Гогурёо

Гогүрёогийн тухай хамгийн эртний тэмдэглэлийг "Хан ном"-ын газарзүйн монографиас харж болно. Гогурёо гэдэг нэр нь МЭӨ 113 оноос хойш буюу Хань улсын эзэн хаан Ву Гожосоныг эзэлсэн жилээс хойших Сюантугийн командлалын Гаогули хошууны (Гогурё хошуу) нэрээр гэрчлэгдсэн байдаг. мөн Дөрвөн командлалыг байгуулсан.Харин Беквит энэ бичлэгийг буруу гэж үзжээ.Үүний оронд тэрээр Гүгурёо хүмүүс анх Ляоши (баруун Ляонин болон Өвөр Монголын хэсэг) орчим буюу түүний эргэн тойронд байрлаж, дараа нь зүүн зүгт нүүдэллэн ирсэн гэж "Хан ном" дахь өөр нэг баримтыг заажээ.Эртний Гогурё овог аймгууд Сюаньтугийн командлалын захиргаанд байсан бөгөөд Хань үндэстний найдвартай үйлчлүүлэгч эсвэл холбоотон гэж үздэг байв.Гогурёгийн удирдагчид Хан зэрэглэл, статустай байсан бөгөөд хамгийн алдартай нь Суанту дахь харьцангуй бие даасан эрх мэдэл бүхий Когурёгийн Маркиз байв.Зарим түүхчид энэ үед Гогурёг илүү их эрх мэдэлтэй байсан гэж үздэг бөгөөд тэдний бослогыг МЭӨ 75 онд анхны Сюантугийн командлал нуран унасантай холбодог.Тан улсын Хуучин номд (945) Тайзон хаан Когурёогийн түүхийг 900 орчим жилийн настай гэж дурдсан байдаг гэж тэмдэглэсэн байдаг.12-р зууны Самгук саги, 13-р зууны Самгуннюса нарын хэлснээр, Буёогийн хаант улсын Жумонг хэмээх ханхүү бусад ордны ноёдтой эрх мэдлийн төлөөх тэмцлийн дараа зугтаж, МЭӨ 37 онд Жолбон Буёо хэмээх газар Когурёог байгуулжээ. Одоогийн Хятад-Хойд Солонгосын хилийг давхцаж буй Ялу, Тунжя мөрний дундах сав газарт байрлана.Чумо бол Когурёогийн хаант улсыг үндэслэгч хаан байсан бөгөөд Гогурёогийн ард түмэн түүнийг хаан бурхан хэмээн шүтдэг байжээ.Чумо нь анхандаа сайн харваач гэсэн Буёо хэллэг байсан бөгөөд хожим нь түүний нэр болжээ.Түүнийг Хятадын янз бүрийн уран зохиолд Жумонг гэж бичдэг байсан, тэр дундаа Хойд Ци, Тангийн бичсэн түүхийн номууд - Самгук Саги, Самгук Юса зэрэг ирээдүйн зохиолуудад энэ нэр давамгайлах болсон.

Юри хаан бол Солонгосын гурван хаант улсын хамгийн хойд хэсэг болох Гогурёогийн хоёр дахь захирагч юм.Тэрээр хаант улсыг үндэслэгч Ариун Чумогийн ууган хүү байв.Солонгосын бусад эртний удирдагчдын нэгэн адил түүний амьдралын үйл явдлуудыг ихэвчлэн Самгук Сагигаас мэддэг.Юрийг хүчирхэг, цэргийн амжилтанд хүрсэн хаан гэж тодорхойлдог.Тэрээр Бу Бун-ногийн тусламжтайгаар МЭӨ 9 онд Сяньби овгийг эзлэн авчээ.МЭӨ 3 онд Юрий нийслэлийг Жолбоноос Гунгнаэ руу шилжүүлэв.Хань гүрнийг Ван Ман унагаж, Синь гүрнийг байгуулсан.МЭ 12 онд Ван Манг Хүннүг байлдан дагуулахад туслах цэрэг гуйхаар Гогурёод элч илгээв.Юри хүсэлтийг няцааж, оронд нь Шин рүү дайрсан. Тэр зургаан хүүтэй байсан ба тэдний дунд Хэмён, Мухюл нар байв.

Даемусин хаан нь Солонгосын Гурван хаант улсын хамгийн хойд хэсэг болох Гогурёогийн гурав дахь захирагч байв.Тэрээр эхэн үеийн Когурёог удирдаж, нутаг дэвсгэрийн асар том тэлэлтийн үеийг даван туулж, хэд хэдэн жижиг улсууд болон хүчирхэг Дунбүёо хаант улсыг байлдан дагуулсан.Даемусин Гогурёогийн төв засаглалыг бэхжүүлж, газар нутгийг нь өргөжүүлэв.Тэрээр Дунбүёог өөртөө нэгтгэж, түүний хаан Даесог МЭ 22 онд алжээ.МЭ 26 онд Амнок голын дагуух Гаэма-гукийг байлдан дагуулж, дараа нь Гуда-гукийг байлдан дагуулсан.Тэрээр 28 онд Хятадын довтолгоог няцаасны дараа тэр үед 16 настай байсан хүү хунтайж Ходунг Нангнангийн команд руу дайрахаар илгээв.Тэрээр мөн 32 онд баруун хойд Солонгосын Накрангийн хаант улсыг бут ниргэж, 37 онд Нангнанг устгасан ч Хан улсын эзэн хаан Гуанвугийн илгээсэн Зүүн Хань улсын арми 44 онд эзлэн авчээ.

Минжүн хаан нь Солонгосын Гурван хаант улсын хамгийн хойд хэсэг болох Гогурёогийн дөрөв дэх захирагч байв."Гурван хаант улсын түүх"-д тэрээр тус улсын гуравдахь захирагч Даемусин хааны дүү, хоёрдугаар захирагч Юри хааны тав дахь хүү байжээ.Минжүнг таван жил хаанчлахдаа цэргийн мөргөлдөөнөөс зайлсхийж, хаант улсын ихэнх хэсэгт амар амгаланг сахиж байв.Түүний хаанчлалын эхний жилд хоригдлуудад асар их өршөөл үзүүлжээ.Түүний хаанчлалын үед хэд хэдэн байгалийн гамшиг тохиолдсон бөгөөд тэр дундаа түүний засаглалын хоёр дахь жилдээ зүүн аймгуудад үер болж, хэд хэдэн иргэд орон гэргүй болж, өлсгөлөнд нэрвэгдэв.Үүнийг харсан Минжүн хүнсний агуулахыг онгойлгож хүмүүст хоол тараав.

Хаан Тэжо(Дэ) нь Солонгосын Гурван хаант улсын хамгийн хойд хэсэг болох Гогурёогийн зургаа дахь хаан байв.Түүний хаанчлалын үед залуу улс газар нутгаа тэлж, төвлөрсөн хаант улс болон хөгжсөн.Түүний 93 жилийн хаанчлал нь дэлхийн хамгийн урт хаант засаглалын гурав дахь нь гэж үздэг ч энэ нь маргаантай байдаг.Тэрээр хаанчлалынхаа эхний жилд таван хошууг хааны шууд эрхшээлд байсан тэр овгийн нэгэн захирагчийн захирдаг таван аймаг болгосноор хаант улсыг төвлөрүүлжээ.Ингэснээр тэрээр цэрэг, эдийн засаг, улс төрд хааны хяналтыг баттай тогтоожээ.Төвлөрсний дараа Гогурё хүн амаа тэжээхийн тулд бүс нутгаас хангалттай нөөцийг ашиглах боломжгүй байсан тул бэлчээрийн мал аж ахуйн түүхэн хандлагыг дагаж хөрш зэргэлдээх нийгмийг газар нутаг, баялгийнхаа төлөө дайрч, мөлжихийг оролдох байсан.Цэргийн түрэмгий үйл ажиллагаа нь өргөжин тэлэхэд тусалсан байж магадгүй бөгөөд энэ нь Гогурёод овгийн хөршөөсөө алба гувчуур авч, тэднийг улс төр, эдийн засгийн хувьд давамгайлах боломжийг олгосон байж магадгүй юм.Тэрээр Хятадын Хань гүрэнтэй олон удаа тулалдаж, Леланг, Хан хоёрын худалдааг тасалдуулж байжээ.55 онд тэрээр Ляодун командлалд цайз барихыг тушаав.Тэрээр 105, 111, 118 онд Хятадын хилийн бүс нутгууд руу довтолсон бол 122 онд Тэжо төв Солонгосын Махан холбоо болон зэргэлдээх Йемаек овогтой холбоотон болж, Ляодун руу довтолж, Когурёогийн хаант улсыг ихээхэн өргөжүүлжээ.Тэрээр 146 онд дахин томоохон дайралт хийсэн.

Гогурёогийн хаан Гогукчон нь Солонгосын Гурван хаант улсын нэг болох Гогурёогийн ес дэх хаан байв.180 онд Гогукчон Жена-бугийн У Согийн охин У хатагтайтай гэрлэж, төвийн эрх мэдлийг улам бэхжүүлэв.Түүний хаанчлалын үед таван “бу” буюу бүс нутгийн хүчирхэг овгийн нэр төв хаант улсын дүүргүүдийн нэр болж, язгууртны бослого, ялангуяа 191 онд дарагдсан байна.184 онд Гогукчон өөрийн дүү Гэ-сү хунтайжийг Ляодун мужийн захирагчийн Хятадын Хан гүрний түрэмгийлэгч хүчний эсрэг тулалдахаар илгээв.Ханхүү Гё-Су армийг хааж чадсан ч 184 онд хаан өөрийн армиа шууд удирдан Хань үндэстний цэргийг няцаахад хүргэсэн. 191 онд Гогукчон хаан төрийн албан хаагчдыг сонгон шалгаруулах гавъяат тогтолцоог нэвтрүүлсэн. Үүний үр дүнд тэрээр олон авъяаслаг хүмүүсийг нээн илрүүлжээ. Гогурёо даяар, тэдний хамгийн агуу нь Ерөнхий сайдын албан тушаалыг өгсөн Еул Па-Со байв.

Сима И-гийн Ляодонгийн аян дайн Хятадын түүхийн гурван хаант улсын үед МЭ 238 онд болсон.Цао Вэй мужийн генерал Сима И 40,000 цэргийг удирдан дайны ноён Гонсун Юан тэргүүтэй Янь вант руу довтолсон бөгөөд овог нь Ляодун (одоогийн) зүүн хойд нутаг дэвсгэрт гурван үеийн турш төв засгийн газраас бие даан захирч байсан. -Зүүн Ляонин өдөр).Гурван сар үргэлжилсэн бүслэлтийн дараа Гогсун Юаний төв байр Когурёогийн (Солонгосын Гурван хаант улсын нэг) тусламжаар Сима И-д унаж, Янь улсад үйлчилж байсан олон хүнийг устгасан.Вэйгийн зүүн хойд зүгийн өрсөлдөгчийг устгахаас гадна амжилттай кампанит ажлын үр дүнд Ляодуныг авсан нь Вэйд Манжуур, Солонгосын хойг, Японы арлын арлын Хан үндэстний бус хүмүүстэй харилцах боломжийг олгосон юм.Нөгөөтэйгүүр, дайн ба түүнээс хойшхи төвлөрлийн бодлого нь Хятадын эзэмшил газар нутгийг саармагжуулж, улмаар сүүлийн зуунд Хань үндэстний бус хэд хэдэн улс энэ нутагт үүсэх боломжийг олгосон юм.

Гогурё-Вэй дайн нь 244-245 онд Хятадын Као Вэй улсын Солонгосын Гогүрёо вант улсад хийсэн цуврал довтолгоо юм.242 онд Гогурёогийн дайралтаас өшөө авсан довтолгоонууд нь Когурёгийн нийслэл Хвандо хотыг сүйтгэж, хааныг нь зугтан явуулж, Гогурёогийн эдийн засгийн ихэнх хэсгийг бүрдүүлсэн Солонгосын бусад овог аймгууд болон Гогурёогийн хоорондох цутгалын харилцааг таслав.Хэдийгээр хаан олзлогдохоос зайлсхийж, шинэ нийслэлд суурьшсан ч Гогүрё хэсэг хугацаанд ихээхэн доройтож, дараагийн хагас зуун жилийг Хятадын түүхэн сударт дурдаагүй засаг захиргааны бүтцийг сэргээж, ард түмнээ хяналтдаа авахад зарцуулах болно.Гогүрёо Хятадын түүхэнд дахин гарч ирэх үед тус улс нь илүү хүчирхэг улс төрийн нэгдэл болж хувирсан тул Вэй улсын довтолгоо нь Когурёогийн хөгжлийн янз бүрийн үе шатуудыг хуваасан Когурёогийн түүхэн дэх чухал үе гэж түүхчид тодорхойлсон.Нэмж дурдахад, дайны хоёр дахь кампанит ажилд Хятадын армийн Манжуур руу хийсэн хамгийн алслагдсан экспедиц тэр үеийг багтаасан тул тэнд амьдарч байсан ард түмний тухай хамгийн эртний тайлбарыг өгөхөд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.

259 онд Жүнчон хааны 12 дахь жилд Цао Вэй жанжин Ючи Кай (尉遲楷) өөрийн цэргийг дагуулан довтлов.Хаан тэдэнтэй тулалдахаар 5000 морин цэрэг илгээв.Вэй цэргүүд ялагдаж, 8000 орчим хүн алагдсан.

Дөнгөж 70 жилийн дотор Гогурё нийслэл Хвандог сэргээн босгож, Ляодун, Леланг, Сюанту нар руу дахин дайрч эхлэв.Гогурёо Ляодун хойг руу хүрээгээ тэлэх үед 313 онд Леланг дахь Хятадын сүүлчийн командлалыг Мичон эзлэн авч, Солонгосын хойгийн үлдсэн хойд хэсгийг нугалахад оруулав.Энэхүү байлдан дагуулалтын үр дүнд 400 жилийн турш үргэлжилсэн Хойд Солонгосын хойг дахь Хятадын ноёрхлыг эцэс болгов.Тэр цагаас хойш 7-р зуун хүртэл хойгийн нутаг дэвсгэрийн хяналтыг Солонгосын гурван хаант улс голчлон эсэргүүцэх болно.

4-р зуунд Гогуквоны хаанчлалын үед Гогурё томоохон бэрхшээл, ялагдалтай тулгарсан.4-р зууны эхээр нүүдэлчин угсаатны монгол Сяньби нар Хятадын хойд хэсгийг эзэлжээ.342 оны өвөл Мөрөн овгийн захирч байсан хуучин Янь улсын Сяньби нар Когурёгийн нийслэл Хвандог довтлон сүйтгэж, Когурёгийн 50,000 эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийг олзолж, хатан эх, хатныг боолчлохын зэрэгцээ боолын хөдөлмөр эрхлүүлжээ. Хаан Гогуквон хэсэг зуур зугтав.Сяньби нар мөн 346 онд Буёог сүйрүүлсэн нь Буёогийн Солонгосын хойг руу нүүдэллэх хөдөлгөөнийг түргэсгэжээ.

371 онд эцэг Гогугвон хааныг Баекжэ хаан Гёнчого Пхеньян шилтгээнд дайрсны улмаас Когурёогийн хаан Сосурим хаан болов.Сосурим нь овгийн фракцыг даван туулах төрийн шашны байгууллагуудыг байгуулснаар Гогурёод эрх мэдлийн төвлөрлийг бэхжүүлсэн гэж үздэг.Төвлөрсөн төрийн тогтолцоог хөгжүүлэх нь Сосуримыг өмнөд өрсөлдөгч болох Баекжэтэй эвлэрэх бодлоготой холбоотой байв.372 он нь Солонгосын түүхэнд Буддизм төдийгүй Күнз, Бумбын шашны хувьд чухал ач холбогдолтой байв.Сосурим мөн язгууртны хүүхдүүдийг сургах зорилгоор Күнзийн Тэхак (태학, 太學) байгууллагуудыг байгуулжээ.373 онд тэрээр (율령, 律令) нэртэй хуулийн багцыг нийтэлсэн бөгөөд энэ нь эрүүгийн хууль, бүс нутгийн ёс заншлыг кодчилсон хуулийн тогтолцоог бий болгосон.374, 375, 376 онд өмнө зүгт Солонгосын Баекжэ вант улс руу довтолж, 378 онд хойд зүгээс Кидан улс руу дайрчээ.Сосурим хааны хаанчлал, амьдралын ихэнх хугацааг Гогурёог хяналтандаа байлгах, мөн хааны эрх мэдлийг бэхжүүлэхэд зарцуулсан.Тэрээр эцгийнхээ болон өмнөх Когурёогийн захирагч Гогугвон хааны үхлийн өшөөг авч чадаагүй ч ач хүү, дараа нь Гогурёогийн захирагч Их хаан Гвангаэтогийн агуу байлдан дагуулалтын суурийг тавихад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн. болгоомжгүй дарангуйлал.

372 онд Сосурим хаан хуучин Циний аялагч лам нараар дамжуулан Буддын шашныг хүлээн авч, тэднийг байрлуулах сүмүүдийг барьжээ.Арван зургаан хаант улсын үед Хуучин Циний хаан Сүндо ламд Буддагийн дүрс, судруудыг илгээж байсан гэдэг.Адо лам, уугуул Гогурё хоёр жилийн дараа буцаж ирэв.Хатан хааны гэр бүлийн бүрэн дэмжлэгийн дор Солонгосын хаант улсуудын анхны сүм болох Хёнгук хийд нийслэлийг тойроод баригдсан гэж үздэг.Буддын шашин 372 оноос өмнө үүссэн, тухайлбал 4-р зууны дунд үеийн бунханы хэв маяг Буддын шашны нөлөөн дор үүссэн гэсэн хэд хэдэн баримт байдаг ч Сосурим нь зөвхөн Солонгосын ард түмний оюун санааны ертөнцөд төдийгүй хүнд суртлын тогтолцооны хувьд Буддын шашны ул мөрийг нэгтгэсэн гэдгийг хүмүүс сайн хүлээн зөвшөөрдөг. болон үзэл суртал.

Гогурё-Вагийн дайн 4-р зууны сүүлч, 5-р зууны эхэн үед Когурё болон Баекжэ-Вагийн холбоотны хооронд болсон.Үүний үр дүнд Гогурё Силла, Бэкжэ хоёрыг харъяат болгож, 50 орчим жил үргэлжилсэн Солонгосын гурван хаант улсыг нэгтгэв.

Их Гвангаэто бол Когурёогийн арван ес дэх хаан байв.Гвангаэтогийн удирдлага дор Гогурё алтан үеийг эхлүүлж, хүчирхэг эзэнт гүрэн болж, Зүүн Азийн агуу гүрнүүдийн нэг болжээ.Гвангаэто асар их дэвшил, байлдан дагуулалт хийсэн: Баруун Манжуур Кидан овгуудын эсрэг;Өвөр Монгол, Оросын Далайн муж олон үндэстэн, овог аймгуудын эсрэг;Солонгосын хойгийн гуравны хоёрыг хяналтандаа байлгахын тулд Солонгосын төв хэсэгт орших Хан мөрний хөндийгөөр .Солонгосын хойгийн тухайд Гвангаэто 396 онд Солонгосын Гурван хаант улсын хамгийн хүчирхэг гэгдэж байсан Баекжийг ялж, одоогийн Сөүл хотын Вирьесеонг хотыг эзлэн авав.399 онд Солонгосын зүүн өмнөд хаант улс Силла Японы архипелагаас Баекжэгийн цэргүүд болон тэдний холбоотнууд дайрсны улмаас Гогурёогоос тусламж гуйжээ.Гвангаэто 50,000 экспедицийн цэргийг илгээж, дайснуудаа бут ниргэж, Шиллаг де-факто хамгаалалтад авав;тэрээр Солонгосын бусад хаант улсуудыг захирч, Солонгосын хойгийг Гогурёогийн дор сул нэгтгэж чадсан юм.Тэрээр баруун зүгт хийсэн аян дайнд Хожмын Янь гүрний Сяньби нарыг бут цохиж, Ляодун хойгийг эзлэн эртний Гожосоны эзэмшил газрыг эргүүлэн авчээ.Гвангаэтогийн ололт амжилтыг 414 онд одоогийн Хятад-Хойд Солонгосын хилийн дагуух Жиан дахь түүний булшны газарт босгосон Гвангаэтогийн хөшөөнд тэмдэглэсэн байдаг.

Когурёогийн Жансу бол Солонгосын Гурван хаант улсын хамгийн хойд хэсэг болох Когурёогийн 20 дахь хаан байв.Жансу нь хүчирхэг эзэнт гүрэн, Зүүн Азийн том гүрний нэг байсан Гогурёгийн алтан үеийн үед хаанчилжээ.Тэрээр байлдан дагуулалтын замаар эцгийнхээ нутаг дэвсгэрийн тэлэлт дээр тулгуурласан хэвээр байсан ч дипломат чадвараараа алдартай байв.Түүний аав Их Гвангаэтогийн нэгэн адил Жансу мөн Солонгосын Гурван хаант улсыг сул нэгтгэж чадсан юм.Нэмж дурдахад, Жансугийн удаан хугацааны хаанчлал нь Когурёогийн улс төр, эдийн засаг болон бусад зохион байгуулалтын зохицуулалтыг төгс төгөлдөр болгосон.Жансу хаанчлалынхаа үеэр Когурёо (Когурё) хэмээх албан ёсны нэрийг товчилсон Горёо (Корё) болгон өөрчилсөн бөгөөд үүнээс Солонгос гэдэг нэр үүссэн.427 онд тэрээр Гогурёогийн нийслэлийг Гуннае цайзаас (Одоогийн Хятад-Хойд Солонгосын хилийн Жиан хот) Пхеньян руу шилжүүлсэн нь хөгжиж буй нийслэл болоход илүү тохиромжтой бүс нутаг болох Пхеньян руу шилжсэн нь Гогурёогийн өндөр төвшинд хүрэхэд хүргэсэн юм. соёл, эдийн засгийн хөгжил цэцэглэлт.

Гогурё 6-р зуунд оргилдоо хүрсэн.Харин үүний дараа тогтвортой уналт эхэлсэн.Анжанг алагдаж, түүний ах Анвон залгамжилсан бөгөөд түүний хаанчлалын үед язгууртны бүлэглэлүүд нэмэгджээ.Найман настай Ян-вон эцэст нь хаан ширээнд залрах хүртлээ хоёр бүлэг өөр өөр ноёдыг залгамжлахыг дэмжсэнээр улс төрийн хагарал гүнзгийрэв.Гэвч хувийн армитай урвасан магистратууд өөрсдийн хяналтанд байдаг бүс нутгийнхаа де факто захирагчаар өөрсдийгөө томилдог байсан тул эрх мэдлийн төлөөх тэмцэл хэзээ ч эцэслэн шийдэгдээгүй.Когурёогийн дотоод тэмцлийг далимдуулан Түчүе хэмээх нүүдэлчдийн бүлэглэл 550-иад онд Когурёогийн умард цайз руу довтолж, Гогурёгийн хойд нутгийн зарим хэсгийг эзлэн авчээ.Когурёог улам сулруулж, феодалуудын хооронд хааны залгамж халааг авах иргэний дайн үргэлжилсээр байтал Баекжэ, Силла нар эвсэж 551 онд өмнөд зүгээс Гогурёо руу довтлов.

Гогурё-Сүйн дайн бол МЭ 598-МЭ 614 оны хооронд Хятадын Сүй гүрний Солонгосын Гурван хаант улсын нэг Когурёогийн эсрэг эхлүүлсэн цуврал довтолгоон бөгөөд энэ нь Сүй улсыг ялахад хүргэсэн бөгөөд гол хүчин зүйлсийн нэг байсан юм. МЭ 618 онд Тан улс түүнийг түлхэн унагахад хүргэсэн гүрний задралд.Сүй гүрэн манай эриний 589 онд Хятадыг нэгтгэж, Чен гүрнийг ялж, бараг 300 жил үргэлжилсэн тус улсын хуваагдлыг эцэс болгов.Хятадыг нэгтгэсний дараа Суй хөрш зэргэлдээ орнуудыг дарангуйлагч гэдгээ баталжээ.Гэвч Солонгосын Гурван хаант улсын нэг болох Гогурёод хаан Пёнвон болон түүний залгамжлагч Ёньян нар Сүй улстай эрх тэгш харилцаатай байхыг шаардаж байв.Сүйн хойд хил рүү жижиг хэмжээний дайралт хийсээр байсан Гогурёогийн сорилт Суй улсын эзэн хаан Вэнь-д дургүйцсэн байна.596 онд Суигийн элч нар Дорнод Туркийн хаант улсын өргөөнд Гогурёогийн дипломатуудыг олж хараад, түрэгтэй байгуулсан аливаа цэргийн холбоогоо цуцалж, Суйгийн хилийн бүс нутгийг жил бүр довтлохыг зогсоож, Суйг өөрийн ноён гэдгээ хүлээн зөвшөөрөхийг Гогурёог шаардсаны дараа Вэнь дипломат бичиг илгээжээ.Мэдээллийг хүлээн авсны дараа Ёньян 597 онд одоогийн Хэбэй мужийн хилийн дагуух Хятадуудын эсрэг Малгалтай хамтран урьдчилан сэргийлэх довтолгоон эхлүүлэв.

612 онд Сүй улсын эзэн хаан Ян нэг сая гаруй хүнтэй Когурёог довтлов.Ляоян/Ёян дахь Гогурёгийн бат бөх хамгаалалтыг даван туулж чадалгүй тэрээр 300,000 цэргээ Гогурёгийн нийслэл Пхеньян руу илгээв.Сүй гүрний командлал доторх дотоод зөрчил, дунд хэсэгт цэргүүдийн хувийн техник хэрэгсэл, сум хэрэгслийг нууцаар зайлуулж байсан тул хангамжийн хомсдолд орсны улмаас Сүигийн цэргүүд цааш ахиж чадаагүй юм.Хэдэн сарын турш Сүи цэргүүдийг хааж байсан Гогурё генерал Еүлжи Мундеок үүнийг анзаарчээ.Тэрээр Салсу гол (Чончон гол) руу довтлохоор бэлтгэж, Гогурёогийн нутаг дэвсгэрт гүн ухарч байгаа мэт дүр эсгэн хохирол учруулсан.Эүлжи Мундеок усны урсацыг далангаар урьдчилан тасалсан бөгөөд Сүй цэргүүд голд хүрэхэд усны түвшин бага байв.Сэжиггүй Суй цэргүүд голын хагасыг гатлахад Эулжи Мундеок далан нээж, усны довтолгоонд дайсны олон мянган цэргийг живүүлэхэд хүргэв.Дараа нь Гогурёгийн морин цэрэг үлдсэн Сүигийн хүчийг дайрч, асар их хохирол амсав.Амьд үлдсэн Суй цэргүүд алагдах эсвэл олзлогдохгүйн тулд Ляодун хойг руу асар хурдтайгаар ухрахаас өөр аргагүй болжээ.Арми нь хоол хүнсний нөөцөө шавхсан тул ухарч буй олон цэргүүд өвчин, өлсгөлөнд нэрвэгдэн нас баржээ.Энэ нь 300,000 хүнээс 2,700 Суй цэргээс бусад бүх цэргийн кампанит ажилд алдахад хүргэсэн.Салсугийн тулалдаан нь дэлхийн түүхэн дэх хамгийн үхлийн аюултай "сонгодог формацийн" тулаануудын жагсаалтад бичигдсэн байдаг.Салсу голд Суй Хятадыг ялснаар Гогурёо эцэст нь Гогурё-Сүйгийн дайнд ялсан бол Солонгосын кампанит ажлын үр дүнд асар их хүн хүч, нөөц бололцоогоо алдсан Сүй гүрэн дотроосоо сүйрч эхэлсэн бөгөөд эцэст нь сүйрчээ. дотоод мөргөлдөөний улмаас унасан бөгөөд удалгүй Тан улсаар солигдов.

642 оны өвөл Ённю хаан Когурёогийн томоохон язгууртны нэг Ён Гаесомунаас болгоомжилж бусад түшмэдтэй хамтран түүнийг алахаар төлөвлөжээ.Гэсэн хэдий ч Ён Гаесомун хуйвалдааны тухай мэдээ авч, Ённю болон 100 түшмэлийг хөнөөж, төрийн эргэлт хийхийг санаачилсан.Тэрээр Еоннюгийн зээ хүү Го Жанг Божанг хаан ширээнд суулгахын зэрэгцээ Когурёог өөрөө генералиссимус гэж де-факто хяналтандаа байлгаж байсан бол Еон Гаесомун Силла Солонгос болон Танг Хятадын эсрэг улам бүр өдөөн хатгасан байр суурь баримталж байв.Удалгүй Гогурёо Бэкжэтэй холбоо байгуулж, Силла, Даея-сонг (орчин үеийн Хапчон) руу довтолж, 40 орчим хилийн цайзыг Гогурё-Баекжэгийн холбоо эзлэн авчээ.

Тан гүрний эзэн хаан Тайзонг (626–649) 645 онд Силлаг хамгаалахын тулд Когурёогийн эсрэг цэргийн кампанит ажил явуулж, генералиссимо Ен Гаесомуныг Еоннью хааныг хөнөөсөн хэргээр шийтгэснээр Когурё- Тангийн дайны анхны мөргөлдөөн эхэлсэн.Тан улсын цэргүүдийг Тайзун хаан өөрөө, жанжин Ли Шижи, Ли Даозон, Жансун Вужи нар удирдаж байв.645 онд Когурёогийн олон цайзыг эзлэн, замдаа том цэргийг бут ниргэсний дараа эзэн хаан Тайзонг нийслэл Пхеньян руу довтолж, Когурёог эзлэхээр бэлтгэж байсан боловч тухайн үед Ян Манчуны захирч байсан Анси цайзын хүчирхэг хамгаалалтыг даван туулж чадаагүй юм. .Эзэн хаан Тайзонг 60 гаруй хоног тулалдаанд орж, бүслэлт амжилтгүй болсны эцэст ухарчээ.

Гогурё-Тан гүрний дайн 645-668 онд болсон бөгөөд Гогурё болон Тан гүрний хооронд тулалдсан.Дайны үеэр хоёр тал өөр өөр мужуудтай холбоотон байв.645-648 оны Тангудын анхны довтолгооны үеэр Когурёо түрэмгийлэгч Тангудын армийг амжилттай няцаасан.660 онд Баекжгийг эзэлснийхээ дараа Танг, Шиллагийн арми 661 онд хойд болон өмнөд зүгээс Гогурёог довтолсон боловч 662 онд ухрахаас өөр аргагүй болсон. 666 онд Еон Гаесомун нас барж, Гогурёо ширүүн зөрчилдөөн, олон тооны урвасан, өргөн тархсан бузар бузар байдалд нэрвэгджээ.Дараа жил нь Танг-Силла холбоо шинэхэн довтолгоо хийж, оргогч Ён Намсаенгийн тусламжтайгаар.668 оны сүүлээр олон тооны цэргийн довтолгооноос ядарч, улс төрийн дотоод эмх замбараагүй байдалд нэрвэгдсэн Гогурёо болон Баекжэгийн армийн үлдэгдэл Тан гүрний болон Шиллагийн тоон үзүүлэлтээр дээгүүрт бичигдсэн армиудад бууж өгөв.Энэхүү дайн нь МЭӨ 57 оноос хойш үргэлжилсэн Солонгосын Гурван хаант улсын үеийг дуусгав.Энэ нь мөн Шилла-Тангийн дайныг өдөөсөн бөгөөд энэ үеэр Шилла хаант улс болон Тангийн эзэнт гүрэн олсон олзныхоо төлөө тулалдаж байв.

Ансигийн бүслэлт нь Ляодун хойгийн цайз Анси дахь Гогурё болон Тангийн хүчний хоорондох тулалдаан бөгөөд Когурё-Тангийн дайны анхны кампанит ажлын оргил үе байв.Сөргөлдөөн 645 оны 6-р сарын 20-ноос 645 оны 9-р сарын 18 хүртэл 3 сар орчим үргэлжилсэн. Байлдааны эхний үе шат нь Горгурёогийн 150,000 тусламжийн хүчийг бут цохиж, Тан улсын цэргүүд цайзыг бүслэв.2 сар орчим үргэлжилсэн бүслэлтийн дараа Тангийн цэргүүд бэхлэлт босгов.Гэсэн хэдий ч хана дуусах дөхөж байхад нэг хэсэг нь нурж, хамгаалагчдын мэдэлд очжээ.Энэ нь Гогурёогийн нэмэлт хүч, хангамж хомсдолтой зэрэгцэн Тангийн цэргийг ухрахад хүргэв.Бүслэлтийн үеэр 20,000 гаруй Гогурё цэрэг амь үрэгджээ.

МЭ 666 онд Когурёогийн хүчирхэг удирдагч Еон Гаесомун нас барснаар дотоод үймээн самуун болов.Түүний том хүү Ён Намсаенг залгамжлагч болсон ч ах Ён Намгеон, Ён Намсан нартай зөрчилдсөн гэсэн цуурхалтай тулгарсан.Энэ хэрүүл тэмцэл дээд цэгтээ хүрч, Ён Намгеон бослого гаргаж, эрх мэдлийг булаан авчээ.Эдгээр үйл явдлуудын дунд Ён Намсаенг Тан гүрнээс тусламж хүсч, овгоо Чон болгон өөрчилсөн.Тан улсын эзэн хаан Гаозон үүнийг хөндлөнгөөс оролцох боломж гэж үзэн Гогурёогийн эсрэг цэргийн кампанит ажил эхлүүлэв.667 онд Тангийн цэргүүд Ляо голыг гаталж, гол цайзуудыг эзлэн авч, Еон Намгены эсэргүүцэлтэй тулгарсан.Йон Намсаенг зэрэг оргон зайлагчдын тусламжтайгаар тэд Ялу голын эсэргүүцлийг даван туулсан.668 он гэхэд Тан болон холбоотон Шиллагийн хүчнүүд Пхеньяныг бүслэв.Ён Намсан, Божанг хаан хоёр бууж өгсөн ч Ён Намгён жанжин Шин Сондоо урвах хүртэл эсэргүүцэв.Амиа хорлохыг завдсан ч Ён Намгеон амьдаар нь баригдсан нь Гогурёогийн төгсгөл болсон юм.Тан гүрэн тус бүс нутгийг өөртөө нэгтгэж, Андунг хамгаалах мужийг байгуулжээ.Гогурёгийн уналт нь Танг-Силла эвслийн ялалтад тус дөхөм болсон Ён Гаесомуныг нас барсны дараах дотоод зөрчилдөөнтэй холбоотой байв.Гэсэн хэдий ч Тан улсын засаглалыг эсэргүүцэж, Когурёо хүмүүсийг албадан нүүлгэн шилжүүлж, Тан улсын нийгэмд оруулахад хүргэсэн бөгөөд Го Саги болон түүний хүү Гао Сяньжи нар Тан улсын засгийн газарт үйлчилж байв.Энэ хооронд Силла 668 онд Солонгосын хойгийн ихэнх хэсгийг нэгтгэсэн боловч Танг улсаас хамааралтай байсан тул бэрхшээлтэй тулгарсан.Силлагийн эсэргүүцлийг үл харгалзан Тан гүрэн хуучин Гогурёгийн нутаг дэвсгэрт хяналтаа хадгалсаар байв.Шилла-Тангийн дайн дэгдэж, Тангийн цэргүүд Таедун голын өмнөд нутгаас хөөгдсөн боловч Силла хойд нутгийг эргүүлэн авч чадсангүй.

Когурёогийн соёл нь түүний цаг уур, шашин шүтлэг, Когурёгийн олон тооны дайн тулааны улмаас хүмүүсийн тэмцэж байсан хурцадмал нийгэмтэй холбоотой байв.Гогурёогийн соёлын талаар тийм ч их мэдээлэл алга, учир нь олон бичлэг алдагдсан.Булшны зурагт голчлон хадгалагдан үлдсэн Гогурёо урлаг нь дүрслэлийнхээ эрч хүч, нарийн нарийвчлалаараа алдартай.Урлагийн ихэнх хэсэг нь Солонгосын түүхийн туршид үргэлжилсэн янз бүрийн уламжлалыг дүрсэлсэн анхны хэв маягтай байдаг.Гогурёогийн соёлын өв нь орчин үеийн Солонгосын соёлд байдаг, тухайлбал: Солонгосын цайз, ссирюм, таэккён, солонгос бүжиг, ондол (Гогурёгийн шалны халаалтын систем), ханбок.Хойд Солонгос, Манжуураас хэрэмтэй хот суурин, цайз, ордон, булш, эд өлгийн зүйлс олдсоны дотор Пхеньян дахь Когурёо булшны цогцолбороос эртний уран зургууд олджээ.Зарим балгас одоогийн Хятадад, тухайлбал, Хойд Солонгостой хиллэдэг Ляонин мужийн Хуанрен хотын ойролцоох Жолбон цайзын газар байж магадгүй гэж таамаглаж буй Вүнү ууланд ч бас харагддаг.Жиан хотод мөн Гуангаэто болон түүний хүү Жансу нарын булш, Хятадын эрдэмтдийн үзэж байгаагаар Когурёогийн үеийн булшны томоохон цуглуулга, мөн магадгүй хамгийн алдартай Гогурёгийн олдвор болох Гвангаэтогийн хөшөө байдаг. 5-р зууны өмнөх Когурёогийн түүхийн үндсэн эх сурвалжууд.Орчин үеийн англи хэлний "Солонгос" нэр нь өөрийгөө Гогурёгийн хууль ёсны залгамжлагч гэж үздэг Горёо (мөн Корё гэж бичсэн) (918–1392) -аас гаралтай.Гүрёо гэдэг нэрийг анх 5-р зуунд Жансугийн үед хэрэглэж байжээ.