြောင်း အခိုင်အမာဆိုသည်။ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့်၊ နောက်ပိုင်းဟန်ကျမ်းများတွင် Mahan၊ Jinhan နှင့် Byeonhan တို့သည် အခြားမျိုးနွယ်စု 78 ခုနှင့်အတူ Jin ပြည်နယ်မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုထားသည်။[26]ပြိုပျက်သွားသော်လည်း၊ Jin ၏ အမွေအနှစ်များသည် နောက်ဆက်တွဲခေတ်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိနေခဲ့သည်။"Jin" ဟူသောအမည်သည် Jinhan ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းတွင် ဆက်လက် ပဲ့တင်ထပ်နေပြီး Byeonhan အတွက် အခြားအမည်ဖြစ်သည့် "Byeonjin" ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် ဆက်လက်တည်ရှိနေပါသည်။ထို့အပြင်၊ ကာလတစ်ခုအတွက်၊ Mahan ၏ခေါင်းဆောင်သည် Samhan မျိုးနွယ်စုများပေါ်တွင် အမည်ခံပြီး သြဇာအာဏာကို ကိုယ်စားပြုသည့် "Jin King" ဘွဲ့ကို လက်ခံခဲ့သည်။
▲
●
ဟန်၏ ကွပ်ကဲမှု လေးရပ်
ဟန်၏ ကွပ်ကဲမှု လေးရပ် ©Anonymous
108 BCE Jan 1 - 300

ဟန်၏ ကွပ်ကဲမှု လေးရပ်

Liaotung Peninsula, Gaizhou, Y
ဟန်၏ စစ်ဌာနချုပ် လေးခုသည် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် မြောက်ပိုင်းတွင် တည်ထောင်ထားသောတရုတ်တပ်များ နှင့် ဘီစီ ဒုတိယရာစုအကုန်ပိုင်းမှ ခရစ်နှစ် ဘီစီ ၄ ရာစုအစောပိုင်းအထိ လျောင်တုံကျွန်းဆွယ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။ဘီစီ ၂ ရာစုအစောပိုင်းတွင် ဟန်မင်းဆက် ၏ဧကရာဇ်ဝူမှ ဝီမန်ဂျိုဆွန်ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ဟန်မြစ်၏တောင်ဘက်စွန်းအထိ တရုတ်ကိုလိုနီနယ်မြေအဖြစ် ရှုမြင်ခံခဲ့ရသည်။Lelang၊ Lintun၊ Zhenfan နှင့် Xuantu တို့သည် ကွပ်ကဲမှုအဖြစ် ဖန်တီးခဲ့ကြပြီး လီလန်သည် နောက်ပိုင်းတွင် တရုတ်မင်းဆက်များနှင့် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စီးပွားရေးဖလှယ်မှု၏ အရေးပါဆုံးအချက်အချာနေရာဖြစ်သည်။အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ၊ ကွပ်ကဲမှုသုံးခု ပြိုလဲခြင်း သို့မဟုတ် ဆုတ်ခွာသွားသော်လည်း လီလန်သည် ဇာတိလူဦးရေကို လွှမ်းမိုးကာ ဂိုဂျိုဆွန်လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အသွင်အပြင်ကို ဖျက်စီးသွားခဲ့သည်။ဘီစီ ၃၇ တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော Goguryeo သည် ၅ ရာစုအစောပိုင်းတွင် အဆိုပါအမိန့်များကို ၎င်း၏နယ်မြေထဲသို့ စတင်စုပ်ယူခဲ့သည်။အစပိုင်းတွင် ဘီစီ 108 တွင် Gojoseon ရှုံးနိမ့်ပြီးနောက်၊ Lelang၊ Lintun နှင့် Zhenfan တို့၏ကွပ်ကဲမှုသုံးခုကို ဘီစီ 107 တွင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး Xuantu Commandery ကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်။စီအီး ၁ ရာစုတွင် လင်တန်သည် Xuantu နှင့် Zhenfan တို့ကို လီလန်သို့ ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ဘီစီ ၇၅ တွင်၊ Xuantu သည် ဒေသတွင်း ခုခံမှုကြောင့် ၎င်း၏မြို့တော်ကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။အထူးသဖြင့် Lelang ကွပ်ကဲမှုအဖွဲ့များသည် Jinhan နှင့် Byeonhan ကဲ့သို့သော အိမ်နီးချင်း ကိုရီးယားနိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှု ဆက်ဆံရေးကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ဌာနေတိုင်းရင်းသားအုပ်စုများသည် ဟန်ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ပေါင်းစပ်ထားသောကြောင့် ထူးခြားသော လီလန်ယဉ်ကျေးမှုကို ခရစ်နှစ် ၁ ရာစုနှင့် ၂ ရာစုများတွင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။Liaodong စစ်ဌာနချုပ်မှ ထင်ရှားသောပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် Gongsun Du သည် Goguryeo နယ်မြေများသို့ ချဲ့ထွင်ပြီး အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် ကြီးစိုးခဲ့သည်။သူ၏နန်းစံ Goguryeo နှင့်ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုများနှင့်၎င်း၏ပြည်တွင်းသို့တိုးချဲ့ခဲ့သည်။204 ခုနှစ်တွင် သူသေဆုံးပြီးနောက် သူ၏ဆက်ခံသူများသည် 3rd ရာစုအစောပိုင်းတွင် Gongsun Kang နှင့် Goguryeo ၏အစိတ်အပိုင်းများကိုပင် သိမ်းပိုက်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏သြဇာကို ဆက်လက်အခိုင်အမာရရှိခဲ့သည်။သို့သော် ၃ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် Cao Wei မှ Sima Yi သည် ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ပြီး ၎င်းတို့၏နယ်မြေများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ဟန်တပ်များကျဆုံးပြီးနောက်၊ Goguryeo သည် 300 အစောပိုင်းတွင် Lelang၊ Daifang နှင့် Xuantu စစ်ဌာနချုပ်များကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
▲
●
Samhan Confederation
Samhan Confederation ©HistoryMaps
108 BCE Jan 2 - 280

Samhan Confederation

Korean Peninsula
Samhan ဟုလည်းလူသိများသော Samhan သည် ဘီစီ ၁ ရာစုတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော Byeonhan၊ Jinhan နှင့် Mahan ကွန်ဖက်ဒရိတ်များကို ရည်ညွှန်းသည်။ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ အလယ်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းဒေသများတွင် တည်ရှိသော ဤကွန်ဖက်ဒရိတ်များသည် နောက်ပိုင်းတွင် Baekje၊ Gaya နှင့် Silla နိုင်ငံများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလာသည်။"Samhan" ဟူသော ဝေါဟာရသည် တရုတ်-ကိုရီးယား စကားလုံး "ဆမ်" မှ ဆင်းသက်လာပြီး "သုံး" ဟု အဓိပ္ပါယ်ရပြီး "ကြီး" သို့မဟုတ် "ကြီး" ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသော ကိုရီးယား စကားလုံး "ဟန်" မှ ဆင်းသက်လာသည်။"Samhan" ဟူသောအမည်ကို ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံကို ဖော်ပြရန်အတွက်လည်း အသုံးပြုခဲ့ပြီး "ဟန်" ဟူသော အသုံးအနှုန်းသည် ယနေ့ခေတ်တွင် ကိုရီးယားအသုံးအနှုန်းအမျိုးမျိုးတွင် ပျံ့နှံ့နေဆဲဖြစ်သည်။သို့ရာတွင် ၎င်းသည် ဟန်တရုတ်ဘာသာစကားတွင် ဟန်နှင့် ကွဲပြားပြီး တရုတ်ဘုရင်များနှင့် မင်းဆက်များမှာလည်း ဟန်ဟုရည်ညွှန်းသည်။Samhan ကွန်ဖက်ဒရိတ်များသည် ဘီစီ 108 တွင် Gojoseon ကျဆုံးပြီးနောက် ပေါ်ပေါက်လာသည်ဟု ယူဆရသည်။၎င်းတို့ကို တံတိုင်းခတ်ထားသော မြို့ပြပြည်နယ်များ၏ လျော့ရဲသော အုပ်စုများအဖြစ် ယေဘုယျအားဖြင့် ထင်မြင်ယူဆကြသည်။သုံးခုအနက် အကြီးဆုံးနှင့် အစောဆုံး Mahan သည် အနောက်တောင်ဘက်တွင် တည်ရှိပြီး နောက်ပိုင်းတွင် Baekje Kingdom အတွက် အခြေခံအုတ်မြစ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။နိုင်ငံငယ်လေး ၁၂ ခုပါ၀င်သည့် Jinhan သည် Silla Kingdom ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး Nakdong မြစ်ချိုင့်အရှေ့ဘက်တွင် တည်ရှိသည်ဟု ယူဆရသည်။Byeonhan သည် နိုင်ငံငယ်လေး ၁၂ ခု ပါ၀င်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် Silla တွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည့် Gaya ကွန်ဖက်ဒရိတ်ကို ဖွဲ့စည်းရန် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။Samhan ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းများ၏ နယ်မြေအတိအကျသည် ငြင်းခုံရမည့်ကိစ္စဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ နယ်နိမိတ်များသည် အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲသွားဖွယ်ရှိသည်။အခြေချနေထိုင်မှုများကို ပုံမှန်အားဖြင့် လုံခြုံသောတောင်ကြားများပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားပြီး အဓိကအားဖြင့် မြစ်နှင့်ပင်လယ်လမ်းကြောင်းများမှတစ်ဆင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှုကို အဆင်ပြေချောမွေ့စေပါသည်။Samhan ခေတ်က တောင်ကိုးရီးယားကျွန်းဆွယ်မှာ သံဓာတ်ကို စနစ်တကျ မိတ်ဆက်လာတာကို တွေ့ရပြီး အထူးသဖြင့် Byeonhan ပြည်နယ်တွေက စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ သံထွက်ကုန်တွေ ထုတ်လုပ်၊ တင်ပို့မှုတွေ တိုးတက်လာတယ်။ဤကာလအတွင်း အထူးသဖြင့် Gojoseon နယ်မြေများတွင် တည်ဆောက်ထားသော တရုတ်တပ်များနှင့်အတူ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှု တိုးတက်မှုကိုလည်း မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ထွန်းသစ်စဂျပန်နိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှုတွင် ကိုရီးယားသံအတွက် ဂျပန်တန်ဆာဆင်ထားသော ကြေးထည်ပစ္စည်းများ လဲလှယ်ခြင်း ပါဝင်သည်။ကျူရှူးကျွန်းရှိ Yamatai ဖက်ဒရေးရှင်းသည် Byeonhan နှင့် ဂျပန်ကုန်သွယ်မှုအပေါ် ချုပ်ကိုင်နိုင်ခဲ့ပြီး 3 ရာစုတွင် ကုန်သွယ်မှုဒိုင်နမစ်များ ပြောင်းလဲလာသည်။
▲
●
Buyeo
Buyeo ©Angus McBride
100 BCE Jan 1 - 494

Buyeo

Nong'an County, Changchun, Jil
Buyeo၊ [27] Puyŏ သို့မဟုတ် Fuyu ဟုလည်းလူသိများသော၊ [28] သည် မန်ချူးရီးယားမြောက်ပိုင်းနှင့် ဘီစီ 2 ရာစုမှ 494 စီ.ခေတ်သစ်ကိုရီးယားတွေရဲ့ ရှေ့ပြေးနိမိတ်လို့ ယူဆကြတဲ့ Yemaek လူမျိုးတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကြောင့် တစ်ခါတစ်ရံမှာ ကိုရီးယားနိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရပါတယ်။[29] Buyeo သည် Goguryeo နှင့် Baekje တို့၏ ကိုရီးယားနိုင်ငံများ၏ အရေးပါသော ရှေ့ပြေးသူအဖြစ် ရှုမြင်သည်။အစပိုင်းတွင်၊ နောက်ပိုင်းတွင် အနောက်ဟန်ခေတ် (ဘီစီအီး 202 မှ 9 ဘီစီ) အတွင်း Buyeo သည် ဟန်၏ကွပ်ကဲမှု ၄ ခုအနက်မှတစ်ခုဖြစ်သည့် Xuantu စစ်ဌာနချုပ်၏ လက်အောက်ခံဖြစ်သည်။[30] သို့သော် စီအီး ၁ ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင် Buyeo သည် ရှန်းပေနှင့် ဂိုဂူရီယိုတို့၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကြားခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ အရှေ့ဟန်မင်းဆက်၏ အရေးပါသောမဟာမိတ်အဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ကျူးကျော်မှုများနှင့် နိုင်ငံရေးစိန်ခေါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ရသော်လည်း Buyeo သည် ဒေသတွင်းရှိ ၎င်း၏အရေးပါမှုကို ထင်ဟပ်စေသည့် တရုတ်မင်းဆက်အမျိုးမျိုးနှင့် ဗျူဟာမြောက်မဟာမိတ်အဖြစ် ဆက်လက်ထားရှိခဲ့သည်။[၃၁]၎င်း၏တည်ရှိမှုတစ်လျှောက်တွင် Buyeo သည် ပြင်ပခြိမ်းခြောက်မှုများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။285 ခုနှစ်တွင် Xianbei မျိုးနွယ်စုမှ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုကြောင့် ၎င်း၏တရားရုံးကို Okjeo သို့ ပြောင်းရွှေ့စေခဲ့သည်။နောက်ပိုင်းတွင် Jin မင်းဆက်သည် Buyeo ကို ပြန်လည်ထူထောင်ရာတွင် ကူညီပေးခဲ့သော်လည်း 346 ခုနှစ်တွင် Goguryeo နှင့် Xianbei တို့၏ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဘုရင့်နိုင်ငံသည် ပိုမိုကျဆင်းလာခဲ့သည်။ 494 ခုနှစ်တွင် မြင့်တက်လာသော Wuji မျိုးနွယ်စု (သို့မဟုတ် Mohe) ၏ ဖိအားအောက်တွင် Buyeo ၏ အကြွင်းအကျန်များ ပြောင်းရွှေ့သွားပြီး နောက်ဆုံးတွင် လက်နက်ချခဲ့သည်။ Goguryeo သို့၎င်း၏အဆုံးသတ်အမှတ်အသား။ထူးခြားသည်မှာ၊ Three Kingdoms of the Records ကဲ့သို့သော သမိုင်းဝင်စာများသည် Buyeo နှင့် ၎င်း၏တောင်ပိုင်းအိမ်နီးချင်းများဖြစ်သော Goguryeo နှင့် Ye တို့ကြားတွင် ဘာသာစကားနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေးကို မီးမောင်းထိုးပြပါသည်။Buyeo ၏အမွေအနှစ်သည် နောက်ဆက်တွဲ ကိုရီးယားနိုင်ငံများတွင် ဆက်လက်တည်ရှိနေပါသည်။Goguryeo နှင့် Baekje တို့သည် ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံထဲမှ နှစ်ခုစလုံးသည် ၎င်းတို့ကိုယ်သူတို့ Buyeo ၏ဆက်ခံသူများအဖြစ် မှတ်ယူကြသည်။Baekje ၏ဘုရင် Onjo ကို Goguryeo တည်ထောင်သူ King Dongmyeong မှဆင်းသက်လာသည်ဟုယုံကြည်ကြသည်။ထို့အပြင်၊ Baekje သည် 538 ခုနှစ်တွင် Nambuyeo (South Buyeo) ဟုအမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ Goryeo မင်းဆက်သည် Buyeo၊ Goguryeo နှင့် Baekje နှင့် ၎င်း၏ဘိုးဘွားဆက်နွှယ်မှုကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပြီး Buyeo ၏ တည်မြဲသော သြဇာနှင့် အမွေအနှစ်ကို ကိုရီးယားအထောက်အထားနှင့် သမိုင်းကိုပုံဖော်ရာတွင် ကိုယ်စားပြုပါသည်။
▲
●
ဟုတ်ပြီ
Okjeo ပြည်နယ်၏အနုပညာကိုယ်စားပြု။ ©HistoryMaps
100 BCE Jan 1 - 400

ဟုတ်ပြီ

Korean Peninsula
ရှေးကိုရီးယားလူမျိုးစုပြည်နယ် Okjeo သည် ဘီစီ ၂ ရာစုမှ ခရစ်နှစ် ၅ ရာစုအထိ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိခဲ့သည်။၎င်းကို အဓိကဒေသနှစ်ခုအဖြစ် ပိုင်းခြားထားပါသည်- Dong-okjeo (Eastern Okjeo)၊ မြောက်ကိုရီးယားရှိ ယနေ့ခေတ် Hamgyŏng ပြည်နယ်များ၏ ဧရိယာနှင့် Duman မြစ်ဒေသတစ်ဝိုက်တွင်ရှိသော Buk-okjeo (Northern Okjeo) တို့ဖြစ်သည်။Dong-okjeo ကို Okjeo ဟု ရိုးရှင်းစွာ ရည်ညွှန်းလေ့ရှိသော်လည်း Buk-okjeo သည် Chiguru သို့မဟုတ် Guru ကဲ့သို့သော အခြားအမည်များ ရှိပြီး နောက်ပိုင်းတွင် Goguryeo ၏ နာမည်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။[32] Okjeo သည် ၎င်း၏တောင်ဘက်တွင် Dongye ပြည်နယ်အသေးစားနှင့် အိမ်နီးချင်းဖြစ်ပြီး Gojoseon၊ Goguryeo နှင့် တရုတ်ကွပ်ကဲမှုအမျိုးမျိုးကဲ့သို့သော အိမ်နီးချင်းအင်အားကြီးများဖြင့် ရောယှက်ထားသော သမိုင်းကြောင်းရှိသည်။[33]၎င်း၏တည်ရှိမှုတစ်လျှောက်တွင်၊ Okjeo သည် တရုတ်တပ်များနှင့် Goguryeo တို့၏ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှုကာလများကို တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ရသည်။ဘီစီ ၃ ရာစုမှ ဘီစီ ၁၀၈ တွင် ဂိုဂျိုဆွန်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိခဲ့သည်။ဘီစီ 107 တွင်၊ Xuantu စစ်ဌာနချုပ်သည် Okjeo အပေါ်သြဇာလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။နောက်ပိုင်းတွင် Goguryeo တိုးချဲ့လာသည်နှင့်အမျှ Okjeo သည် အရှေ့ဘက် Lelang စစ်ဌာနချုပ်၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လာခဲ့သည်။၎င်း၏ ဗျူဟာမြောက်တည်နေရာကြောင့် ပြည်နယ်သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအတွက် ခိုလှုံရာအဖြစ် မကြာခဏ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ဥပမာအားဖြင့်၊ Goguryeo ၏ King Dongcheon နှင့် Buyeo တရားရုံးတို့သည် 244 နှင့် 285 တို့တွင် ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာစဉ် Okjeo တွင် ခိုလှုံခွင့်ရခဲ့ကြသည်။သို့သော် 5 ရာစုအစောပိုင်းတွင် Goguryeo ၏ Great Gwanggaeto သည် Okjeo ကိုအပြည့်အဝသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။Okjeo နှင့်ပတ်သက်သော ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အချက်အလက်များသည် ကျဲသော်လည်း ၎င်း၏လူများနှင့် အလေ့အကျင့်များသည် Goguryeo နှင့် ဆင်တူကြောင်း အကြံပြုထားသည်။"Samguk Sagi" သည် အရှေ့ဘက် Okjeo သည် ပင်လယ်နှင့်တောင်တန်းများကြားတွင် မြေသြဇာကောင်းသောမြေအဖြစ် ဖော်ပြထားပြီး ၎င်း၏မြို့သူမြို့သားများသည် သတ္တိရှိပြီး ကျွမ်းကျင်သော ခြေလျင်တပ်သားများအဖြစ် ဖော်ပြသည်။လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းနှင့် သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းအလေ့အထများအပါအဝင် ၎င်းတို့၏နေထိုင်မှုပုံစံ၊ ဘာသာစကားနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများသည် Goguryeo နှင့် ဆင်တူသည်။Okjeo လူမျိုးများသည် မိသားစုဝင်များကို ခေါင်းတလားတစ်ခုထဲတွင် ယှက်တင်ကာ အရွယ်ရောက်သည်အထိ သတို့သား၏ မိသားစုနှင့်အတူ ကလေးသတို့သမီးများ ထားရှိခဲ့ကြသည်။
▲
●
57 BCE - 668
ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံornament
Play button
57 BCE Jan 1 - 668

ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံ

Korean Peninsula
Goguryeo ၊ Baekje နှင့် Silla တို့ ပါဝင်သော ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံသည် ရှေးခေတ်ကာလများအတွင်း ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်အပေါ် လွှမ်းမိုးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ဤနိုင်ငံများသည် Wiman Joseon ကျဆုံးပြီးနောက်တွင် သေးငယ်သောပြည်နယ်များနှင့် ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းများကို စုပ်ယူကာ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ဘုရင့်နိုင်ငံသုံးခေတ် အဆုံးတွင် Goguryeo၊ Baekje နှင့် Silla တို့သည် 494 တွင် Buyeo နှင့် 562 တွင် Gaya တို့ကဲ့သို့ ပြည်နယ်များကို သိမ်းယူကာ ကျွန်းဆွယ်တစ်ခုလုံးနှင့် Manchuria တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို သိမ်းပိုက်ပြီး တူညီသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာစကားကို မျှဝေခဲ့ကြသည်။စီအီး ၃ ရာစုတွင် စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့သော ဗုဒ္ဓဘာသာသည် အေဒီ ၃၇၂ တွင် ဂိုဂူရီယိုမှ စတင်ကာ နိုင်ငံသုံးနိုင်ငံလုံး၏ နိုင်ငံတော်ဘာသာဖြစ်လာခဲ့သည်။[၃၄]တရုတ်နိုင်ငံ တန်မင်းဆက် နှင့် မဟာမိတ်ဖြစ်သော Silla သည် ကျွန်းဆွယ်ကို ပေါင်းစည်းလိုက်သောအခါ ဘုရင့်သုံးပါးခေတ်သည် 7 ရာစုတွင် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ဤပေါင်းစည်းမှုသည် 562 ခုနှစ်တွင် Gaya ၏အောင်ပွဲများ၊ 660 တွင် Baekje နှင့် 668 ခုနှစ်တွင် Goguryeo တို့၏နောက်ဆက်တွဲဖြစ်သည်။ သို့သော်ပြန်လည်ပေါင်းစည်းပြီးနောက်တွင်၊ ကိုရီးယား၏အစိတ်အပိုင်းများတွင် Tang မင်းဆက်အတိုချုံးစစ်တပ်အစိုးရကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်ကိုတွေ့မြင်ခဲ့သည်။Goguryeo နှင့် Baekje သစ္စာခံများက ပံ့ပိုးပေးသော Silla သည် Tang ကြီးစိုးမှုကို တွန်းလှန်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် Goryeo ပြည်နယ်၏ သိမ်းယူမှုကို နောက်ပိုင်းတွင် သုံးနိုင်ငံနှင့် Silla ၏ သိမ်းပိုက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ဤခေတ်တစ်လျှောက်လုံးတွင်၊ တိုင်းနိုင်ငံတိုင်းသည် ၎င်း၏ထူးခြားသောယဉ်ကျေးမှုလွှမ်းမိုးမှုများ- တရုတ်ပြည်မြောက်ပိုင်းမှ Goguryeo၊ တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းမှ Baekje နှင့် Eurasian steppe မှ Silla နှင့် ဒေသဆိုင်ရာရိုးရာဓလေ့များကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသည်။[၃၅]၎င်းတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာစကား အရင်းအနှီးများ ခွဲဝေသုံးစွဲကြသော်လည်း၊ တိုင်းနိုင်ငံတိုင်းတွင် ထူးခြားသော အထောက်အထားများနှင့် သမိုင်းများရှိသည်။Sui ကျမ်းတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည့်အတိုင်း "ဂိုဂူရီယို၊ ဘေ့ခ်ျနှင့် စီလာတို့၏ ဓလေ့ထုံးတမ်းများ၊ ဥပဒေများနှင့် အဝတ်အစားများသည် ယေဘုယျအားဖြင့် တူညီသည်"။[36] အစပိုင်းတွင် Shamanism ကျင့်စဉ်များတွင် အမြစ်တွယ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် ကွန်ဖြူးရှပ်အယူဝါဒနှင့် တာအိုဘာသာတို့ကဲ့သို့ တရုတ်ဒဿနိကဗေဒများမှ ပိုမိုလွှမ်းမိုးလာခဲ့သည်။4 ရာစုတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာသည် ကျွန်းဆွယ်အနှံ့ ပြန့်နှံ့ခဲ့ပြီး နိုင်ငံသုံးနိုင်ငံလုံး၏ အထင်ကရဘာသာဖြစ်လာခဲ့သည်။Goryeo မင်းဆက် လက်ထက်တွင်သာ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ စုပေါင်းသမိုင်းကို ပြုစုခဲ့သည်။[၃၇]
▲
●
Play button
57 BCE Jan 1 - 933

Silla ၏နိုင်ငံတော်

Gyeongju, Gyeongsangbuk-do, So
ရှီလာဟုလည်းသိကြသော Silla သည် ဘီစီ 57 မှ 935 စီအီးအထိ တည်ရှိခဲ့သော ရှေးဟောင်းကိုရီးယားနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏တောင်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းတွင် အဓိကတည်ရှိသည်။Baekje နှင့် Goguryeo တို့နှင့်အတူ သမိုင်းဝင် ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ယင်းတို့အနက်၊ Silla တွင် အနည်းဆုံးလူဦးရေမှာ Baekje ၏ 3,800,000 နှင့် Goguryeo ၏ 3,500,000 တို့ထက် နည်းပါးပြီး ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် လူ 850,000 ရှိသည်။[38] Park မိသားစုမှ Silla ၏ Hyeokgeose မှ တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဘုရင့်နိုင်ငံသည် Gyeongju Kim မျိုးနွယ်စုမှ 586 နှစ်၊ Miryang Park မျိုးနွယ်စု 232 နှစ်နှင့် Wolseong Seok မျိုးနွယ်စု 172 နှစ်ကြာ စိုးမိုးခဲ့သည်။Silla သည် ကနဦးတွင် Samhan ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းများ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် စတင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် တရုတ်၏ Sui နှင့် Tang မင်းဆက်များနှင့် မဟာမိတ်ပြုခဲ့သည်။660 တွင် Baekje နှင့် 668 တွင် Goguryeo ကို သိမ်းပိုက်ခြင်းဖြင့် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ကို နောက်ဆုံးတွင် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ ယင်းနောက်တွင် Unified Silla သည် ကျွန်းဆွယ်အများစုကို အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး မြောက်ဘက်သည် Goguryeo ၏ ဆက်ခံသော Balhae ပြည်နယ် ပေါ်ထွန်းလာခဲ့သည်။ထောင်စုနှစ်တစ်ခုအကြာတွင်၊ Silla သည် 935 တွင် Goryeo သို့ အာဏာလွှဲပြောင်းပေးသည့် နောက်ပိုင်းနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံအဖြစ် ပိုင်းခြားခဲ့သည် [။ 39]Silla ၏ အစောပိုင်းသမိုင်းသည် ပရိုတို-သုံးနိုင်ငံတော်ခေတ်ကို ပြန်လည်ခြေရာခံခဲ့ပြီး ထိုအချိန်တွင် ကိုရီးယားသည် Samhan ဟုခေါ်သော ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းသုံးခုအဖြစ် ပိုင်းခြားခဲ့သည်။Silla သည် Jinhan ဟုခေါ်သော အဖွဲ့ဝင် 12 ဦးပါကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းအတွင်းမှ "Saro-guk" အဖြစ်စတင်ခဲ့သည်။အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ Saro-guk သည် Gojoseon ၏အမွေမှ Jinhan ၏ခြောက်မျိုးနွယ်အဖြစ်သို့ပြောင်းလဲသွားသည်။[40] ကိုရီးယားသမိုင်းမှတ်တမ်းများ၊ အထူးသဖြင့် Silla တည်ထောင်ခြင်းဝန်းကျင်ဒဏ္ဍာရီ၊ ဘီစီအီး 57 တွင် ယနေ့ခေတ် Gyeongju ဝန်းကျင်တွင် Bak Hyeokgeose ၏နိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့ကြောင်း ပြောပြသည်။စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုက မြင်းဖြူဥက ဖွားမြင်ပြီး ၁၃ နှစ်သားမှာ ဘုရင်အဖြစ် သရဖူဆောင်းတဲ့ Hyeokgeose ကို ပြန်ပြောပြတယ်။ Silla ရဲ့ တော်ဝင်မျိုးရိုးက Xiongnu နဲ့ Kim Il-je (သို့) Jin လို့ ခေါ်တဲ့ မင်းသားကတစ်ဆင့် Xiongnu နဲ့ ဆက်နွယ်နေတယ်လို့ ကမ္ပည်းစာတွေရှိပါတယ်။ Midi in Chinese ပါဝင်ပါတယ်။[41] ဤအနွယ်သည် ကိုရီးယားနွယ်ဖွားဖြစ်နိုင်ပြီး Xiongnu ဖက်ဒရေးရှင်းတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ကိုရီးယားသို့ ပြန်လာပြီး Silla တော်ဝင်မိသားစုနှင့် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်ဟု သမိုင်းပညာရှင်အချို့က ထင်ကြေးပေးကြသည်။အထူးသဖြင့် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုရှိသောနိုင်ငံဖြစ်လာပြီးနောက် Silla ၏လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ထူးထူးခြားခြား မင်းမျိုးမင်းနွယ်ဖြစ်သည်။Silla ဘုရင်မင်းမြတ်သည် တစ်ဦး၏လူမှုအဆင့်အတန်း၊ အခွင့်ထူးများနှင့် တရားဝင်ရာထူးများကိုပင် ဆုံးဖြတ်ပေးသည့် အရိုးအဆင့်စနစ်တစ်ခုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။မင်းမျိုးမင်းနွယ်၏ မူလတန်းစား နှစ်မျိုးရှိသည်- "မြင့်မြတ်သောအရိုး" နှင့် "အရိုးအစစ်" ။654 ခုနှစ်တွင် နောက်ဆုံး "အထွတ်အမြတ်အရိုး" ဘုရင်မ Jindeok ၏ အုပ်စိုးမှုဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သည် [။ 42] ဘုရင် သို့မဟုတ် မိဖုရားသည် သီအိုရီအရ အကြွင်းမဲ့ ဘုရင်ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း မင်းမျိုးမင်းနွယ်များသည် "Hwabaek" သည် တော်ဝင်ကောင်စီအဖြစ် ထမ်းဆောင်ခြင်းဖြင့် သိသာထင်ရှားသော သြဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသည်။ နိုင်ငံတော်ဘာသာကို ရွေးချယ်ခြင်းကဲ့သို့ အရေးကြီးသော ဆုံးဖြတ်ချက်များချခြင်း။[43] ပေါင်းစည်းပြီးနောက်၊ Silla ၏အုပ်ချုပ်မှုသည်တရုတ် ဗျူရိုကရေစီပုံစံများမှ လှုံ့ဆော်မှုယူခဲ့သည်။ဤသည်မှာ Silla ဘုရင်များသည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို အလေးအနက်ထားပြီး မိမိတို့ကိုယ်ကို "ဗုဒ္ဓ-ဘုရင်များ" အဖြစ် ပုံဖော်ကြသည့် ရှေးခေတ်က အပြောင်းအလဲဖြစ်သည်။Silla ၏အစောပိုင်းစစ်တပ်ဖွဲ့စည်းပုံသည် မင်းမျိုးမင်းနွယ်များနှင့် မြင့်မြတ်မှုကိုကာကွယ်ပေးသော တော်ဝင်အစောင့်များနှင့် ပတ်သက်သည်။အထူးသဖြင့် Baekje၊ Goguryeo နှင့် Yamato Japan တို့မှ ပြင်ပခြိမ်းခြောက်မှုများကြောင့် Silla သည် ခရိုင်တစ်ခုစီတွင် ဒေသခံမြို့စောင့်တပ်များကို တီထွင်ခဲ့သည်။အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ဤမြို့စောင့်တပ်များသည် တရွေ့ရွေ့ပြောင်းလဲလာကာ "ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုထားသောနဖူးစည်းများ" ယူနစ်များ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။အနောက်တိုင်း သူရဲကောင်းများ နှင့် ညီမျှသော Hwarang သည် အရေးပါသော စစ်ခေါင်းဆောင်များ ပေါ်ထွက်လာပြီး အထူးသဖြင့် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် ပေါင်းစည်းရေးတွင် Silla ၏ အောင်ပွဲများတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။Cheonbono လေးထောင့်များ အပါအဝင် Silla ၏ စစ်ရေးနည်းပညာသည် ၎င်း၏ ထိရောက်မှုနှင့် တာရှည်ခံမှုအတွက် ကျော်ကြားသည်။ထို့အပြင်၊ Silla ၏ဗဟိုစစ်တပ်ဖြစ်သည့် Nine Legions တွင် Silla၊ Goguryeo၊ Baekje နှင့် Mohe တို့မှ ကွဲပြားသောအုပ်စုများပါ၀င်သည်။[44] Silla ၏ ရေကြောင်းဆိုင်ရာ စွမ်းရည်များသည်လည်း မှတ်သားဖွယ်ကောင်းပြီး ရေတပ်သည် ၎င်း၏ ခိုင်မာသော သင်္ဘောတည်ဆောက်မှုနှင့် ပင်လယ်ရေကြောင်းကျွမ်းကျင်မှုကို ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားသည်။Silla ၏ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ၏ အရေးပါသောအစိတ်အပိုင်းသည် Gyeongju တွင်တည်ရှိပြီး Silla ဂူသင်္ချိုင်းအများအပြားသည် မပျက်မစီးရှိနေဆဲဖြစ်သည်။Silla ၏ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများ၊ အထူးသဖြင့် ရွှေသရဖူများနှင့် လက်ဝတ်ရတနာများသည် နိုင်ငံတော်၏ အနုပညာနှင့် လက်မှုပညာဆိုင်ရာ ထိုးထွင်းသိမြင်မှုများကို ပေးဆောင်သည်။ဗိသုကာလက်ရာဆိုင်ရာ အံ့ဩဖွယ်ရာအချက်မှာ အရှေ့အာရှတွင် ရှေးအကျဆုံး အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သော နက္ခတ္တဗေဒနက္ခတ္တဗေဒဆိုင်ရာ စူးစမ်းလေ့လာရေးဌာန Cheomseongdae ဖြစ်သည်။နိုင်ငံတကာတွင်၊ Silla သည် Kushnameh ကဲ့သို့သော ပါရှန်းကဗျာများတွင် တွေ့ရသော Silla ၏မှတ်တမ်းများနှင့်အတူ ပိုးလမ်းမမှတစ်ဆင့် ဆက်ဆံရေးထူထောင်ခဲ့သည်။ကုန်သည်များနှင့် ကုန်သည်များသည် Silla နှင့် အာရှ၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများအကြား ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးပစ္စည်းများ စီးဆင်းမှုကို ချောမွေ့စေခဲ့သည်။[45]ဂျပန် စာများဖြစ်သည့် Nihon Shoki နှင့် Kojiki တို့သည် Silla ကို ကိုးကားပြီး ဒေသနှစ်ခုကြားရှိ ဒဏ္ဍာရီများနှင့် သမိုင်းဝင်ဆက်ဆံရေးများကို ပြန်ပြောင်းပြောပြသည်။
▲
●
Goguryeo
Goguryeo Cataphract၊ ကိုရီးယား လေးလံသော မြင်းတပ်။ ©Jack Huang
37 BCE Jan 1 - 668

Goguryeo

Liaoning, China
Goguryeo ဟုလည်းသိကြသော Goguryeo သည် BC 37 မှ 668 CE အထိတည်ရှိသောကိုရီးယားနိုင်ငံဖြစ်သည်။ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ မြောက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိပြီး ၎င်းသည် ယနေ့ခေတ် တရုတ် အရှေ့မြောက်၊ အရှေ့မွန်ဂိုလီးယား၊ အတွင်းမွန်ဂိုလီးယားနှင့် ရုရှား၏ အစိတ်အပိုင်းများအထိ သြဇာလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။Baekje နှင့် Silla တို့နှင့်အတူ ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံဖြစ်သည့် Goguryeo သည် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ ပါဝါဒိုင်းနမစ်တွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး တရုတ်နှင့် ဂျပန်ရှိ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် သိသိသာသာ အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့သည်။12 ရာစုမှ သမိုင်းဝင်မှတ်တမ်းတစ်ခုဖြစ်သည့် Samguk sagi တွင် Goguryeo ကို ဘီစီ 37 တွင် Buyeo မှမင်းသား Jumong မှတည်ထောင်ခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။"Goryeo" သည် 5 ရာစုတွင်တရားဝင်အမည်အဖြစ်လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့ပြီးခေတ်သစ်အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရ "ကိုရီးယား" ၏မူလအစဖြစ်သည်။Goguryeo ၏အစောပိုင်းအုပ်ချုပ်မှုမှာ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု တိုးများလာကာ ခရိုင်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလာသော မျိုးနွယ်စုငါးခုရှိသော ဖယ်ဒရေးရှင်းတစ်ခုဖြင့် ထူးခြားချက်ဖြစ်သည်။၄ ရာစုတွင် နိုင်ငံတော်သည် ခံတပ်များကို ဗဟိုပြု၍ ဒေသဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။Goguryeo တိုးချဲ့လာသည်နှင့်အမျှ ၎င်းသည် ခရိုင်အခြေပြုအုပ်ချုပ်ရေးပုံစံဖြစ်သော သေနတ်စနစ်ကို တီထွင်ခဲ့သည်။စနစ်သည် ခရိုင်ကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲသည့် ဆူဆာ သို့မဟုတ် အခြားအရာရှိများဖြင့် နယ်မြေများကို ဆိုင်း (ခံတပ်) သို့မဟုတ် ချွန် (ရွာများ) အဖြစ် ပိုင်းခြားထားသည်။စစ်ရေးအရ၊ Goguryeo သည် အရှေ့အာရှတွင် ပါဝင်ရမည့် အင်အားစုဖြစ်သည်။ပြည်နယ်တွင် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၀၀,၀၀၀ အထိ စည်းရုံးနိုင်စွမ်း မြင့်မားစွာ ဖွဲ့စည်းထားသော စစ်တပ်တစ်ခု ရှိသည်။စစ်ဖွဲ့စည်းပုံသည် အချိန်နှင့်အမျှ တိုးတက်ပြောင်းလဲလာကာ ၄ ရာစုတွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် အရေးပါသော နယ်မြေသိမ်းပိုက်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။စပါးအခွန်ပေးဆောင်ခြင်းကဲ့သို့သော အခြားရွေးချယ်စရာများဖြင့် စစ်မှုထမ်းရန် အမျိုးသားတိုင်း နိုင်ငံသားတိုင်း လိုအပ်ပါသည်။ဘုရင့်နိုင်ငံတော်၏ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ စွမ်းပကားသည် ၎င်း၏မြောက်မြားစွာသော သင်္ချိုင်းများနှင့် ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများတွင် ထင်ရှားနေပြီး အများစုမှာ ဂိုဂူရီယို၏ စစ်ပွဲများ၊ အခမ်းအနားများနှင့် ဗိသုကာလက်ရာများကို ပြသထားသည့် ပန်းချီကားများပါရှိသည်။Goguryeo ၏မြို့သူမြို့သားများသည် ခေတ်မီ hanbok ၏ရှေ့ဆက်ခဲ့သော နံရံဆေးရေးပန်းချီများနှင့် ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများဖြင့် တက်ကြွသောလူနေမှုပုံစံရှိကြသည်။သူတို့သည် အရက်သောက်ခြင်း၊ သီချင်းဆိုခြင်း၊ ကခုန်ခြင်းနှင့် နပန်းလုံးခြင်းစသည့် လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ကြသည်။အောက်တိုဘာလတိုင်း ကျင်းပသည့် Dongmaeng ပွဲတော်သည် ဘိုးဘေးများနှင့် နတ်ဘုရားများအတွက် အခမ်းအနားများ ပြုလုပ်သည့် အရေးပါသော ပွဲဖြစ်သည်။အမဲလိုက်ခြင်းသည် အထူးသဖြင့် အမျိုးသားများကြားတွင် ရေပန်းစားသည့် ဖျော်ဖြေရေးဖြစ်ပြီး စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုအဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက်ပေးပါသည်။Goguryeo လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ဤကျွမ်းကျင်မှု၏ အရေးပါမှုကို မီးမောင်းထိုးပြသော လေးပစ်ပြိုင်ပွဲများသည် ပုံမှန်ဖြစ်သည်။ဘာသာရေးအရ၊ Goguryeo သည် ကွဲပြားသည်။လူတို့သည် ၎င်းတို့၏ဘိုးဘေးများကို ကိုးကွယ်ကြပြီး ဒဏ္ဍာရီလာ သားရဲများကို လေးစားကြသည်။၃၇၂ ခုနှစ်တွင် Goguryeo တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်၏ အုပ်ချုပ်မှုအတွင်း ဘုန်းကြီးကျောင်းများနှင့် နတ်ကွန်းများ အများအပြား ဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီး သြဇာကြီးမားသော ဘာသာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။Shamanism သည် Goguryeo ၏ ယဉ်ကျေးမှု၏ မရှိမဖြစ် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။Ondol (ကြမ်းပြင်အပူပေးစနစ်) ကဲ့သို့သော အနုပညာ၊ အကနှင့် ဗိသုကာလက်ရာများအပါအဝင် Goguryeo ၏ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များသည် ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး ခေတ်သစ်ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုတွင် မြင်တွေ့နေရဆဲဖြစ်သည်။
▲
●
Play button
18 BCE Jan 1 - 660

Baekje

Incheon, South Korea
Paekche ဟုလည်းသိကြသော Baekje သည် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၏ အနောက်တောင်ဘက်တွင် ထင်ရှားသောနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဘီစီ 18 မှ 660 စီအီးအထိ ကြွယ်ဝသောသမိုင်းကြောင်းရှိသည်။Goguryeo နှင့် Silla တို့နှင့်အတူ ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။Goguryeo ၏တည်ထောင်သူ Jumong ၏တတိယသား Onjo နှင့် သူ၏ကြင်ယာတော် Soseono တို့က လက်ရှိ ဆိုးလ်တောင်ပိုင်း၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သော Wiryeseong တွင်နိုင်ငံကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်။Baekje ကို လက်ရှိမန်ချူးရီးယားတွင် တည်ရှိသော Buyeo ပြည်နယ်၏ ဆက်ခံသူအဖြစ် ယူဆထားသည်။ဘုရင့်နိုင်ငံသည် ဒေသတွင်းရှိ သမိုင်းဝင်အခြေအနေတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး စစ်ဘက်နှင့် နိုင်ငံရေးမဟာမိတ်များ မကြာခဏပါဝင်ကာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၊ Goguryeo နှင့် Silla တို့နှင့် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။4 ရာစုအတွင်း ၎င်း၏အာဏာအထွတ်အထိပ်တွင် Baekje သည် ၎င်း၏နယ်မြေကို သိသာထင်ရှားစွာ ချဲ့ထွင်ခဲ့ပြီး ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်အနောက်ဘက်ခြမ်းနှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းများကိုပင် ထိန်းချုပ်နိုင်ကာ ပြုံယမ်းအထိ မြောက်ဘက်စွန်းအထိ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ဘုရင့်နိုင်ငံသည် အရှေ့အာရှတွင် အဓိက ရေကြောင်းပိုင်နက် ဖြစ်လာစေရန် ဗျူဟာမြောက် တည်ရှိခဲ့သည်။Baekje သည်တရုတ် နှင့်ဂျပန်ရှိ နိုင်ငံများနှင့် ကျယ်ပြန့်သော နိုင်ငံရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေး ဆက်ဆံရေးကို ထူထောင်ခဲ့သည်။၎င်း၏ ရေကြောင်းဆိုင်ရာ စွမ်းရည်များသည် ကုန်သွယ်မှုကို ချောမွေ့စေရုံသာမက ဒေသတွင်း ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများကို ဖြန့်ကျက်ရာတွင်လည်း အထောက်အကူ ဖြစ်စေပါသည်။Baekje သည် ၎င်း၏ ယဉ်ကျေးမှု ခေတ်မီမှုနှင့် အရှေ့အာရှတစ်ခွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ပြန့်ပွားရေးတွင် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍကြောင့် လူသိများသည်။နိုင်ငံတော်သည် (၄)ရာစုတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာကို သက်ဝင်ယုံကြည်ခဲ့ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာယဉ်ကျေးမှုနှင့် အနုပညာများ ထွန်းကားလာခဲ့သည်။Baekje သည် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ဗုဒ္ဓဘာသာကို မိတ်ဆက်ရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ဂျပန်ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးကို သိသိသာသာ လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။နည်းပညာ၊ အနုပညာနှင့် ဗိသုကာပညာများ တိုးတက်လာမှုကြောင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များကို ကြီးမားစွာ ပံ့ပိုးပေးသည့် နိုင်ငံအဖြစ်လည်း လူသိများသည်။သို့သော်လည်း Baekje ၏ ချမ်းသာမှုသည် အကန့်အသတ်မရှိ တည်တံ့နေခဲ့သည်။ဘုရင့်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် ပြင်ပအင်အားစုများထံမှ စစ်ရေးအရ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို အဆက်မပြတ် ရင်ဆိုင်နေရသည်။7 ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင် Baekje သည် Tang မင်းဆက် နှင့် Silla ၏ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့မှ တိုက်ခိုက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ပြင်းထန်စွာ ခုခံသော်လည်း Baekje သည် နောက်ဆုံးတွင် စီအီး 660 တွင် အောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ၎င်း၏လွတ်လပ်သော တည်ရှိမှုအဆုံးသတ်ခြင်းကို အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။Baekje ကျဆုံးခြင်းသည် ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံ သမိုင်းတွင် အရေးပါသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး ဒေသတွင်း နိုင်ငံရေး ပြန်လည်တည်ဆောက်မှု ကာလတစ်ခုအထိ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။Baekje ၏ အမွေအနှစ်များသည် နိုင်ငံတော်၏ ယဉ်ကျေးမှု အောင်မြင်မှုများ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ပြန့်ပွားရေး အခန်းကဏ္ဍနှင့် အရှေ့အာရှ သမိုင်းတွင် ထူးခြားသော ရပ်တည်ချက်တို့ကြောင့် ဘုရင့်နိုင်ငံသည် ယနေ့တိုင် တည်ရှိနေပါသည်။ဘုံဗိမာန်များ၊ သင်္ချိုင်းများ၊ ခံတပ်များ အပါအဝင် Baekje နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် သမိုင်းဝင်နေရာများသည် သမိုင်းပညာရှင်များ၊ သုတေသီများနှင့် ခရီးသွားများအတွက် ဆက်လက်စိတ်ဝင်စားကြပြီး ဤရှေးဟောင်းနိုင်ငံတော်၏ ကြွယ်ဝသောသမိုင်းကြောင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကို အလင်းပေးလျက်ရှိသည်။
▲
●
Play button
42 Jan 1 - 532

Gaya Confederacy

Nakdong River
စီအီး 42-532 အတွင်း တည်ရှိနေသော ကိုးရီးယား ဖက်ဒရေးရှင်း Gaya သည် ကိုးရီးယားတောင်ပိုင်း Nakdong မြစ်ဝှမ်းတွင် တည်ရှိပြီး Samhan ခေတ်၏ Byeonhan ကွန်ဖက်ဒရယ်မှ ပေါ်ထွက်ခဲ့သည်။ဒီဖက်ဒရေးရှင်းကို မြို့ငယ်လေးတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပြီး ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Silla kingdom က သိမ်းပိုက်လိုက်ပါတယ်။တတိယနှင့် စတုတ္ထရာစုများမှ ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ အထောက်အထားများအရ Byeonhan ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းမှ Gaya ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းသို့ အသွင်ကူးပြောင်းမှုကို ညွှန်ပြနေပြီး စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုနှင့် အသုဘဓလေ့တွင် ထင်ရှားသောအပြောင်းအလဲများရှိသည်။ထင်ရှားသောရှေးဟောင်းသုတေသနနေရာများတွင် Daeseong-dong နှင့် Bokcheon-dong များတည်ဆောက်ထားသော သင်္ချိုင်းဂူများပါဝင်ပြီး Gaya ၏ တော်ဝင်သင်္ချိုင်းမြေအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုသည်။[၄၆]13 ရာစု Samguk Yusa တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည့် ဒဏ္ဍာရီအရ Gaya တည်ထောင်ပုံကို ပြောပြသည်။CE 42 တွင် ကောင်းကင်မှဆင်းသက်လာသော ဥခြောက်လုံးအကြောင်း ၎င်းမှပြောပြသည်သူတို့ထဲက တစ်ယောက်က Suro က Geumgwan Gaya ရဲ့ ဘုရင်ဖြစ်လာပြီး ကျန်တစ်ယောက်က Gaya ငါးခုကို တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ဂါယာမူဝါဒများသည် Byeonhan ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်း၏ ဆယ့်နှစ်မျိုးနွယ်စုမှ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာကာ Buyeo ဘုရင့်နိုင်ငံမှ အစိတ်အပိုင်းများလွှမ်းမိုးသော 3 ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် ပိုမိုစစ်ရေးဝါဒီဝါဒသို့ ကူးပြောင်းခဲ့သည်။[၄၇]ဂါယာသည် ၎င်း၏တည်ရှိနေချိန်အတွင်း ပြင်ပဖိအားများနှင့် အတွင်းပိုင်းအပြောင်းအလဲများကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။Silla နှင့် Gaya အကြား Eight Port Kingdoms စစ်ပွဲ (209-212) အပြီးတွင်၊ Silla ၏ သြဇာကြီးထွားလာသော်လည်း Gaya Confederacy သည် ဂျပန်နှင့် Baekje တို့၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို သံတမန်နည်းအရ အသုံးချခြင်းဖြင့် ၎င်း၏လွတ်လပ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။သို့သော်လည်း၊ Goguryeo (391-412) ၏ဖိအားအောက်တွင် Gaya ၏လွတ်လပ်ရေးသည် ဆုတ်ယုတ်လာပြီး Silla ကို တိုက်ခိုက်ရာတွင် Baekje ကိုကူညီပြီးနောက် 562 တွင် Silla က အပြည့်အ၀ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။လွတ်လပ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် ၎င်း၏နိုင်ငံတကာအဆင့်အတန်းကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် Anra ညီလာခံကို လက်ခံကျင်းပခြင်းအပါအဝင် Ara Gaya ၏ သံတမန်ရေးရာ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများသည် မှတ်သားဖွယ်ကောင်းသည်။[၄၈]ဂါယာစီးပွားရေးသည် ကွဲပြားပြီး စိုက်ပျိုးရေး၊ ငါးဖမ်းမှု၊ သတ္တုသွန်းလုပ်ခြင်းနှင့် တာဝေးကုန်သွယ်မှုကို မှီခိုနေရပြီး သံလုပ်ငန်းတွင် အထူးကျော်ကြားသည်။သံသတ္တုထုတ်လုပ်ခြင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုအရ ဂါယာသည် သံရိုင်း၊ သံချပ်ကာနှင့် လက်နက်များကို တင်ပို့သည့် Baekje နှင့် Wa Kingdom တို့နှင့် ကုန်သွယ်မှု ဆက်ဆံရေးကို ချောမွေ့စေခဲ့သည်။Byeonhan နှင့်မတူဘဲ Gaya သည် ဤနိုင်ငံများနှင့် ခိုင်မာသော နိုင်ငံရေးဆက်ဆံမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။နိုင်ငံရေးအရ၊ Gaya Confederacy သည် ဂျပန်နှင့် Baekje တို့နှင့် ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး ၎င်းတို့၏ ဘုံရန်သူ Silla နှင့် Goguryeo တို့နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့လေ့ရှိသည်။Gaya ပေါ်လစီများသည် 2nd နှင့် 3rd ရာစုများတွင် Geumgwan Gaya ဝန်းကျင်တွင်ဗဟိုပြုသောကွန်ဖက်ဒရိတ်ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် 5th နှင့် 6th ရာစုများတွင် Daegaya ဝန်းကျင်ပြန်လည်ရှင်သန်လာခဲ့သော်လည်း၊ ၎င်းသည်နောက်ဆုံးတွင် Silla ၏ချဲ့ထွင်မှုသို့ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။[၄၉]သိမ်းပိုက်ပြီးနောက်၊ ဂါယာအထက်တန်းလွှာများသည် ၎င်း၏အရိုးအဆင့်စနစ်အပါအဝင် Silla ၏ လူမှုဖွဲ့စည်းပုံတွင် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ဤပေါင်းစပ်မှုကို ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံပေါင်းစည်းရေးတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်ခဲ့သည့် Gaya ၏တော်ဝင်မျိုးရိုးမှဆင်းသက်လာသူ Sillan General Kim Yu-sin က နမူနာပြပါသည်။Silla ၏အထက်တန်းအဆင့်တွင် Kim ၏အဆင့်မြင့်ရာထူးသည် Gaya Confederacy ပြိုလဲပြီးသည့်တိုင် Silla နိုင်ငံအတွင်း Gaya ၏မြင့်မြတ်သောပေါင်းစပ်မှုနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။[50]
▲
●
Hanji: ကိုးရီးယားစာတမ်းမိတ်ဆက်
Hanji၊ ကိုးရီးယားစာတမ်းကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ ©HistoryMaps
300 Jan 1

Hanji: ကိုးရီးယားစာတမ်းမိတ်ဆက်

Korean Peninsula
ကိုရီးယားတွင် စက္ကူနှင့် အထည်အလိပ်အစရှိသည့် အကြမ်းထည်ပစ္စည်းများကို စတင်အသုံးပြုပြီး 3rd နှင့် 6th ရာစုအကုန်တွင်တရုတ်နိုင်ငံတွင် မွေးဖွားပြီး မကြာမီတွင် စက္ကူထုတ်လုပ်ခြင်းကို စတင်ခဲ့သည်။ဘုရင်သုံးပါးခေတ် (ဘီစီအီး ၅၇-၆၆၈) သည် စက္ကူနှင့် မှင်ထုတ်လုပ်မှုတွင် သိသာထင်ရှားသော တိုးတက်မှုများဖြင့် နိုင်ငံတိုင်းသည် ၎င်းတို့၏တရားဝင်သမိုင်းများကို စာရွက်ပေါ်တွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်ကို တွေ့ခဲ့ရသည်။704 ခုနှစ်ဝန်းကျင်တွင် hanji ပေါ်တွင် ရိုက်နှိပ်ထားသော Pure Light Dharani Sutra သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် သက်တမ်းအရင့်ဆုံးသော သစ်သားဘလောက်ပရင့်ဖြစ်ပြီး ယခုခေတ်ကာလတွင် ကိုရီးယားစက္ကူထုတ်လုပ်ခြင်း၏ ဆန်းပြားသော သက်သေအဖြစ် ရပ်တည်နေပါသည်။စက္ကူလက်မှုပညာများ ထွန်းကားလာပြီး အထူးသဖြင့် Silla Kingdom သည် Gyerimji ဟုရည်ညွှန်းကာ ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုသို့ နက်ရှိုင်းစွာ စက္ကူပြုလုပ်ခြင်းအား ပေါင်းစပ်ထားသည်။Goryeo ခေတ် (918-1392) သည် ဟန်ဂျီ၏ ရွှေခေတ်ကို အမှတ်အသားပြုခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် ပုံနှိပ်ထုတ်လုပ်ရေးတွင် ဟန်ဂျီ၏ အရည်အသွေးနှင့် အသုံးပြုမှု သိသိသာသာ တိုးလာခဲ့သည်။Hanji ကို ငွေကြေး၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာများ၊ ဆေးစာအုပ်များနှင့် သမိုင်းမှတ်တမ်းများအပါအဝင် ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုးအတွက် အသုံးပြုခဲ့သည်။Dak စိုက်ပျိုးမှုအတွက် အစိုးရ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုကြောင့် အာရှတစ်လွှားတွင် သန်မာမှုနှင့် တောက်ပြောင်မှုတို့အတွက် ဟန်ဂျီ၏ နာမည်ဂုဏ်သတင်းကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။ဤခေတ်ကာလ၏ မှတ်သားဖွယ်အောင်မြင်မှုများတွင် Tripitaka Koreana ထွင်းထုခြင်းနှင့် 1377 ခုနှစ်တွင် Jikji ပုံနှိပ်ခြင်းတို့သည် သတ္တုရွှေ့ပြောင်းနိုင်သော အမျိုးအစားကို အသုံးပြု၍ ကမ္ဘာ့ရှေးအကျဆုံးသော ပုံနှိပ်စာအုပ်ဖြစ်သည်။Joseon ခေတ် (1392–1910) သည် စာအုပ်များ၊ အိမ်သုံးပစ္စည်းများ၊ ပန်ကာများနှင့် ဆေးရွက်ကြီးအိတ်များအထိ သုံးစွဲမှုနှင့်အတူ နေ့စဉ်ဘ၀တွင် ဟန်ဂျီများ ဆက်လက်တိုးပွားလာသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများတွင် ရောင်စုံစက္ကူနှင့် အမျှင်အမျိုးမျိုးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော စက္ကူများပါဝင်သည်။အစိုးရသည် စက္ကူထုတ်လုပ်ခြင်းအတွက် အုပ်ချုပ်ရေးအေဂျင်စီတစ်ခုကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး တပ်ဖွဲ့ဝင်များအတွက် စက္ကူချပ်ဝတ်ကိုပင် အသုံးပြုခဲ့သည်။သို့သော် 1884 ခုနှစ်တွင် အနောက်တိုင်းစက္ကူအစုလိုက်အပြုံလိုက် ထုတ်လုပ်မှုနည်းလမ်းများကို မိတ်ဆက်ခြင်းသည် ရိုးရာဟန်ဂျီစက်မှုလုပ်ငန်းအတွက် စိန်ခေါ်မှုများဖြစ်စေသည့် သိသာထင်ရှားသောပြောင်းလဲမှုတစ်ခုကို အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။
▲
●
ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာသာ
ကိုးရီးယား ဗုဒ္ဓဘာသာကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ©HistoryMaps
372 Jan 1

ကိုရီးယား ဗုဒ္ဓဘာသာ

Korean Peninsula
ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ခရီးသည်အိန္ဒိယတွင် စတင်ရောက်ရှိပြီး ရာစုနှစ်များစွာကြာမှ စတင်ခဲ့သည်။ပိုးလမ်းမမှတစ်ဆင့် မဟာယာနဗုဒ္ဓဘာသာသည် ခရစ်နှစ် ၁ ရာစုတွင်တရုတ်နိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး နောက် ၄ ရာစုတွင် ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင်ဂျပန်သို့ ကူးပြောင်းခဲ့သည်။ကိုရီးယားတွင် စီအီး ၃၇၂ တွင် Goguryeo ၊ စီအီး ၅၂၈ တွင် Silla နှင့် ၅၅၂ တွင် Baekje တို့ကို ဘုရင့်နိုင်ငံသုံးနိုင်ငံမှ နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် လက်ခံခဲ့သည်။[51] Shamanism သည် ကိုရီးယား၏ ဌာနေဘာသာတရားဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိကာ ၎င်း၏သွန်သင်ချက်များကို ပေါင်းစပ်ခွင့်ပြုထားသည်။ကိုရီးယားသို့ ဗုဒ္ဓဘာသာကို မိတ်ဆက်ရာတွင် အဓိကကျသော ဘုန်းကြီးသုံးပါးမှာ စီအီး ၃၈၄ တွင် Baekje သို့ ယူဆောင်လာသူ မာလာနန်တာ ဖြစ်သည်။စီအီး ၃၇၂ တွင် ဂိုဂူရီယိုကို မိတ်ဆက်ခဲ့သူ Sundo၊Ado သည် Silla ထံသို့ ဆောင်ခဲ့၏။[52]ကိုရီးယားတွင် ၎င်း၏အစောပိုင်းနှစ်များအတွင်း ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လက်ခံခဲ့ပြီး Goryeo ခေတ် (ခရစ်နှစ် ၉၁၈-၁၃၉၂) အတွင်း နိုင်ငံတော်အယူဝါဒဖြစ်လာခဲ့သည်။သို့ရာတွင်၊ ကွန်ဖြူးရှပ်ဝါဒသစ် ကြီးစိုးသော ဒဿနိကအဖြစ် ပေါ်ထွန်းလာသောကြောင့် ရာစုနှစ် (၅)ခုကျော် ဖြတ်သန်းခဲ့သော ဂျိုဆွန်ခေတ် (ခရစ်နှစ် ၁၃၉၂-၁၈၉၇) အတွင်း ၎င်း၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု ဆုတ်ယုတ်သွားခဲ့သည်။1592-98 ခုနှစ်အတွင်း ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ကို ဂျပန်ကျူးကျော်မှုကို တွန်းလှန်ရာတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းကြီးများက အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့မှသာလျှင် ၎င်းတို့အပေါ် ဖိနှိပ်မှုများ ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ၊ ဂျိုဆွန် ခေတ် ကုန်ဆုံးချိန်အထိ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် အတော်အတန် နိမ့်ပါးနေခဲ့သည်။ဂျိုဆွန်ခေတ်လွန်၊ အထူးသဖြင့် ကိုလိုနီခေတ် 1910 မှ 1945 ခုနှစ်များအတွင်း ကိုရီးယားတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏အခန်းကဏ္ဍ ပြန်လည်ရှင်သန်လာခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာရဟန်းတော်များသည် 1945 ခုနှစ်တွင် ဂျပန်အုပ်စိုးမှုအဆုံးသတ်ရုံသာမက ၎င်းတို့၏ ဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် ဓလေ့ထုံးတမ်းများကို သိသာထင်ရှားစွာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထူးခြားသောဘာသာရေးလက္ခဏာကို အလေးပေးသည်။ဤကာလသည် သာမန်လူများ၏နေ့စဉ်ပြဿနာများကို အဓိကထားဖြေရှင်းသည့် Mingung Pulgyo အယူဝါဒ (သို့မဟုတ်) "ဗုဒ္ဓဘာသာ" ထွန်းကားလာခဲ့သည်။[53] ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ပြီးနောက်၊ Seon ၏ ကိုရီးယားဗုဒ္ဓဘာသာကျောင်းသည် ကိုရီးယားလူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ထင်ပေါ်ကျော်ကြားမှုနှင့် လက်ခံမှုကို ပြန်လည်ရရှိခဲ့သည်။
▲
●
အရိုးအဆင့်စနစ်
Silla ဘုရင့်နိုင်ငံရှိ အရိုးအဆင့်စနစ်။ ©HistoryMaps
520 Jan 1

အရိုးအဆင့်စနစ်

Korean Peninsula
ရှေးကိုရီးယားနိုင်ငံ Silla ရှိ အရိုးအဆင့်စနစ်သည် ရာဇပလ္လင်နှင့် အာဏာပိုင်အဆင့်ကို အခြေခံ၍ လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ အထူးသဖြင့် မင်းမျိုးမင်းနွယ်များကို ခွဲခြားရာတွင် အသုံးပြုသည့် မျိုးရိုးလိုက်သည့် ဇာတ်စနစ်ဖြစ်သည်။520 ခုနှစ်တွင် ဘုရင် Beopheung မှ စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သောတရုတ်နိုင်ငံမှ အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေများကြောင့် ဤစနစ်အား လွှမ်းမိုးနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ 12 ရာစုကိုရီးယားသမိုင်းဝင်စာတိုဖြစ်သည့် Samguk Sagi သည် တရားဝင်အခြေအနေကဲ့သို့သော လူနေမှုကဏ္ဍများအပေါ် ၎င်း၏သြဇာလွှမ်းမိုးမှုအပါအဝင် ဤစနစ်၏အသေးစိတ်မှတ်တမ်းကို ပေးဆောင်ထားသည်။ Silla လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ သရုပ်ဖော်ပုံသည် အလွန်အမင်း တည်ငြိမ်ခြင်းအတွက် ဝေဖန်ခံရသော်လည်း အိမ်ထောင်ရေးအခွင့်အရေး၊ အဝတ်အစားနှင့် နေထိုင်မှုအခြေအနေများ။[54]Bone-Rank System တွင် အမြင့်ဆုံးအဆင့်မှာ "မြင့်မြတ်သောအရိုး" (Seonggol) ၊ နောက်တွင် "အရိုးအစစ်" (Jingol) သည် ဒုတိယအမျိုးအစားမှ Silla ၏ဘုရင် Muyeol ၏နောက်တွင် ဘုရင်နှင့်အတူ တော်ဝင်မျိုးရိုးအပြောင်းအလဲကို အမှတ်အသားပြုသည်။ Silla ကွယ်လွန်ချိန်အထိ 281 နှစ်ကြာခဲ့သည်။[55] "စစ်မှန်သောအရိုး" အောက်တွင် 6th၊ 5th နှင့် 4th အဆင့်များသာ သက်သေပြခဲ့ပြီး၊ ဤအောက်တန်းအဆင့်များ၏ ဇစ်မြစ်နှင့် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များသည် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးငြင်းခုံစရာ အကြောင်းအရာတစ်ခုအဖြစ် ကျန်ရှိနေပါသည်။အဆင့်ခြောက်ဆင့်ရှိ အကြီးအကဲအဖွဲ့ဝင်များသည် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်အတွင်း အရေးပါသောရာထူးများကို ရနိုင်သော်လည်း အဆင့်လေးနှင့် ငါးအဆင့်ရှိသူများကို ရာထူးငယ်များတွင်သာ ကန့်သတ်ထားသည်။Bone-Rank System ၏ တောင့်တင်းမှုနှင့် အထူးသဖြင့် ဦးခေါင်းအဆင့်ခြောက်တန်းရှိ လူပုဂ္ဂိုလ်များအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များသည် နှောင်းပိုင်း Silla ၏ နိုင်ငံရေးတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။Bone-Rank System ၏ တောင့်တင်းမှုသည် အခြားအချက်များ ပါ၀င်နေသော်လည်း Unified Silla ကာလ၏ အဆုံးအထိ Silla အား အားနည်းသွားစေရန် ပံ့ပိုးပေးပါသည်။Silla ပြုတ်ကျသွားပြီးနောက်၊ ကိုရီးယားတွင် ဇာတ်စနစ်အမျိုးမျိုးသည် ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းအထိ ဆက်လက်တည်ရှိနေသော်လည်း စနစ်ကို လုံးဝဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။အတန်းကြီးခြောက်တန်း၏ စိတ်ပျက်ဖွယ်ရည်မှန်းချက်များနှင့် ရိုးရာအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်အပြင်ဘက်တွင် ၎င်းတို့၏နောက်ဆက်တွဲအခွင့်အရေးများကို ရှာဖွေခြင်းသည် စနစ်၏တင်းကျပ်သောသဘောသဘာဝနှင့် ဤကာလအတွင်း ကိုရီးယားလူ့အဖွဲ့အစည်းအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုကို မီးမောင်းထိုးပြပါသည်။
▲
●
Goguryeo-Sui စစ်ပွဲ
Goguryeo-Sui စစ်ပွဲ ©Angus McBride
598 Jan 1 - 614

Goguryeo-Sui စစ်ပွဲ

Liaoning, China
စီအီး 598 မှ 614 ခုနှစ်အထိ ရှည်လျားသော Goguryeo-Sui စစ်ပွဲသည် ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံဖြစ်သည့် Goguryeo မှတရုတ်နိုင်ငံ Sui မင်းဆက် မှ စတင်ခဲ့သော စစ်ရေးကျူးကျော်မှု ဆက်တိုက်ဖြစ်သည်။ဧကရာဇ် Wen ၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ဧကရာဇ်မင်းဆက် Yang သည် Sui မင်းဆက်သည် Goguryeo ကို အနိုင်ယူပြီး ဒေသတွင်းတွင် ၎င်း၏စိုးမိုးမှုကို အခိုင်အမာရယူရန် ရည်ရွယ်သည်။ဘုရင် Pyeongwon ဦးဆောင်သော Goguryeo သည် Sui မင်းဆက်နှင့် တန်းတူဆက်ဆံရေးကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားရန် တောင်းဆိုသော အဆိုပါကြိုးပမ်းမှုများကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။Goguryeo ကို နှိမ်နင်းရန် ကနဦးကြိုးပမ်းမှုများသည် 598 တွင် ရာသီဥတုအခြေအနေနှင့် ပြင်းထန်သော Goguryeo ကာကွယ်ရေးကြောင့် အစောပိုင်းတွင် ဆုတ်ယုတ်မှုအပါအဝင် ပြင်းထန်သောခုခံမှုဖြင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။အထင်ရှားဆုံး လှုပ်ရှားမှုသည် ဂိုဂူရီယိုကို သိမ်းပိုက်ရန်အတွက် ဧကရာဇ်ယန်သည် အင်အားတစ်သန်းကျော်ရှိသော အင်အားတစ်သန်းကျော်ကို စုစည်းကာ 612 ခုနှစ်တွင် အထူးခြားဆုံးသော လှုပ်ရှားမှုကို ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။Goguryeo သည် ဗျူဟာမြောက်ဆုတ်ခွာခြင်းနှင့် ဗိုလ်ချုပ် Eulji Mundeok ၏ကွပ်ကဲမှုအောက်ရှိ ပြောက်ကျားနည်းဗျူဟာများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ကာလကြာရှည်ကြာသော ဝိုင်းရံတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် တိုက်ပွဲများပါ၀င်သည်။လျောင်မြစ်ကိုဖြတ်၍ ဂိုဂူရီယိုနယ်မြေများဆီသို့ ချီတက်ရာတွင် ကနဦးအောင်မြင်ခဲ့သော်လည်း Sui တပ်ဖွဲ့များသည် နောက်ဆုံးတွင် ယုတ်ညံ့သွားခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် Goguryeo တပ်ဖွဲ့များက Goguryeo တပ်ဖွဲ့များကို ချုံခိုတိုက်ခိုက်ပြီး Sui စစ်တပ်ကို ပြင်းထန်စွာကျဆုံးစေခဲ့သော Salsu မြစ်တိုက်ပွဲတွင် အထင်ရှားဆုံးဖြစ်သည်။613 နှင့် 614 တွင်နောက်ဆက်တွဲကျူးကျော်မှုများသည် Sui ၏ရန်လိုမှုပုံစံများကိုမြင်တွေ့ရပြီး ခိုင်မာသော Goguryeo ကာကွယ်ရေးနှင့်တွေ့ဆုံပြီး Sui ကျရှုံးမှုကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။Goguryeo-Sui စစ်ပွဲများသည် Sui မင်းဆက်အား စစ်ရေးအရရော စီးပွားရေးအရပါ အားနည်းစေသည့် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး 618 ခုနှစ်တွင် ၎င်း၏နောက်ဆုံးတွင်ပြိုလဲခြင်းနှင့် Tang မင်းဆက် ထွန်းကားခြင်းတို့ကို ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။ကြီးမားသော အသက်ဆုံးရှုံးခြင်း၊ အရင်းအမြစ်များ ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် Sui အုပ်ချုပ်မှုအပေါ် ယုံကြည်မှု ဆုံးရှုံးခြင်းတို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် မကျေနပ်မှုများနှင့် တော်လှန်ပုန်ကန်မှုများ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။ကြီးမားသောကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုများနှင့် Sui တပ်ဖွဲ့များ၏ ကနဦးစွမ်းအားများရှိနေသော်လည်း Goguryeo ၏ခံနိုင်ရည်ရှိမှုနှင့် ဗျူဟာမြောက် ကျွမ်းကျင်လိမ္မာမှုသည် ဘုရင် Yeongyang နှင့် General Eulji Mundeok တို့ကဲ့သို့ ခေါင်းဆောင်များ၏ ထိုးစစ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး ၎င်းတို့၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ကာကွယ်နိုင်စေခဲ့ပြီး စစ်ပွဲများကို ကိုရီးယားဘာသာတွင် ထင်ရှားသောအခန်းတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သမိုင်း။
▲
●
Goguryeo-Tang စစ်ပွဲ
Goguryeo-Tang စစ်ပွဲ ©Anonymous
645 Jan 1 - 668

Goguryeo-Tang စစ်ပွဲ

Korean Peninsula
Goguryeo-Tang War (645-668) သည် Goguryeo ဘုရင့်နိုင်ငံနှင့် Tang မင်းဆက် ကြား ပဋိပက္ခဖြစ်ပြီး ပြည်နယ် အမျိုးမျိုးနှင့် စစ်ရေးဗျူဟာများဖြင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားခြင်းဖြစ်သည်။စစ်ပွဲ၏ ကနဦးအဆင့် (၆၄၅-၆၄၈) တွင် ဂိုဂူရီယိုသည် တန်တပ်များကို အောင်မြင်စွာ ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့သည်။သို့သော် 660 ခုနှစ်တွင် Tang နှင့် Silla ၏ Baekje ကို ပူးတွဲသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် 661 ခုနှစ်တွင် Goguryeo ကို ညှိနှိုင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး 662 ခုနှစ်တွင် ဆုတ်ခွာခိုင်းစေခဲ့သည်။ Goguryeo ၏စစ်အာဏာရှင် Yeon Gaesomun ကွယ်လွန်ပြီးနောက် 666 ခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်းရန်ပွဲများ၊ ဘက်ပြောင်းလာခဲ့သည်။ Tang-Silla မဟာမိတ်အဖွဲ့၏လက်သို့ ပါဝင်ခဲ့သည့် စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းမှု။၎င်းတို့သည် 667 တွင် ပြန်လည်ကျူးကျော်မှုကို စတင်ခဲ့ပြီး 668 နှောင်းပိုင်းတွင် Goguryeo သည် Tang မင်းဆက်နှင့် Silla ၏ အရေအတွက်ထက်သာလွန်သောစစ်တပ်များထံ အရှုံးပေးခဲ့ပြီး ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံခေတ်ကုန်ဆုံးကာ နောက်ဆက်တွဲ Silla-Tang စစ်ပွဲအတွက် အဆင့်သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။[56]စစ်ပွဲစတင်ခြင်းမှာ Goguryeo ကို Tang ၏စစ်တပ်ထောက်ခံမှုပေးရန် Silla ၏တောင်းဆိုမှုများနှင့် Baekje နှင့် ၎င်းတို့၏တစ်ပြိုင်နက်ပဋိပက္ခကြောင့်ဖြစ်သည်။641 နှင့် 642 တွင် Goguryeo နှင့် Baekje တို့သည် Yeon Gaesomun နှင့် King Uija အသီးသီး ထွန်းကားလာခြင်းဖြင့် အာဏာအပြောင်းအရွှေ့များကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး ရန်လိုမှုများ တိုးမြင့်လာကာ Tang နှင့် Silla တို့ကို အပြန်အလှန် မဟာမိတ်ဖွဲ့စေခဲ့သည်။Tang ဧကရာဇ် Taizong သည် 645 ခုနှစ်တွင် ပထမဆုံးသော ပဋိပက္ခကို စတင်ခဲ့ပြီး ကြီးမားသော စစ်တပ်နှင့် ရေယာဉ်များကို ဖြန့်ကျက်ကာ Goguryeo အမာခံနယ်မြေအများအပြားကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် Ansi ခံတပ်ကို သိမ်းပိုက်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ပြီး တန်ပြန်ဆုတ်သွားခဲ့သည်။[57]စစ်ပွဲ၏နောက်ဆက်တွဲအဆင့်များ (၆၅၄-၆၆၈) တွင် ဧကရာဇ် Gaozong လက်ထက်တွင် Tang မင်းဆက်သည် Silla နှင့် စစ်ရေးမဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သည်။ကနဦးဆုတ်ယုတ်မှုများနှင့် 658 တွင်ကျူးကျော်မှုမအောင်မြင်သော်လည်း Tang-Silla မဟာမိတ်အဖွဲ့သည် 660 တွင် Baekje ကိုအောင်မြင်စွာသိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် အာရုံစူးစိုက်မှုမအောင်မြင်ဘဲ 661 တွင်ကျူးကျော်မှုမအောင်မြင်သဖြင့် Yeon Gaesomun သေဆုံးပြီးနောက် 667 တွင်ပြန်လည်တိုက်ခိုက်မှုနှင့် Goguryeo မတည်မငြိမ်ဖြစ်လာသည်။စစ်ပွဲသည် ပြုံယမ်းကျဆုံးခြင်းနှင့် 668 ခုနှစ်တွင် Goguryeo ကိုသိမ်းပိုက်ခြင်းဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီး Tang မင်းဆက်မှ အရှေ့ကိုငြိမ်းချမ်းစေရန် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။သို့သော်၊ ဧကရာဇ် Gaozong ၏ကျန်းမာရေးချို့ယွင်းမှုကြားတွင် Empress Wu မှ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာစိန်ခေါ်မှုများနှင့် မဟာဗျူဟာမြောက်ပြောင်းလဲမှုသည် Silla နှင့် Tang အကြားတွင် ခုခံမှုနှင့် နောင်လာမည့်ပဋိပက္ခများအတွက် အဆင့်သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။[58]
▲
●
667 - 926
မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းပြည်နယ်များခေတ်ornament
တစ်စုတစ်စည်းတည်း Silla
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
668 Jan 1 - 935

တစ်စုတစ်စည်းတည်း Silla

Gyeongju, Gyeongsangbuk-do, So
Silla နှောင်းပိုင်းဟုလည်းသိကြသော Unified Silla သည် စီအီး 668 မှ 935 စီအီးအထိတည်ရှိပြီး Silla ၏နိုင်ငံတော်အောက်တွင် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ကို ပေါင်းစည်းခြင်းအမှတ်အသားဖြစ်သည်။Silla သည် Tang မင်းဆက် နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ပြီးနောက် Baekje-Tang စစ်ပွဲတွင် Baekje ကို သိမ်းပိုက်ပြီး Goguryeo-Tang War နှင့် Silla-Tang စစ်ပွဲအပြီးတွင် တောင်ပိုင်း Goguryeo နယ်မြေများကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ဤခေတ်စတင်ခဲ့သည်။ဤသိမ်းပိုက်မှုများကြားမှ၊ Unified Silla သည် ၎င်း၏မြောက်ပိုင်းနယ်မြေများတွင် နိုင်ငံရေးမငြိမ်မသက်မှုများနှင့် ပုန်ကန်မှုများနှင့်ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး Baekje နှင့် Goguryeo အကြွင်းအကျန်များသည် 9 ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် ဘုရင့်နိုင်ငံသုံးခေတ်သို့ ဦးတည်သွားခဲ့သည်။Unified Silla ၏မြို့တော်မှာ Gyeongju ဖြစ်ပြီး အစိုးရက အာဏာဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားရန် "Bone Clan Class" စနစ်အား အသုံးပြုခဲ့ပြီး လူဦးရေအများစုကို အထက်တန်းလွှာလေးများက အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ပေါင်းစည်းထားသော Silla သည် ၎င်း၏ အနုပညာ၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ စွမ်းပကားကြောင့် လူသိများသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စီးပွားရေးအရ ကြွယ်ဝသည်။8th နှင့် 9th ရာစုများတွင် Jang Bogo ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် ဘုရင့်နိုင်ငံသည် အရှေ့အာရှပင်လယ်များနှင့်တရုတ် ၊ ကိုရီးယားနှင့်ဂျပန်တို့ ကြား ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများကို လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ကွန်ဖြူးရှပ်အယူဝါဒတို့သည် ထင်ရှားသော အယူဝါဒများဖြစ်ပြီး ကိုးရီးယား ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အများအပြားသည် တရုတ်နိုင်ငံတွင် ကျော်ကြားလာကြသည်။အစိုးရသည် ကျယ်ပြန့်သော သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူခြင်းနှင့် မှတ်တမ်းထားရှိခြင်းတို့ကိုလည်း ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် နက္ခတ်ဗေဒင်နှင့် နည်းပညာတိုးတက်မှုအပေါ် သိသာထင်ရှားစွာ အလေးပေးဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။သို့သော်လည်း နိုင်ငံတော်သည် ၎င်း၏စိန်ခေါ်မှုများ မရှိဘဲ မဟုတ်ပေ။နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများနှင့် ခြေပုန်းခုတ်မှုများသည် စဉ်ဆက်မပြတ်ပြဿနာများဖြစ်ပြီး အထက်တန်းလွှာများ၏ အာဏာကို ချုပ်ကိုင်ထားသည့် ပြည်တွင်းနှင့် ပြည်ပအင်အားစုများက ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ဤစိန်ခေါ်မှုများကြားမှ Unified Silla သည် Tang မင်းဆက်နှင့် နီးကပ်သောဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်မှုနှင့် သင်ယူမှုကို မြှင့်တင်ခဲ့သည်။Gyeongsun ဘုရင် Goryeo ထံ လက်နက်ချပြီး Silla မင်းဆက်အဆုံးသတ်ပြီး Goryeo ခေတ်အစကို အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် စီအီး 935 တွင် ခေတ်ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။
▲
●
Play button
698 Jan 1 - 926

Balhae

Dunhua, Yanbian Korean Autonom
Balhae သည် ယနေ့ တရုတ် အရှေ့မြောက်၊ ကိုရီးယား ကျွန်းဆွယ် နှင့် ရုရှား အရှေ့ဖျား ဒေသ အထိ ကျယ်ပြန့် သော လူမျိုး ပေါင်းစုံ နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။Dae Joyeong (Da Zuorong) မှ 698 ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး မူလက Jin (Zhen) မှ 713 ခုနှစ်အထိ Balhae ဟူသောအမည်ကို ပြောင်းလဲခဲ့သည်။Balhae ၏ အစောပိုင်းသမိုင်းတွင် Tang မင်းဆက် နှင့် စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသော ဆက်ဆံရေးတွင် ခိုင်မာသော်လည်း ၈ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် ဆက်ဆံရေးသည် ရင်းနှီးဖော်ရွေစွာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။တန်မင်းဆက်သည် နောက်ဆုံးတွင် Balhae အား "အရှေ့၏ သာယာဝပြောသောနိုင်ငံ" အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နိုင်ငံရေး ဖလှယ်မှု အများအပြား ပြုလုပ်ခဲ့သည်။Balhae ကို 926 ခုနှစ်တွင် Khitan ဦးဆောင်သော Liao မင်းဆက် မှ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ Balhae သည် Liao နှင့် Jin မင်းဆက်များအတွင်း မွန်ဂိုအုပ်ချုပ်မှု အောက်မှ ပျောက်ကွယ်မသွားမီ နောက်ထပ် ရာစုနှစ်သုံးစုကြာ ကွဲပြားသော လူဦးရေအုပ်စုအဖြစ် ရှင်သန်ခဲ့သည်။နိုင်ငံတော်တည်ထောင်မှုသမိုင်း၊ ၎င်း၏လူမျိုးစုဖွဲ့စည်းမှု၊ အုပ်ချုပ်ခံမင်းဆက်၏နိုင်ငံသား၊ ၎င်းတို့၏အမည်များကိုဖတ်ရှုခြင်းနှင့်၎င်း၏နယ်နိမိတ်များသည်ကိုရီးယား၊ တရုတ်နှင့်ရုရှားတို့အကြားသမိုင်းဆိုင်ရာအငြင်းပွားမှု၏အကြောင်းအရာဖြစ်သည်။တရုတ်နှင့် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံမှ သမိုင်းဆိုင်ရာ သတင်းရင်းမြစ်များက Balhae ၏တည်ထောင်သူ Dae Joyeong သည် Mohe လူမျိုးများနှင့် Goguryeo တို့နှင့် ပတ်သက်သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။
▲
●
ရွှေ့ပါ။
Gwageo၊ ပထမအကြိမ် အမျိုးသားစာမေးပွဲ။ ©HistoryMaps
788 Jan 1

ရွှေ့ပါ။

Korea
ကွန်ဖြူးရှပ်ပညာရှင် Choe Chiwon သည် ထိုအချိန်က Silla အုပ်ချုပ်သူ ဘုရင်မ Jinseong အား ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အချက်ဆယ်ချက်ကို တင်ပြပြီးနောက် ပထမဆုံးနိုင်ငံတော် စာမေးပွဲများကို 788 ခုနှစ်တွင် စတင်ကျင်းပခဲ့ပါသည်။သို့သော် မွေးစကိုအခြေခံ၍ ချိန်းဆိုမှုများပြုလုပ်ရန် ညွှန်ကြားထားသည့် Silla ၏ အမြစ်တွယ်နေသော အရိုးအဆင့်စနစ်ကြောင့်၊ အဆိုပါစာမေးပွဲများသည် အစိုးရအပေါ် ပြင်းထန်စွာ သက်ရောက်မှုမရှိခဲ့ပေ။
▲
●
နောက်တော့ Three Kingdoms
နောက်ပိုင်း ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံ။ ©HistoryMaps
889 Jan 1 - 935

နောက်တော့ Three Kingdoms

Korean Peninsula
တစ်ချိန်က ပေါင်းစည်းထားသော Silla ဘုရင် (668-935 CE) သည် ၎င်း၏ တောင့်တင်းသော အရိုးအဆင့်စနစ်နှင့် အတွင်းပိုင်း သဘောထားကွဲလွဲမှုများကြောင့် ဆုတ်ယုတ်မှု ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ နောက်ပိုင်း ဘုရင့်နိုင်ငံသုံးခေတ် (ခရစ်နှစ် 889-936) တွင် တုန်လှုပ်ချောက်ချားသော ခေတ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ နှင့် ကျယ်ပြန့်သော ဓားပြမှုများ။Gyeon Hwon နှင့် Gung Ye ကဲ့သို့သော အခွင့်အရေးသမားခေါင်းဆောင်များသည် Silla ၏အကြွင်းအကျန်များမှ ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်ပြည်နယ်များကို ထွင်းထုထားသောကြောင့် ဤအာဏာလေဟာနယ်သည် နောက်ပိုင်းတွင် ဘုရင့်နိုင်ငံသုံးနိုင်ငံ ပေါ်ပေါက်လာရေးအတွက် ဇာတ်ခုံကို ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။Gyeon Hwon သည် စီအီး 900 တွင်အနောက်တောင်ပိုင်းရှိရှေးဟောင်း Baekje ကိုပြန်လည်အသက်သွင်းခဲ့ပြီး Gung Ye သည် CE 901 တွင်မြောက်ဘက်တွင် Goguryeo ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် အကွဲကွဲအပြဲပြဲနှင့် ရာထူးအာဏာရရှိရေးတိုက်ပွဲကိုပြသခဲ့သည်။မိုင်ထရီယာဗုဒ္ဓအဖြစ် ဂူးရီ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အုပ်ချုပ်မှုနှင့် မိမိကိုယ်ကို ကြွေးကြော်ခြင်းသည် စီအီး 918 တွင် သူ၏ ကျဆုံးခြင်းနှင့် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်းသို့ ဦးတည်စေကာ သူ၏ဝန်ကြီး Wang Geon ကို သိမ်းပိုက်ပြီး ဂေါရီယိုပြည်နယ်ကို ထူထောင်ရန် လမ်းစပေးခဲ့သည်။ထိုအတောအတွင်း၊ Gyeon Hwon သည် သူ၏ Baekje ပြန်လည်နိုးထမှုအတွင်း အတွင်းပိုင်းရန်ပွဲများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး နောက်ဆုံးတွင် သူ့သား၏ ဖြုတ်ချခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။မငြိမ်မသက်မှုများကြားတွင် အပျော့ဆုံးချိတ်ဆက်မှုဖြစ်သော Silla သည် မဟာမိတ်များရှာဖွေကာ စီအီး 927 တွင် ၎င်း၏မြို့တော် Gyeongju အား ဖြုတ်ချခြင်းအား မဟာမိတ်ဖွဲ့ကာ ကျူးကျော်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။Silla ၏နောက်ဆက်တွဲသတ်သေမှုနှင့်ရုပ်သေးအုပ်စိုးရှင်၏အဆက်အစပ်သည် Silla ၏အကျပ်အတည်းကိုပိုမိုနက်ရှိုင်းစေသည်။Baekje နှင့် Goguryeo နယ်မြေများအတွင်း ဝရုန်းသုန်းကားဖြစ်မှုကို အခွင့်ကောင်းယူခဲ့သော Wang Geon လက်ထက်တွင် ကိုရီးယားပြန်လည်ပေါင်းစည်းမှု အောင်မြင်ခဲ့သည်။စီအီး 935 တွင် သိသာထင်ရှားသော စစ်ရေးအောင်ပွဲများနှင့် Silla ၏နောက်ဆုံးအုပ်စိုးရှင် Gyeongsun ၏ဆန္ဒအလျောက်လက်နက်ချပြီးနောက် Wang သည် သူ၏ထိန်းချုပ်မှုကို စုစည်းခဲ့သည်။စီအီး 936 တွင် Baekje ပြည်တွင်းစစ်ကို အောင်ပွဲခံခြင်းဖြင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံကို ရာစုနှစ်ငါးဆယ်ကျော် အုပ်စိုးခဲ့သည့် Goryeo မင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်သစ်နိုင်ငံနှင့် ၎င်း၏အမည်အတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ကို ချမှတ်ခဲ့သည်။
▲
●
918 - 1392
Goryeoornament
Play button
918 Jan 2 - 1392

Goryeo Kingdom

Korean Peninsula
918 ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ဘုရင့်နိုင်ငံသုံးခေတ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော Goryeo သည် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ကို 1392 ခုနှစ်အထိ ပေါင်းစည်းခဲ့ပြီး ကိုရီးယားသမိုင်းပညာရှင်များက "စစ်မှန်သော အမျိုးသားပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး" အဖြစ် ဂုဏ်ပြုသည့် စွမ်းဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။Goguryeo ၏ ဆက်ခံသူ Balhae ၏ အုပ်စိုးသူ လူတန်းစားမှ ပါဝင်သည့် အစောပိုင်း ဘုရင့်နိုင်ငံ သုံးခု၏ အထောက်အထားများကို ပေါင်းစည်းထားသောကြောင့် ဤပေါင်းစည်းမှုသည် ထင်ရှားပါသည်။"ကိုရီးယား" ဟူသောအမည်သည် "Goryeo" မှဆင်းသက်လာကာ ကိုးရီးယားအမျိုးသားရေးလက္ခဏာအပေါ် မင်းဆက်၏တည်မြဲသောသြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို သက်သေထူသည်။Goryeo သည် နောက်ပိုင်းတွင် Goguryeo နှင့် ရှေးဟောင်း Goguryeo နိုင်ငံ၏ တရားဝင်ဆက်ခံသူအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရပြီး ကိုရီးယားသမိုင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှုလမ်းကြောင်းကို ပုံဖော်ထားသည်။Goryeo ခေတ်ကို Unified Silla နှင့် အတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်သည့် ကိုရီးယားတွင် "ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ ရွှေခေတ်" ဟု လူသိများပြီး နိုင်ငံတော်ဘာသာသည် မကြုံစဖူး အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။၁၁ ရာစုတွင် မြို့တော်တွင် ဘုရားကျောင်းပေါင်း ၇၀ ခန့် ကြွားဝါခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်အတွင်း ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ နက်ရှိုင်းသော သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်ခဲ့သည်။ဤကာလသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသအထိ ကုန်သွယ်မှုကွန်ရက်များ ကျယ်ပြန့်လာကာ ခေတ်သစ် Kaesong မြို့တော်သည် ကုန်သွယ်မှုနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းဗဟိုချက်အဖြစ် ပွင့်လန်းလာသော ဤခေတ်ကာလတွင်လည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော ကုန်သွယ်မှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။Goryeo ၏ ယဉ်ကျေးမှုအခင်းအကျင်းကို ကိုရီးယားအနုပညာနှင့် ယဉ်ကျေးမှုတွင် သိသာထင်ရှားသော အောင်မြင်မှုများဖြင့် နိုင်ငံ၏ အမွေအနှစ်များကို ကြွယ်ဝစေပါသည်။စစ်ရေးအရ၊ Goryeo သည် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းပြီး Liao (Khitans) နှင့် Jin (Jurchens) ကဲ့သို့သော မြောက်ပိုင်းအင်ပါယာများနှင့် ပဋိပက္ခများတွင် ပါဝင်ပြီး မွန်ဂို-ယွမ်မင်းဆက်ကို စိန်ခေါ်ကာ ဆုတ်ယုတ်သွားခဲ့သည်။ဤကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများသည် ၎င်းတို့၏ ဂိုဂူရီယို၏ရှေ့ဆက်သူများ၏ နယ်မြေများကို ပြန်လည်ရယူရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် Goryeo ၏ မြောက်ပိုင်းချဲ့ထွင်ရေးအယူဝါဒ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။Goryeo သည် ၎င်း၏ယဉ်ကျေးမှုကို ပြုပြင်ထားသော်လည်း၊ Red Turban သူပုန်များနှင့် ဂျပန်ပင်လယ်ဓားပြများကဲ့သို့ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို တွန်းလှန်ရန် အင်အားကြီးသော စစ်အင်အားများကို စုစည်းနိုင်ခဲ့သည်။သို့ရာတွင်၊ မင်မင်းဆက် ကို တိုက်ခိုက်ရန် ကြံစည်သော တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ခံနိုင်ရည်ရှိသော မင်းဆက်သည် ၁၃၉၂ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ် Yi Seong-gye ဦးဆောင်သော အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ကိုရီးယားသမိုင်းတွင် Goryeo အခန်းကို နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည်။
▲
●
Gukjagam
Gukjagam ©HistoryMaps
992 Jan 1

Gukjagam

Kaesŏng, North Hwanghae, North
ဘုရင် Seongjong လက်ထက် 992 ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး Gukjagam သည် မြို့တော် Gaegyeong တွင်တည်ရှိသော Goryeo မင်းဆက်၏ ပညာရေးစနစ်၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သည်။၎င်း၏သမိုင်းတစ်လျှောက်တွင် ၎င်းကို အစပိုင်းတွင် Gukhak ဟုအမည်ပြောင်းခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် Seonggyungwan ဟုခေါ်တွင်ခဲ့ပြီး တရုတ်ဂန္တဝင်တွင် အဆင့်မြင့်သင်ယူမှုဗဟိုချက်အဖြစ် ၎င်း၏ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို ထင်ဟပ်စေသည်။ဤအဖွဲ့အစည်းသည် Seongjong ၏ ကွန်ဖြူးရှပ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပြီး gwageo အရပ်ဘက် ဝန်ထမ်းစာမေးပွဲများနှင့် hyanggyo ဟုသိကြသော ပြည်နယ်ကျောင်းများ တည်ထောင်ခြင်းလည်း ပါဝင်ပါသည်။ထင်ရှားသော Neo-Confucian ပညာရှင် An Hyang သည် Goryeo ၏နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင် သူ၏ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကြိုးပမ်းမှုများအတွင်း Gukjagam ၏အရေးပါမှုကို အားဖြည့်ပေးခဲ့သည်။Gukjagam ရှိ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းကို ကိုးနှစ်ကျော်ကြာ ကွန်ဖြူးရှပ်ဂန္တဝင်များကို သင်ကြားပေးသည့် အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးများ၏ သားသမီးများဖြစ်သည့် Gukjahak၊ Taehak နှင့် Samunhak တို့၏ သားသမီးများအတွက် ရည်စူးထားသော သင်တန်းခြောက်ခုဖြင့် ကနဦးတွင် သင်တန်းခြောက်ခု ခွဲခြားထားသည်။အခြားဌာနခွဲသုံးခုဖြစ်သည့် Seohak၊ Sanhak နှင့် Yulhak တို့သည် ပြီးမြောက်ရန် ခြောက်နှစ် လိုအပ်ပြီး အောက်ခြေအဆင့်မှ အရာရှိကလေးများအတွက် နည်းပညာသင်တန်းများကို ရှေးရိုးပညာရေးနှင့် ရောစပ်ထားသည်။1104 ခုနှစ်တွင် Gangyejae ဟုခေါ်သော စစ်ရေးသင်တန်းကို စတင်ခဲ့ပြီး ကိုရီးယားသမိုင်းတွင် ပထမဆုံး တရားဝင်စစ်ရေးပညာကို အသိအမှတ်ပြုသည့်အနေဖြင့် ၎င်းသည် မင်းမျိုးမင်းနွယ်များ-စစ်ရေးတင်းမာမှုများကြောင့် သက်တမ်းတိုခဲ့သော်လည်း 1133 ခုနှစ်တွင် ဖယ်ရှားခဲ့သည်။Gukjagam အတွက် ငွေကြေးပံ့ပိုးမှုမှာ များပြားလှသည်။992 တွင် Seongjong ၏ အမိန့်က အင်စတီကျူးရှင်းကို တည်တံ့စေရန် မြေများနှင့် ကျွန်များကို ပေးထားသည်။သို့ပေမယ့်လည်း၊ ကျူရှင်စရိတ်က ကြီးမြင့်နေပြီး ယေဘုယျအားဖြင့် An Hyang က ကျောင်းသားကျူရှင်ကို ထောက်ပံ့ဖို့ အရာရှိတွေအပေါ် အခွန်ကောက်ခံတဲ့အခါ ၁၃၀၄ ခုနှစ်အထိ ချမ်းသာသူတွေဆီ ဝင်ခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားခဲ့ပါတယ်။၎င်း၏အမည်ကို 1275 ခုနှစ်တွင် Gukhak ၊ ထို့နောက် 1298 ခုနှစ်တွင် Seonggyungam နှင့် 1308 ခုနှစ်တွင် Seonggyungwan သို့ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၎င်းကို Gongmin အုပ်ချုပ်စဉ် 1358 တွင် Gukjagam သို့ ခေတ္တပြန်သွားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် Seonggyungwan တွင် 1362 ခုနှစ်တွင် Gorynastyeo ၏အဆုံးပိုင်းအထိ အခြေချခဲ့သည်။ .
▲
●
Goryeo-Khitan စစ်ပွဲ
အရေဖျားလှီးဖြတ်သူရဲ ©HistoryMaps
993 Jan 1 - 1019

Goryeo-Khitan စစ်ပွဲ

Korean Peninsula
Goryeo-Khitan စစ်ပွဲသည် ကိုရီးယား၏ Goryeo မင်းဆက် နှင့် Khtan ဦးဆောင်သော Liao မင်းဆက်တို့ကြားတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ယနေ့တရုတ် -မြောက်ကိုရီးယားနယ်စပ်အနီး 10 နှင့် 11 ရာစုများတစ်လျှောက် ပဋိပက္ခများစွာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ဤစစ်ပွဲများ၏ နောက်ခံသည် 668 ခုနှစ်တွင် Goguryeo ပြုတ်ကျပြီးနောက် အစောပိုင်း နယ်မြေ အပြောင်းအလဲများတွင် အမြစ်တွယ်နေပြီး Göktürks များကို တန်မင်းဆက်မှ ဖြုတ်ချခြင်း၊ Uyghur များ ထွန်းကားလာခြင်းနှင့် တည်ထောင်သော Khitan လူမျိုးများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းတို့ကြောင့် အာဏာအပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ 916 ခုနှစ်တွင် Liao မင်းဆက်။ တန်မင်းဆက် ပြိုလဲလာသည်နှင့်အမျှ Khitan သည် ပိုမိုအားကောင်းလာပြီး၊ အထူးသဖြင့် 926 ခုနှစ်တွင် Balhae ၏ Khitan ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ဂေါရီယို၏ နောက်ဆက်တွဲ မြောက်ဘက်ချဲ့ထွင်ရေး မူဝါဒများ ခိုင်ခံ့လာခဲ့သည်။Goryeo နှင့် Liao မင်းဆက်ကြား လက်ဆောင်ပစ္စည်းများ အပြန်အလှန်ဖလှယ်မှုဖြင့် အစပိုင်း အပြန်အလှန် ဆက်ဆံရေးမှာ အနည်းငယ် ရင်းနှီးကြသည်။သို့သော်လည်း ၉၉၃ ခုနှစ်တွင် Liao သည် Goryeo ကို ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ပြီး အင်အား ၈၀၀,၀၀၀ ကိုတောင်းဆိုသောအခါတွင် တင်းမာမှုများ ကြီးထွားလာသည်။Goryeo သည် Song မင်းဆက်နှင့် အဆက်အသွယ်ဖြတ်ပြီး Liao ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် နယ်မြေချဲ့ထွင်ကာ Jurchen မျိုးနွယ်စုများကို မောင်းထုတ်ပြီးနောက် Yalu မြစ်အထိ မြောက်ဘက်သို့ နယ်မြေချဲ့ထွင်ကာ စစ်ရေးအရ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာကာ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ထူထောင်ခဲ့သည်။ဤကဲ့သို့ပင် Goryeo သည် Song မင်းဆက်နှင့် ဆက်သွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီး ၎င်း၏ မြောက်ပိုင်းနယ်မြေများကို ခိုင်ခံ့စေခဲ့သည်။ဧကရာဇ် Shengzong ဦးဆောင်သော 1010 ခုနှစ်တွင် Liao ၏နောက်ဆက်တွဲကျူးကျော်မှုများသည် Goryeo မြို့တော်ကို ထုတ်ပယ်ပြီး Goryeo နယ်မြေများတွင် ထင်ရှားသောတည်ရှိမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် မစွမ်းဆောင်နိုင်သော်လည်း ဆက်တိုက်ရန်လိုမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။1018 ခုနှစ်တွင် တတိယမြောက် အဓိကကျူးကျော်မှုမှာ Goryeo မှ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Kang Kamch'an သည် လျိုတပ်များကို ချုံခိုတိုက်ခိုက်ပြီး ပြင်းထန်သော ကျဆုံးမှုများအား Liao တပ်ဖွဲ့များ ပျက်ဆီးလုနီးပါးဖြစ်သော Gwiju တိုက်ပွဲတွင် ဗျူဟာမြောက် ရေကာတာတစ်ခုအား အသုံးပြုကာ အချိုးအကွေ့တစ်ခုအဖြစ် အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။ဤကျူးကျော်မှုအတွင်း လျောင်တို့၏ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေသော ပဋိပက္ခနှင့် ဆိုးရွားသောဆုံးရှုံးမှုများသည် နောက်ဆုံးတွင် နှစ်နိုင်ငံစလုံးမှ ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ကို ၁၀၂၂ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးကာ Goryeo-Khitan စစ်ပွဲကို နိဂုံးချုပ်ကာ ကာလအတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဒေသကို တည်ငြိမ်စေခဲ့သည်။
▲
●
Cheolli Jangseong
Cheolli Jangseong ©HistoryMaps
1033 Jan 1

Cheolli Jangseong

Hamhung, South Hamgyong, North

Cheolli Jangseong (lit. "Thousand Li Wall") ကို ကိုရီးယားသမိုင်းတွင် အများအားဖြင့် ရည်ညွှန်းလေ့ရှိပြီး ယနေ့ခေတ် မြောက်ကိုရီးယားတွင် Goryeo မင်းဆက်အတွင်း တည်ဆောက်ခဲ့သော ၁၁ ရာစု မြောက်ပိုင်း ကာကွယ်ရေး အဆောက်အအုံကို ရည်ညွှန်းလေ့ရှိသော်လည်း ၎င်းသည် ၇ ရာစု စစ်အစောင့်များ ကွန်ရက်ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ယနေ့ခေတ် အရှေ့မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည့် Goguryeo မှတည်ဆောက်ထားသောတရုတ်အရှေ့မြောက်ပိုင်း။

▲
●
Samguk Sagi
Samguk Sagi။ ©HistoryMaps
1145 Jan 1

Samguk Sagi

Korean Peninsula
Samguk Sagi သည် Goguryeo၊ Baekje နှင့် Silla တို့၏ ကိုရီးယားနိုင်ငံသုံးနိုင်ငံတို့၏ သမိုင်းဝင်မှတ်တမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။Samguk Sagi ကို ဂန္တဝင် တရုတ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားပြီး ရှေးဟောင်းကိုရီးယား၏ စာပေတတ်မြောက်သော ဘာသာစကားဖြစ်ပြီး ယင်းစာစုကို Goryeo ဘုရင် Injong (r. 1122-1146) မှ အမိန့်ပေးကာ အစိုးရတာဝန်ရှိသူနှင့် သမိုင်းပညာရှင် Kim Busik နှင့် အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့မှ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ အငယ်တန်း ပညာရှင်တွေ။1145 ခုနှစ်တွင် ပြီးစီးခဲ့ပြီး ကိုရီးယားသမိုင်းတွင် သက်တမ်းအရင့်ဆုံး မှတ်တမ်းအဖြစ် လူသိများသည်။စာတမ်းကို National Institute of Korean History မှ ဒစ်ဂျစ်တယ်စနစ်ဖြင့် ပြောင်းလဲထားပြီး Hangul တွင် ခေတ်မီကိုရီးယားဘာသာပြန်ဆိုမှုနှင့် ဂန္ထဝင်တရုတ်ဘာသာဖြင့် မူရင်းစာသားဖြင့် အွန်လိုင်းတွင် ရရှိနိုင်ပါသည်။
▲
●
Play button
1170 Jan 1 - 1270

Goryeo စစ်အုပ်ချုပ်ရေး

Korean Peninsula
Goryeo စစ်အုပ်စုသည် ၁၁၇၀ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂျောင်ဂျွန်ဘူနှင့် ၎င်း၏ အပေါင်းအပါများ ဦးဆောင်သော အာဏာသိမ်းမှုဖြင့် စတင်ခဲ့ပြီး Goryeo မင်းဆက်၏ ဗဟိုအစိုးရတွင် အရပ်သားအရာရှိများ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှု အဆုံးသတ်သွားခဲ့သည်။ဤဖြစ်ရပ်သည် အထီးကျန်မှုတွင် မဖြစ်ခဲ့ပါ။နှစ်ပေါင်းများစွာ နိုင်ငံတော်ကို အခွန်ကောက်နေသည့် ပြည်တွင်းရန်ပွဲများနှင့် ပြင်ပခြိမ်းခြောက်မှုများကြောင့် လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။အထူးသဖြင့် မြောက်ဘက်ရှိ Jurchen မျိုးနွယ်စုများနှင့် Khitan ဦးဆောင်သော လျောင်မင်းဆက်တို့နှင့် ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားနေခြင်းကြောင့် စစ်တပ်သည် အာဏာကြီးထွားလာခဲ့သည်။၁၁၉၇ ခုနှစ်တွင် Choe Chung-heon ၏ အာဏာသိမ်းမှုသည် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ပိုမိုခိုင်မာစေခဲ့သည်။၁၃ ရာစုအစောပိုင်းတွင် စတင်ခဲ့သော မွန်ဂိုအင်ပါယာမှ ကျူးကျော်မှု များစွာကို နောက်ခံထားပြီး စစ်အာဏာရှင်စနစ် တည်ရှိခဲ့သည်။၁၂၃၁ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့သော ကာလရှည်ကြာ မွန်ဂိုကျူးကျော်ကျူးကျော်မှုသည် စစ်တပ်၏ ထိန်းချုပ်မှုကို မျှတစေပြီး ၎င်း၏အာဏာကို စိန်ခေါ်သည့် အရေးပါသော ပြင်ပအချက်ဖြစ်သည်။ကနဦး ခုခံခဲ့သော်လည်း၊ Goryeo မင်းဆက်သည် မွန်ဂိုယွမ်မင်းဆက်၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတစ်ပိုင်း လက်အောက်ခံနိုင်ငံဖြစ်လာပြီး စစ်ခေါင်းဆောင်များသည် မွန်ဂိုတို့နှင့် ရှုပ်ထွေးသော ဆက်ဆံရေးတွင် ပါဝင်ကာ ၎င်းတို့၏အာဏာကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားရန် ဖြစ်သည်။စစ်အာဏာရှင်အစိုးရ တစ်လျှောက်လုံး၊ Goryeo တရားရုံးသည် လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်ပြီး မဟာမိတ်များ ကူးပြောင်းရာ နေရာအဖြစ် ကျန်ရစ်ခဲ့ပြီး Choe မိသားစုသည် နိုင်ငံရေး ထိန်းကျောင်းမှုနှင့် ဗျူဟာမြောက် လက်ထပ်ထိမ်းမြားမှုဖြင့် ၎င်းတို့၏ အာဏာကို ဆုပ်ကိုင်ထားကာ 1258 ခုနှစ်တွင် စစ်သူကြီး Kim Jun ကို ဖြုတ်ချသည်အထိ စစ်အာဏာရှင် အစိုးရအပေါ် လွှမ်းမိုးမှု ဆုတ်ယုတ်သွားခဲ့သည်။ 13 ရာစုအကုန်ပိုင်းနှင့် ပြည်တွင်းအာဏာလွန်ဆွဲပွဲများသည် 1392 ခုနှစ်တွင် နောက်ပိုင်းတွင် Joseon မင်းဆက်ကို ထူထောင်မည့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Yi Seong-gye ၏ နောက်ဆုံးအဆင့်ကို ချမှတ်ပေးခဲ့သည်။ ဤအကူးအပြောင်းသည်တရုတ်နိုင်ငံရှိ မွန်ဂိုယွမ်မင်းဆက်၏ လွှမ်းမိုးမှု ဆုတ်ယုတ်သွားခြင်းကိုလည်း ထင်ရှားစေသည်။ အရှေ့အာရှ၏ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းကို ပြောင်းလဲစေသော မင်မင်းဆက် ထွန်းကားလာခဲ့သည်။စစ်အာဏာရှင်အစိုးရ ပြုတ်ကျသွားပြီး စစ်တပ်က အရပ်ဘက်အာဏာပိုင်တွေကို မကြာခဏ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်နိုင်တဲ့ ခေတ်ကို အဆုံးသတ်လိုက်ပြီး Joseon မင်းဆက်ရဲ့ ကွန်ဖြူးရှပ်ကို အခြေခံတဲ့ အုပ်ချုပ်မှုစနစ်အတွက် လမ်းဖွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။
▲
●
Play button
1231 Jan 1 - 1270

ကိုရီးယားကို မွန်ဂိုကျူးကျော်မှု

Korean Peninsula
1231 နှင့် 1270 ခုနှစ်အကြားတွင် မွန်ဂိုအင်ပါယာသည် ကိုရီးယားရှိ Goryeo မင်းဆက် ကို ဆန့်ကျင်သည့် အဓိကစစ်ဆင်ရေး ခုနစ်ခုကို ဆက်တိုက်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ဤလှုပ်ရှားမှုများသည် အရပ်သားများ၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်ကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေခဲ့ပြီး Goryeo သည် Yuan မင်းဆက်၏ လက်အောက်ခံနိုင်ငံအဖြစ် နှစ်ပေါင်း 80 ခန့်အထိ ဖြစ်လာခဲ့သည်။မွန်ဂိုများသည် Ögedei Khan ၏အမိန့်အရ 1231 ခုနှစ်တွင် စတင်ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး Goryeo ၏မြို့တော် Gaesong ကို လက်နက်ချကာ ဖျံသားရေ၊ မြင်းများ၊ ပိုးထည်များ၊ အဝတ်အထည်များနှင့် ကျွန်များအဖြစ် ကလေးများနှင့် လက်သမားဆရာများအပါအဝင် ထင်ရှားသောအခွန်အခများနှင့် အရင်းအမြစ်များကို တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။Goryeo သည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အတင်းအကြပ်တရားစွဲဆိုခဲ့ပြီး မွန်ဂိုများသည် ၎င်းတို့၏စည်းကမ်းများကို လိုက်နာရန် အနောက်မြောက်ပိုင်းတွင် တပ်စွဲထားသော်လည်း Goryeo တွင် တပ်စွဲထားသောအရာရှိများကို မွန်ဂိုများက ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။1232 တွင် ဒုတိယအကြိမ်ကျူးကျော်မှုတွင် Goryeo သည် ၎င်း၏မြို့တော်ကို Ganghwado သို့ ပြောင်းရွှေ့ပြီး မွန်ဂိုပင်လယ်ကိုကြောက်ရွံ့မှုအား အသုံးချကာ ခိုင်ခံ့သောခံစစ်များတည်ဆောက်ခဲ့သည်။မွန်ဂိုတို့သည် ကိုရီးယားမြောက်ပိုင်း၏ အစိတ်အပိုင်းများကို သိမ်းပိုက်ထားသော်လည်း Ganghwa ကျွန်းကို သိမ်းပိုက်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ပြီး Gwangju တွင် ချေမှုန်းခံခဲ့ရသည်။1235 မှ 1239 ထိ ကြာမြင့်သော တတိယကျူးကျော်မှုတွင် Gyeongsang နှင့် Jeolla ပြည်နယ်များ၏ အစိတ်အပိုင်းများကို ဖျက်ဆီးခဲ့သော မွန်ဂိုလှုပ်ရှားမှုများ ပါဝင်ခဲ့သည်။Goryeo သည် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခုခံခဲ့သော်လည်း မွန်ဂိုတို့သည် လူထုကို အစာငတ်စေရန် လယ်မြေများကို မီးရှို့ခဲ့ကြသည်။နောက်ဆုံးတွင် Goryeo သည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ထပ်မံတရားစွဲဆိုခဲ့ပြီး ဓားစာခံများ စေလွှတ်ကာ မွန်ဂိုများ၏ သတ်မှတ်ချက်များကို သဘောတူခဲ့သည်။နောက်ဆက်တွဲ လှုပ်ရှားမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ၁၂၅၇ ခုနှစ်တွင် နဝမမြောက် ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုသည် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်၏ အစပြုမှုကို အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။နောက်ပိုင်းတွင်၊ Goryeo အများစုသည် ယဉ်ကျေးမှုပျက်သုဉ်းပြီး သိသာထင်ရှားသောဆုံးရှုံးမှုများနှင့်အတူ ပျက်သုဉ်းသွားခဲ့သည်။Goryeo သည်Yuan မင်းဆက် ၏ လက်အောက်ခံနိုင်ငံအဖြစ် နှစ်ပေါင်း 80 ခန့် ဆက်လက်တည်ရှိနေခဲ့ပြီး တော်ဝင်နန်းတွင်းတွင်း တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။မွန်ဂိုတို့ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှုသည် ကိုးရီးယား အတွေးအခေါ်များနှင့် နည်းပညာများ ပေးပို့ခြင်း အပါအဝင် ယဉ်ကျေးမှု ဖလှယ်မှုကို ချောမွေ့စေခဲ့သည်။တရုတ်နိုင်ငံတွင် ပုန်ကန်မှုကြောင့် ယွမ်မင်းဆက် အားနည်းသွားသဖြင့် ၁၃၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် မြောက်ပိုင်းနယ်မြေအချို့ကို Goryeo က တဖြည်းဖြည်း ပြန်လည်ရရှိခဲ့သည်။
▲
●
Movable Metal Type Printing ကို တီထွင်ခဲ့သည်။
©HistoryMaps
1234 Jan 1

Movable Metal Type Printing ကို တီထွင်ခဲ့သည်။

Korea
1234 ခုနှစ်တွင် သတ္တုအမျိုးအစားအစုံဖြင့် ရိုက်နှိပ်ခဲ့သော ပထမဆုံးစာအုပ်များကို Goryeo မင်းဆက် ကိုရီးယားတွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။၎င်းတို့သည် Choe Yun-ui ပြုစုသော Sangjeong Gogeum Yemun ၏ ထုံးတမ်းစာအုပ်များ အစုအဝေးကို ဖွဲ့စည်းသည်။ဤစာအုပ်များ မရှင်သန်သေးသော်လည်း၊ ကမ္ဘာ့ရှေးအကျဆုံး သတ္တု ရွှေ့ပြောင်းနိုင်သော အမျိုးအစားများဖြင့် ရိုက်နှိပ်ထားသော စာအုပ်မှာ ၁၃၇၇ ခုနှစ်တွင် ကိုရီးယားတွင် ရိုက်နှိပ်ခဲ့သော Jikji ဖြစ်သည်။ ဝါရှင်တန်ဒီစီရှိ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်၏ အာရှစာဖတ်ခန်းတွင် ဤသတ္တုအမျိုးအစား၏ နမူနာများကို ပြသထားသည်။ကိုးရီးယားလူမျိုးတို့၏ သတ္တုအမျိုးအစားများ တီထွင်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ပြင်သစ်ပညာရှင် Henri-Jean Martin က Gutenberg's နှင့် တူညီသည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။သို့သော်၊ ကိုရီးယား ရွှေ့ပြောင်းနိုင်သော သတ္တု အမျိုးအစား ပုံနှိပ်ခြင်း အမျိုးအစား၊ ဖောက်ပြား၊ မက်ထရစ်၊ မှိုနှင့် အထင်ကြီးစရာ နည်းလမ်းအတွက် အသုံးပြုသည့် ပစ္စည်းများတွင် ဥရောပ ပုံနှိပ်ခြင်းနှင့် ကွဲပြားသည်။ပုံနှိပ်ခြင်းဆိုင်ရာ ကွန်ဖြူးရှပ် တားမြစ်ချက်သည် ရွှေ့ပြောင်းနိုင်သော အမျိုးအစားများ ပြန့်ပွားမှုကိုလည်း အဟန့်အတားဖြစ်စေပြီး နည်းလမ်းသစ်ဖြင့် ထုတ်လုပ်ထားသော စာအုပ်များကို အစိုးရထံ ဖြန့်ဝေခြင်းကို ကန့်သတ်ထားသည်။အဆိုပါနည်းပညာကို တော်ဝင်မင်းဆက်များကြား ပဋိပက္ခအတွင်း ၁၁၂၆ ခုနှစ်တွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့သော တရုတ်ဂန္တဝင်စာပေများကို ပြန်လည်ပုံနှိပ်ခြင်းအပေါ် အာရုံစူးစိုက်ထားရာ တော်ဝင်ဖောင်ဒေးရှင်းမှ အသုံးပြုရန် ကန့်သတ်ထားသည်။
▲
●
ဂိုရီယိုသည် မွန်ဂိုအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသည်။
ဂိုရီယိုသည် မွန်ဂိုအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသည်။ ©HistoryMaps
1270 Jan 1 - 1356

ဂိုရီယိုသည် မွန်ဂိုအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသည်။

Korean Peninsula
1270 မှ 1356 ခုနှစ်ခန့်အထိ မွန်ဂိုအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသော Goryeo လက်ထက်တွင် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်သည် မွန်ဂိုအင်ပါယာနှင့် မွန်ဂိုဦးဆောင်သော Yuan မင်းဆက်တို့၏လက်အောက်တွင် ထိထိရောက်ရောက်ရှိနေခဲ့သည်။၁၂၃၁ နှင့် ၁၂၅၉ ကြားတွင် အဓိက စစ်ဆင်ရေးခြောက်ခုပါဝင်သည့် မွန်ဂိုတို့ ကိုရီးယားကျူးကျော်မှု ဖြင့် စတင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါကျူးကျော်မှုများကြောင့် Ssangseong စီရင်စုနှင့် Dongnyeong စီရင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့သော မွန်ဂိုတို့က မြောက်ပိုင်းနယ်မြေများကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ပြီးနောက်၊ Goryeo သည်ယွမ်မင်းဆက် ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ လက်အောက်ခံနိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။Goryeo တော်ဝင်မိသားစုမှ Yuan နယ်ချဲ့မျိုးနွယ်မှ အိမ်ထောင်ဖက်များနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ တော်ဝင်သမက်များအဖြစ် အဆင့်အတန်းကို ခိုင်မာစေခဲ့သည်။ဂိုရီယို၏ အုပ်စိုးရှင်များကို လက်အောက်ခံများအဖြစ် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရခဲ့ပြီး ယွမ်သည် ဒေသတွင်းရှိ မွန်ဂိုများ၏ ကြီးကြပ်မှုနှင့် နိုင်ငံရေးအာဏာကို ကြီးကြပ်ရန်အတွက် ကိုရီးယားရှိ အရှေ့ခြမ်းလှုပ်ရှားမှုများအတွက် ဌာနခွဲရုံးခွဲကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ထိုကာလတစ်လျှောက်လုံးတွင် ကိုးရီးယားနှင့် မွန်ဂိုတို့ကြား ထိမ်းမြားလက်ထပ်ခြင်းကို အားပေးခဲ့ပြီး မင်းဆက်နှစ်ဆက်ကြား နီးကပ်သောဆက်ဆံရေးကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ကိုရီးယားအမျိုးသမီးများသည် စစ်သူတော်များအဖြစ် မွန်ဂိုအင်ပါယာအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာကာ ကိုရီးယားအထက်တန်းစားများသည် မွန်ဂိုမင်းသမီးများနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ကြသည်။Goryeo ဘုရင်များသည် သိမ်းပိုက်ခံရသော အခြားအရေးကြီးသော မိသားစုများ သို့မဟုတ် ဖောက်သည်ပြည်နယ်များကဲ့သို့ပင် မွန်ဂိုနယ်ချဲ့လက်အောက်တွင် ထူးခြားသောအဆင့်အတန်းတစ်ခုရှိသည်။အရှေ့တိုင်းကမ်ပိန်းများအတွက် ဌာနခွဲအတွင်းဝန်ရုံးသည် ဂိုရီယိုကို စီမံခန့်ခွဲရန်နှင့် မွန်ဂိုထိန်းချုပ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။Goryeo သည် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်အချို့ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားသော်လည်း နယ်ချဲ့စာမေးပွဲများအပါအဝင် ကိုးရီးယားအုပ်ချုပ်ရေး၏ ကဏ္ဍအသီးသီးတွင် မွန်ဂိုသြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ဘဏ်ခွဲအတွင်းဝန်ရုံးက သေချာစေခဲ့သည်။အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ၊ ဂေါရီယို၏ ယွမ်မင်းဆက်နှင့် ဆက်ဆံရေး တိုးတက်လာသည်။Goryeo ၏ဘုရင် Gongmin သည် 1350 ခုနှစ်များတွင် Mongol မြို့စောင့်တပ်များကို စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး၊ တရုတ်နိုင်ငံတွင် ယွမ်မင်းဆက် ကျဆင်းလာချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်သည်။နောက်ဆုံးတွင်၊ Goryeo သည် ၁၃၉၂ ခုနှစ်တွင် မွန်ဂိုများနှင့် အဆက်အသွယ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး Joseon မင်းဆက် ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။မွန်ဂိုအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ဂေါရီယို၏ မြောက်ပိုင်းကာကွယ်ရေးများ အားနည်းသွားကာ ရပ်နေသောစစ်တပ်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။tumen ဟုခေါ်သော မွန်ဂိုစစ်စနစ်အား Goryeo တွင် Goryeo စစ်သားများနှင့် အရာရှိများက ဦးဆောင်ကာ အဆိုပါယူနစ်များကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုသည် အဝတ်အစား၊ ဆံပင်ပုံစံ၊ အစားအစာနှင့် ဘာသာစကားအပါအဝင် မွန်ဂိုဓလေ့ထုံးတမ်းများမှ သိသာထင်ရှားသောသြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။စီးပွားရေးအရ၊ ယွမ်ငွေစက္ကူသည် Goryeo ၏စျေးကွက်ထဲသို့ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ငွေကြေးဖောင်းပွမှုဖိအားကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းများသည် Goryeo ကို Yuan မြို့တော် Khanbaliq နှင့် ချိတ်ဆက်ထားပြီး ကုန်စည်နှင့်ငွေကြေးဖလှယ်မှုကို လွယ်ကူချောမွေ့စေပါသည်။
▲
●
1392 - 1897
Joseon Kingdomornament
Play button
1392 Jan 1 - 1897

Joseon မင်းဆက်

Korean Peninsula
ဂိုရီ ယိုမင်းဆက်ကို ဖြုတ်ချပြီးနောက် 1392 ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ရီ ဆွန်းဂျီမှ ဂျိုဆွန်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး 1897 ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ကိုရီးယားအင်ပါယာမှ အစားထိုးသည်အထိ တည်တံ့ခဲ့သည်။ ယနေ့ Kaesong ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး မကြာမီတွင် မြို့တော်ကို ခေတ်သစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ -နေ့ ဆိုးလ်။Joseon သည် Jurchens ကို သိမ်းပိုက်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် မြောက်ဘက်စွန်းဒေသ Amnok (Yalu) နှင့် Tumen မြစ်များအထိ နယ်မြေချဲ့ထွင်ပြီး ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်စေခဲ့သည်။၎င်း၏ငါးရာစုနှစ်တစ်လျှောက်လုံး၊ Joseon သည် ကိုရီးယားလူ့အဖွဲ့အစည်းကို သိသာထင်ရှားစွာပုံဖော်ပေးသည့် နိုင်ငံတော်အယူဝါဒအဖြစ် ကွန်ဖြူးရှပ်ဝါဒကို မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် သွင်ပြင်လက္ခဏာရှိခဲ့သည်။ဤကာလသည် ရံဖန်ရံခါ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခြင်းများကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသော ဗုဒ္ဓဘာသာ အတွက် ဆုတ်ယုတ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။1590 ခုနှစ်များအတွင်း ဂျပန်ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုများ နှင့် 1627 နှင့် 1636-1637 တို့တွင် နောက်ပိုင်း Jin နှင့် Qing မင်းဆက်များ၏ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုများ အပါအဝင် ပြည်တွင်းစိန်ခေါ်မှုများနှင့် နိုင်ငံခြားခြိမ်းခြောက်မှုများကြားမှ၊ Joseon သည် စာပေ၊ ကုန်သွယ်မှုနှင့် သိပ္ပံပညာတို့တွင် တိုးတက်လာသော ယဉ်ကျေးမှုထွန်းကားသောကာလဖြစ်သည်။ဂျိုဆွန်မင်းဆက်၏ အမွေအနှစ်သည် ဘာသာစကားနှင့် ဒေသိယစကားများမှ လူ့အဖွဲ့အစည်းစံနှုန်းများနှင့် ဗျူရိုကရေစီစနစ်များအထိ အရာအားလုံးကို လွှမ်းမိုးနေသည့် ခေတ်သစ်ကိုရီးယားယဉ်ကျေးမှုတွင် နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေသည်။သို့သော် ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် ပြည်တွင်း သဘောထားကွဲလွဲမှုများ၊ အာဏာလွန်ဆွဲပွဲများနှင့် ပြင်ပဖိအားများ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ကျဆင်းလာကာ မင်းဆက်အဆုံးသတ်ကာ ကိုရီးယားအင်ပါယာ ပေါ်ပေါက်လာစေသည်။
▲
●
Hangul
Hangul ကို King Sejong the Great မှ ဖန်တီးခဲ့သည်။ ©HistoryMaps
1443 Jan 1

Hangul

Korean Peninsula
Hangul ကို မဖန်တီးမီတွင် ကိုးရီးယားလူမျိုးများသည် ဘာသာစကားများ၏ ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် များပြားလှသော [များပြားလှသော] ဘာသာစကားများ ရှုပ်ထွေးမှုကြောင့် ပညာမတတ် အောက်တန်းစားများအတွက် စာတတ်မြောက်မှုတွင် စိန်ခေါ်မှုတစ်ခု ဖြစ်စေခဲ့သည်၊ တရုတ်စာလုံးများ။ဤပြဿနာကိုဖြေရှင်းရန်၊ ဂျိုဆွန်မင်းဆက်၏မဟာဘုရင် Sejong the Great သည် လူမှုအဆင့်အတန်းမခွဲခြားဘဲ ကိုရီးယားအားလုံးတွင် စာတတ်မြောက်စေရန် 15 ရာစုတွင် Hangul ကိုတီထွင်ခဲ့သည်။ဤဇာတ်ညွှန်းအသစ်ကို 1446 ခုနှစ်တွင် "Hunminjeongeum" (The Proper Sounds for the Education of the People) ဟူသော စာတမ်းတွင် ဇာတ်ညွှန်းအသုံးပြုမှုအတွက် အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့သည်။[60]၎င်း၏ လက်တွေ့ကျသော ဒီဇိုင်းမျိုးရှိသော်လည်း၊ Hangul သည် ကွန်ဖြူးရှပ် ထုံးတမ်းစဉ်လာများကို နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေသော စာပေအထက်တန်းစားများ၏ ဆန့်ကျင်မှုကို ရင်ဆိုင်ရပြီး တရုတ်စာလုံးများကို တစ်ခုတည်းသော တရားဝင်စာရေးနည်းအဖြစ် မြင်သည်။ဤခုခံမှုသည် 1504 ခုနှစ်တွင် King Yeonsangun မှအက္ခရာကိုနှိပ်ကွပ်ခံရသောကာလများဆီသို့ဦးတည်ခဲ့သည်၊ 1506 ခုနှစ်တွင် King Jungjong က၎င်း၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့်စံနှုန်းကိုလျှော့ချခဲ့သည်။သို့သော် ၁၆ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင်၊ အထူးသဖြင့် ဂတ်ဆာနှင့် sijo ကဗျာကဲ့သို့သော လူကြိုက်များသောစာပေများတွင် ဟန်ဂူလ်သည် ပုံသဏ္ဍာန်ပုံသဏ္ဍာန်မရှိသော်လည်း ကိုရီးယားအက္ခရာဝတ္ထုများ ပေါ်ထွန်းလာပြီးနောက် ၁၇ ရာစုတွင် ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။[61]Hangul ၏ပြန်လည်နိုးကြားမှုနှင့်ထိန်းသိမ်းမှုသည် 18 နှင့် 19 ရာစုများအထိဆက်လက်တည်ရှိပြီးအနောက်ကမ္ဘာကို ကိုရီးယားစာအုပ်ကိုမိတ်ဆက်ခဲ့သော ဒတ်ခ်ျအိုင်းဇက် တီစင်ဂ်ကဲ့သို့သောနိုင်ငံခြားပညာရှင်ထံမှအာရုံစိုက်မှုကိုရရှိခဲ့သည်။Hangul ၏တရားဝင်စာရွက်စာတမ်းများတွင်ပေါင်းစည်းခြင်းကို 1894 ခုနှစ်တွင်သဘောပေါက်ခဲ့ပြီး ကိုရီးယားအမျိုးသားရေးဝါဒ၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလှုပ်ရှားမှုများနှင့် အနောက်တိုင်းသာသနာပြုများက၎င်း၏ခေတ်သစ်ကိုရီးယားစာတတ်မြောက်ရေးနှင့်ပညာရေးတွင်၎င်း၏တည်ထောင်မှုကိုအမှတ်အသားပြုကာ 1895 မှမူလတန်းစာပိုဒ်များနှင့်ဘာသာစကားနှစ်ဘာသာဖြင့်သတင်းစာ Tongnip Sinmun တွင်ပါ ၀ င်ကြောင်းသက်သေပြခဲ့သည်။ ၁၈၉၆။
▲
●
Play button
1592 May 23 - 1598 Dec 16

ကိုရီးယားကို ဂျပန်ကျူးကျော်မှု

Korean Peninsula
1592 မှ 1598 အထိ ရှည်လျားသော Imjin War သည် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်ကို သိမ်းပိုက်ရန် ရည်ရွယ်ပြီးတရုတ် နှင့် Joseon နှင့် Ming မင်းဆက်များ အသီးသီး အုပ်ချုပ်သော ဂျပန်မှ Toyotomi Hideyoshi မှ စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။1592 ခုနှစ်တွင် ပထမဆုံးကျူးကျော်မှုတွင် ဂျပန်တပ်များ [သည်] ကိုရီးယား၏ နယ်မြေအများအပြားကို လျင်မြန်စွာ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့သည် မင် စစ်ကူများထံမှ အပြင်းအထန်ခုခံမှုနှင့် ထောက်ပံ့ရေးရေယာဉ်များကို ဂျိုဆွန်ရေတပ်၏ တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည် [။]Joseon အရပ်သားပြည်သူ့စစ်များ၏ပြောက်ကျားစစ်ဆင်ရေး [64] နှင့်ထောက်ပံ့ရေးပြဿနာများသည် 1596 ခုနှစ်တွင်မအောင်မြင်သောငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများနှင့်အတူပဋိပက္ခ၏ပထမအဆင့်ကိုအဆုံးသတ်ရန် ရှေ့မတိုးနောက်မဆုတ်ဖြစ်စေခဲ့သည်။1597 ခုနှစ်တွင် ဂျပန်၏ ဒုတိယအကြိမ်ကျူးကျော်မှုနှင့်အတူ ပဋိပက္ခသည် ပြန်လည်စတင်ခဲ့ပြီး လျင်မြန်သော ကနဦးနယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုပုံစံများကို ပုံတူကူးကာ နောက်မဆုတ်သာနောက်ဆုတ်သွားခဲ့သည်။မြို့ကြီးများနှင့် ခံတပ်များစွာကို သိမ်းပိုက်ထားသော်လည်း ဂျပန်များကို မင်နှင့် ဂျိုဆွန်တပ်များက ကိုရီးယားတောင်ပိုင်း ကမ်းရိုးတန်းသို့ ပြန်တွန်းပို့ခဲ့ပြီး ထိုအချိန်က ဂျပန်တို့ကို မနှင်ထုတ်နိုင်ဘဲ ဆယ်လကြာ အကြပ်အတည်းဖြစ်စေခဲ့သည်။[65] စစ်ပွဲသည် အထစ်အငေါ့သို့ရောက်ရှိခဲ့ပြီး နှစ်ဖက်စလုံးမှ သိသာထင်ရှားသောတိုးတက်မှုကို မပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပေ။1598 ခုနှစ်တွင် Toyotomi Hideyoshi ကွယ်လွန်ပြီးနောက် စစ်ပွဲသည် အကန့်အသတ်ရှိသော နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် ကိုးရီးယားရေတပ်မှ ဂျပန်ထောက်ပံ့ရေးလိုင်းများ ဆက်လက်ပြတ်တောက်မှုနှင့်အတူ ရပ်မိရပ်ဖငါးဦးကောင်စီ၏ အမိန့်အတိုင်း ဂျပန်မှ ဂျပန်သို့ ဆုတ်ခွာသွားခဲ့သည်။နှစ်အတော်ကြာကြာ အချိန်ယူခဲ့သည့် နောက်ဆုံး ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများသည် နောက်ဆုံးတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူများကြား ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။[66] လူ 300,000 ကျော်ပါဝင်သည့် ဂျပန်ကျူးကျော်မှု၏အတိုင်းအတာသည် ၎င်းတို့အား 1944 ခုနှစ်တွင် Normandy ဆင်းသက်ချိန်အထိ အကြီးမားဆုံးသောပင်လယ်ပြင်ကျူးကျော်မှုအဖြစ် အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။
▲
●
နောက်ပိုင်းတွင် Jin သည် Joseon ကို ကျူးကျော်ခဲ့သည်။
Jurchen သူရဲကောင်းနှစ်ယောက်နှင့် ၎င်းတို့၏မြင်းများကို သရုပ်ဖော်ထားသည့် ကိုရီးယားပန်းချီကားတစ်ချပ် ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1627 Jan 1 - Mar 1

နောက်ပိုင်းတွင် Jin သည် Joseon ကို ကျူးကျော်ခဲ့သည်။

Korean Peninsula
1627 အစောပိုင်းအဆင့်များတွင် မင်းသား Amin လက်အောက်ရှိ မင်းသား Amin လက်အောက်ရှိ ဂျင်းတို့သည် ဂျိုဆွန် ကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး သုံးလအကြာတွင် နောက်ပိုင်း Jin သည် Joseon ၏လက်တက်ဆက်ဆံရေးကို ချမှတ်ပြီးနောက် နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည်။ဒါတောင်မှ Joseon ဟာ Ming မင်းဆက် နဲ့ ဆက်ပြီး ဆက်ဆံခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်း Jin ကို ခုခံပြသခဲ့ပါတယ်။ကျူးကျော်မှု၏နောက်ခံတွင် 1619 ခုနှစ်တွင် Ming ကို နောက်ပိုင်း Jin ဆန့်ကျင်ရေးတွင် Joseon ၏ စစ်ရေးပံ့ပိုးမှုနှင့် 1623 ခုနှစ်တွင် Injo နေရာတွင် Injo ဖြင့် အစားထိုးခဲ့သော Joseon အတွင်း နိုင်ငံရေးအုံကြွမှုများ၊ နောက် 1624 ခုနှစ်တွင် Yi Gwal ၏ ပုန်ကန်မှု မအောင်မြင်သောနောက်တွင် 'အနောက်တိုင်းသားများ' အဖွဲ့ခွဲ၊ Ming ကို ထောက်ခံသော ပြင်းထန်သော ဆန့်ကျင်ရေး ရပ်တည်ချက် တစ်ရပ်ကို ခံယူကာ Injo သည် နောက်ပိုင်း Jin နှင့် အဆက်အသွယ်ဖြတ်ရန် Injo အား လွှမ်းမိုးခဲ့ပြီး Ming General Mao Wenlong ၏ Jurchens ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုများကို Joseon မှ ထောက်ခံခဲ့သည်။[၆၇]နောက်ပိုင်း Jin ၏ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုသည် Amin ဦးဆောင်သော အင်အား 30,000 ဖြင့် စတင်ခဲ့ပြီး ကနဦးခုခံမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသော်လည်း Joseon ၏ ကာကွယ်ရေးကို လျင်မြန်စွာ ကျော်ဖြတ်ကာ 1627 ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလနှောင်းပိုင်းတွင် ပြုံယမ်းအပါအဝင် အချက်အချာကျသောနေရာအများအပြားကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ဘုရင် Injo သည် ဆိုးလ်မှ ထွက်ပြေးကာ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။နောက်ဆက်တွဲစာချုပ်အရ Joseon သည် မင်ခေတ်အမည်ကို စွန့်လွှတ်ရန်၊ ဓားစာခံအဖြစ် ကမ်းလှမ်းရန်နှင့် အပြန်အလှန် ပိုင်နက်အချုပ်အခြာအာဏာကို လေးစားရန် လိုအပ်သည်။သို့သော် ရှန်းစစ်တပ်မှ Mukden သို့ ဆုတ်ခွာသွားသော်လည်း Joseon သည် Ming နှင့် ဆက်လက် ကုန်သွယ်မှုပြုကာ စာချုပ်ပါ စည်းကမ်းချက်များကို အပြည့်အ၀ မလိုက်နာသောကြောင့် Hong Taiji ထံမှ တိုင်ကြားမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။[၆၈]ကျူးကျော်လွန်ကာလတွင် နောက်ပိုင်း Jin သည် ၎င်းတို့၏အခက်အခဲများကို သက်သာစေရန် Joseon ထံမှ စီးပွားရေးလိုက်လျောမှုများ ထုတ်ယူသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။၁၆၃၆ ခုနှစ်တွင် မန်ချူးတို့သည် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ စည်းကမ်းချက်များကို ပြောင်းလဲရန် တောင်းဆိုသောအခါ၊ Joseon မှ ငြင်းဆိုခဲ့သောကြောင့် ၎င်းတို့နှစ်ဦးကြား ဆက်ဆံရေးမှာ ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့သည်။စစ်ဗိုလ်ချုပ် Yuan Chonghuan ၏စွပ်စွဲချက်နှင့် ၁၆၂၉ ခုနှစ်တွင် Mao Wenlong ကို ကွပ်မျက်ပြီးနောက် ပဋိပက္ခတွင် Ming ၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှု ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး Yuan သည် နယ်ချဲ့အာဏာကို အားကောင်းစေမည့် နည်းလမ်းအဖြစ် အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။[69]
▲
●
Play button
1636 Dec 9 - 1637 Jan 30

Qing သည် Joseon ၏ကျူးကျော်မှု

Korean Peninsula
ချင်မင်းဆက်သည် ဒေသတွင်း၌ မင်မင်းဆက် ၏ သြ ဇာလွှမ်းမိုးမှုကို အစားထိုးရန် ကြိုးပမ်းလာသောကြောင့် 1636 ခုနှစ်တွင် ကိုရီးယားကို ဒုတိယအကြိမ် မန်ချူးကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုသည် အရှေ့အာရှသမိုင်းတွင် အရေးပါသော အတားအဆီးတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။တင်းမာမှုနှင့် နားလည်မှုလွဲမှားမှုများ တိုးမြင့်လာမှု၏ ရှုပ်ထွေးသော အပြန်အလှန် ပေါင်းစပ်မှုဖြင့် ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သည်။အဓိကဖြစ်ရပ်များတွင် ပြင်းထန်သောတိုက်ပွဲများနှင့် ဝိုင်းရံထားမှုများ၊ အထူးသဖြင့် ဘုရင်အင်ဂျို၏ အရှက်ရစွာလက်နက်ချမှုနှင့် တော်ဝင်ဓားစာခံများဖမ်းဆီးခြင်းကဲ့သို့သော တော်ဝင်ဓားစာခံများဖမ်းဆီးခြင်းကဲ့သို့သော Joseon အား တင်းကြပ်သောတောင်းဆိုမှုများဖြင့် နိဂုံးချုပ်ခဲ့သည့် Namhan တောင်ခံတပ်၏ သိသာထင်ရှားသော ဝိုင်းရံမှုများပါဝင်သည်။ကျူးကျော်မှု၏နောက်ဆက်တွဲရလဒ်များသည် Joseon အတွက် လေးနက်သောဂယက်ရိုက်ခတ်မှုများရှိခဲ့ပြီး ၎င်း၏ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒများကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။မင်မင်းဆက်၏ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ကို ထိန်းသိမ်းထားရန် လျှို့ဝှက်နာကြည်းစိတ်နှင့် လျှို့ဝှက်စွာ နာကြည်းမှုတို့နှင့်အတူ ချင်မင်းနှင့် လက်တက်ဆက်ဆံရေးကို လွန်ကဲစွာ ထူထောင်ခဲ့သည်။ဤရှုပ်ထွေးသောခံစားချက်သည် တရားဝင်တင်ပြမှုနှင့် ပုဂ္ဂလိကဖီဆန်မှုနှစ်ခုမူဝါဒကို ဖြစ်စေသည်။ဘုရင် Hyojong ၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်အတွက် လိုလားတောင့်တနေသည့် ဆန္ဒကို ရောင်ပြန်ဟပ်သည့် ဘုရင် Hyojong ၏ ရည်မှန်းချက်ကြီးသော်လည်း အကောင်အထည်ဖော်ရန် မအောင်မြင်သည့် အစီအစဉ် အပါအဝင် ကျူးကျော်ကျူးကျော်မှု၏ ဒဏ်ရာမှာ ဂျိုဆွန်၏ နောက်ဆက်တွဲ စစ်ရေးနှင့် သံတမန်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို သိသိသာသာ လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။Qing သိမ်းပိုက်ခြင်း၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုများသည် ကိုရီးယားနယ်စပ်ကို ကျော်လွန်သွားခဲ့သည်။Joseon ကိုဆန့်ကျင်သည့် Qing ၏အောင်မြင်မှုသည် အရှေ့အာရှတွင် သြဇာလွှမ်းမိုးသောအာဏာဖြစ်လာစေရန် မင်းဆက်၏ရာထူးကိုအမှတ်အသားပြုကာ ဒေသတွင်းတွင် Ming မင်းဆက်၏ချုပ်ကိုင်မှုကို အပြီးအပြတ်လျော့ပါးစေသည်။ဤအပြောင်းအရွှေ့သည် ခံနိုင်ရည်ရှိသော အကျိုးဆက်များဖြစ်ပြီး အရှေ့အာရှ၏ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းကို ပြန်လည်ပုံဖော်ခြင်းနှင့် ရာစုနှစ်များကြာအောင် ဆက်လက်တည်ရှိနေမည့် ဒေသ၏ ပါဝါဒိုင်းနမစ်အတွက် စင်မြင့်ကို သတ်မှတ်ပေးခြင်း၊ ကိုရီးယားသမိုင်းလမ်းကြောင်းနှင့် ဒေသတွင်း မဟာဗျူဟာကျသော အနေအထားကို သိသိသာသာ သက်ရောက်မှုရှိသည်။
▲
●
Donghak ပုန်ကန်မှု
Donghak Rebellion သည် လယ်သမားများနှင့် Donghak ဘာသာတရား၏ နောက်လိုက်များ ဦးဆောင်သော ကိုရီးယားတွင် လက်နက်ကိုင်ပုန်ကန်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ©HistoryMaps
1894 Jan 11 - 1895 Dec 25

Donghak ပုန်ကန်မှု

Korean Peninsula
၁၈၉၂ ခုနှစ်တွင် ဒေသဆိုင်ရာတရားသူကြီး Jo Byeong-gap ၏ ဖိနှိပ်မှုမူဝါဒများကြောင့် ကိုရီးယားရှိ Donghak တောင်သူတော်လှန်ရေးသည် ဇန်နဝါရီလ 11 ရက် 1894 ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာ 25 ရက် 1895 ခုနှစ်အထိ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ Donghak လှုပ်ရှားမှု၏ နောက်လိုက်များ ဦးဆောင်သည့် တောင်သူလယ်သမားအုံကြွမှုသည် စတင်ခဲ့သည်။ Gobu-gun တွင် ခေါင်းဆောင် Jeon Bong-jun နှင့် Kim Gae-nam တို့က ဦးဆောင်ခဲ့သည်။Yi Yong-tae နှင့် Jeon Bong-jun တို့၏ ယာယီဆုတ်ခွာခြင်းကဲ့သို့သော အစောပိုင်းတွင် ဆုတ်ယုတ်မှုများရှိသော်လည်း သူပုန်များသည် Paektu တောင်ပေါ်တွင် ပြန်လည်စုရုံးခဲ့ကြသည်။ဧပြီလတွင် ၎င်းတို့သည် Gobu ကို ပြန်လည်သိမ်းယူခဲ့ပြီး Hwangtojae တိုက်ပွဲနှင့် Hwangryong မြစ်တိုက်ပွဲတွင် အောင်ပွဲများရရှိခဲ့ကာ Jeonju ခံတပ်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်မှုသည် နွေရာသီတစ်လျှောက်လုံး မရေမရာဖြစ်နေသော်လည်း မေလတွင် Jeonju စာချုပ်အရ တင်းမာသောငြိမ်သက်မှုတစ်ခု ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ပြင်းထန်သောပုန်ကန်မှုကြောင့် ခြိမ်းခြောက်ခံနေရသော Joseon အစိုးရသည် Qing မင်းဆက်ထံမှ အကူအညီရယူခဲ့ပြီး Qing စစ်သား ၂၇၀၀ ကို တပ်ဖြန့်စေခဲ့သည်။ဤဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုသည် Tientsin ကွန်ဗင်းရှင်းကို ချိုးဖောက်ပြီး ဂျပန်သို့ ထုတ်ဖော်မပြသဘဲ ထွက်ခွာသွားခြင်းသည်ပထမတရုတ်-ဂျပန်စစ်ပွဲကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ဤပဋိပက္ခသည် ကိုရီးယားတွင် တရုတ်သြဇာကို သိသိသာသာ လျော့ကျစေပြီး တရုတ်၏ ကိုယ်ပိုင်အားကောင်းသည့် လှုပ်ရှားမှုကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။စစ်ပွဲအပြီးတွင် ကိုရီးယားတွင်ဂျပန်၏ တည်ရှိမှုနှင့် လွှမ်းမိုးမှု ကြီးထွားလာမှုသည် Donghak သူပုန်များ၏ စိုးရိမ်မှုကို တိုးပွားစေသည်။တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် သူပုန်ခေါင်းဆောင်များသည် စက်တင်ဘာလမှ အောက်တိုဘာလအထိ Samrye တွင် ခေါ်ယူခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် Gongju ကို တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် စစ်သား ၂၅,၀၀၀ မှ ၂၀၀,၀၀၀ အထိ စုဆောင်းခဲ့သည်။သူပုန်များသည် Ugeumchi တိုက်ပွဲတွင် ပြတ်ပြတ်သားသား ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး နောက် Taein တိုက်ပွဲတွင် နောက်ထပ်ရှုံးနိမ့်သွားသောအခါ တော်လှန်ပုန်ကန်မှုသည် ကြီးမားသောဆုတ်ယုတ်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ယင်းဆုံးရှုံးမှုများသည် တော်လှန်ရေး၏အဆုံးအစကို အမှတ်အသားပြုကာ ၎င်း၏ခေါင်းဆောင်များကို 1895 ခုနှစ် မတ်လတွင် အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကြိုးဆွဲချ ကွပ်မျက်ခြင်းခံခဲ့ရသည့် တော်လှန်ရေးအတွက် အဆုံးစွန်သော အမှတ်အသားဖြစ်သည်။ပြည်တွင်းအာဏာရှင်စနစ်နှင့် ပြည်ပဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို ပြင်းထန်စွာ ဆန့်ကျင်သည့် Donghak တောင်သူလယ်သမားတော်လှန်ရေးသည် နောက်ဆုံးတွင် ကိုရီးယား၏လူမှုရေးနိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းကို ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် ပြန်လည်ပုံဖော်ခဲ့သည်။
▲
●
1897 - 1910
ခေတ်သစ်သမိုင်းornament
ကိုရီးယားအင်ပါယာ
ကိုရီးယားအင်ပါယာ၏ Gojong ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1897 Jan 1 - 1910

ကိုရီးယားအင်ပါယာ

Korean Peninsula
၁၈၉၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် Gojong ဘုရင်က ကြွေးကြော်ခဲ့သော ကိုရီးယားအင်ပါယာသည် ဂျိုဆွန်မင်းဆက်၏ ခေတ်မီနိုင်ငံအဖြစ်သို့ ကူးပြောင်းသွားခြင်းကို အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။ဤကာလတွင် စစ်တပ်၊ စီးပွားရေး၊ မြေယာစနစ်၊ ပညာရေးနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းများကို ခေတ်မီပြီး အနောက်တိုင်းသို့ ပြောင်းလဲစေရန် ရည်ရွယ်သည့် ဂွမ်မူး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။၁၉၁၀ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင်ဂျပန်တို့ က ကိုရီးယားတို့ သိမ်းပိုက်ချိန်အထိ အင်ပါယာ တည်ရှိခဲ့သည်။ အင်ပါယာ တည်ထောင်မှုသည်တရုတ် နှင့် ကိုရီးယား၏ မြစ်လက်တက် ဆက်ဆံရေးနှင့် အနောက်တိုင်း အတွေးအခေါ်များ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို တုံ့ပြန်ခြင်း ဖြစ်သည်။Gojong သည် ရုရှားပြည်နှင်ဒဏ်ခံရခြင်းမှ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခြင်းဖြစ်ပြီး ၁၈၉၇ ခုနှစ်တွင် ဂွမ်မူနှစ်ကို ခေတ်သစ်၏အစအဖြစ် အင်ပါယာ၏ကြွေးကြော်သံကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ကနဦးနိုင်ငံခြားသားများအပေါ် သံသယရှိခဲ့သော်လည်း အဆိုပါကြေငြာချက်သည် နိုင်ငံတကာအသိအမှတ်ပြုမှု တဖြည်းဖြည်းရရှိလာခဲ့သည်။ကိုရီးယားအင်ပါယာသည် အတိုချုံးတည်ရှိနေချိန်အတွင်း သိသာထင်ရှားသော ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ရှေးရိုးစွဲနှင့် တိုးတက်သော အရာရှိများ ရောနှောကာ ဦးဆောင်သော ဂွမ်မူး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသည် အဆိုပါ အပြောင်းအလဲများကို ဘဏ္ဍာငွေရရှိရန် အသေးစားအခွန်များကို ပြန်လည်အသက်သွင်းကာ နယ်ချဲ့အစိုးရ၏ ကြွယ်ဝချမ်းသာမှုကို မြှင့်တင်ပေးပြီး နောက်ထပ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။တပ်မတော်ကို ရုရှားအကူအညီဖြင့် ၁၈၉၇ ခုနှစ်အထိ ခေတ်မီအောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ခေတ်မီရေတပ်ကို ထူထောင်ကာ စက်မှုထွန်းကားရေးကို မြှင့်တင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။အခွန်ကောက်ခံမှုအတွက် ပိုင်ဆိုင်မှုကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ သတ်မှတ်နိုင်စေရန် ရည်ရွယ်၍ မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ စတင်ခဲ့သော်လည်း ပြည်တွင်း၌ ခုခံမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ကိုရီးယားအင်ပါယာသည် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကို အထူးသဖြင့် ဂျပန်ထံမှ ရင်ဆိုင်နေရသည်။၁၉၀၄ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်သြဇာလွှမ်းမိုးမှု မြင့်တက်လာချိန်တွင် ကိုရီးယားသည် ၎င်း၏ကြားနေရေးကို အဓိကအင်အားကြီးနိုင်ငံများက အသိအမှတ်ပြုကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။သို့သော်၊ 1905 Taft-Katsura Memorandum သည် ကိုရီးယားအပေါ် ဂျပန်၏လမ်းညွှန်မှုကို အမေရိကန် လက်ခံကြောင်း အချက်ပြခဲ့သည်။ယင်းက ရုရှား-ဂျပန်စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ပြီး ကိုရီးယားတွင် ဂျပန်၏သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို အတည်ပြုခဲ့သည့် ၁၉၀၅ ခုနှစ် ပေါ်စမောက်စာချုပ်ကို ကြိုထောက်ထားသည်။ဧကရာဇ် Gojong သည် အချုပ်အခြာအာဏာကို ထိန်းသိမ်းရန် လျှို့ဝှက်သံတမန်ရေးတွင် အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း ဂျပန်၏ ထိန်းချုပ်မှုနှင့် ပြည်တွင်းမငြိမ်သက်မှုများ တိုးမြင့်လာကာ ၁၉၀၇ ခုနှစ်တွင် ထီးနန်းစွန့်ခဲ့သည် [။ 70]ဧကရာဇ် Sunjong နန်းတက်သောအခါတွင် ဂျပန်သည် ၁၉၀၇ ခုနှစ် စာချုပ်ဖြင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံအပေါ် တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ဆုပ်ကိုင်ထားသည်ကို တွေ့မြင်ရပြီး အစိုးရရာထူးများတွင် ဂျပန်ပါဝင်မှု တိုးလာခဲ့သည်။ယင်းကြောင့် ကိုရီးယားစစ်တပ်များ ဖျက်သိမ်းပြီး ဖျက်သိမ်းကာ ဖြောင့်မတ်သောစစ်တပ်များထံမှ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို တွန်းအားပေးခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ဂျပန်တပ်များက နှိမ်နင်းခံခဲ့ရသည်။1908 ခုနှစ်တွင် ကိုရီးယားအရာရှိများ၏ သိသာထင်ရှားသောရာခိုင်နှုန်းမှာ ဂျပန်လူမျိုးများဖြစ်ပြီး ကိုရီးယားအရာရှိများကို ရွှေ့ပြောင်းစေကာ 1910 ခုနှစ်တွင် ဂျပန်၏ကိုရီးယားကို သိမ်းပိုက်ရန်အတွက် အဆင့်သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ဤနိုင်ငံရေးစိန်ခေါ်မှုများကြားမှ ကိုရီးယားအင်ပါယာသည် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို စီမံခန့်ခွဲနိုင်ခဲ့သည်။1900 ခုနှစ်တွင် တစ်ဦးချင်း GDP သည် သိသိသာသာ မြင့်မားခဲ့ပြီး ခေတ်မီ ကိုရီးယား လုပ်ငန်းများ၏ အစပြုမှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး အချို့မှာ ယနေ့တိုင် ရှင်သန်နေဆဲ ဖြစ်သည်။သို့သော်လည်း ဂျပန်ထုတ်ကုန်များဝင်ရောက်မှုနှင့် မဖွံ့ဖြိုးသေးသော ဘဏ်လုပ်ငန်းစနစ်ကြောင့် စီးပွားရေးကို ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ထင်ရှားသည်မှာ၊ ဧကရာဇ်နှင့် နီးစပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဤကာလအတွင်း ကုမ္ပဏီများကို တည်ထောင်ရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။[71]
▲
●
ဂျပန်အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ကိုရီးယား
ဂျပန်ရေတပ်သားများသည် Ganghwa အနီးရှိ Yeongjong ကျွန်းတွင် Unyo မှဆင်းသက်သည်။ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1910 Jan 1 - 1945

ဂျပန်အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ကိုရီးယား

Korean Peninsula
၁၉၁၀ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်-ကိုရီးယား သိမ်းပိုက်ရေး စာချုပ်မှ စတင်ကာ ကိုရီးယားနိုင်ငံ၌ဂျပန်တို့ အုပ်ချုပ် သည့် ကာလတွင် ကိုရီးယား၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို အကြီးအကျယ် ပြိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။အဆိုပါ စာချုပ်သည် တရားဝင်သည်ဟု ဂျပန်က အခိုင်အမာ ဆိုသော်လည်း ကိုရီးယား ဧကရာဇ်၏ လိုအပ်သော သဘောတူညီချက် မပါဘဲ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုဖြင့် ချုပ်ဆိုခဲ့သည်ဟု အခိုင်အမာ ဆိုကာ ကိုရီးယားက ၎င်း၏ တရားဝင်မှုကို အငြင်းပွားခဲ့သည်။[72] ဂျပန်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုကို ခုခံသည့် ကိုရီးယားသည် ဖြောင့်မတ်သော တပ်မတော်ကို ဖွဲ့စည်းခြင်းဖြင့် ပုံဖော်ခဲ့သည်။ကိုလိုနီလက်အောက်ကနေ စီးပွားရေးအရ အကျိုးအမြတ်ရဖို့ ဂျပန်က ကြိုးပမ်းခဲ့ပေမယ့် ကိုရီးယားစစ်ပွဲမှာ သူတို့တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ အခြေခံအဆောက်အဦ တော်တော်များများ ပျက်စီးသွားခဲ့တယ်။[73]1919 ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ဧကရာဇ် Gojong ကွယ်လွန်ခြင်းသည် မတ်လ 1st လှုပ်ရှားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ဂျပန်အုပ်ချုပ်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ဆန္ဒပြပွဲများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။Woodrow Wilson ၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ဆိုင်ရာ အခြေခံမူများ ကြောင့် ဂျပန်မှတ်တမ်းများ နည်းပါးသော်လည်း ခန့်မှန်းခြေ ကိုရီးယားလူမျိုး ၂ သန်းခန့် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲများကို ဂျပန်တို့၏ ရက်စက်စွာ နှိမ်နင်းမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး ကိုးရီးယား လူပေါင်း ၇၀၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်။[74] ဤအုံကြွမှုသည် တောင်ကိုးရီးယားနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် 1919 ခုနှစ်မှ 1948 ခုနှစ်အထိ ၎င်း၏တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားသော ရှန်ဟိုင်းတွင် ယာယီအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းစေခဲ့သည် [။ 75]ဂျပန်အုပ်ချုပ်မှုအောက်ရှိ ပညာရေးမူဝါဒများကို ဘာသာစကားဖြင့် ပိုင်းခြားထားသောကြောင့် ဂျပန်နှင့် ကိုရီးယားကျောင်းသားများကို ထိခိုက်စေသည်။ကိုရီးယားနိုင်ငံရှိ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများသည် ကိုရီးယားဘာသာစကားနှင့် သမိုင်းသင်ကြားမှုအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များဖြင့် အစွန်းရောက်ပြောင်းလဲမှုများကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။1945 ခုနှစ်တွင် ဤစိန်ခေါ်မှုများရှိနေသော်လည်း ကိုရီးယားတွင် စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းသည် 22% သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။[76] ထို့အပြင်၊ ဂျပန်မူဝါဒများသည် ကိုရီးယားလူမျိုးများအတွက် မဖြစ်မနေဂျပန်အမည်များနှင့် ကိုရီးယားဘာသာစကားသတင်းစာများကို တားမြစ်ခြင်းကဲ့သို့သော ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစပ်မှုကို တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ် ပစ္စည်း ၇၅၃၁၁ ခုကို ဂျပန်နိုင်ငံသို့ လုယက် လုယက်ခဲ့သည်။[77]ကိုးရီးယား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (KLA) သည် တရုတ်နိုင်ငံရှိ ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရသော ကိုရီးယားများနှင့် အခြားနေရာများ ပါဝင်သော ကိုးရီးယား တော်လှန်ရေး သင်္ကေတ ဖြစ်လာခဲ့သည်။၎င်းတို့သည် တရုတ်-ကိုရီးယားနယ်စပ်တစ်လျှောက် ဂျပန်တပ်များကို ပြောက်ကျားစစ်ပွဲတွင် ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့ပြီး တရုတ်နှင့် အရှေ့တောင်အာရှရှိ မဟာမိတ်စစ်ဆင်ရေးများ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။KLA ကို ပြည်သူ့ လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် နှင့် အမျိုးသား တော်လှန်ရေး တပ်မတော် တို့ ကဲ့သို့သော အခြား တော်လှန်ရေး တပ်များ နှင့်လည်း ပူးပေါင်း ခဲ့ကြသော ကိုးရီးယား သောင်းနှင့်ချီသော ပြည်သူများ က ထောက်ခံ အားပေး ခဲ့ကြသည်။၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်လက်နက်ချပြီးနောက် ကိုရီးယားသည် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းနှင့် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုတွင် သိသိသာသာ လစ်ဟာသွားခဲ့သည်။လူဦးရေ၏ အနည်းငယ်မျှသာ ဖွဲ့စည်းထားသော်လည်း မြို့ပြနှင့် ပရော်ဖက်ရှင်နယ်နယ်ပယ်များတွင် အရေးပါသော ပါဝါများ ကိုင်ဆောင်ထားသည့် ဂျပန် နိုင်ငံသားများကို နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ယင်းကြောင့် ကိုရီးယား၏ လယ်ယာစိုက်ပျိုးသော ကိုရီးယားလူဦးရေသည် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကိုလိုနီခေတ်မှ ပြန်လည်တည်ဆောက်ကာ ကူးပြောင်းသွားခဲ့သည်။[78]
▲
●
ကိုရီးယားစစ်ပွဲ
Chosin ရေလှောင်ကန်မှ ခွဲထွက်ချိန်တွင် US 1st Marine Division ၏ စစ်ကြောင်းတစ်ကြောင်းသည် တရုတ်လိုင်းများကို ဖြတ်သန်းသွားပါသည်။ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jun 25 - 1953 Jul 27

ကိုရီးယားစစ်ပွဲ

Korean Peninsula
စစ်အေး ခေတ်တွင် အရေးပါသော ပဋိပက္ခဖြစ်သည့် ကိုရီးယားစစ်ပွဲသည် တရုတ် နှင့် ဆိုဗီယက်ယူနီယံ တို့၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် မြောက်ကိုရီးယားက အမေရိကန် နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များ ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော တောင်ကိုးရီးယား သို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာသောအခါ ၁၉၅၀ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် စတင်ခဲ့သည်။၁၉၄၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင်ဂျပန်တို့ လက်နက်ချပြီးနောက်တွင် အမေရိကန်နှင့် ဆိုဗီယက်တပ်များ ၃၈ မျဉ်းပြိုင်တွင် သိမ်းပိုက်ခြင်းဖြင့် ကိုရီးယားနှစ်ခြမ်းမှ ရန်လိုမှုများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။1948 ခုနှစ်တွင် ဤအပိုင်းသည် ကင်မ်အီဆွန်းလက်အောက်ရှိ ကွန်မြူနစ်မြောက်ကိုရီးယားနှင့် Syngman Rhee လက်အောက်ရှိ အရင်းရှင်တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့သို့ အသွင်ကူးပြောင်းသွားခဲ့သည်။အစိုးရနှစ်ရပ်စလုံးက နယ်စပ်မျဉ်းအား အမြဲတမ်းအဖြစ် အသိအမှတ်မပြုဘဲ ကျွန်းဆွယ်တစ်ခုလုံး၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။[79]၃၈ မျဉ်းပြိုင်တစ်လျှောက် ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုများနှင့် မြောက်ကိုးရီးယားမှ ပံ့ပိုးပေးသော တောင်ပိုင်းတွင် သူပုန်ထမှုသည် စစ်ပွဲကို အစပျိုးခဲ့သော မြောက်ကိုရီးယား၏ ကျူးကျော်မှုအတွက် ဇာတ်ခုံကို ချမှတ်ခဲ့သည်။လုံခြုံရေးကောင်စီကို သပိတ်မှောက်နေသည့် USSR မှ အတိုက်အခံကင်းမဲ့သော ကုလသမဂ္ဂသည် တောင်ကိုရီးယားကို ထောက်ပံ့ရန်အတွက် နိုင်ငံပေါင်း ၂၁ နိုင်ငံမှ တပ်ဖွဲ့ဝင်များ စုစည်းကာ တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ဤ နိုင်ငံတကာ ကြိုးပမ်းမှုသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုအောက်တွင် ပထမဆုံးသော အဓိက စစ်ရေး ဆောင်ရွက်မှု ဖြစ်သည်။[80]မြောက်ကိုရီးယား၏ ကနဦးတိုးတက်မှုများသည် တောင်ကိုးရီးယားနှင့် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များကို Pusan ​​Perimeter ခံစစ်ဧရိယာငယ်တစ်ခုထဲသို့ တွန်းပို့ခဲ့သည်။1950 ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် အင်ချွန်း၌ ကုလသမဂ္ဂ၏ ရဲရဲတင်းတင်း တန်ပြန်ထိုးစစ်သည် မြောက်ကိုးရီးယားတပ်များကို ဖြတ်တောက်ပြီး နောက်ပြန်ဆုတ်သွားခဲ့သည်။သို့သော် ၁၉၅၀ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် တရုတ်တပ်များ ဝင်ရောက်လာသောအခါတွင် စစ်ပွဲ၏ အသွင်အပြင်မှာ ကုလသမဂ္ဂတပ်များကို မြောက်ကိုရီးယားမှ ဆုတ်ခွာရန် တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ထိုးစစ်များနှင့် တန်ပြန်ထိုးစစ်များ ဆက်တိုက်ပြုလုပ်ပြီးနောက်၊ ၃၈ မျဉ်းပြိုင်တွင် မူလတပ်မအနီးတွင် ရှေ့တန်းများ တည်ငြိမ်လာသည်။[81]ပြင်းထန်သော တိုက်ပွဲများကြားမှ ရှေ့တန်းသည် နောက်ဆုံးတွင် မူလ ပိုင်းခြားမျဉ်းအနီး တည်ငြိမ်သွားကာ ရှေ့မတိုးနောက်မဆုတ် ဖြစ်ခဲ့ရသည်။၁၉၅၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ပြီး တရားဝင် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းမရှိသော်လည်း ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံခွဲထွက်ရန် DMZ ကို ဖန်တီးခဲ့သည်။2018 ခုနှစ်မှစ၍ ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် စစ်ပွဲကိုတရားဝင်အဆုံးသတ်ရန် စိတ်ဝင်တစားပြသခဲ့ပြီး ပဋိပက္ခ၏ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသောသဘောသဘာဝကိုပြသခဲ့သည်။[82]ကိုရီးယားစစ်ပွဲသည် 20 ရာစု၏ အဆိုးရွားဆုံး ပဋိပက္ခများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် နှင့် ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲတွင် အရပ်သားသေဆုံးမှုများ၊ နှစ်ဖက်စလုံးမှ သိသာထင်ရှားသော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများနှင့် ကိုရီးယားတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပျက်စီးမှုများ ပါဝင်သည်။ပဋိပက္ခတွင် လူပေါင်း ၃ သန်းခန့် သေဆုံးခဲ့ပြီး ဗုံးကြဲမှုများကြောင့် မြောက်ကိုရီးယား အများအပြား ပျက်စီးခဲ့ရသည်။စစ်ပွဲသည် မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံသား ၁.၅ သန်းကို ထွက်ပြေးစေခဲ့ပြီး စစ်ပွဲ၏ အမွေအနှစ်အဖြစ် သိသာထင်ရှားသော ဒုက္ခသည်အကျပ်အတည်းကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။[83]
▲
●
ကိုရီးယားဌာနခွဲ
Moon နှင့် Kim တို့သည် နယ်နိမိတ်မျဉ်းကို လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ကြသည်။ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1953 Jan 1 - 2022

ကိုရီးယားဌာနခွဲ

Korean Peninsula
၁၉၄၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင်ဂျပန်တို့ လက်နက်ချသောအခါ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အပြီးတွင် ကိုရီးယားကို သီးခြားအဖွဲ့အစည်းနှစ်ခုအဖြစ် ခွဲထုတ်ခြင်းသည် မဟာမိတ်အင်အားကြီးနိုင်ငံများကို ကိုရီးယားကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရအနာဂတ်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် တွန်းအားပေးခဲ့သည်။အစပိုင်းတွင် ကိုရီးယားသည် ဂျပန်တို့ လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်ပြီး မဟာမိတ်များ သဘောတူထားသည့်အတိုင်း နိုင်ငံတကာ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုအောက်တွင် ထားရှိရမည်ဖြစ်သည်။၃၈ မျဉ်းပြိုင်တွင် ပိုင်းခြားခြင်းကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု က အဆိုပြုခဲ့ပြီး ဆိုဗီယက်ယူနီယံ က သဘောတူညီခဲ့ပြီး ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို မစီစဉ်မချင်း ယာယီအတိုင်းအတာအဖြစ် ရည်ရွယ်ထားသည်။သို့သော်လည်း စစ်အေးတိုက်ပွဲ စတင်ခြင်းနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတွင် ပျက်ကွက်ခြင်းတို့သည် ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်တစ်ရပ်ရပ်ကို ပျက်ပြယ်စေခဲ့ပြီး ကိုရီးယားကို ယုတ်ညံ့သွားစေခဲ့သည်။1948 ခုနှစ်တွင် သီးခြားအစိုးရများ တည်ထောင်ခဲ့သည်- ဩဂုတ်လ 15 ရက်နေ့တွင် တောင်ကိုရီး ယားသမ္မတနိုင်ငံ နှင့် မြောက်ကိုရီးယား ဒီမိုကရက်တစ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတို့ စက်တင်ဘာ (၉)ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်နှင့် ဆိုဗီယက်ယူနီယံတို့က အသီးသီး ကျောထောက်နောက်ခံပြုခဲ့ကြသည်။ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံကြား တင်းမာမှုများသည် ၁၉၅၀ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် တောင်ကိုးရီးယားမှ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၅၃ ခုနှစ်အထိ ကြာမြင့်ခဲ့သော ကိုရီးယားစစ်ပွဲတွင် အဆုံးအဖြတ်ပေးခဲ့သည်။ ကြီးမားသော ဆုံးရှုံးမှုနှင့် ပျက်သုဉ်းသွားခဲ့သော်လည်း ပဋိပက္ခသည် မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ကိုရီးယားစစ်မဲ့ဇုန် (Korean Demilitarized Zone) ထူထောင်မှုဆီသို့ ဦးတည်သွားခဲ့သည်။ DMZ) သည် မြောက်နှင့်တောင်ကိုရီးယားကြား ပိုင်းခြားမှု၏ သင်္ကေတတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေခဲ့သည်။ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးနှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးဆီသို့ 2018 ခုနှစ် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများအတွင်း သိသာထင်ရှားသော အောင်မြင်မှုများနှင့်အတူ ဆက်တိုက်ဆိုသလို ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး ကြိုးပမ်းမှုများ ဆက်တိုက်ဆိုသလို ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။၂၀၁၈ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံမှ ခေါင်းဆောင်များသည် ပန်မွန်ဂျုံကြေညာစာတမ်းကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးဆိုင်ရာ ခြေလှမ်းများကို သဘောတူခဲ့ကြသည်။တိုးတက်မှုတွင် အစောင့်စခန်းများ ဖျက်သိမ်းခြင်းနှင့် စစ်ရေးတင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန်အတွက် ကြားခံဇုန်များ ဖန်တီးခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။၂၀၁၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်က သမိုင်းဝင် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုတွင် နှစ်ဖက်တပ်သားများသည် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အမူအရာအဖြစ် ပထမအကြိမ် စစ်နယ်နိမိတ်မျဉ်းကို ဖြတ်ကျော်ခဲ့ကြသည်။[84]
▲
●

Appendices



APPENDIX 1

THE HISTORY OF KOREAN BBQ


Play button




APPENDIX 2

The Origins of Kimchi and Soju with Michael D. Shin


Play button




APPENDIX 3

HANBOK, Traditional Korean Clothes


Play button




APPENDIX 4

Science in Hanok (The Korean traditional house)


Play button

Characters



Geunchogo of Baekje

Geunchogo of Baekje

13th King of Baekje

Dae Gwang-hyeon

Dae Gwang-hyeon

Last Crown Prince of Balhae

Choe Museon

Choe Museon

Goryeo Military Commander

Gang Gam-chan

Gang Gam-chan

Goryeo Military Commander

Muyeol of Silla

Muyeol of Silla

Unifier of the Korea's Three Kingdoms

Jeongjo of Joseon

Jeongjo of Joseon

22nd monarch of the Joseon dynasty

Empress Myeongseong

Empress Myeongseong

Empress of Korea

Hyeokgeose of Silla

Hyeokgeose of Silla

Founder of Silla

Gwanggaeto the Great

Gwanggaeto the Great

Nineteenth Monarch of Goguryeo

Taejong of Joseon

Taejong of Joseon

Third Ruler of the Joseon Dynasty

Kim Jong-un

Kim Jong-un

Supreme Leader of North Korea

Yeon Gaesomun

Yeon Gaesomun

Goguryeo Dictator

Seon of Balhae

Seon of Balhae

10th King of Balhae

Syngman Rhee

Syngman Rhee

First President of South Korea

Taejodae of Goguryeo

Taejodae of Goguryeo

Sixth Monarch of Goguryeo

Taejo of Goryeo

Taejo of Goryeo

Founder of the Goryeo Dynasty

Gojong of Korea

Gojong of Korea

First Emperor of Korea

Go of Balhae

Go of Balhae

Founder of Balhae

Gongmin of Goryeo

Gongmin of Goryeo

31st Ruler of Goryeo

Kim Jong-il

Kim Jong-il

Supreme Leader of North Korea

Yi Sun-sin

Yi Sun-sin

Korean Admiral

Kim Il-sung

Kim Il-sung

Founder of North Korea

Jizi

Jizi

Semi-legendary Chinese Sage

Choe Je-u

Choe Je-u

Founder of Donghak

Yeongjo of Joseon

Yeongjo of Joseon

21st monarch of the Joseon Dynasty

Gyeongsun of Silla

Gyeongsun of Silla

Final Ruler of Silla

Park Chung-hee

Park Chung-hee

Dictator of South Korea

Onjo of Baekje

Onjo of Baekje

Founder of Baekje

Mun of Balhae

Mun of Balhae

Third Ruler of Balhae

Taejo of Joseon

Taejo of Joseon

Founder of Joseon Dynasty

Sejong the Great

Sejong the Great

Fourth Ruler of the Joseon Dynasty

Empress Gi

Empress Gi

Empress of Toghon Temür

Gim Yu-sin

Gim Yu-sin

Korean Military General

Jang Bogo

Jang Bogo

Sillan Maritime Figure

Footnotes



  1. Eckert, Carter J.; Lee, Ki-Baik (1990). Korea, old and new: a history. Korea Institute Series. Published for the Korea Institute, Harvard University by Ilchokak. ISBN 978-0-9627713-0-9, p. 2.
  2. Eckert & Lee 1990, p. 9.
  3. 金両基監修『韓国の歴史』河出書房新社 2002, p.2.
  4. Sin, Hyong-sik (2005). A Brief History of Korea. The Spirit of Korean Cultural Roots. Vol. 1 (2nd ed.). Seoul: Ewha Womans University Press. ISBN 978-89-7300-619-9, p. 19.
  5. Pratt, Keith (2007). Everlasting Flower: A History of Korea. Reaktion Books. p. 320. ISBN 978-1-86189-335-2, p. 63-64.
  6. Seth, Michael J. (2011). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-6715-3. OCLC 644646716, p. 112.
  7. Kim Jongseo, Jeong Inji, et al. "Goryeosa (The History of Goryeo)", 1451, Article for July 934, 17th year in the Reign of Taejo.
  8. Bale, Martin T. 2001. Archaeology of Early Agriculture in Korea: An Update on Recent Developments. Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association 21(5):77-84. Choe, C.P. and Martin T. Bale 2002. Current Perspectives on Settlement, Subsistence, and Cultivation in Prehistoric Korea. Arctic Anthropology 39(1-2):95-121. Crawford, Gary W. and Gyoung-Ah Lee 2003. Agricultural Origins in the Korean Peninsula. Antiquity 77(295):87-95. Lee, June-Jeong 2001. From Shellfish Gathering to Agriculture in Prehistoric Korea: The Chulmun to Mumun Transition. PhD dissertation, University of Wisconsin-Madison, Madison. Proquest, Ann Arbor. Lee, June-Jeong 2006. From Fisher-Hunter to Farmer: Changing Socioeconomy during the Chulmun Period in Southeastern Korea, In Beyond "Affluent Foragers": The Development of Fisher-Hunter Societies in Temperate Regions, eds. by Grier, Kim, and Uchiyama, Oxbow Books, Oxford.
  9. Lee 2001, 2006.
  10. Choe and Bale 2002.
  11. Im, Hyo-jae 2000. Hanguk Sinseokgi Munhwa [Neolithic Culture in Korea]. Jibmundang, Seoul.
  12. Lee 2001.
  13. Choe and Bale 2002, p.110.
  14. Crawford and Lee 2003, p. 89.
  15. Lee 2001, p.323.
  16. Ahn, Jae-ho (2000). "Hanguk Nonggyeongsahoe-eui Seongnib (The Formation of Agricultural Society in Korea)". Hanguk Kogo-Hakbo (in Korean). 43: 41–66.
  17. Lee, June-Jeong (2001). From Shellfish Gathering to Agriculture in Prehistoric Korea: The Chulmun to Mumun Transition. Madison: University of Wisconsin-Madison Press.
  18. Bale, Martin T. (2001). "Archaeology of Early Agriculture in Korea: An Update on Recent Developments". Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association. 21 (5): 77–84.
  19. Rhee, S. N.; Choi, M. L. (1992). "Emergence of Complex Society in Prehistoric Korea". Journal of World Prehistory. 6: 51–95. doi:10.1007/BF00997585. S2CID 145722584.
  20. Janhunen, Juha (2010). "Reconstructing the Language Map of Prehistorical Northeast Asia". Studia Orientalia (108): 281–304. ... there are strong indications that the neighbouring Baekje state (in the southwest) was predominantly Japonic-speaking until it was linguistically Koreanized."
  21. Kim, Djun Kil (2014). The History of Korea, 2nd Edition. ABC-CLIO. p. 8. ISBN 9781610695824.
  22. "Timeline of Art and History, Korea, 1000 BC – 1 AD". Metropolitan Museum of Art.
  23. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 〈Korean History in Maps〉, 2014, pp.18-20.
  24. Records of the Three Kingdomsof the Biographies of the Wuhuan, Xianbei, and Dongyi.
  25. Records of the Three Kingdoms,Han dynasty(韓),"有三種 一曰馬韓 二曰辰韓 三曰弁韓 辰韓者古之辰國也".
  26. Book of the Later Han,Han(韓),"韓有三種 一曰馬韓 二曰辰韓 三曰弁辰 … 凡七十八國 … 皆古之辰國也".
  27. Escher, Julia (2021). "Müller Shing / Thomas O. Höllmann / Sonja Filip: Early Medieval North China: Archaeological and Textual Evidence". Asiatische Studien - Études Asiatiques. 74 (3): 743–752. doi:10.1515/asia-2021-0004. S2CID 233235889.
  28. Pak, Yangjin (1999). "Contested ethnicities and ancient homelands in northeast Chinese archaeology: the case of Koguryo and Puyo archaeology". Antiquity. 73 (281): 613–618. doi:10.1017/S0003598X00065182. S2CID 161205510.
  29. Byington, Mark E. (2016), The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia: Archaeology and Historical Memory, Cambridge (Massachusetts) and London: Harvard University Asia Center, ISBN 978-0-674-73719-8, pp. 20–30.
  30. "夫餘本屬玄菟", Dongyi, Fuyu chapter of the Book of the Later Han.
  31. Lee, Hee Seong (2020). "Renaming of the State of King Seong in Baekjae and His Political Intention". 한국고대사탐구학회. 34: 413–466.
  32. 임기환 (1998). 매구루 (買溝婁 [Maeguru]. 한국민족문화대백과사전 [Encyclopedia of Korean Culture] (in Korean). Academy of Korean Studies.
  33. Byeon, Tae-seop (변태섭) (1999). 韓國史通論 (Hanguksa tongnon) [Outline of Korean history] (4th ed.). Seoul: Samyeongsa. ISBN 978-89-445-9101-3., p. 49.
  34. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 2014, Korean History in Maps, Cambridge University Press, pp. 44–49, 52–60.
  35. "한국사데이터베이스 비교보기 > 風俗·刑政·衣服은 대략 高[句]麗·百濟와 같다". Db.history.go.kr.
  36. Hong, Wontack (2005). "The Puyeo-Koguryeo Ye-maek the Sushen-Yilou Tungus, and the Xianbei Yan" (PDF). East Asian History: A Korean Perspective. 1 (12): 1–7.
  37. Susan Pares, Jim Hoare (2008). Korea: The Past and the Present (2 vols): Selected Papers From the British Association for Korean Studies Baks Papers Series, 1991–2005. Global Oriental. pp. 363–381. ISBN 9789004217829.
  38. Chosun Education (2016). '[ 기획 ] 역사로 살펴본 한반도 인구 추이'.
  39. '사단법인 신라문화진흥원 – 신라의 역사와 문화'. Archived from the original on 2008-03-21.
  40. '사로국(斯盧國) ─ The State of Saro'.
  41. 김운회 (2005-08-30). 김운회의 '대쥬신을 찾아서' 금관의 나라, 신라. 프레시안. 
  42. "성골 [聖骨]". Empas Encyclopedia. Archived from the original on 2008-06-20.
  43. "The Bone Ranks and Hwabaek". Archived from the original on 2017-06-19.
  44. "구서당 (九誓幢)". e.g. Encyclopedia of Korean Culture.
  45. "Cultural ties put Iran, S Korea closer than ever for cooperation". Tehran Times. 2016-05-05.
  46. (2001). Kaya. In The Penguin Archaeology Guide, edited by Paul Bahn, pp. 228–229. Penguin, London.
  47. Barnes, Gina L. (2001). Introducing Kaya History and Archaeology. In State Formation in Korea: Historical and Archaeological Perspectives, pp. 179–200. Curzon, London, p. 180-182.
  48. 백승옥. 2004, "安羅高堂會議'의 성격과 安羅國의 위상", 지역과 역사, vol.0, no.14 pp.7-39.
  49. Farris, William (1996). "Ancient Japan's Korean Connection". Korean Studies. 20: 6-7. doi:10.1353/ks.1996.0015. S2CID 162644598.
  50. Barnes, Gina (2001). Introducing Kaya History and Archaeology. In State Formation in Korea: Historical and Archaeological Perspectives. London: Curzon. p. 179-200.
  51. Lee Injae, Owen Miller, Park Jinhoon, Yi Hyun-Hae, 2014, Korean History in Maps, Cambridge University Press, pp. 44-49, 52-60.
  52. "Malananta bring Buddhism to Baekje" in Samguk Yusa III, Ha & Mintz translation, pp. 178-179.
  53. Woodhead, Linda; Partridge, Christopher; Kawanami, Hiroko; Cantwell, Cathy (2016). Religion in the Modern World- Traditions and Transformations (3rd ed.). London and New York: Routledge. pp. 96–97. ISBN 978-0-415-85881-6.
  54. Adapted from: Lee, Ki-baik. A New History of Korea (Translated by Edward W. Wagner with Edward J. Shultz), (Cambridge, MA:Harvard University Press, 1984), p. 51. ISBN 0-674-61576-X
  55. "國人謂始祖赫居世至眞德二十八王 謂之聖骨 自武烈至末王 謂之眞骨". 三國史記. 654. Retrieved 2019-06-14.
  56. Shin, Michael D., ed. (2014). Korean History in Maps: From Prehistory to the Twenty-first Century. Cambridge University Press. p. 29. ISBN 978-1-107-09846-6. The Goguryeo-Tang War | 645–668.
  57. Seth, Michael J. (2010). A history of Korea: From antiquity to the present. Lanham: Rowman & Littlefield. ISBN 9780742567177, p. 44.
  58. Lee, Kenneth B. (1997). Korea and East Asia: The story of a phoenix. Westport: Praeger. ISBN 9780275958237, p. 17.
  59. "Different Names for Hangeul". National Institute of Korean Language. 2008. Retrieved 3 December 2017.
  60. Hannas, W[illia]m C. (1997). Asia's Orthographic Dilemma. University of Hawaiʻi Press. ISBN 978-0-8248-1892-0, p. 57.
  61. Pratt, Rutt, Hoare, 1999. Korea: A Historical and Cultural Dictionary. Routledge.
  62. "明史/卷238 – 維基文庫，自由的圖書館". zh.wikisource.org.
  63. Ford, Shawn. "The Failure of the 16th Century Japanese Invasions of Korea" 1997.
  64. Lewis, James (December 5, 2014). The East Asian War, 1592–1598: International Relations, Violence and Memory. Routledge. pp. 160–161. ISBN 978-1317662747.
  65. "Seonjo Sillok, 31년 10월 12일 7번, 1598". Records of the Joseon Dynasty.
  66. Turnbull, Stephen; Samurai Invasions of Korea 1592–1598, pp. 5–7.
  67. Swope, Kenneth (2014), The Military Collapse of China's Ming Dynasty, Routledge, p. 23.
  68. Swope 2014, p. 65.
  69. Swope 2014, p. 65-66.
  70. Hulbert, Homer B. (1904). The Korea Review, p. 77.
  71. Chu, Zin-oh. "독립협회와 대한제국의 경제정책 비 연구" (PDF).
  72. Kawasaki, Yutaka (July 1996). "Was the 1910 Annexation Treaty Between Korea and Japan Concluded Legally?". Murdoch University Journal of Law. 3 (2).
  73. Kim, C. I. Eugene (1962). "Japanese Rule in Korea (1905–1910): A Case Study". Proceedings of the American Philosophical Society. 106 (1): 53–59. ISSN 0003-049X. JSTOR 985211.
  74. Park, Eun-sik (1972). 朝鮮独立運動の血史 1 (The Bloody History of the Korean Independence Movement). Tōyō Bunko. p. 169.
  75. Lee, Ki-baik (1984). A New History of Korea. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-61576-2, pp. 340–344.
  76. The New Korea”, Alleyne Ireland 1926 E.P. Dutton & Company pp.198–199.
  77. Kay Itoi; B. J. Lee (2007-10-17). "Korea: A Tussle over Treasures — Who rightfully owns Korean artifacts looted by Japan?". Newsweek.
  78. Morgan E. Clippinger, “Problems of the Modernization of Korea: the Development of Modernized Elites Under Japanese Occupation” ‘’Asiatic Research Bulletin’’ (1963) 6#6 pp 1–11.
  79. Millett, Allan. "Korean War". britannica.com.
  80. United Nations Security Council Resolution 83.
  81. Devine, Robert A.; Breen, T.H.; Frederickson, George M.; Williams, R. Hal; Gross, Adriela J.; Brands, H.W. (2007). America Past and Present. Vol. II: Since 1865 (8th ed.). Pearson Longman. pp. 819–21. ISBN 978-0321446619.
  82. He, Kai; Feng, Huiyun (2013). Prospect Theory and Foreign Policy Analysis in the Asia Pacific: Rational Leaders and Risky Behavior. Routledge. p. 50. ISBN 978-1135131197.
  83. Fisher, Max (3 August 2015). "Americans have forgotten what we did to North Korea". Vox.
  84. "Troops cross North-South Korea Demilitarized Zone in peace for 1st time ever". Cbsnews.com. 12 December 2018.

References



  • Association of Korean History Teachers (2005a). Korea through the Ages, Vol. 1 Ancient. Seoul: Academy of Korean Studies. ISBN 978-89-7105-545-8.
  • Association of Korean History Teachers (2005b). Korea through the Ages, Vol. 2 Modern. Seoul: Academy of Korean Studies. ISBN 978-89-7105-546-5.
  • Buzo, Adrian (2002). The Making of Modern Korea. Routledge.
  • Cumings, Bruce (2005). Korea's Place in the Sun: A Modern History (2nd ed.). W W Norton.
  • Eckert, Carter J.; Lee, Ki-Baik (1990). Korea, old and new: a history. Korea Institute Series. Published for the Korea Institute, Harvard University by Ilchokak. ISBN 978-0-9627713-0-9.
  • Grayson, James Huntley (1989). Korea: a religious history.
  • Hoare, James; Pares, Susan (1988). Korea: an introduction. New York: Routledge. ISBN 978-0-7103-0299-1.
  • Hwang, Kyung-moon (2010). A History of Korea, An Episodic Narrative. Palgrave Macmillan. p. 328. ISBN 978-0-230-36453-0.
  • Kim, Djun Kil (2005). The History of Korea. Greenwood Press. ISBN 978-0-313-03853-2. Retrieved 20 October 2016. Via Internet Archive
  • Kim, Djun Kil (2014). The History of Korea (2nd ed.). ABC-CLIO. ISBN 978-1-61069-582-4. OCLC 890146633. Retrieved 21 July 2016.
  • Kim, Jinwung (2012). A History of Korea: From "Land of the Morning Calm" to States in Conflict. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-00078-1. Retrieved 15 July 2016.
  • Korea National University of Education. Atlas of Korean History (2008)
  • Lee, Kenneth B. (1997). Korea and East Asia: The Story of a Phoenix. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-275-95823-7. Retrieved 28 July 2016.
  • Lee, Ki-baik (1984). A New History of Korea. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-61576-2.
  • Lee, Hyun-hee; Park, Sung-soo; Yoon, Nae-hyun (2005). New History of Korea. Paju: Jimoondang. ISBN 978-89-88095-85-0.
  • Li, Narangoa; Cribb, Robert (2016). Historical Atlas of Northeast Asia, 1590-2010: Korea, Manchuria, Mongolia, Eastern Siberia. ISBN 978-0-231-16070-4.
  • Nahm, Andrew C. (2005). A Panorama of 5000 Years: Korean History (2nd revised ed.). Seoul: Hollym International Corporation. ISBN 978-0-930878-68-9.
  • Nahm, Andrew C.; Hoare, James (2004). Historical dictionary of the Republic of Korea. Lanham: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-4949-5.
  • Nelson, Sarah M. (1993). The archaeology of Korea. Cambridge, UK: Cambridge University Press. p. 1013. ISBN 978-0-521-40783-0.
  • Park, Eugene Y. (2022). Korea: A History. Stanford: Stanford University Press. p. 432. ISBN 978-1-503-62984-4.
  • Peterson, Mark; Margulies, Phillip (2009). A Brief History of Korea. Infobase Publishing. p. 328. ISBN 978-1-4381-2738-5.
  • Pratt, Keith (2007). Everlasting Flower: A History of Korea. Reaktion Books. p. 320. ISBN 978-1-86189-335-2.
  • Robinson, Michael Edson (2007). Korea's twentieth-century odyssey. Honolulu: U of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-3174-5.
  • Seth, Michael J. (2006). A Concise History of Korea: From the Neolithic Period Through the Nineteenth Century. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-4005-7. Retrieved 21 July 2016.
  • Seth, Michael J. (2010). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. p. 520. ISBN 978-0-7425-6716-0.
  • Seth, Michael J. (2011). A History of Korea: From Antiquity to the Present. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-6715-3. OCLC 644646716.
  • Sin, Hyong-sik (2005). A Brief History of Korea. The Spirit of Korean Cultural Roots. Vol. 1 (2nd ed.). Seoul: Ewha Womans University Press. ISBN 978-89-7300-619-9.