Keyingi ming yilliklar, ya'ni miloddan avvalgi 7-6-ming yilliklar muhim "keramika" madaniyatlarining, xususan, Xassuna, Samarra va Halaflarning yuksalishiga guvoh bo'ldi.Bu madaniyatlar dehqonchilik va chorvachilikni mutlaq joriy etish, iqtisodiy manzarani inqilob qilish bilan ajralib turardi.Arxitektura jihatidan ancha murakkab tuzilmalarga, shu jumladan jamoaviy don omborlari atrofida joylashgan yirik kommunal turar joylarga o'tish sodir bo'ldi.Sug'orish tizimlarining joriy etilishi qishloq xo'jaligi amaliyotini saqlab qolish uchun muhim bo'lgan muhim texnologik taraqqiyotni ko'rsatdi.Madaniy dinamika turlicha bo'lib, Samarra madaniyati kichikroq, kamroq ierarxik jamoalardan iborat bo'lgan Halaf madaniyatidan farqli o'laroq, ijtimoiy tengsizlik belgilarini ko'rsatdi.Shu bilan birga, Ubayd madaniyati janubiy Mesopotamiyada miloddan avvalgi 7-ming yillik oxirida paydo bo'lgan.Ushbu madaniyatning eng qadimgi ma'lum joyi - Tell el-'Oueili.Ubayd madaniyati o'zining murakkab arxitekturasi va sug'orishni amalga oshirishi bilan tanilgan, bu qishloq xo'jaligi asosan sun'iy suv manbalariga tayangan mintaqada muhim yangilikdir.Ubayd madaniyati sezilarli darajada kengayib, ehtimol Halaf madaniyatini o'zlashtirib, o'z ta'sirini tinch yo'l bilan Shimoliy Mesopotamiya, janubi-sharqiy Anadolu va shimoli-sharqiy Suriya bo'ylab tarqatdi.Bu davr nisbatan ierarxik bo'lmagan qishloq jamiyatlaridan murakkabroq shahar markazlariga o'tishning guvohi bo'ldi.Miloddan avvalgi 4-ming yillikning oxiriga kelib, bu rivojlanayotgan ijtimoiy tuzilmalar hukmron elita sinfining paydo bo'lishini ko'rdi.Ushbu ijtimoiy o'zgarishlarda Mesopotamiyadagi eng nufuzli markazlardan ikkitasi Uruk va Tepe Gawra muhim rol o'ynadi.Ular yozuv va davlat kontseptsiyasining bosqichma-bosqich rivojlanishida muhim rol o'ynagan.Tarixdan oldingi madaniyatlardan yozib olingan tarix cho'qqisiga o'tish insoniyat tsivilizatsiyasining muhim davri bo'lib, keyingi tarixiy davrlarga asos soladi.