د تایوان تاریخ

ضمیمه

کرکټرونه

فوټ نوټونه

حوالې


Play button

6000 BCE - 2023

د تایوان تاریخ



د تایوان تاریخ لسګونه زره کاله اوږد دی، [1] د انسانانو د استوګنې د لومړنیو شواهدو او د 3000 BCE په شاوخوا کې د کرهنیز کلتور د راڅرګندیدو سره پیل شوی، چې د نن ورځې د تایوان اصلي خلکو پلرونو ته منسوب شوی.[2] ټاپو د 13 پیړۍ په وروستیو کې دهان چینایانو سره اړیکه ولیدله او په 17 پیړۍ کې وروسته میشته شول.د اروپا اکتشاف د دې لامل شو چې ټاپو د پرتګالي لخوا د فارموسا په نوم ونومول شي، د هالنډیانو په سویل اوهسپانوي شمال کې استعمار.د اروپا شتون د هاکلو او هاکا چینایي مهاجرینو د راتګ سره تعقیب شو.په 1662 کې، کوکسینګا هالنډ ته ماتې ورکړه، یوه کلا یې جوړه کړه چې وروسته بیا په 1683 کې د کینګ سلطنت لخوا یوځای شوه. د کینګ واکمنۍ لاندې، د تایوان نفوس د چین له اصلي خاورې څخه د مهاجرت له امله زیات شو او په عمده توګه د هان چینایي شو.په 1895 کې ، وروسته له هغه چې کینګ د چین - جاپان لومړۍ جګړه له لاسه ورکړه ، تایوان او پینګوجاپان ته وسپارل شول.د جاپاني واکمنۍ لاندې، تایوان صنعتي وده وکړه، د وریجو او بورې یو مهم صادرونکی شو.دا د دوهم چین-جاپان جنګ په جریان کې د ستراتیژیک اډې په توګه هم کار کاوه ، د دوهم نړیوال جنګ په جریان کې د چین او نورو سیمو یرغلونو ته لاره هواره کړه.له جګړې وروسته، په 1945 کې، تایوان د دویمې نړیوالې جګړې له پای ته رسیدو وروسته د کومینتانګ (KMT) په مشرۍ د چین جمهوریت (ROC) تر کنټرول لاندې راغی.په هرصورت، د ROC د کنټرول مشروعیت او ماهیت، د حاکمیت لیږد په شمول، د بحث موضوع پاتې ده.[3]په 1949 کې، ROC، د چین په کورنۍ جګړه کې د چین اصلي خاوره له لاسه ورکړه، تایوان ته شاته شوه، چیرته چې چیانګ کای شیک مارشل قانون اعلان کړ او KMT یو واحد ګوند جوړ کړ.دا څلور لسیزې دوام وکړ تر هغه چې په 1980 لسیزه کې دیموکراتیک اصلاحات رامنځته شول، چې په 1996 کې د لومړي ځل لپاره د ولسمشریزو ټاکنو په پایله کې پای ته ورسید. د جګړې وروسته کلونو کې، تایوان د پام وړ صنعتي او اقتصادي پرمختګ شاهد و، چې په مشهوره توګه د "تایوان معجزه" په نوم یادیږي. یو له "څلور اسیایي پړانګانو" څخه.
HistoryMaps Shop

دوکان ته ورشه

Play button
3000 BCE Jan 1

د تایوان لومړنی انسانان

Taiwan
د پلیسټوسین په وروستیو کې، د بحر کچه د پام وړ ټیټه وه، کوم چې د تایوان تنګي فرش د ځمکې د پل په توګه ښکاره کړ.د تائیوان او پینګو ټاپوګانو ترمنځ د پام وړ فقراتي فوسیلونه کشف شوي، په ځانګړې توګه د ژامې هډوکي [چې] د هومو جینس د نامعلوم ډول پورې اړه لري، اټکل کیږي چې د 450,000 او 190,000 کلونو ترمنځ وي.[5] په تایوان کې عصري بشري شواهد د 20,000 او 30,000 کلونو تر منځ تاریخ لري، [1] چې تر ټولو زاړه اثار د پیلیولیتیک چانګبین کلتور څخه د تیږو وسیلو څخه دي.دا کلتور تر 5,000 کاله وړاندې موجود و، [6] لکه څنګه چې په ایلوانبي کې د سایټونو لخوا ثبوت شوی.برسېره پر دې، د لمر د سپوږمۍ جهيل څخه د خاورو تحلیل ښیي چې د سلیش او سوځولو کرنه 11,000 کاله دمخه پیل شوې وه، 4,200 کاله دمخه د وریجو د کښت په زیاتوالي سره پای ته ورسیده.[7] لکه څنګه چې هولوسین 10,000 کاله دمخه پیل شو، د سمندر سطحه لوړه شوه، د تایوان تنګی یې جوړ کړ او تایوان یې له اصلي ځمکې څخه جلا کړ.[۴]تقریبا په 3,000 BCE کې، د نیولیتیک دپینکینګ کلتور راڅرګند شو، د تایوان د ساحل شاوخوا په چټکۍ سره خپور شو.دا کلتور د وریژو او جوار کرلو او د ډبرو د پالش شویو وسیلو لخوا توپیر شوی، مګر په ډیره اندازه په سمندري سرچینو پورې اړه لري.دا په پراخه کچه باور لري چې د ډاپینکینګ کلتور تایوان ته د اوسني تایوان د ابروجینانو د پلرونو لخوا معرفي شوی و ، کوم چې د آسټرونیا په لومړیو ژبو خبرې کولې.[2] د دې خلکو اولادونه د تایوان څخه د سویل ختیځ آسیا، آرام سمندر او د هند سمندر مختلفو سیمو ته مهاجر شوي.د پام وړ، د مالیو - پولینیشیایي ژبې، چې اوس په پراخه سیمو کې ویل کیږي، د آسترونیسیایي کورنۍ یوازې یوه څانګه جوړوي، پاتې څانګې یوازې په تایوان کې دي.[۸] سربیره پردې، د فیلیپین ټاپوګانو سره تجارت د BCE د دوهم زریزې له پیل څخه پیل شو، د فیلیپین جیډ کلتور کې د تایوان جیډ کارول شامل کړل.[9] ډیری کلتورونه د داپینکینګ څخه بریالي شوي، د نیاوسونګ په څیر کلتورونو کې د اوسپنې په معرفي کولو سره، [10] او شاوخوا 400 عیسوي پورې، ځایی بلومیرونو د اوسپنې تولید کړی، دا ټیکنالوژي ممکن د فیلیپین څخه ترلاسه شوې وي.[11]
1292 Jan 1

هان چین له تایوان سره تماس نیسي

Taiwan
دیوان کورنۍ (1271-1368) په جریان کې، هان چینایي د تایوان سپړنه پیل کړه.[12] د یوان امپراتور، قبلای خان، په 1292 کې د ریوکیو سلطنت ته چارواکي واستول ترڅو د یوان واکمني ثابته کړي، مګر دوی په غلطۍ سره تایوان ته ننوتل.د یوې شخړې وروسته چې په پایله کې یې درې سرتیري ووژل شول، دوی سمدستي د چین کوانژو ته راستانه شول.وانګ دیوان په ۱۳۴۹ کال کې له تایوان څخه لیدنه وکړه او ویې لیدل چې اوسیدونکي یې له پینګو څخه جلا دودونه لري.هغه د نورو چینایي اوسیدونکو یادونه ونه کړه مګر د لیوکیو او پیشی په نوم سیمو کې د ژوند مختلف طرزونه روښانه کړل.[13] د ژیجیانګ څخه د چوهو لوښو کشف دا په ګوته کوي چې چینایي سوداګرو په 1340 لسیزه کې تایوان ته تللی و.[14]
د تایوان لومړی لیکل شوی حساب
د تایوان اصلي قومونه ©HistoryMaps
1349 Jan 1

د تایوان لومړی لیکل شوی حساب

Taiwan
په 1349 کې، وانګ دیوان تایوان ته د خپل سفر مستند کړی، [15] په ټاپو کې د چینایي میشته ځایونو نشتوالی، مګر په پینګو کې د دوی شتون.[16] هغه د تایوان مختلفې سیمې د لیوکیو او پیشی په توګه توپیر کړې.لیوکیو د پراخو ځنګلونو او غرونو د ځمکې په توګه تشریح شوی چې د پینګو په پرتله ګرم اقلیم لري.د دې اوسیدونکو ځانګړي دودونه درلودل، د ټرانسپورټ لپاره په بیړیو تکیه کوله، رنګارنګ جامې یې اغوستي، او د سمندر له اوبو څخه مالګه او د ګنی څخه شراب اخیستل.دوی د دښمنانو په وړاندې د کینبالیزم تمرین کاوه او مختلف محلي محصولات او سوداګریز توکي درلودل.[17] له بلې خوا، پیشي، چې ختیځ ته موقعیت لري، د غرنۍ خاورې او محدودې کرنې له امله ځانګړتیا وه.د دې اوسیدونکو جلا جلا ټاټوګانې درلودې، ویښتان یې په توفټونو کې اغوستي، او په چاپو او تښتونو کې ښکیل وو.[18] تاریخ لیکونکي ایفرین بی اسورینا دا په ګوته کړه چې د تایوان د پیشي خلک او د فیلیپین ویزایان نږدې سره تړاو لري، ځکه چې ویسایان په چین باندې د برید دمخه تایوان ته تللي و.[۱۹]
د تایوان لومړنۍ سوداګرۍ او د سمندري غلو دوره
د وکو مینګ ضد سرتیري توره او ډالونه لري. ©Anonymous
1550 Jan 1

د تایوان لومړنۍ سوداګرۍ او د سمندري غلو دوره

Taiwan
د شپاړسمې پیړۍ په پیل کې،د چینایي کب نیونکو، سوداګرو او سمندري غلو په شمیر کې د پام وړ زیاتوالی راغلی چې د تایوان سویل لویدیځې برخې ته تلل.د فوجیان ځینې سوداګر حتی په فارموسان ژبه هم روان وو.لکه څنګه چې پیړۍ پرمختګ وکړ، تایوان د چینایي سوداګرو او سمندري غلو لپاره یو ستراتیژیک نقطه وګرځید چې د مینګ واک څخه تښتي، په ټاپو کې ځینې لنډې استوګنې جوړې کړي.په دې دوره کې د تایوان د راجع کولو لپاره د ژیاوډونګ داو او داهوی ګو په څیر نومونه کارول شوي، "تایوان" د تایوان قوم څخه اخیستل شوی.د پام وړ سمندري غلو لکه لین داوقیان او لین فنګ هم د سیمه ایزو ډلو او مینګ سمندري ځواکونو له مخالفت سره مخ کیدو دمخه تایوان د لنډمهاله اډې په توګه کارولی.په 1593 کې، د مینګ چارواکو په رسمي توګه په شمالي تایوان کې د چینایي جنکونو لپاره د سوداګرۍ لپاره د جواز په صادرولو سره په رسمي توګه د موجوده غیرقانوني سوداګرۍ اعتراف پیل کړ.[20]چینایي سوداګرو په پیل کې د شمالي تایوان له اصلي خلکو سره د ډبرو سکرو، سلفر، سرو زرو او حیواناتو په بدل کې د اوسپنې او ټوکر تجارت کاوه.خو د وخت په تېرېدو سره د تايوان سوېل لوېديځه سيمه د چينايي سوداګرو د توجه او د کبانو د ډېروالي له امله د عمده پاملرنې مرکز ګرځېدلی دی.وروستی په ځانګړې توګه ګټور و، ځکه چې دوی د پام وړ ګټې لپارهجاپانیانو ته وپلورل شول.دا تجارت د [1567] څخه وروسته وده وکړه، د چینایانو لپاره د غیر مستقیمې لارې په توګه کار کاوه ترڅو د بندیز سره سره د چین-جاپان تجارت کې ښکیل شي.په 1603 کې، چن دی تایوان ته د ووکو سمندري غلو سره د مبارزې لپاره د یوه کمپاین مشري وکړه، [20] چې په ترڅ کې یې هغه د "ډونګ فانجي" (د ختیځ بربریانو حساب) کې د ځایی ځایی قومونو او د هغوی د ژوند طرزالعمل سره مخ شو او مستند کړ.
په تایوان کې لومړی اروپایان
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1582 Jan 1

په تایوان کې لومړی اروپایان

Tainan, Taiwan
پرتګالي سیلانیانو چې په 1544 کې د تایوان څخه تیریدل، لومړی د کښتۍ په نښه کې د اله فارموسا ټاپو نوم لیکلی و، چې معنی یې "ښکلی ټاپو" دی.په 1582 کې، د پرتګالي کښتۍ ډوبه ژغورونکو لس اونۍ (45 ورځې) د ملاریا او ابوریجن سره په مبارزه کې تیرې کړې مخکې لدې چې په بیړۍ کې مکاو ته راستون شي.
1603 Jan 1

د ختیځ بربریانو حساب

Taiwan
د 17 پیړۍ په لومړیو کې، چن دی تایوان ته دووکو سمندري غلو په وړاندې د سفر په ترڅ کې لیدنه وکړه.[21] د جګړې په تعقیب، د وویو جنرال شین سمندري قزاقانو ته ماتې ورکړه، او د سیمې مشر دامیلا په مننه کې ډالۍ وړاندې کړې.[۲۲] چن په دانګفانجي (د ختیځو بربریانو حساب) کې خپلې مشاهدې په دقت سره مستند کړې، [۲۳] د تایوان د اصلي اوسیدونکو او د هغوی د ژوند طریقې په اړه بصیرت وړاندې کوي.چن د تایوان په بیلا بیلو سیمو لکه وانګ ګانګ، دیوان او یاوګینګ کې میشت ځایي خلک چې د ختیځ بربریانو په نوم پیژندل کیږي تشریح کړل.دا ټولنې، چې د 500 څخه تر 1000 پورې کسان دي، د مرکزي مشرتابه نشتوالی، ډیری وختونه د ډیرو اولادونو سره د فرد درناوی او پیروي کوي.اوسیدونکي ورزشکار او ګړندي وو ، د آس په څیر سرعت کې د پراخه فاصلو د چلولو وړ و.دوی شخړې د توافق سره د جګړې له لارې هوارې کړې، د سر ښکار تمرین، [24] او د عام اعدام له لارې د غلو سره معامله وکړه.[25]د سیمې اقلیم ګرم و، چې ځایی خلک یې لږې جامې اغوستې.نارینه لنډ ویښتان او غوږونه سوري کوي، پداسې حال کې چې میرمنو خپل ویښتان اوږد ساتلي او غاښونه یې سینګار کول.د پام وړ، ښځې سختې او لومړنۍ ډوډۍ ګټونکي وې، پداسې حال کې چې نارینه بې کاره وو.[۲۵] ځايي خلکو د رسمي تقویم سیسټم نه درلود، چې په پایله کې دوی د وخت او عمر تعقیب له لاسه ورکوي.[۲۴]د دوی کورونه د بانس او ​​خار څخه جوړ شوي، په سیمه کې ډیر مواد.قبایلي ټولنو د ناواده شویو نارینه وو لپاره یو "ګډ کور" درلود، کوم چې د خبرو اترو لپاره د ناستې ځای په توګه هم کار کاوه.د واده دودونه بې ساري وو؛د ملګري په ټاکلو کې، یو هلک به د خوښې وړ نجلۍ ته د عقیق مالګې ډالۍ کړي.د ډالۍ منل به د موسیقۍ د محاکمې لامل شي، وروسته له واده وروسته هلک د نجلۍ د کورنۍ سره حرکت کوي، یو دلیل چې لوڼې یې ډیرې خوښې وې.د کرنې له پلوه، اصلي خلکو د سلیش او سوځولو کرنه تمرین کوله.دوی د سویا لوبیا، دال او تل په څیر فصلونه کرل، او د خوږو کچالو، لیمو او شکر په ګډون د مختلفو سبزیجاتو او میوو څخه خوند اخیستل.د دوی وریجې د خوند او اوږدوالي له پلوه د هغه څه په پرتله چې چین ورسره آشنا و غوره بیان شوي.په ضیافتونو کې د وریجو او بوټو څخه جوړ شوي شراب څښل شامل وو ، د سندرې او نڅا سره.[۲۶] د دوی په خوړو کې د هرن او خنزیر غوښې شاملې وې خو د چرګ غوښه نه وه، [۲۷] او دوی د بانس او ​​اوسپنې له نېزو څخه په ښکار بوخت وو.په زړه پورې خبره، سره له دې چې د ټاپو اوسیدونکي دي، دوی بحر ته نه ځي، د دوی کب نیولو کوچنیو سیندونو ته محدودوي.په تاریخي لحاظ، د یونګ د دورې په جریان کې، مشهور سپړونکي ژینګ هو هڅه وکړه چې له دغو اصلي قومونو سره اړیکه ټینګه کړي، مګر دوی بې برخې پاتې شول.په 1560 لسیزه کې، د ووکو سمندري غلو له بریدونو وروسته، اصلي قومونو له چین سره تعامل پیل کړ.د بېلا بېلو بندرونو څخه د چين سوداګرو سوداګريزې اړيکې ټينګې کړې، د هرن د محصولاتو لپاره د توکو تبادله وکړه.ځایی خلکو د چینایي جامو په څیر توکي قیمتي ساتلي ، یوازې د سوداګرۍ تعامل پرمهال یې اغوستي.چن، د دوی د ژوند طرز منعکس کړ، د دوی سادگي او قناعت یې ستاینه وکړه.
په تایوان د توکوګاوا شوګونیټ برید
د جاپاني سور مهر کښتۍ ©Anonymous
1616 Jan 1

په تایوان د توکوګاوا شوګونیټ برید

Nagasaki, Japan
په 1616 کې، مریاما توان د توکوګاوا شوګونیټ لخوا لارښوونه وشوه چې تایوان اشغال کړي.[28] دا په 1609 کې د اریما هارونوبو لخوا د لومړي اکتشاف ماموریت تعقیب شو. موخه یې دا وه چې دچین څخه د ورېښمو مستقیم اکمالاتو لپاره یوه اډه جوړه کړي ، [29] د دې پرځای چې دا د پرتګالي تر کنټرول لاندې ماکاو یاهسپانوي تر کنټرول لاندې مانیلا څخه تحویل کړي. .مریاما د خپل یو زوی تر قوماندې لاندې ۱۳ بېړۍ او شاوخوا ۴۰۰۰ کسان درلودل.دوی د ۱۶۱۶ کال د مې په ۱۵ مه ناګاساکي پرېښودل، خو د یرغل هڅه یې له ناکامۍ سره مخ شوه.یو طوفان بیړۍ خپره کړه او د یرغل هڅې یې ژر پای ته ورسولې.د ریوکیو شو نی پاچا مینګ چین ته خبرداری ورکړی و چې د جاپان د دې ټاپو د نیولو او له چین سره د سوداګریزې اډې په توګه کار واخلي، [۲۹] خو په هر حالت [کې] یوازې یوه کښتۍ دې ټاپو ته رسېدلې وه او هغه وه. د سیمه ییزو ځواکونو لخوا په شا وتمبول شول.واحد کښتۍ په فارموسان کریک کې وویشتل شوه او د هغې ټولې عملې د نیول کیدو څخه مخنیوي لپاره ځان وژنه وکړه ("سیپوکو").[۲۸] څو کښتیو د چین د سواحلو د لوټلو لپاره ځانونه وګرځول او راپور یې ورکړ چې "تر 1,200 څخه ډیر چینایان یې وژلي، او ټول پوټکي یا کبان یې چې دوی ورسره لیدلي دي، خلک یې په بیړۍ کې وغورځول".[۳۱]
1624 - 1668
هالنډي او هسپانوي استعمارornament
هالنډي فورموسا
د هالنډ د ختیځ هند شرکت ©Anonymous
1624 Jan 2 - 1662

هالنډي فورموسا

Tainan, Taiwan
د 1624 څخه تر 1662 پورې او بیا له 1664 څخه تر 1668 پورې، د تایوان ټاپو چې ډیری وختونه د فورموسا په نوم یادیږي، د هالنډ جمهوریت تر استعمار لاندې و.د کشف د دورې په جریان کې، د هالنډ ختیځ هند شرکت په فارموسا کې خپله اډه جوړه کړه ترڅو د ګاونډیو سیمو لکهچین کې د مینګ امپراتورۍ او پهجاپان کې د توکوګاوا شوګونیټ سره سوداګرۍ اسانه کړي.سربیره پردې، دوی موخه دا وه چې په ختیځ آسیا کې د پرتګالي اوهسپانوي سوداګرۍ او استعماري هڅو سره مبارزه وکړي.په هرصورت، هالنډ د مقاومت سره مخ شو او باید د دواړو اصلي خلکو او د هان چینایي میشتو خلکو لخوا پاڅونونه ودرول شي.لکه څنګه چې په 17 پیړۍ کې د کینګ کورنۍ راڅرګنده شوه، د هالنډ ختیځ هند شرکت د سوداګرۍ لارو ته د غیر محدود لاسرسي په بدل کې خپل وفاداري له مینګ څخه کینګ ته واړوله.دا استعماري فصل په 1662 کې د کوکسینګا ځواکونو وروسته له هغه پای ته ورسید چې د زیلانډیا قلعه یې محاصره کړه، چې د هالنډ د شړلو او د مینګ وفادار، د تونګنینګ د کینګ ضد سلطنت رامینځته کولو المل شو.
هسپانوي فورموسا
هسپانوي فورموسا ©Andrew Howat
1626 Jan 1 - 1642

هسپانوي فورموسا

Keelung, Taiwan
هسپانوي فارموسا د هسپانوي امپراتورۍ یوه مستعمره وه چې د 1626 څخه تر 1642 پورې په شمالي تایوان کې موقعیت لري. د هالنډ د لاسوهنې څخه د فیلیپین سره د سیمه ایز تجارت د خوندي کولو لپاره تاسیس شوی، دا په مانیلا کې میشته د هسپانوي ختیځ انډیز برخه وه.په هرصورت، د کالونی اهمیت کم شو، او په مانیلا کې هسپانوي چارواکو د هغې په دفاع کې نوره پانګونه نه کوله.د 17 کلونو وروسته، هالنډیانو د هسپانوي وروستۍ کلا محاصره کړه او ونیوله، د تایوان لویه برخه یې کنټرول ترلاسه کړ.دا سیمه په پای کې د اتیا کلنې جګړې په جریان کې د هالنډ جمهوریت ته وسپارل شوه.
په تایوان کې پیل شو
په تایوان کې د هاکا ښځه. ©HistoryMaps
1630 Jan 1

په تایوان کې پیل شو

Taoyuan, Taiwan
هاکا د دریمې پیړۍ د میلاد په شاوخوا کې د شمالي مرکزيچین په هونان او شانتونګ ولایتونو کې ژوند کاوه.بیا دوی مجبور شول چې د یانګزي سیند سویل ته لاړ شي ترڅو له شمال څخه د کوچیانو د یرغلګرو ډلو څخه وتښتي.دوی په پای کې په کیانګسي، فوکین، کوانګټونګ، کوانګسي او هاینان کې میشت شول.دوی د اصلي خلکو لخوا "اجنبیان" بلل شوي.تایوان ته د هاکا لومړی وتل د 1630 په شاوخوا کې هغه وخت رامینځته شو کله چې سختې قحطۍ اصلي ټاټوبي ځپلې.[33] د هكس د راتګ په وخت كې د هوكلوس تر ټولو ښه ځمكه نيولې وه او ښارونه لا پخوا جوړ شوي وو.برسېره پر دې، دواړو خلکو په مختلفو ژبو خبرې کولې."اجنبیان" د هوکلو په ټولنو کې د ځای موندلو لپاره ستونزمن وم.ډیری هکا کلیوالو سیمو ته لیږدول شوي، چیرته چې دوی لږې ځمکې کرلې.د هاکا اکثریت اوس هم په داسې کرنیزو هیوادونو کې ژوند کوي لکه تاو یوان، سینچو، میاولي او پینګ تونګ.هغه کسان چې په چای، هوالین او تایتونګ کې د جاپاني نیواک په وخت کې له نورو سیمو څخه هلته مهاجر شول.تایوان ته د هاکا دوهم مهاجرت په 1662 کې یوازې په کلونو کې و ، کله چې د مینګ محکمې یو جنرال چینګ چینګ کانګ او په لویدیځ کې د کوکسینګا په نوم پیژندل شوی و ، هالنډیان له ټاپو څخه وشړل.ځینې ​​تاریخپوهان ادعا کوي چې چانګ، د اموۍ اصلي ټاټوبی، هاکا و.په دې توګه هاکا یو ځل بیا "اجنبیان" شول، ځکه چې ډیری هغه کسان چې تایوان ته مهاجر شوي د 16 پیړۍ وروسته راغلل.
د Liaoluo خلیج جګړه
©Anonymous
1633 Jul 7 - Oct 19

د Liaoluo خلیج جګړه

Fujian, China
په 17 پیړۍ کې، د چین ساحل سمندري تجارت کې زیاتوالی تجربه کړ، مګر کمزوری مینګ سمندري سمندري قزاقانو ته اجازه ورکړه چې دا تجارت کنټرول کړي.د سمندري غلو مشهور مشر ژینګ ژیلونګ د اروپایی ټیکنالوژۍ په کارولو سره د فوجیان ساحل تسلط درلود.په 1628 کې، د کمیدو مینګ کورنۍ پریکړه وکړه چې هغه استخدام کړي.په عین حال کې، هالنډ ، پهچین کې د آزاد تجارت په موخه، په پیل کې په پیسکاډورس کې موقعیت جوړ کړ.په هرصورت، د مینګ لخوا د ماتې وروسته، دوی تایوان ته لاړل.ژینګ، اوس د مینګ اډمیرل دی، د سمندري غلو سره د مبارزې لپاره د تایوان د هالنډ والي هانس پوتمان سره ملګرتیا وکړه.بیا هم، د ژینګ لخوا د نه پوره شوي سوداګریزو ژمنو په اړه تاوتریخوالی رامینځته شو، چې په 1633 کې د ژینګ په اډه باندې د هالنډي ناڅاپي برید پایله وه.د ژینګ بیړۍ، د اروپایی ډیزاین لخوا خورا اغیزمنه شوې، د هالنډ د برید له امله د دوی د متحدینو په فکر کې ونیول شوه.د بیړۍ ډیری برخه ویجاړه شوې، یوازې څو کارګران په کې سپاره وو، چې د پیښې له ځایه وتښتیدل.د دې برید وروسته، هالنډ په سمندر کې تسلط وکړ، کلي یې لوټ کړل او کښتۍ یې ونیول.دوی حتی د سمندري غلو ایتلاف جوړ کړ.په هرصورت، د دوی تیریدونکي تاکتیکونو ژینګ د خپلو سیاسي مخالفینو سره متحد کړ.د غچ اخیستنې لپاره چمتووالی، ژینګ خپله بیړۍ بیا جوړه کړه او د ځنډولو تاکتیکونو په کارولو سره، د برید لپاره مناسب فرصت ته په تمه و.د 1633 کال د اکتوبر په میاشت کې، په لیاوولو خلیج کې یوه لویه پیمانه سمندري جګړه پیل شوه.د مینګ بیړۍ، د اور وژنې په کارولو سره، هالنډ ته د پام وړ زیان رسولی.د وروستي کښتۍ غوره ټیکنالوژۍ ځینې ته اجازه ورکړه چې وتښتي، مګر عمومي بریا مینګ ته لاړه.په لیاوولو خلیج کې د مینګ بریا د تایوان په تنګي کې د چین واک بیرته ټینګ کړ، چې هالنډیانو د چین په ساحل کې د سمندري غلو مخه ونیوله.پداسې حال کې چې هالنډ باور درلود چې دوی خپل ځواک ښودلی، مینګ احساس وکړ چې دوی د پام وړ بریا ترلاسه کړې.د ژینګ زیلونګ موقف د جګړې وروسته لوړ شو، او هغه د خپل نفوذ څخه کار واخیست ترڅو هالنډیانو ته هغه سوداګریز امتیازات ورکړي چې دوی یې غوښتل.د پایلې په توګه، په داسې حال کې چې ژینګ د 1633 په برید کې له لاسه ورکړې د اروپا سټایل شوي کښتۍ بیا رغول غوره نه کړل، هغه په ​​بهر کې د چینایي سوداګرۍ واک پیاوړی کړ، په چین کې یو له شتمنو اشخاصو څخه شو.
د هالنډ د ارامتیا کمپاین
رابرټ جونیس، د Mattau د سفر یو له مشرانو څخه ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1635 Jan 1 - 1636 Feb

د هالنډ د ارامتیا کمپاین

Tainan, Taiwan
په 1630 لسیزه کې، د هالنډ ختیځ هند شرکت (VOC) موخه دا وه چې د تایوان په سویل لویدیځ کې خپل کنټرول پراخ کړي، چیرته چې دوی په تایوان کې پښې ټینګې کړې، مګر د ځایی اصلي کلیو له مقاومت سره مخ شول.د ماتو کلي په ځانګړې توګه دښمني وه، په 1629 کې یې شپیته هالنډي پوځیان په نښه کړل او ووژل. په 1635 کې، وروسته له دې چې د باتاویا څخه کمکونه ترلاسه کړل، هالنډیانو د دې کلیو په وړاندې کمپاین پیل کړ.د هالنډي پوځ قوي ښودنه د دې لامل شوه چې د کلیدي کلیو لکه ماتاو او سولنګ ګړندۍ تابع شي.د دې شاهدي، د شاوخوا شاوخوا کلیو په داوطلبانه توګه د هالنډ سره د سولې په لټه کې دي، د جګړې په وړاندې تسلیمیدو ته ترجیح ورکوي.په سویل لویدیز کې د هالنډي واکمنۍ پیاوړې کول د کالوني راتلونکي بریالیتوبونو ته لاره هواره کړه.نوي ترلاسه شوي سیمې د هرن په سوداګرۍ کې فرصتونه خلاص کړل، کوم چې د هالنډ لپاره خورا ګټور و.برسیره پردې، حاصلخیزې ځمکې چینایي کارګران جذب کړل، کوم چې د دوی د کرلو لپاره راوړل شوي.متحدین اصلي کلي نه یوازې سوداګریز شریکان شول بلکې په مختلفو شخړو کې د هالنډ سره د مرستې لپاره جنګیالي هم چمتو کړل.برسېره پردې، باثباته سیمې هالنډي مشنریانو ته اجازه ورکړه چې خپل مذهبي عقیدې خپروي، د کالونی بنسټ یې نور هم جوړ کړ.د نسبي ثبات دا دوره کله ناکله د پوهانو او تاریخ پوهانو لخوا د Pax Hollandica (د هالنډي سولې) په نوم یادیږي، د Pax Romana سره موازي انځوروي.[۳۹]
1652 Sep 7 - Sep 11

Guo Huaiyi بغاوت

Tainan, Taiwan
د 17 پیړۍ په مینځ کې، هالنډ په لویه کچههان چینایي کډوال تایوان ته هڅول، په عمده توګه د سویلي فوجیان څخه.دا مهاجرین، په عمده توګه ځوان واحد نارینه، په ټاپو کې میشته کیدو ته زړه نازړه وو، کوم چې د سیلانیانو او سپړونکو ترمنځ یو خطرناک شهرت ترلاسه کړی و.د وریجو د بیو د لوړیدو، د هالنډ د ظالمانه مالیاتو او فاسدو چارواکو له امله تاوتریخوالی زیات شو، چې د 1652 کال د ګوو هوای بغاوت پای ته ورسید. دا بغاوت د دې عواملو مستقیم غبرګون و او د هالنډ لخوا په وحشیانه توګه وځپل شو او 25٪ یاغیان ووژل شول. په لنډه موده کې[۳۲]د 1640 لسیزې په وروستیو کې، د نفوس وده، د هالنډ لخوا لګول شوي مالیاتو، او محدودیتونو په شمول بیلابیل ننګونې د چینایي میشته کونکو ترمنځ د لا ناخوښۍ لامل شوې.په 1643 کې، د کنوانګ په نوم سمندري غلو په اصلي کلیو بریدونه پیل کړل، سیمه یې نوره هم بې ثباته کړه.هغه بالاخره د خلکو لخوا ونیول شو او د اعدام لپاره هالنډ ته وسپارل شو.په هرصورت، د هغه میراث دوام درلود کله چې یو سند وموندل شو چې چینایان د هالنډ په وړاندې بغاوت ته هڅوي.په 1652 کې د ګوو هوای په مشرۍ بغاوت د چین د بزګرانو لوی لښکر ولیدل چې په ساکام برید کوي.د دوی د شمیر سره سره، دوی د هالنډ د اور وژنې ځواک او اصلي جنګیالیو سره یوځای شوي.وروسته د چینایي یاغیانو د پام وړ قتل عام شاهد و، چې په زرګونو خپل ژوند له لاسه ورکړ.د بغاوت وروسته، تایوان د خپل کلیوالي کارګر ځواک له لاسه ورکولو له امله د کرهنیز بحران سره مخ شو، ځکه چې ډیری یاغیان بزګران وو.په 1653 کې ورپسې حاصلات د کارګرانو د کمښت له امله د پام وړ ضعیف وو.په هرصورت، د اصلي ځمکې د ناکراریو له امله تایوان ته د ډیرو چینایانو مهاجرت په راتلونکي کال کې د لږې کرنې بیا رغونې لامل شو.د چینایانو او هالنډ ترمنځ اړیکې نورې هم خرابې شوې، هالنډیانو ځانونه د چینایي پراختیا په وړاندې د اصلي ځمکو د ساتونکو په توګه ځای په ځای کړل.په دې موده کې د چین ضد احساساتو د زیاتوالي شاهد هم و، او د سیمې اوسیدونکو ته مشوره ورکول کیږي چې له چینایي میشتو خلکو څخه فاصله وساتي.د پام وړ بغاوت سره سره، هالنډ لږ تر لږه نظامي چمتووالی نیولی، په دې حقیقت تکیه کوي چې ډیری شتمن چینایان دوی ته وفادار پاتې شوي.
په تایوان کې د هالنډي نفوذ پای
د فورټ زیلینډیا تسلیمول. ©Jan van Baden
1661 Mar 30 - 1662 Feb 1

په تایوان کې د هالنډي نفوذ پای

Fort Zeelandia, Guosheng Road,
د فورټ زیلانډیا (1661-1662) محاصره د تایوان په تاریخ کې یوه مهمه شیبه په نښه کړه، د هالنډ د ختیځ هند شرکت واکمني پای ته ورسیده او د تونګنینګ واکمنۍ یې پیل کړه.هالنډیانو خپل شتون په تایوان کې تاسیس کړی و، په ځانګړې توګه په فورټ زیلینډیا او فورټ پروینتیا کې.په هرصورت، د 1660 لسیزې په مینځ کې، کوکسینګا، د مینګ وفادار، د تایوان ستراتیژیک اهمیت ولید.د یوه منحرف څخه د مفصلې پوهې سره او د یوې قوي بیړۍ او اردو درلودو سره ، کوکسینګا یرغل پیل کړ.د ابتدايي مقاومت سره سره، هالنډیان له مینځه وړل شوي او له مینځه وړل شوي.د اوږدې محاصرې وروسته، د اکمالاتو کمیدل، او د تقویت لپاره هیڅ امید نه درلود، هالنډ، د والي فریډریک کوییټ په مشرۍ، د زیلانډیا قلعه کوکسینګ ته تسلیم کړه.دواړو خواوو د جګړې پر مهال له وحشیانه تاکتیکونو کار واخیست.چینایانو ډیری هالنډي بندیان ونیول، او د ناکامو خبرو اترو هڅو وروسته، دوی د مشنری انتونیوس هامبروک په ګډون ډیری اعدام کړل.هالنډي ښځې او ماشومان غلامان شول، ځینې ښځې مجبورې وې چې کنځلې وکړي.هالنډیانو هم د تایوان د سیمه ایزو ټولنو سره جنجالونه درلودل، کوم چې په مختلفو وختونو کې د هالنډ او چینایانو سره ملګري وو.د محاصرې په تعقیب، هالنډ هڅه وکړه چې خپلې ورکې شوې سیمې بیرته ترلاسه کړي مګر د دوامداره ننګونو سره مخ وو.دوی د ژینګ ځواکونو په وړاندې د کینګ کورنۍ سره یو اتحاد جوړ کړ، چې په پایله کې یې بې ساري سمندري جنګونه پیل شول.په 1668 کې، د اصلي مقاومت او ستراتیژیکو ننګونو هالنډیان دې ته اړ کړل چې په کیلونګ کې خپل وروستی مرکز پریږدي، چې له تایوان څخه د دوی بشپړ وتلو نښه کوي.په هرصورت، د هالنډ او کوکسینګا د جانشینانو ترمنځ سمندري نښتې دوام درلود، چې هالنډ د نورو ماتې سره مخ شو.
Play button
1661 Jun 14 - 1683

د تونګنینګ سلطنت

Tainan, Taiwan
د تونګنینګ سلطنت یو سلطنتي سمندري دولت و چې له 1661 څخه تر 1683 پورې یې د سویل لویدیز تایوان او پینګو ټاپوګانو ځینې برخې اداره کړې. دا د کوکسینګا (ژینګ چینګګونګ) لخوا تاسیس شوی و چې د تایوان د کنټرول له ترلاسه کولو وروسته یې د زیلانډیا نوم انپینګ او پروینتیا په چکان بدل کړ [۴۰] د هالنډ څخهد 1662 کال د می په 29، چکان نوم د "مینګ ختیځ پلازمینې" (ډونګدو مینګجینګ) ته بدل شو.وروسته "ختیځ پلازمینه" (ډونګډو) د ډونګنینګ (ټونګنینګ) په نوم بدل شو، چې معنی یې "ختیځ ارامتیا،" [41]د تایوان په تاریخ کې د لومړي دولت په توګه پیژندل شوی چې په عمده توګه هان توکم دی ، د دې سمندري نفوذ د چین په دواړو بحرونو کې د لویو سمندري لارو په اوږدو کې پراخه شوی ، لهجاپان څخه سویل ختیځ آسیا ته سوداګریزې اړیکې لري.دغه سلطنت د مينګ امپراتورۍ د وفادارانو د اډې په توګه کار کاوه، چېد چين په اصلي خاوره کې د چينګ امپراتورۍ لخوا نسکوره شوې وه.د خپلې واکمنۍ پر مهال، تایوان د ژینګ کورنۍ په توګه د سینیک کولو تجربه وکړه چې موخه یې د کینګ په وړاندې د دوی مقاومت پیاوړی کول وو.سلطنت په 1683 کې د کینګ سلطنت سره یوځای کیدو پورې شتون درلود.
سینیکیزیشن
ژینګ جینګ ©HistoryMaps
1665 Jan 1

سینیکیزیشن

Taiwan
ژینګ جینګ په تایوان کې د مینګ حکومت میراث ته دوام ورکړ او د مینګ وفادارانو ملاتړ یې ترلاسه کړ.د هغه اداره، چې د هغه د کورنۍ او افسرانو لخوا رهبري کیږي، په کرنې او زیربناوو پراختیا تمرکز کوي.په 1666 کې، تایوان د غنمو د حاصلاتو له پلوه په ځان بسیا و.[۴۲] د هغه د واکمنۍ پر مهال، د ملکي خدمتونو د منظمو ازموینو د پلي کولو تر څنګ د امپراطورۍ اکاډمۍ او کنفوسین زیارت په ګډون بېلابېل کلتوري او تعلیمي ادارې جوړې شوې.[۴۳] ژینګ جینګ د اصلي قومونو د زده کړې هڅه هم وکړه، د کرنې پرمختللو تخنیکونو او چینایي ژبې ته یې ور وپیژندل.[۴۴]د اصلي خلکو د یوځای کولو هڅو سره سره، د چینایي میشت ځایونو پراخول د تاو تریخوالي او بغاوتونو لامل شوي.د ژینګ جینګ واکمني په هغو کسانو باندې سخته وه چې د هغه د پالیسیو سره مقاومت کوي.د مثال په توګه، د شالو قبیلې څو سوه غړي د یوه کمپاین په ترڅ کې ووژل شول.په ورته وخت کې، په تایوان کې د چینایانو نفوس دوه چنده زیات شو، [45] او پوځي سرتیري په نظامي مستعمرو کې انتقال شول.په 1684 کې، د تایوان کرل شوې ځمکې په 1660 کې د هالنډ د دورې په پای کې د هغه څه په پرتله [درې] چنده زیاتې شوې وې.د ژینګ جینګ په مشرۍ تایوان نه یوازې په ځینو اجناسو لکه د هرن د پوستکي او شکر په برخه کې انحصار درلود، بلکې د هالنډي استعمار په پرتله یې ډیر اقتصادي تنوع ترلاسه کړ.برسېره پردې، په 1683 کې د ژینګ د واکمنۍ په پای کې، حکومت په 1655 کې د هالنډ د واکمنۍ په پرتله د سپینو زرو په پرتله 30٪ ډیر کلنی عاید تولید کړ.
د تایوان د کینګ فتح
د کینګ کورنۍ سمندري ځواک ©Anonymous
1683 Jul 1

د تایوان د کینګ فتح

Penghu, Taiwan
شی لانګ، په پیل کې د ژینګ ژیلونګ تر مشرۍ لاندې نظامي مشر و، وروسته له ژینګ چینګګونګ سره د شخړو وروسته د کینګ کورنۍ ته لاړ.د کینګ د یوې برخې په توګه، شی د ژینګ د داخلي کارونو په اړه د خپلې ژورې پوهې په کارولو سره د ژینګ ځواکونو په وړاندې په کمپاینونو کې مهم رول لوبولی.هغه په ​​1662 کې د فوجیان د سمندري قوماندان په توګه وګمارل شو. هغه په ​​​​پرله پسې توګه د ژینګ په وړاندې د تیریدونکي اقداماتو ملاتړ او رهبري کوله، حتی د هالنډي ځواکونو سره یې په خپلو تعقیبونو کې نښتې وکړې.په 1664 کې، د ځینو بریالیتوبونو سره سره، شی نشي کولی په بشپړ ډول په چین کې د ژینګ مرکز له منځه یوسي.شي لانګ پر تايوان د ستراتيژيک يرغل وړانديز وکړ، په ژينګ باندې د مخکيني بريد پر اړتيا يې ټينګار وکړ.په هرصورت، د یاو کیشینګ په څیر چارواکو سره د چلند په اړه اختلاف د بیوروکراټیک فشار لامل شو.د شی پلان لومړی د پینګو په نیولو تمرکز درلود، مګر یاو په یو وخت کې په څو جبهو کې د بریدونو وړاندیز وکړ.د کانګسي امپراتورۍ په پیل کې شی ته د یرغل بشپړ واک نه و ورکړی.په ورته وخت کې، په تایوان کې، داخلي شخړو او بهرنیو فشارونو د ژینګ موقف کمزوری کړ، چې د انحراف او نور بې ثباتۍ المل شو.په 1683 کې، شی، اوس د یوې لویې بیړۍ او اردو سره، د تایوان یرغل پیل کړ.له ځينو لومړنيو خنډونو او تاکتيکي بيا تنظيمولو وروسته، د شي شي پوځ په پريکنده توګه د ماګونګ په خليج کې د ژينګ بيړۍ ته ماتې ورکړه چې په نتيجه کې يې د ژينګ د پام وړ تلفات هم واوښتل.د دې بریا وروسته، د کینګ ځواکونو په چټکۍ سره پینګو او بیا وروسته تایوان ونیول.د ژینګ کیشوانګ په شمول د ټاپو مشرتابه په رسمي ډول تسلیم شو، د کینګ دودونه یې غوره کړل او په تایوان کې د ژینګ واکمنۍ په مؤثره توګه پای ته ورسیده.
1683 - 1895
د کینګ قانونornament
1684 Jan 1 - 1795

کینګ تایوان: نارینه، مهاجرت، او واده

Taiwan
په تایوان باندې د کینګ امپراتورۍ د واکمنۍ په جریان کې، حکومت په پیل کې د نفوس د زیاتوالي او په پایله کې د جګړو د ویرې له امله د اصلي ځمکې څخه تایوان ته مهاجرت محدود کړ.سره له دې، غیرقانوني مهاجرت وده وکړه، ځکه چې د محلي افرادو کمښت چارواکي دې ته وهڅول چې بله لاره وګوري یا حتی په فعاله توګه خلک راولي.د اتلسمې پیړۍ په اوږدو کې، د کینګ حکومت د مهاجرت پالیسي فلپ کړه، کله ناکله یې کورنیو ته اجازه ورکړه چې تایوان ته ننوځي او ځینې وختونه یې منع کړي.دا تضادونه د دې لامل شوي چې ډیری نارینه مهاجرین نفوس ولري چې ډیری وختونه په محلي توګه واده کوي، دا محاوره رامینځته کوي "تنګشان پلار لري، نه د تانګشان مور."د کینګ حکومت د تایوان په اړه په خپل اداري چلند کې محتاط و، په ځانګړې توګه د ټاپوګانو له اصلي نفوس سره د ځمکنۍ پراخوالي او تعامل په اړه.دوی په پیل کې اداري کنټرول په کلیدي بندرونو او ځینې میداني سیمو پورې محدود کړ، چې د دې سیمو څخه بهر پراخولو لپاره د استوګنې اجازه لیک ته اړتیا لري.د وخت په تیریدو سره، د غیرقانوني ځمکو د بیرته راګرځولو او مهاجرت له امله، کینګ په ټوله لویدیځه سیمه کې کنټرول پراخ کړ.اصلي خلک په هغو کسانو ویشل شوي چې (شفان) یې درلودل او هغه څوک چې (شینګفان) یې نه درلودل، مګر د دې ډلو د اداره کولو هڅې لږې وې.سرحدونه د میشتو خلکو څخه د جلا کولو لپاره رامینځته شوي او د کلونو په اوږدو کې څو ځله پیاوړي شوي.په هرصورت، تطبیق ضعیف و، چې د اوسیدونکو لخوا په اصلي سیمو کې د دوامداره تجاوز لامل شو.د کینګ د ادارې محتاط دریځ او د اصلي چارو اداره کولو هڅو سره سره ، میشته کونکو اکثرا د ځمکې ادعا کولو وسیلې په توګه د اصلي میرمنو سره ودونه کارول ، چې په 1737 کې د ورته اتحادیو پروړاندې منع کیدو لامل شو.د اتلسمې پیړۍ په وروستیو کې، د کینګ حکومت د سمندر له لارې د مهاجرت په اړه خپل سخت مقررات نرمول پیل کړل او بالاخره یې په فعاله توګه مداخله بنده کړه، په پای کې په 1875 کې تایوان ته د ننوتلو ټول بندیزونه لغوه کړل.
اصلي پاڅونونه
د Zhuang Datian نيول. ©Anonymous
1720 Jan 1 - 1786

اصلي پاڅونونه

Taiwan
په تایوان کې د کینګ امپراتورۍ د واکمنۍ په جریان کې، بیلابیل بغاوتونه رامینځته شول، چې د مختلفو قومونو او دولت ترمنځ پیچلي متحرکات منعکس کوي.په 1723 کې، د مرکزي ساحل په اوږدو کې اصلي قومونو او د فنګشان په کاونټي کې د هان میشتو خلکو په جلا جلا توګه پاڅون وکړ، چې د ځایی خلکو او د کینګ حکومت تر منځ تاوتریخوالی په ګوته کوي.په 1720 کې، د ژو ییګو بغاوت د مالیاتو د زیاتوالي په وړاندې د غبرګون په توګه راڅرګند شو، د ځایی خلکو لخوا د اقتصادي فشارونو څرګندونه کوي.ژو ییګوی او د هاکا مشر لین جونینګ په تایوان کې د چینګ ځواکونو په پراخه بریا کې د یاغیانو مشري وکړه.په هرصورت، د دوی اتحاد لنډمهاله وه، او د شی شیبیان لاندې د کینګ بیړۍ د بغاوت د ځپلو لپاره واستول شو.ژو ییګوی ونیول شو او اعدام شو، په دې موده کې په تایوان کې د کینګ ضد یو له خورا مهم پاڅونونو څخه و.په 1786 کې، یو نوی پاڅون د تیانډی هوی ټولنې د لین شوانګین په مشرۍ رامینځته شو، چې د مالیې د تیرولو لپاره د ټولنې غړو نیول کیدو له امله رامینځته شو.بغاوت په پیل کې چټک شو، ډیری یاغیان چې د اصلي چین څخه نوي راغلي وو چې د ځمکې موندلو لپاره یې مبارزه کوله.د هاکا د خلکو د ملاتړ د راجلبولو د هڅو سره سره، کینګ په 1788 کې د لی شیاو په مشرۍ د 50,000 سرتیرو سره او وروسته د فوکانګګان او هیلانقا په مشرۍ اضافي ځواکونو سره د 1788 لخوا پاڅون وکړ.د پخوانیو پاڅونونو په څیر، د تیانډی هوی بغاوت په اصل کې د قومي یا توکمیزو شکایتونو له امله نه و هڅول شوی بلکه د پراخ ټولنیز ناکرارۍ نښه وه.لین شوانګ وین اعدام شو، په تایوان کې د کینګ واک ته د یوې بلې مهمې ننګونې پای نښه کول.د چینګ د ۲۰۰ کلنې واکمنۍ په اوږدو کې د یادولو وړ ده چې د کینګ د واکمنۍ تر وروستیو لسیزو پورې د غرنۍ سیمې اوسیدونکي اکثراً غیر یاغیان وو او د غرني اوسیدونکي په لویه کچه یوازې پاتې شوي وو.ډیری پاڅونونه د هان میشته خلکو لخوا پیل شوي ، ډیری وختونه د قومي یا ملي ګټو پرځای د مالیاتو یا ټولنیز اختلاف په څیر دلایلو لپاره.
پر تایوان د برتانیې ناکام یرغل
د ختیځ هند شرکت کښتۍ (۱۹ پیړۍ) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1840 Jan 1 - 1841

پر تایوان د برتانیې ناکام یرغل

Keelung, Taiwan
په 1831 کې، د ختیځ هند شرکت پریکړه وکړه چې نور نه غواړي لهچینایانو سره د دوی په شرایطو کې تجارت وکړي او ډیر تیریدونکي اقدامات یې پلان کړل.د تایوان ستراتیژیک او سوداګریز ارزښت ته په پام سره، په 1840 او 1841 کې د ټاپو د نیولو لپاره برتانوي وړاندیزونه شتون درلود.ویلیم هټمن لارډ پالمرسټن ته لیکلي چې "په تایوان باندې د چین نرمه واکمني او د ټاپو ستراتیژیک او سوداګریز اهمیت."[47] هغه وړاندیز وکړ چې تایوان یوازې د یوې جنګي بېړۍ او له 1500 څخه لږو عسکرو سره نیول کیدی شي او انګریزان به وکولی شي د اصلي خلکو ترمینځ عیسویت خپور کړي او تجارت ته وده ورکړي.[48] ​​په 1841 کې، د اپیم د لومړۍ جګړې په جریان کې، انګریزانو درې ځله هڅه وکړه چې د کیلونګ بندر شاوخوا لوړوالی اندازه کړي مګر ناکام شول.په [نهایت] کې، انګریزان ونه توانیدل چې یو قوي پښه جوړه کړي، او دا سفر ناکامي ګڼل کیږي.
د فارموسا سفر
د متحده ایالاتو د سمندري ځواکونو او سیلانیانو د فارموسا په ټاپو کې د سمندري غلو برید، ختیځ انډیز، هارپر ویکلي ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1867 Jun 1

د فارموسا سفر

Hengchun, Hengchun Township, P
د فارموسا سفر یو مجازی سفر و چې د متحده ایالاتو لخوا د تایوان اصلي قبیلې پایان پروړاندې پیل شو.دا سفر د روور د پیښې په غچ کې په لاره اچول شوی و، په کوم کې چې د 1867 کال د مارچ په میاشت کې د روور په نامه یو امریکایی بیړۍ ویجاړه شوه او عمله یې د پایان جنګیالیو لخوا ووژل شوه. د متحده ایالاتو سمندري او سمندري شرکت سویلي تایوان ته ورسید او هڅه یې وکړه چې د تایوان په لور پرمختګ وکړي. د پایوان کلي.پایان د چریکي جګړې سره ځواب ورکړ، په مکرر ډول یې په نښه کول، نښته وکړه، جلا کول او شاتګ وکړ.بالاخره، د سمندري ځواکونو قوماندان ووژل شو او دوی د ستړیا او تودوخې له امله خپلې کښتۍ ته شاته شول، او پیوان منتشر شو او ځنګل ته لاړ.دا عمل د امریکا ناکامي ګڼل کیږي.
د میوند پیښه
ریوجو د تایوان د سفر بیرغ و. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1874 May 6 - Dec 3

د میوند پیښه

Taiwan
د ۱۸۷۱ کال په ډسمبر کې د ریوکیوان کښتۍ د تایوان په سواحلو کې ډوبه شوه، چې له امله یې ۵۴ سیلانیان د پایوان د اوسیدونکو په لاس ووژل شول.دا پیښه چې د موډان پیښې په نوم پیژندل کیږي، بالاخره د نړیوالو پام ځانته راواړوه.په پیل کې، د کینګ کورنۍ ، چې د ریوکیوان بېړۍ ژغورونکو ته د راستنیدو اوږده تاریخ درلود، د ژوندي پاتې سیلانیانو د بیرته راستنیدو له لارې وضعیت اداره کړ.په هرصورت، دې پیښې سیاسي تاوتریخوالی رامینځته کړ، په ځانګړې توګه کله چې جاپاني جنرال سوکنوري کابایاما د تایوان په وړاندې د نظامي اقدام غوښتنه وکړه، اوجاپان د ریوکیوان پاچا له واکه ګوښه کړ.د جاپان او کینګ چین ترمنځ ډیپلوماټیکې خبرې اترې ګړندۍ شوې چې په 1874 کې تایوان ته د جاپاني پوځي سفر په پایله کې پای ته ورسیده. د لومړنیو بریالیتوبونو سره سره، دا سفر له خنډونو سره مخ شو، په شمول د سیمه ایزو قومونو له خوا د چریکي جګړې او د ملاریا ناروغۍ چې په سرتیرو یې سخته اغیزه وکړه.د کینګ استازو او ځایی قومونو د جاپاني تیري څخه شکایت وکړ مګر په لویه کچه له پامه غورځول شوي.جاپانیانو کمپونه او بیرغونه جوړ کړل، په هغو سیمو کې چې دوی ورسره مخ شوي د خپل واک واک تاییدوي.په نهایت کې ، نړیوال فشار او د جاپاني سپیڅلي ځواک خراب روغتیا د جاپان او کینګ چین ترمینځ ډیپلوماتیکو خبرو اترو ته لاره هواره کړه چې پایله یې د پیکینګ تړون شو.جاپان د ریوکیو ښار د خپل واکدار دولت په توګه په رسمیت وپیژاند او د چین څخه یې د تاوان پیسې ترلاسه کړې، بالاخره د 1874 کال په ډسمبر کې له تایوان څخه ځواکونه وباسي. چارو او د دواړو هیوادونو ترمنځ د راتلونکي شخړو لپاره یو مثال ټاکل.
کرنه او مقاومت: د تایوان اوسیدونکي د کینګ قانون لاندې
©Anonymous
1875 Jan 1 - 1895

کرنه او مقاومت: د تایوان اوسیدونکي د کینګ قانون لاندې

Taiwan
د 1874 څخه په تایوان کې د کینګ واکمنۍ پای ته رسیدو موده د ټاپو د کنټرول او عصري کولو لپاره د پام وړ هڅو لخوا نښه شوې وه.په 1874 کېد جاپان د موقتي یرغل وروسته، د کینګ ادارې موخه دا وه چې په تایوان باندې خپله ولکه ټینګه کړي، په ځانګړې توګه په هغو سیمو کې چې اوسیدونکي میشت دي.د غرنیو سړکونو او ټیلګراف لینونو په شمول د زیربنایی پروژو کار پیل شو، او اصلي قومونه په رسمي توګه د کینګ واکمنۍ لاندې راوستل شول.د دې هڅو سره سره، کینګ د چین-فرانسې جګړې په څیر ننګونو سره مخ شو، چې فرانسوي په موقتي توګه د تایوان ځینې برخې ونیولې.تايوان د چينګ تر واکمنۍ لاندې د حکومتولۍ او بنسټيزو تاسيساتو په برخه کې بېلابېل بدلونونه تر سره کړل.د تايوان د دفاعي کمېشنر ليو مينګ چوان په تېره بيا د بريښنا د څراغونو، د اورګاډي پټلۍ او د صنعتي ماشينونو د معرفي کولو په شمول د عصري کولو په هڅو کې فعال و.په هرصورت، دا هڅې د محدود بریالیتوب سره مخ شوي او د دوی د ګټو په پرتله د لوړ لګښتونو له امله نیوکه کوي.لیو په پای کې په 1891 کې استعفا ورکړه، او د استعمار فعالې هڅې بندې شوې.د چينګ د دورې په پای کې، دغه ټاپو په لويديځو ميدانونو کې شاوخوا 2.5 مليونه چينايان اوسېدل، په داسې حال کې چې غرنۍ سيمې تر ډېره خودمختاره پاتې شوې او د اوسېدونکو اوسېدل.که څه هم د کینګ تر کنټرول لاندې د ابوریجینز د راوستلو لپاره هڅې شوې وې، د 148,479 رسمي سپارلو سره، د دې هڅو لګښت لوړ و او په بشپړه توګه اغیزمن نه و.برسېره پر دې، کرنې د پام وړ پرمختګونه کړي، د ځمکې د اوسیدونکو کلتوري او د ځمکې ملکیت حالت له منځه یوسي.
د کیلونګ کمپاین
La Galissonnière د اګست په 5، 1884 کې په کیلونګ کې د چینايي دفاعي ځواکونو بمباري کوي ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1884 Aug 1 - 1885 Mar

د کیلونګ کمپاین

Taiwan, Northern Taiwan
د چین او فرانسې د جګړې په جریان کې، فرانسوي د 1884 کال د کیلونګ په کمپاین کې تایوان په نښه کړ. په پیل کې، فرانسوي ځواکونو د سیباستین لیسپیس په مشرۍ د کیلونګ بندر بمبار کړ، مګر د لیو مینګ چوان په مشرۍ د لویچینایي ځواک له مقاومت سره مخ شو او دوی یې وتلو ته اړ کړل.په هرصورت، د اکتوبر په 1، امیډی کوربیټ د 2,250 فرانسوي سرتیرو مشري وکړه چې په بریالیتوب سره کیلونګ ونیسي، سره له دې چې د تامسوي په نیولو کې پاتې راغلی.فرانسې بیا په تایوان باندې بندیز ولګاوه، مګر دا یوازې یو څه اغیزمن و.فرانسوي کښتیو د چین د ساحل په شاوخوا کې بېړۍ نیولې ترڅو په کیلونګ کې د دفاعي کارونو د جوړولو لپاره له اشغالګرو څخه کار واخلي، مګر د اکمالاتو کښتیو تاکاو او انپینګ ته رسیدو ته دوام ورکړ، چې بندیز یې کمزوری کړ.د ۱۸۸۵ کال د جنورۍ په وروستیو کې چینایي ځواکونو د کیلونګ په شاوخوا کې د پام وړ ماتې وخوړه.د ښار د نیولو سره سره، فرانسویان ونه توانیدل چې خپل کنټرول د خپل حد څخه بهر پراخ کړي.د مارچ په میاشت کې د تامسوي د نیولو هڅې بیا ناکامې شوې، او د فرانسوي سمندري بمبارۍ د پینګو تسلیمیدو لامل شو.په هرصورت، ډیری فرانسوي سرتیري لږ وروسته ناروغه شول، د دوی د جګړې وړتیاوې یې کمزورې کړې.د اپریل په 15، 1885 کې یو اوربند پای ته ورسید، د دښمنۍ پای ته اشاره وکړه.فرانسویانو د جون په ۲۱ مه له کیلونګ څخه خپل ایستل بشپړ کړل او پینګو د چین تر کنټرول لاندې پاتې شو.د دوی د لومړنیو بریالیتوبونو او د بندیز لګولو سره سره، په تایوان کې د فرانسې کمپاین په پای کې محدود ستراتیژیکې لاسته راوړنې ترلاسه کړې.
1895 - 1945
د جاپان امپراتورۍornament
د کینګ سلطنت تایوان جاپان ته وسپاره
د شیمونوسیکي د خبرو اترو د تړون د ووډ بلاک چاپ ©Courtesy of Freer Gallery of Art, Smithsonian Institution, Washington, D.C.
1895 Apr 17

د کینګ سلطنت تایوان جاپان ته وسپاره

Shimonoseki, Yamaguchi, Japan
د شیمونوسیکي تړون یو تړون و چې د 1895 کال د اپریل په 17 نیټهد جاپان او کینګ چین امپراتورۍ ترمینځ د جاپان په شانپانرو هوټل ، شیمونوسیکي کې لاسلیک شو چې د چین او جاپان لومړۍ جګړه پای ته رسوي.د تړون د شرایطو په منځ کې،2 او 3 ماده: چین جاپان ته د تلپاتې او د پیسکاډورس ډلې بشپړ حاکمیت ورکوي، فورموسا (تایوان) او د لیاوډونګ ټاپووزمې (دالیان) ختیځ برخه د ټولو قلعو، وسلو او عامه ملکیتونو سره یوځای کوي.د 1895 کال په مارچ او اپریل کې د جاپان او کینګ استازو ترمنځ د سرمشریزې په جریان کې، لومړي وزیر هیروبومي ایتو او د بهرنیو چارو وزیر مونیمیتسو ماتسو غوښتل چې نه یوازې په کوریا ټاپووزمه بلکې د تایوان په ټاپوګانو کې د کینګ کورنۍ واک کم کړي.سربیره پردې، متسو لا دمخه د سویلي چین او سویل ختیځ آسیا په لور د جاپاني نظامي ځواک پراخولو لپاره خپل اهمیت درک کړی و.دا هم د امپریالیزم دوره وه، نو جاپان غوښتل چې د لویدیځ هیوادونه څه وکړي.امپراطوري جاپان د کوریا په ټاپو وزمه او مینلینډ چین کې د استعمار او سرچینو په لټه کې و ترڅو په هغه وخت کې د لویدیځو قدرتونو شتون سره مقابله وکړي.دا هغه لاره وه چې د جاپان مشرتابه غوره کړه چې دا روښانه کړي چې امپراطوري جاپان د 1867 میجي بیارغونې راهیسې د لویدیځ په پرتله څومره ګړندی پرمختګ کړی ، او څومره چې غوښتل یې غیر مساوي تړونونه تعدیل کړي چې په ختیځ ختیځ کې د لویدیز قدرتونو لخوا ترسره شوي.د امپراطور جاپان او د چینګ امپراتورۍ ترمنځ د سولې په کنفرانس کې، د چینګ امپراتورۍ د خبرو اترو په میز کې سفیرانو لی هونګ ژانګ او لی جینګ فانګ په اصل کې د تایوان د نیولو پلان نه درلود ځکه چې دوی هم د لویدیځ سره د سوداګرۍ لپاره د تایوان لوی موقعیت درک کړ.له همدې امله، که څه هم چینګ په 19 پیړۍ کې د انګلستان او فرانسې په وړاندې جنګونه له لاسه ورکړي وو، د کینګ امپراتور د تایوان د واکمنۍ په ساتلو کې جدي و، چې په 1683 کې پیل شو.د کنفرانس په لومړۍ نیمایي کې، ایتو او ماتسو ادعا وکړه چې د تایوان بشپړ حاکمیت ترلاسه کول یو مطلق شرط دی او له لی څخه یې غوښتنه وکړه چې د پینګ ګو ټاپو او د لیاوتونګ خلیج ختیځې برخې بشپړ حاکمیت وسپاري.لي هونګ ژانګ په دې دليل دا رد کړه چې تايوان هيڅکله د چين او جاپان د لومړۍ جګړې په ترڅ کې د ۱۸۹۴ او ۱۸۹۵ کلونو ترمنځ د جګړې ډګر نه و. امپریال جاپان ته د لیاوتونګ ټاپو د خلیج یوه برخه ، هغه لاهم د تایوان له سپارلو څخه انکار وکړ.لکه څنګه چې تایوان له 1885 راهیسې یو ولایت و ، لی وویل ، "تایوان لا دمخه یو ولایت دی ، او له همدې امله باید ونه ورکول شي."په هرصورت، لکه څنګه چې امپراتور جاپان نظامي ګټې درلودې، او په پای کې لی تایوان ورکړ.د ۱۸۹۵ کال د اپریل په ۱۷ نیټه د امپریال جاپان او کینګ امپراطورۍ تر منځ د سولې تړون لاسلیک شو او ورپسې د جاپان لخوا پر تایوان بریالی برید وشو.دا په تایوان باندې خورا لوی او تلپاتې اغیزه درلوده، د ټاپو امپراتور جاپان ته د کینګ د 200 کلن واکمنۍ پای ته رسیدو سره سره د یوځای کیدو په وړاندې د ځایی چینایي مقاومت سره سره، چې د جاپان لخوا په چټکۍ سره وتړل شو.
Play button
1895 Apr 17 - 1945

تایوان د جاپان تر واکمنۍ لاندې دی

Taiwan
تایوان په 1895 کې د شیمونوسیکي تړون وروسته د جاپان تر واکمنۍ لاندې راغی ، کوم چېد چین - جاپان لومړۍ جګړه پای ته ورسیده.د کینګ امپراتورۍ دا سیمهجاپان ته وسپارله، چې د جاپان د پنځه لسیزو حکومتولۍ لامل شوه.دا ټاپو د جاپان د لومړي کالونی په توګه کار کاوه او موخه یې د "ماډل کالونی" په توګه و، په اقتصادي او عامه پراختیا کې د پراخې پانګونې سره.جاپان هم په کلتوري توګه د تایوان سره یوځای کول او د اړتیا وړ توکو لکه اپیم، مالګه او پټرولیم باندې مختلف انحصارونه رامینځته کړل.د دویمې نړیوالې جګړې پای په تایوان باندې د جاپان اداري کنټرول پای ته ورسید.جاپان د ۱۹۴۵ کال د سپتمبر په میاشت کې تسلیم شو، او د چین جمهوریت (ROC) د عمومي حکم نمبر 1 له صادرولو وروسته، د سیمې کنټرول په غاړه واخیست. ۱۹۵۲ ز.د جاپاني واکمنۍ دورې په تایوان کې یو پیچلي میراث پریښود.په تایوان کې د WWII وروسته بحثونه د دې دورې په اړه د ډیری مسلو په اړه مختلف نظرونه لري، په شمول د 1947 د فبروري د 28 قتل عام، د تایوان د بیرته ستنیدو ورځ، او د تایوان آرامۍ میرمنو حالت.دا تجربه د تایوان د ملي او توکمیز هویت په اړه روانو بحثونو او همدارنګه د خپلواکۍ رسمي غورځنګ کې هم رول لوبوي.
پر تایوان د جاپان یرغل
جاپاني پوځیانو په 7 جون 1895 کې تایپي ونیوله ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1895 May 29 - Oct 18

پر تایوان د جاپان یرغل

Tainan, Taiwan
په تایوان د جاپان یرغل دجاپان د امپراتورۍ او د فورموسا د لنډ مهاله جمهوریت د وسله والو ځواکونو ترمینځ شخړه وه چې د چین - جاپان د لومړۍ جګړې په پای کې د اپریل په 1895 کې جاپان ته د کینګ امپراتورۍ د تایوان له تړون وروسته.جاپانیانو غوښتل د خپل نوي ملکیت کنټرول په لاس کې واخلي، پداسې حال کې چې جمهوري غوښتونکي ځواکونه د جاپاني اشغال په وړاندې مقاومت کوي.جاپانیان د می په 29 د 1895 د می په 29 د تایوان په شمالي ساحل کې کیلونګ ته نږدې کښته شول او په پنځه میاشتنۍ کمپاین کې د سویل لور ته تاینان ته لاړ.که څه هم د دوی پرمختګ د چریکي فعالیتونو له امله ورو شوی و، جاپانیانو د فورموسن ځواکونو (د منظم چینایي واحدونو او سیمه ایزو هاکا ملیشو مخلوط) ته ماتې ورکړه کله چې دوی د موقف کولو هڅه وکړه.د اګست په 27 په باګوشان کې د جاپان بریا، د تایوان په خاوره کې تر ټولو لویه جګړه وه، د فورموسن مقاومت د لومړنۍ ماتې سره مخ کړ.د اکتوبر په ۲۱ د تاینان سقوط د جاپاني نیواک په وړاندې منظم مقاومت پای ته ورساوه او په تایوان کې د جاپان پنځه لسیزې واکمني پرانستل شوه.
د جاپاني واکمنۍ په وړاندې وسله وال مقاومت
په 1930 کې د موشا (ووش) پاڅون، د صدیق خلکو لخوا رهبري شو. ©Seediq Bale (2011)
1895 Nov 1 - 1930 Jan

د جاپاني واکمنۍ په وړاندې وسله وال مقاومت

Taiwan
په تایوان کې دجاپاني استعمار واکمني، چې په 1895 کې پیل شوه، د پام وړ وسله وال مقاومت سره مخ شو چې د شلمې پیړۍ تر پیل پورې یې دوام وکړ.لومړنی مقاومت د فورموسا جمهوریت، د کینګ چارواکو او سیمه ایزو ملیشو لخوا رهبري شوی و.وسله وال پاڅون حتی د تایپي له سقوط وروسته هم دوام درلود، د هاکا کلیوالو او چینایي ملتپالو سره اکثرا د پاڅونونو مشري کوله.د یادونې وړ ده چې په مختلفو قتل عامونو او پاڅونونو لکه د یونلین قتل عام او د 1895 لومړنۍ مقاومت جګړې کې زرګونه کسان ووژل شول. لوی بغاوتونه لږ تر لږه په 1902 کې مات شوي، مګر په 1907 کې د بیپو پاڅون او په 1915 کې د تاپاني پیښې په څیر پیښې د روان تاو تریخوالي او تاو تریخوالي څرګندونه کوي. د جاپاني واکمنۍ خلاف سرغړونه.داخلي ټولنو هم تر 1930 کلونو پورې د جاپاني کنټرول په وړاندې په کلکه مقاومت وکړ.د تایوان په غرنیو سیمو کې د حکومت پوځي کمپاینونه د دې لامل شوي چې ډیری اصلي کلي له منځه یوړل شي، په ځانګړې توګه د اتل او بنون قومونه اغیزمن کړي.وروستی د پام وړ اصلي پاڅون په 1930 کې د موشا (ووش) پاڅون و چې مشري یې صدیق خلکو کوله.دغه بغاوت په سلګونو کسانو ته مرګ ژوبله واوښته او د صدیق د مشرانو په ځانمرګی پای ته ورسیده.د جاپاني واکمنۍ سره تاوتریخوالی مخالفت د استعمار په پالیسۍ کې د بدلون لامل شو، په شمول د موشا پیښې وروسته د ځایی خلکو په وړاندې یو ډیر پخلاینه دریځ.په هرصورت، د مقاومت میراث د تایوان په تاریخ او ډله ایز یادښت باندې ژوره اغیزه کړې، د استعمار او استعمار ترمنځ پیچلې او ډیری وختونه ظالمانه اړیکو ټینګار کوي.د دې دورې پیښې د تایوان په ټولنیز او سیاسي جوړښت کې ژور ځای لري، د ملي هویت او تاریخي صدمې په اړه بحثونو او لیدونو ته دوام ورکوي.
Play button
1927 Aug 1 - 1949 Dec 7

د چین کورنۍ جګړه

China
د چین کورنۍ جګړه د کومینتانګ (KMT) په مشرۍ د چین جمهوریت د حکومت (ROC) او د چین د کمونست ګوند (CCP) ځواکونو ترمینځ جګړه شوې وه ، چې له 1927 وروسته په دوامداره توګه دوام وکړ.جګړه په عمومي ډول په دوو پړاوونو ویشل کیږي: د اګست 1927 څخه تر 1937 پورې، د شمالي سفر په جریان کې د KMT-CCP ​​اتحاد ړنګ شو، او ملتپالو د چین ډیری برخه کنټرول کړه.له 1937 څخه تر 1945 پورې، دښمني تر ډیره حده ودرول شوه ځکه چې دویمه متحده جبهه د دویمې نړیوالې جګړې د متحدینو په مرسته په چین باندې د جاپاني یرغل سره جګړه وکړه، مګر بیا هم د KMT او CCP ترمنځ همکاري خورا لږه وه او تر منځ وسله والې نښتې وشوې. دوی عام وو.په چین کې د ویشونو لا نوره لا پسې دا وه چې یو ګوډاګی حکومت چې د جاپان لخوا تمویل شوی او د وانګ جینګوی په نوم یې مشري کوله، د جاپاني نیواک لاندې د چین په ځینو برخو کې د نوم لیکنې لپاره رامینځته شوی.کورنۍ جګړه د جاپان د ماتې په نېږدې کېدو سره سمدلاسه بیا پیل شوه او CCP له ۱۹۴۵ څخه تر ۱۹۴۹ کال پورې د جګړې په دوهم پړاو کې برلاسی شو، چې په عمومي ډول د چین کمونست انقلاب بلل کېږي.کمونیستانو د چین د اصلي خاورې کنټرول ترلاسه کړ او په 1949 کې یې د چین د خلکو جمهوریت (PRC) تاسیس کړ، چې د چین جمهوریت مشرتابه یې اړ کړ چې د تایوان ټاپو ته شا شي.په 1950 لسیزه کې د تایوان د تنګي د دواړو غاړو تر منځ د سیاسي او نظامي کړکیچ د پای ته رسیدو سره، په تایوان کې ROC او په چین کې PRC دواړه په رسمي توګه د ټول چین د مشروع حکومت ادعا کوي.د تایوان د دوهم تنګي له کړکیچ وروسته، دواړه په 1979 کې په کلکه توګه اور بند شو.په هرصورت، هیڅ اوربند یا د سولې تړون نه دی لاسلیک شوی.
Play button
1937 Jan 1 - 1945

د اور ځای

Taiwan
په تایوان کېد جاپاني استعمار په دوره کې، د میجي حکومت د کنټرول رامینځته کولو لپاره د ځواکمن او ګډو پالیسیو مخلوط پلي کړ.د کوداما ګینټارو څلورم والي، او د هغه د کورنیو چارو مشر، ګوتو شینپی، د حکومتدارۍ لپاره د "ګاجر او چپک" چلند معرفي کړ.[34] د ګوتو یو له مهمو اصلاحاتو څخه د هوکو سیسټم و، چې د کینګ کورنۍ د بوجیا سیسټم څخه جوړ شوی و، ترڅو د ټولنې کنټرول تمرین کړي.په دې سیسټم کې د لسو کورنیو په ګروپونو کې ټولنې تنظیمول شامل دي، چې د Ko په نوم یادیږي، د مالیاتو راټولولو او د نفوس څارنه په څیر دندو لپاره.ګوتو په ټوله ټاپو کې د پولیسو سټیشنونه هم رامینځته کړل، کوم چې اضافي رولونه لکه تعلیم او په کلیوالي او اصلي سیمو کې د کوچني بارټر اقتصاد ساتل.په 1914 کې، د تایوان انضمام غورځنګ، چې مشري یې ایتاګاکي تایسوکی کوله، د تایوان د اشرافو غوښتنو ته په ځواب کې د جاپان سره د تایوان د یوځای کولو هڅه وکړه.د تایوان دوکاکی ټولنه د دې هدف لپاره جوړه شوې وه او په چټکۍ سره یې د جاپان او تایوان دواړو خلکو ملاتړ ترلاسه کړ.په هرصورت، ټولنه په پای کې منحل شوه، او مشران یې ونیول شول.بشپړ انضمام په ندرت سره ترلاسه شوی و، او د جاپان او تایوانیانو تر منځ د سخت جلا کولو پالیسي تر 1922 پورې ساتل شوې وه. [35] تایوانیان چې د زده کړې لپاره جاپان ته تللي په آزاده توګه یوځای کیدلی شي مګر د خپل ځانګړي هویت څخه خبر وو.په 1937 کې، لکه څنګه چې جاپاند چین سره جنګ ته لاړ، استعماري حکومت د کومینکا پالیسي پلي کړه چې موخه یې د تایوان ټولنه په بشپړه توګه جاپان کول دي.په دې کې د تایوان کلتور له منځه وړل شامل دي، په شمول د ورځپاڼو او تعلیم څخه د چینایي ژبې بندیز، د چین او تایوان تاریخ له منځه وړل، [ [37] [] او د جاپاني دودونو سره د تایوان دودیز دودونو ځای په ځای کول شامل دي.د دې هڅو سره سره، پایلې ګډې وې.یوازې 7٪ تایوانیانو جاپاني نومونه اخیستي، [38] او ډیری لوستې کورنۍ د جاپاني ژبې په زده کولو کې پاتې راغلي.دې تګلارو د تایوان په کلتوري منظره باندې دوامداره اغیزه پریښوده او د دې استعماري تاریخ پیچلي ماهیت یې په ګوته کړ.
1945
د چین جمهوریتornament
د تایوان د بیرته ستنیدو ورځ
چن (ښي لور ته) د تایپي ښار په تالار کې د تایوان وروستي جاپاني والي ریکیچي انډو (کیڼ اړخ) لخوا لاسلیک شوی فرمان نمبر 1 ترلاسه کول. ©Anonymous
1945 Oct 25

د تایوان د بیرته ستنیدو ورځ

Taiwan
د ۱۹۴۵ کال د سپتمبر په میاشت کې د چین جمهوریت د تایوان ولایتی حکومت جوړ کړ [۵۰] او د ۱۹۴۵ کال د اکټوبر ۲۵ یې د "تایوان د بیرته ستنیدو ورځ" په توګه اعلان کړه، هغه ورځ چې جاپانی پوځیان تسلیم شول.په هرصورت، د تایوان دا یو اړخیز الحاق د دویمې نړیوالې جګړې د متحدینو لخوا په رسمیت نه و پیژندل شوی، ځکه چېجاپان لا تر اوسه په رسمي توګه په ټاپو باندې حاکمیت نه دی ورکړی.د جګړې څخه وروسته په لومړیو کلونو کې، د کومینتانګ (KMT) اداره د چن یی په مشرۍ د اداري فساد او په نظامي انضباط کې د ماتیدو سره مخ وه، چې د قوماندې سلسله یې په جدي ډول سره جوړه کړه.د جزیرې اقتصاد هم د پام وړ ننګونو سره مخ و، یو کسب ته ننوتل او د پراخ مالي ستونزو لامل شو.د جګړې تر پای ته رسیدو دمخه، په تایوان کې شاوخوا 309,000 جاپانیان اوسیدل.[51] په 1945 کې د جاپانیانو له تسلیمیدو وروسته د اپریل 25، 1946 پورې، د چین جمهوریت ځواکونو د دې جاپاني اوسیدونکو 90٪ بیرته جاپان ته واستول.[52] د دې بیرته راستنیدو سره سم، د "جاپاني کولو" پالیسي پلي شوه، چې د کلتوري شخړو لامل شو.د انتقال دوره هم د چین له اصلي ټاټوبي څخه د راتلونکو خلکو او د ټاپو د جنګ څخه دمخه د اوسیدونکو ترمنځ تاوتریخوالی رامینځته کړی.د چین د واک انحصار دا مسلې لاپسې زیاتې کړې، چې د اقتصادي ستونزو او ټولنیزو کړکیچونو له امله د بې ثباته چاپیریال لامل کیږي.
Play button
1947 Feb 28 - May 16

د فبرورۍ ۲۸ پېښه

Taiwan
د 1947 کال د فبروري د 28 پیښې د تایوان په عصري تاریخ کې یو مهم بدلون وټاکه، د تایوان د خپلواکۍ غورځنګ یې روښانه کړ.د حکومت ضد پاڅون هغه مهال پیل شو چې د تنباکو انحصاري اجنټانو له ملکي خلکو سره نښته وکړه، چې له امله یې یو سړی په ډزو ووژل شو.دا پیښه په چټکۍ سره په تایپي کې او په پای کې د تایوان په ګوټ ګوټ کې د چین جمهوریت د Kuomintang (KMT) په مشرۍ حکومت پروړاندې لاریون وکړ.د دوی په شکایتونو کې فساد، انفلاسیون او بیکاري شامله وه.د تایوان د ملکي خلکو لخوا د لومړني کنټرول سره سره چې د اصلاحاتو لپاره یې د 32 غوښتنو لیست وړاندې کړ، حکومت، د والیت والي چن یی په مشرۍ، د چین د اصلي ټاټوبي څخه د پیاوړتیا په تمه و.د قوه په رارسیدو سره وحشیانه تعرضي عملیات پیل شول.د عسکرو لخوا د بې توپیره وژنو او نیولو تفصیلي راپورونه.د تایوان مخکښ تنظیم کونکي په سیستماتیک ډول بندیان شوي یا اعدام شوي ، د اټکل له مخې د ټولو مړینو شمیر له 18,000 څخه تر 28,000 پورې دی.[53] د تایوان ځینې ډلې "کمونیست" اعلان شوې، چې د دوی د غړو د نیولو او اعدامولو لامل شوې.دا پیښه په ځانګړي توګه د تایوانیانو لپاره ویجاړونکې وه چې پخوا یې د امپریال جاپاني اردو کې دنده ترسره کړې وه، ځکه چې دوی په ځانګړې توګه د حکومت د غچ اخیستنې پرمهال په نښه شوي وو.د فبرورۍ د ۲۸مې پېښې تلپاتې سیاسي اغېزې درلودې.د پاڅون په ځپلو کې د "بې رحمه وحشت" ښودلو سره سره، چن یی یوازې یو کال وروسته د هغه د والي جنرال دندې څخه ګوښه شو.هغه په ​​نهایت کې په 1950 کې د چین کمونست ګوند ته د انحراف کولو هڅه کولو لپاره اعدام شو.دې پیښو د تایوان د خپلواکۍ غورځنګ ته خورا تېل ورکړ او د تایوان - ROC په اړیکو کې یو تیاره فصل پاتې شو.
په تایوان کې مارشل لا
د مارشل لا پورته کول او د تایوان خلاصول ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1949 May 20 - 1987 Jul 15

په تایوان کې مارشل لا

Taiwan
د ۱۹۴۹ کال د می په ۱۹ نیټه د چین د کورنۍ جګړې په جریان کې د تایوان د ولایتي حکومت د مشر چن چینګ لخوا په تایوان کې مارشل لا نافذ شو.دغه ولايتي اعالميه وروسته د چين د مرکزي حکومت له خوا په ټول هېواد کې د مارشل لا د اعلاميې پر ځای بدله شوه چې د ۱۹۵۰ کال د مارچ په ۱۴ مه نېټه د مقننه يوان له خوا تصويب شوه. د کومینتانګ په مشرۍ حکومت د ۱۹۸۷ کال د جولای په ۱۵ مه د ولسمشر چینګ چینګ کوو له خوا له واکه لیرې شو. په تایوان کې د مارشل لا موده ۳۸ کاله وغځول شوه، چې دا د مارشل لا تر ټولو اوږده دوره وه چې د ۱۹۸۷ کال د جولای په ۱۵ مه نېټه په تایوان کې د کوم رژیم له خوا نافذه شوې وه. هغه وخت نړۍ.دا ریکارډ وروسته د سوریې لخوا مات شو.
سپینه ترور
د تایوان د چاپ جوړونکي لی جون لخوا وحشتناکه تفتیش د فبرورۍ د 28 نیټې له پیښې لږ وروسته په تایوان کې د دښمنۍ چاپیریال بیانوي چې د سپینې ترهګرۍ دورې پیل په نښه کوي. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1949 May 20 00:01 - 1990

سپینه ترور

Taiwan
په تایوان کې، سپینه ترهګري د کومینتانګ (KMT، یعنی د چین د ملتپال ګوند) تر واکمنۍ لاندې د حکومت لخوا په ټاپو او شاوخوا سیمو کې میشته ملکي وګړو باندې د سیاسي جبر تشریح کولو لپاره کارول کیږي.د سپینې ترهګرۍ دوره په عموم ډول پیل شوې وه کله چې د می په 19 1949 کې په تایوان کې مارشل لا اعلان شو، کوم چې د کمونیست بغاوت په وړاندې د 1948 موقتي احکامو لخوا فعال شوی و او د سپتمبر په 21 د 1992 کال د سپټمبر د 100 مادې په لغوه کولو سره پای ته ورسید. د جزا قانون، چې د "دولت ضد" فعالیتونو لپاره د خلکو د تعقیب لپاره اجازه ورکوي؛لنډمهاله مقررات یو کال دمخه په 22 اپریل 1991 کې لغوه شول او مارشل لا په 15 جولای 1987 کې لرې شو.
Play button
1949 Oct 25 - Oct 27

هغه جګړه چې تایوان یې وژغوره: د ګونینګټو جګړه

Jinning, Jinning Township, Kin
د کنینګتو جګړه چې د کنینګ جنګ په نوم هم یادیږي، په 1949 کې د چین د کورنۍ جګړې په جریان کې ترسره شوه.دا یوه مهمه جګړه وه چې د تایوان په تنګي کې د کنمین ټاپو په سر جګړه شوې وه.د کمونست د خلکو د آزادۍ پوځ (PLA) پلان درلود چې د تایوان د لوی برید لپاره د ګام ډبرې په توګه د کین مین او ماتسو ټاپوګان ونیسي ، کوم چې د چیانګ کای شیک لاندې د چین جمهوریت (ROC) لخوا کنټرول شوی و.PLA په Kinmen کې د ROC ځواکونه کم اټکل کړل، فکر یې کاوه چې دوی به د خپلو 19,000 سرتیرو سره په اسانۍ سره بریالي شي.په هرصورت، د ROC ګارنیزیون ښه چمتو شوی او په پراخه کچه قوي شوی و، چې د PLA امفیبیس برید یې شنډ کړ او د درنو تلفاتو لامل شو.جګړه د اکتوبر په 25 پیل شوه کله چې د PLA ځواکونه ولیدل شول او له سخت مقاومت سره مخ شول.ضعیف پلان جوړونه، د ROC ظرفیتونو ته کم ارزښت ورکول، او لوژیستیکي ستونزې د دې لامل شوي چې د ځمکې لاندې کول غیر منظم او د PLA لپاره د ساحل سرونو په خوندي کولو کې پاتې راشي.د ROC ځواکونو په مؤثره توګه ځوابیه برید وکړ، د دوی ښه جوړ شوي دفاع، ځمکني ماینونه، او زغره یې په کار واچوله.PLA ته درانه زیانونه واوښتل، او د دوی د کښتۍ کښتۍ د سمندري بدلونونو له امله بندې شوې، چې دوی یې د ROC د سمندري کښتیو او ځمکنیو ځواکونو لخوا د برید لپاره زیان منونکي کړي.د کینمن په نیولو کې د PLA ناکامي ډیرې لیرې پایلې درلودې.د ROC لپاره، دا د مورال لوړولو بریا وه چې په تایوان باندې د برید لپاره د کمونیسټ پلانونو په اغیزمنه توګه مخه نیسي.په 1950 کې د کوریا د جګړې پیل او په 1954 کې د چین-امریکا متقابل دفاعي تړون لاسلیک د کمونیستي یرغل پلانونه نور هم ودرول.جګړه په عمده توګه په چین کې په پراخه کچه کمه خپره شوې، مګر په تایوان کې د پام وړ ګڼل کیږي، ځکه چې دا د تایوان او اصلي چین ترمنځ د روان سیاسي وضعیت لپاره مرحله جوړه کړې.
Play button
1949 Dec 7

تایوان ته د کومینتانګ بیرته ستنیدل

Taiwan
تایوان ته د کومینتانګ شاتګ د ۱۹۴۹ کال د دسمبر په اوومه د چین په کورنۍ جګړه کې له لاسه ورکولو وروسته د تایوان ټاپو (فورموسا) ته د چین جمهوریت په نړیواله کچه د پیژندل شوي کومینتانګ واکمن حکومت (ROC) د پاتې شونو وتلو ته اشاره کوي. اصلي ځمکهد کومینتانګ (د چین ملتپال ګوند)، د هغې افسرانو او نږدې 2 ملیون ROC سرتیرو په شاتګ کې برخه واخیسته ، د ډیری ملکي خلکو او مهاجرینو سربیره ، د چین د کمونست ګوند (CCP) د خلکو د آزادۍ اردو (CCP) له پرمختګ څخه تښتیدلي.د ROC سرتیري اکثرا د سویلي چین له والیتونو څخه تایوان ته تښتیدلي ، په ځانګړي توګه د سیچوان ولایت ، چیرې چې د ROC اصلي اردو وروستی دریځ ترسره شو.تایوان ته الوتنه څلور میاشتې وروسته له هغه وشوه چې ماو زیډونګ د 1949 کال د اکتوبر په لومړۍ نیټه په بیجینګ کې د چین د خلکو جمهوریت د تاسیس اعلان وکړ. د تایوان ټاپو د نیواک په وخت کې د جاپان برخه پاتې شوه تر هغه چې جاپان د خپلې خاورې ادعاوې پرې کړې. د سان فرانسسکو په تړون کې چې په 1952 کې نافذ شو.له شاتګ وروسته، د ROC مشرتابه، په ځانګړې توګه جنرالیسیمو او ولسمشر چیانګ کای شیک، پالن جوړ کړ چې دا اعتکاف یوازې لنډمهاله کړي، په دې هیله چې د اصلي ټاټوبي بیا تنظیم، قوي او بیا فتح کړي.[54] دا پلان ، چې هیڅکله یې پایله نه درلوده ، د "پروژې ملي ویاړ" په نوم پیژندل شوی ، او په تایوان کې یې د ROC ملي لومړیتوب جوړ کړ.یوځل چې څرګنده شوه چې دا ډول پلان نشي ترسره کیدی ، د ROC ملي تمرکز د تایوان عصري کولو او اقتصادي پرمختګ ته واړول.
اقتصادي پراختیا
په 1950 کې په تایوان کې د پرچون پلورنځی ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jan 1

اقتصادي پراختیا

Taiwan
د دویمې نړیوالې جګړې په وروستیو کلونو کې او د چین د کورنۍ جګړې په جریان کې، تایوان د سختو اقتصادي ننګونو سره مخ شو، په شمول د انفلاسیون زیاتوالی او د توکو کمښت.د Kuomintang (KMT) ګوند د تایوان کنټرول په لاس کې واخیست او هغه شتمنۍ یې ملي کړې چې پخوا یې دجاپانیانو ملکیت درلود.په پیل کې په کرنې باندې د تمرکز سره، د تایوان اقتصاد په 1953 کې د جګړې څخه مخکې کچې ته راګرځیدلی. د امریکا د مرستو او کورنیو پالیسیو لکه "د کرنې سره د صنعت پالنه" لخوا ملاتړ شوی، حکومت د صنعتي کولو په لور د اقتصاد متنوع کول پیل کړل.د وارداتو د بدیل تګلارې د کورنیو صنعتونو د مالتړ لپاره نافذ شوې، او په 1960 لسیزه کې، تایوان خپل تمرکز د صادراتو پر بنسټ وده، د بهرنۍ پانګونې راجلبولو او په کاهوشینګ کې د آسیا د صادراتو د پروسس کولو لومړنۍ سیمه جوړه کړه.هڅو نتیجه ورکړه، ځکه چې تایوان د 1968 څخه تر 1973 پورې د تیلو بحران پورې لوړه کلنۍ منځنۍ اقتصادي وده ساتلې.د بیا رغونې او ودې په دې دوره کې، د KMT حکومت د ځمکې د سمون لپاره د پام وړ پالیسي پلي کړه چې د لرې پرتو مثبتو اغیزو درلودونکي دي.د 375 د کرایې کمولو قانون په بزګرانو باندې د مالیاتو بار کم کړ، په داسې حال کې چې بل قانون د کوچنیو کروندګرو ترمنځ ځمکه بیا ویشله او د ځمکو لوی مالکینو ته یې په دولتي صنعت کې د اجناسو او ونډو تاوان ورکړ.دې دوه ګوني چلند نه یوازې د کرنې ټولنې مالي بوج کم کړ بلکې د تایوان د لومړي نسل صنعتي پانګوالو ته یې هم وده ورکړه.د حکومت هوښیار مالي پالیسي، لکه تایوان ته د چین د سرو زرو زیرمې لیږدول، د نوي تایوان ډالر په ثبات کې مرسته وکړه او د لوړ انفلاسیون مخه ونیوله.د املاکو شتمنۍ، د جاپان څخه ملي شوي، د امریکا مرستې لکه د چین د مرستې قانون او د کلیوالي بیارغونې په اړه د چین-امریکا ګډ کمیسیون هم د تایوان له جګړې وروسته ګړندي بیا رغونه کې مرسته کړې.د دې نوښتونو او بهرنۍ مرستې په پانګه اچولو سره، تایوان په بریالیتوب سره له کرنیز اقتصاد څخه یو پراخ شوي سوداګریز او صنعتي ځواک ته انتقال شو.
په تایوان کې د ځمکې سمون
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jan 1

په تایوان کې د ځمکې سمون

Taiwan
په 1950 او 1960 لسیزو کې، تایوان د پام وړ ځمکني اصالحات ترسره کړل چې په دریو لومړنیو مرحلو کې اجرا شوي.په لومړي پړاو کې په 1949 کې د کرنې کرایه په 37.5٪ کې د حاصلاتو محدودول شامل وو.دوهم پړاو په 1951 کې پیل شو او په کرایه کونکو بزګرانو باندې د عامه ځمکو پلورلو تمرکز وکړ.دریمه او وروستنۍ مرحله په 1953 کې پیل شوه او د پراخو ځمکو د ویشلو تمرکز یې په کرایه کونکو کروندګرو کې د بیا ویشلو لپاره و، هغه طریقه چې په عمومي توګه د "ځمکې څخه کرلونکي" ته ویل کیږي.وروسته له هغه چې ملتپال حکومت تایوان ته راستون شو، د کلیو د بیارغونې په اړه د چین او امریکا ګډ کمیسیون د ځمکې د سمون او د ټولنې پراختیا څارنه وکړه.یو فکتور چې دا اصلاحات یې ډیر په زړه پوري کړي دا وو چې ډیری لوی ځمکې مالکان جاپانیان وو چې دمخه یې ټاپو پریښوده.پاتې لوی ځمکې مالکینو ته د جاپاني سوداګریزو او صنعتي شتمنیو سره خساره ورکړل شوه چې په 1945 کې د تایوان د بیرته راستنیدو وروسته ضبط شوي.برسیره پردې، د ځمکې د سمون پروګرام له دې حقیقت څخه ګټه پورته کړه چې د کومینتانګ ډیری مشرتابه د مینلینډ چین څخه راغلي او په دې توګه، د سیمه ایزو تایوانانو ځمکې مالکینو سره محدودې اړیکې درلودې.د سیمه ایزو اړیکو نشتوالي د حکومت لپاره دا اسانه کړه چې د ځمکې اصالحات په اغیزمنه توګه ترسره کړي.
د امریکا مرستې
د ولسمشر چیانګ کای شیک ترڅنګ، د متحده ایالاتو ولسمشر ډویټ ډی آیزن هاور د 1960 کال د جون په میاشت کې تایپي ته د خپل سفر په جریان کې د خلکو خلکو ته څپې وهلې. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1950 Jan 1 - 1962

د امریکا مرستې

United States
د 1950 او 1965 ترمنځ، تایوان د متحده ایالاتو څخه د پام وړ مالي مرستې ترلاسه کونکی و، په ټولیز ډول 1.5 ملیارد ډالر اقتصادي مرستې او اضافي 2.4 ملیارد ډالر نظامي مرستې.[۵۵] دا مرسته په ۱۹۶۵ کال کې هغه وخت پای ته ورسېده چې تایوان په بریالیتوب سره یو پیاوړی مالي بنسټ جوړ کړ.د مالي ثبات د دې دورې په تعقیب، د ROC مشر چیانګ چینګ کوو، د چینګ کای شیک زوی، د لسو لویو ودانیزو پروژو په څیر د دولت په مشرۍ هڅې پیل کړې.[56] دې پروژو د صادراتو له لارې د ځواکمن اقتصاد د پراختیا لپاره زمینه برابره کړه.
د سان فرانسسکو تړون
یوشیدا او د جاپاني پلاوي غړي دا تړون لاسلیکوي. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1951 Sep 8

د سان فرانسسکو تړون

San Francisco, CA, USA
د سان فرانسیسکو تړون د سپتمبر په 8، 1951 کې لاسلیک شو، او د اپریل په 28، 1952 کې نافذ شو، په رسمي توګهد جاپان او متحدینو ترمنځ د جګړې حالت پای ته ورسید او د دویمې نړیوالې جګړې وروسته د جاپان د سولې تړون په توګه خدمت کوي.د پام وړ،چین ته د دې تړون په بحثونو کې د ګډون بلنه نه وه ورکړل شوې چې د کوم حکومت په اړه د چین جمهوریت (ROC) یا د چین د خلکو جمهوریت (PRC) په مشروع ډول د چینایي خلکو استازیتوب کوي.د دې تړون له مخې جاپان د تایوان، پیسکاډورس، سپریټلي ټاپوګانو او پارسل ټاپوګانو ټولې ادعاوې رد کړې.د تایوان د سیاسي دریځ په اړه د تړون مبهم کلمې د تایوان د نه ټاکل شوي دریځ تیوري لامل شوې.دا تیوري وړاندیز کوي چې په تایوان باندې د ROC یا PRC حاکمیت ممکن غیرقانوني یا لنډمهاله وي او ټینګار کوي چې مسله باید د خود ارادیت د اصولو له لارې حل شي.نظریه عموما د تایوان خپلواکۍ ته تکیه کوي او په عمومي ډول ادعا نه کوي چې جاپان باید لاهم په تایوان حاکمیت ولري، که څه هم ځینې استثناوې شتون لري.
Play button
1954 Sep 3 - 1955 May 1

د تایوان لومړی ناورین

Penghu County, Taiwan
د تایوان لومړی ناورین د ۱۹۵۴ کال د سپتمبر په دریمه نیټه هغه وخت پیل شو کله چې د چین د کمونست ګوند د خلکو د آزادۍ پوځ (PLA) د چین د جمهوریت (ROC) تر کنټرول لاندې کیموی ټاپو باندې بمباري پیل کړه چې د تایوان څخه یوازې څو کیلومتره لرې پروت دی. اصلي ټاټوبی چینوروسته شخړه پراخه شوه چې نور نږدې ROC لخوا نیول شوي ټاپوګان لکه ماتسو او داچین پکې شامل دي.سره له دې چې متحده ایالات په پیل کې دې ټاپوګانو ته له نظامي پلوه بې اهمیته ګوري ، دوی د چین د اصلي ټاټوبي بیرته ترلاسه کولو لپاره د راتلونکي احتمالي کمپاین لپاره د ROC لپاره حیاتي اهمیت درلود.د PLA د کړنو په ځواب کې، د متحده ایاالتو کانګرس د جنوري په 24، 1955 کې د فورموسا پریکړه لیک تصویب کړ، ولسمشر ته یې واک ورکړ چې د تایوان او د هغې د ساحلي ټاپوګانو دفاع وکړي.د PLA پوځي فعالیت د جنوري په 1955 کې د جیانګشان ټاپو په نیولو پای ته ورسید ، چیرې چې د ROC 720 سرتیري مړه یا ټپیان شول.دې کار متحده ایالات او ROC وهڅول چې د 1954 په دسمبر کې د چین-امریکا متقابل دفاع تړون رسمي کړي ، کوم چې د دچین ټاپوګانو په څیر د زیان منونکو ځایونو څخه د نشنلیسټ ځواکونو د ایستلو لپاره د متحده ایالاتو سمندري ملاتړ ته اجازه ورکړه.بحران د 1955 په مارچ کې لنډمهاله کمښت ولیدل کله چې PLA خپل د ګولیو فعالیتونه بند کړل.د تایوان لومړی ناورین په رسمي توګه د ۱۹۵۵ کال د اپریل په میاشت کې د باندونګ د کنفرانس په ترڅ کې پای ته ورسید، کله چې صدراعظم ژو این لای له امریکا سره د خبرو اترو لپاره د چین اراده اعلان کړه.ورپسې د سفیرانو په کچه خبرې اترې د ۱۹۵۵ کال د اګست په میاشت کې په جنیوا کې پیل شوې، که څه هم د جګړې اصلي مسایل بې ځوابه پاتې شول، چې درې کاله وروسته یې د یوه بل کړکېچ پړاو پیل کړ.
Play button
1958 Aug 23 - Dec 1

د تایوان دوهم ناورین

Penghu, Magong City, Penghu Co
د تایوان دوهم تنګی ناورین د اګست په 23، 1958 کې پیل شو، چې د چین د خلکو جمهوریت (PRC) او د چین جمهوریت (ROC) ترمنځ نظامي هوایي او سمندري ښکیلتیا پکې شامله وه.PRC د کینمن (Quemoy) او ماتسو ټاپوګانو د ROC تر کنټرول لاندې ټاپوګانو کې د توپخانې بمبارۍ پیل کړې ، پداسې حال کې چې ROC په اصلي ټاټوبي کې د اموۍ د ګولیو په واسطه ځواب ورکړ.متحده ایالاتو ROC ته د جنګي جټ الوتکو، د الوتکو ضد توغندیو، او د امبیبیوس برید کښتیو په رسولو سره مداخله وکړه مګر د چین په اصلي ټاټوبي کې د بمبارۍ لپاره د چیانګ کای شیک غوښتنې پوره کولو کې پاتې راغله.یو غیر رسمي اوربند پیل شو کله چې PRC د اکتوبر په 25 اعلان وکړ چې دوی به یوازې په طاق ورځو کې پر کین مین ډزې وکړي، او ROC ته اجازه ورکوي چې په مساوي شمیرو ورځو کې خپل اردو بیرته راولي.بحران د پام وړ و ځکه چې دا د لوړ فشار لامل شو او د متحده ایالاتو پراخې شخړې ته د خطر سره مخ شو، په احتمالي توګه حتی اټومي.متحده ایالات د ډیپلوماتیکو ننګونو سره مخ وو، په شمول د مهمو متحدینو لکه فرانسې او جاپان د ګوښه کیدو خطر.یو د پام وړ زیاتوالی د 1960 په جون کې هغه وخت رامینځته شو کله چې ولسمشر آیزن هاور تایپي ته سفر وکړ.PRC د خپلو بمباریو په شدت سره ځواب ورکړ، چې دواړو خواوو ته یې مرګ ژوبله واړوله.په هرصورت، د ایزنورور له لیدنې وروسته، وضعیت بیرته خپل پخواني حالت ته د ناامنه تاو تریخوالی ته راستون شو.کړکیچ بالاخره د دسمبر په 2 کې کم شو، کله چې متحده ایالاتو په احتیاط سره د تایوان له تنګي څخه خپلې اضافي سمندري شتمنۍ بیرته واخیستې، د ROC سمندري ځواک ته یې اجازه ورکړه چې خپل جنګي او د ساتونکي دندې بیا پیل کړي.پداسې حال کې چې کړکیچ د وضعیت پایله ګڼل کیده، دا د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیر جان فوسټر ډولس دې نتیجې ته رسیدلی چې دا ډول وضعیت باید بیا تکرار نشي.دا شخړه یوازې په 1995-1996 کې د تایوان تنګي کې د بل بحران سره تعقیب شوه ، مګر د 1958 راهیسې په سیمه کې بل کوم بحران چې متحده ایالات پکې ښکیل ندي پیښ شوي.
تایوان له ملګرو ملتونو څخه وایستل شو
تایوان د ملګرو ملتونو څخه ویستل شوی. ©Anonymous
1971 Oct 25

تایوان له ملګرو ملتونو څخه وایستل شو

United Nations Headquarters, E
په 1971 کې، د چین جمهوریت حکومت (ROC) د ملګرو ملتونو څخه ووتل مخکې له دې چې سازمان د چین د خلکو جمهوریت (PRC) په ملګرو ملتونو کې د چین د څوکۍ د قانوني استازي په توګه ومني.پداسې حال کې چې د دوه اړخیز نمایندګۍ وړاندیز په میز کې و ، د ROC مشر ، چیانګ کای شیک د ملګرو ملتونو امنیت شورا کې د څوکۍ ساتلو ټینګار وکړ ، داسې شرایط چې PRC به ورسره موافق نه وي.چیانګ خپل دریځ د پام وړ وینا کې څرګند کړ ، او اعلان یې وکړ چې "اسمان د دوه لمرونو لپاره دومره لوی ندی."په پایله کې، د ملګرو ملتونو عمومي اسامبلې د اکتوبر په 1971 کې 2758 پریکړه لیک تصویب کړ، د "چیانګ کای شیک استازی" او په دې توګه ROC یې له کاره ګوښه کړ، او PRC یې په ملګرو ملتونو کې د رسمي "چین" په توګه وټاکه.په 1979 کې، متحده ایالاتو هم خپل ډیپلوماتیک پیژندنه د تایپي څخه بیجینګ ته واړوله.
لس مهمې ساختماني پروژې
د تایچونګ بندر، یو له لسو لویو ودانیزو پروژو څخه دی ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1974 Jan 1

لس مهمې ساختماني پروژې

Taiwan
لس لوی ساختماني پروژې په 1970 کلونو کې په تایوان کې د ملي زیربناوو پروژې وې.د چین جمهوریت حکومت په دې باور دی چې دا هیواد مهمې اسانتیاوې لکه لویې لارې، بندرونه، هوایی ډګرونه او د بریښنا فابریکې نلري.سربیره پردې، تایوان د 1973 د تیلو بحران څخه د پام وړ اغیزې تجربه کړې.له همدې امله حکومت د صنعت د ودې او د هېواد د پرمختګ لپاره لس سترې پروژې په پام کې نیولي دي.دوی د لومړي وزیر چیانګ چینګ کوو لخوا وړاندیز شوي ، په 1974 کې پیل شوي او په 1979 کې پلان شوي بشپړ شوي. دلته شپږ ټرانسپورټي پروژې ، درې صنعتي پروژې ، او د بریښنا د تولید یوه پروژه شتون لري چې په پای کې په ټولیز ډول له 300 ملیارد ډالرو څخه ډیر لګښت لري.لس پروژې:شمال-جنوب ازاده لاره (ملي لویه لار نمبر 1)د لویدیځ ساحل د ریل پټلۍ بریښنا کولد شمالي لینک ریل پټلۍد چیانګ کای شیک نړیوال هوایی ډګر (وروسته د تاو یوان نړیوال هوایی ډګر نوم بدل شو)تایچنګ بندرSu-ao بندرلوی شپ یارډ (د چین د کښتۍ جوړونې کارپوریشن کاهسینګ شپ یارډ)د فولادو مدغم کارخانه (د چین د فولادو کارپوریشن)د نفتو تصفیه خانه او صنعتي پارک (د CPC کارپوریشن کاهسینګ تصفیه خانه)د اتومي انرژۍ بټۍ (د جينشان اټومي بټۍ)
1979 Apr 10

د تایوان د اړیکو قانون

United States
د تایوان اړیکو قانون (TRA) په 1979 کې د متحده ایالاتو د کانګرس لخوا د متحده ایالاتو او تایوان ترمینځ غیر رسمي مګر د پام وړ اړیکو اداره کولو لپاره تصویب شو ، د متحده ایالاتو لخوا د چین د خلکو جمهوریت (PRC) په رسمیت پیژندلو وروسته.دا عمل د چین جمهوریت (ROC) سره د چین - امریکا د متقابل دفاع تړون له مینځه وړلو وروسته راغلی ، د تایوان حکومتی واک.د دواړو مجلسونو لخوا تصویب شوی او د ولسمشر جیمي کارټر لخوا لاسلیک شوی، TRA په تایوان کې امریکایی انسټیټیوټ (AIT) د غیر انتفاعي شرکت په توګه تاسیس کړ ترڅو د رسمي ډیپلوماتیک نمایندګۍ پرته سوداګریز، کلتوري او نور تعاملات اداره کړي.دا قانون په بیرته فعاله توګه د جنوري په 1، 1979 کې نافذ شو، او دا ساتي چې د متحده ایاالتو او ROC ترمنځ د 1979 څخه مخکې نړیوال تړونونه لاهم د اعتبار وړ دي پرته لدې چې په واضح ډول پای ته ورسیږي.TRA د نظامي او دفاعي همکارۍ لپاره چوکاټ چمتو کوي.دا د متحده ایالاتو د نظامي مداخلې تضمین نه کوي که چیرې تایوان د PRC لخوا برید وکړي مګر امر کوي چې متحده ایالات د تایوان دفاعي مقالو او خدماتو ته "په هغه مقدار کې چې اړتیا وي د تایوان وړ کړي ترڅو د ځان د دفاع کافي وړتیا وساتي."قانون ټینګار کوي چې د تایوان د راتلونکي په اړه پریکړه کولو لپاره هر ډول غیر سوله ایزې هڅې به د متحده ایالاتو لپاره "جدي اندیښنه" وي، او متحده ایاالتو ته اړتیا لري چې د تایوان امنیت، ټولنیز یا اقتصادي سیسټم په خطر کې د هر هغه ځواک سره مقاومت وکړي.د کلونو په اوږدو کې، د PRC او د متحده ایالاتو د یو چین تګلارې له غوښتنو سره سره، د متحده ایالاتو پرله پسې ادارې د TRA د احکامو سره سم تایوان ته د وسلو پلور ته دوام ورکړی.دا عمل د یو بنسټیز سند په توګه کار کوي چې د تایوان په اړه د متحده ایالاتو پالیسي په ګوته کوي، د "ستراتیژیک ابهام" دریځ پکې شامل دی چې موخه یې د تایوان د خپلواکۍ اعلانولو او PRC څخه د تایوان د اصلي ټاټوبي چین سره په جبري توګه د یوځای کیدو مخه نیول دي.
Play button
1987 Feb 1

د کلیدي سیمیکمډکټر صنعت کې د تایوان وده

Hsinchu, Hsinchu City, Taiwan
په 1986 کې، موریس چنګ د تایوان د اجرایوي یوان په استازیتوب د لی کوه ټینګ لخوا بلنه ورکړل شوه چې د تایوان د سیمیکمډکټر صنعت پیاوړتیا په هدف د صنعتي ټیکنالوژۍ څیړنیز انسټیټیوټ (ITRI) مشري وکړي.په هغه وخت کې، د سیمی کنډکټر سکټور سره تړلي لوړ لګښتونه او خطرونه د پانګوالو موندلو لپاره ننګونې کړي.په نهایت کې، فیلیپس د نوي جوړ شوي تایوان سیمیکمډکټر جوړولو شرکت (TSMC) کې د 27.5٪ ونډې لپاره د 58 ملیون ډالرو مرسته او د ټیکنالوژۍ لیږد سره ګډ شرکت سره موافقه وکړه.د تایوان حکومت د پیل کولو 48٪ پانګه چمتو کړې، پداسې حال کې چې پاتې نور د شتمنو تایوان کورنیو څخه راغلي، چې TSMC یې د پیل څخه د نیمه دولتي پروژه جوړوي.TSMC له هغه وخت راهیسې د پام وړ وده کړې ، که څه هم د بازار غوښتنې له امله د بدلونونو سره.په 2011 کې، شرکت موخه درلوده چې د مخ په زیاتیدونکي سیالۍ سره د مقابلې لپاره نږدې 39٪ څخه NT $ 50 ملیارد ته د څیړنې او پراختیا لګښتونه زیات کړي.دا هم پالن لري چې خپل تولیدي وړتیاوې 30٪ پراخې کړي ترڅو د بازار قوي تقاضا پوره کړي.په راتلونکو کلونو کې شرکت خپلې پانګې پانګونې ته نوره هم وده ورکړه، په شمول په 2014 کې د بورډ لخوا تصویب شوي 568 ملیون ډالر د تولید ظرفیت لوړولو لپاره او د هغه کال وروسته 3.05 ملیارد اضافي ډالر.نن ورځ، TSMC د تایوان څو ملي سیمیکمډکټر تولید او ډیزاین شرکت دی، او دا د نړۍ لومړی وقف شوي سیمیکمډکټر فاونډري په توګه ویاړ لري.دا په نړۍ کې ترټولو قیمتي سیمیکمډکټر شرکت او په تایوان کې ترټولو لوی شرکت دی.که څه هم دا د بهرنیو پانګوالو اکثریت لري، د تایوان مرکزي حکومت ترټولو لوی ونډه لرونکی پاتې دی.TSMC په خپله ساحه کې د رهبر په توګه دوام لري ، د دې مرکزي دفتر او لومړني عملیات د تایوان په سینچو کې د سینچو ساینس پارک کې موقعیت لري.
Play button
1990 Mar 16 - Mar 22

د وحشي لیلی زده کونکي غورځنګ

Liberty Square, Zhongshan Sout
د وائلډ لیلي زده کونکي غورځنګ د مارچ په 1990 کې شپږ ورځنۍ مظاهره وه چې هدف یې په تایوان کې د ډیموکراسۍ هڅول و.د تائیوان د ملي پوهنتون د محصلینو لخوا پیل شوی، لاریون د تایپي په یادګار چوک کې (وروسته د غورځنګ په ویاړ د لیبرټي چوک نوم بدل شو) کې ترسره شو او د 22,000 مظاهره کونکو ګډون یې ولیدل.مظاهره چیانو، د ډیموکراسۍ د سمبول په توګه د سپینو فارموسا لیلیو سره اغوستې، د تایوان د ولسمشر او مرستیال لپاره د مستقیمو ټاکنو او همدارنګه په ملي شورا کې د ټولو استازو لپاره د نویو مشهورو ټاکنو غوښتنه وکړه.دغه مظاهره د لي تينګ هوی د لوړې له مراسمو سره برابره وه چې د کومينتانګ د يو ګوندي واکمنۍ له مخې ټاکل شوی و.ولسمشر لي تينګ هوی د خپلې دورې په لومړۍ ورځ د پنځوسو محصلينو له استازو سره وکتل او د دوی د ديموکراتيکو هيلو ملاتړ يې څرګند کړ او ژمنه يې وکړه چې په اوړي کې به ديموکراتيکو اصلاحاتو پيل کړي.د زده کونکو په مشرۍ دغه غورځنګ د تایوان په سیاسي منظره کې د پام وړ بدلون په نښه کړ او د ډیموکراتیکو اصلاحاتو لپاره مرحله یې جوړه کړه.له غورځنګ څخه شپږ کاله وروسته، لي د تایوان لومړی مشهور ټاکل شوی مشر شو چې په ټاکنو کې د 95٪ څخه زیاتو رای ورکوونکو ګډون درلود.د دې غورځنګ ورپسي نمانځنې هر کال د مارچ په 21 نیټه ترسره کیږي ، او په دیموکراسۍ کې د زده کونکو د ونډې د پیژندلو لپاره د تایوان د ځوانانو ورځ دې نیټې ته د تللو غوښتنه شوې.د وائلډ لیلی زده کونکي غورځنګ اغیزه په ځانګړي توګه د پام وړ ده کله چې د تیانانمین چوک لاریونونو ته د چین حکومت غبرګون سره توپیر لري ، کوم چې د تایوان غورځنګ څخه یوازې یو کال دمخه ترسره شو.چن شوای باان، د لی جانشین، د زده کونکو د لاریونونو په اداره کولو کې د دواړو حکومتونو د پام وړ توپیر ته اشاره وکړه.پداسې حال کې چې د تیانان مین لاریونونه په تاوتریخوالي پای ته ورسیدل ، د تایوان غورځنګ د پام وړ ډیموکراتیکو اصلاحاتو لامل شو ، پشمول د ملي شورا رایه ورکول چې په 2005 کې ځان منحل کړي.
Play button
1996 Mar 23

په 1996 کې د تایوان ولسمشریزې ټاکنې

Taiwan
په تایوان کې د ۱۹۹۶ کال د مارچ په ۲۳ نېټه د ولسمشرۍ ټاکنې ترسره شوې چې د دغه هېواد د لومړنیو مستقیمو ولسمشریزو ټاکنو په توګه یو تاریخي پړاو و.تر دې مخکې ولسمشر او مرستیالان د ملي شورا د مرستیالانو له خوا ټاکل کېدل.د کومینتانګ واکمن او د واکمن ګوند نوماند لی تینګ هوی د ۵۴ سلنه رایو په ګټلو سره ټاکنې وګټلې.د هغه بریا د چین د خلکو جمهوریت (PRC) له هڅو سره سره د توغندیو ازموینو له لارې د تایوان رایه ورکونکو ته د ویرولو سره سره راغله ، یو تاکتیک چې بالاخره ناکام شو.د رای ورکوونکو ونډه د پام وړ 76.0٪ وه.د ټاکنو په درشل کې، د چين د خلکو د ازادۍ پوځ د مارچ له اتمې او د مارچ تر ١٥مې نېټې پورې د تايوان د کيلونګ او کاهسيونګ بندرونو ته څېرمه په اوبو کې بالستيک توغندي وتوغول، د دې کار موخه د تايوان د رايه ورکوونکو د لي او د هغه د سيال ملګري له ملاتړ څخه منع کول وو. پینګ، چې بیجینګ یې د "مورنۍ ټاټوبي ویش" په لټه کې تورن کړ.نورو سیاسي شخصیتونو لکه چن لی-ان حتی خبرداری ورکړ چې لی ته رایه ورکول به جګړه غوره کړي.کړکیچ هغه وخت شنډ شو کله چې متحده ایالاتو تایوان ته نږدې دوه الوتکې وړونکې جنګي ډلې ځای په ځای کړې.ټاکنو نه یوازې د لی لپاره بریا نمایندګي وکړه بلکه هغه یې د یو قوي مشر په توګه وښوده چې د PRC سره د ودریدو وړتیا لري.دې پیښې ډیری رای ورکوونکي هڅول ، پشمول د سویلي تایوان څخه چې د خپلواکۍ ملاتړ کوي ، د لی لپاره خپلې رایې واچوي.د یونایټیډ ډیلي نیوز په وینا ، د تایپي ورځپاڼې ، د 14 څخه تر 15٪ پورې د لی د 54٪ رایو ونډې د دیموکراتیک پرمختلونکي ګوند (DPP) ملاتړ کونکو لخوا مرسته شوې ، د هغه پراخه غوښتنې څرګندونه کوي چې هغه د کړکیچ د اداره کولو له امله ترلاسه کړی و. .
Play button
2000 Jan 1

د Kuomintang (KMT) واکمنۍ پای

Taiwan
د 2000 ولسمشریزو ټاکنو د Kuomintang (KMT) واکمنۍ پای نښه کړه.د ډي پي پي کاندید چن شوای بیان درې اړخیزه سیالي وګټله چې د پان بلیو رایه یې د خپلواک جیمز سونګ (پخوانی کومینتنګ) او د کومینتانګ نوماند لین چان لخوا ویشل شوې وه.چن په سلو کې 39 رایې ترلاسه کړې.
2005 Mar 14

د جلاوطنۍ ضد قانون

China
د بېلتون ضد قانون د ٢٠٠٥ کال د مارچ په څوارلسمه نېټه د چين د ولسي جمهوريت د ملي ولسي کانګرس له خوا نافذ او سمدستي نافذ شو.دغه قانون چې د ولسمشر هو جين تاو لخوا رسمی شوی، لس مادې لري او په ځانګړې توګه دا روښانه کوي چې که د تايوان د خپلواکۍ د مخنيوي سوله ييزې وسيلې ختمې شي نو چين به د تايوان پر ضد پوځي ځواک وکاروي.په داسې حال کې چې قانون په ښکاره ډول "چین" د چین د خلکو جمهوریت په توګه نه تعریفوي، دا یوازینی قانون دی چې د ملي ولسي کانګرس لخوا تصویب شوی دی پرته له دې چې د "د چین د خلکو جمهوریت" یا د "پریکړه/قرارداد" په توګه نومول شوی وي. "دا قانون په تایوان کې د پام وړ لاریونونو لامل شو، په سلګونو زره د 2005 کال د مارچ په 26 د تایپي سړکونو ته راووتل ترڅو خپله ناخوښي څرګند کړي.پداسې حال کې چې د چین او تایوان ترمنځ ځینې سیاسي خبرې اترې د قانون له تصویب راهیسې پیښ شوي ، د تنګي ترمینځ اړیکې لاهم له ناڅرګندتیا څخه ډکې دي.
Play button
2014 Mar 18 - Apr 10

د لمر ګل محصل غورځنګ

Legislative Yuan, Zhongshan So
په تایوان کې د لمر ګل زده کونکي غورځنګ د مارچ له 18 څخه د 2014 کال د اپریل تر 10 پورې رامینځته شو ، پرته له بشپړې بیاکتنې پرته د واکمن Kuomintang (KMT) ګوند لخوا له چین سره د سره صلیب - تنګي خدماتو سوداګرۍ تړون (CSTA) تصویب شو.مظاهره چیانو، په تیره بیا زده کونکو او مدني ډلو، مقننه یوان او وروسته اجراییه یوان اشغال کړل، د سوداګرۍ تړون سره مخالفت وکړ چې د دوی په اند د تایوان اقتصاد ته زیان رسوي او د چین له خوا د سیاسي فشارونو خطر زیاتوي.د دوی لومړنۍ غوښتنې د یوې فقرې له مخې د تړون بیاکتنې لپاره په پای کې د هغې د بشپړ ردولو غوښتنې، له چین سره د راتلونکو تړونونو د نږدې څارنې لپاره د قانون جوړونې او د اساسي قانون د تعدیلاتو په اړه د خلکو په مشرۍ بحثونو ته وده ورکړه.سره له دې چې د KMT لخوا په لیکه کې د تړون بیاکتنې لپاره د ځینې خلاصون سره سره، ګوند د کمیټې بیاکتنې لپاره د هغې بیرته راستنیدل رد کړل.د اپوزیسیون دیموکراتیک پرمختګ ګوند (DPP) هم د KMT وروستی وړاندیز رد کړ چې د ګډې بیاکتنې کمیټې رامینځته کړي ، او ټینګار یې وکړ چې د کراس سټرایټ ټول تړونونه باید بیاکتنه وشي ، د عمومي عامه افکارو په حواله.د DPP وړاندیز، په پایله کې، د KMT لخوا رد شو.د مارچ په 30 نیټه یوه لاریون په سلګونو زره ولیدل ، د تنظیم کونکو په وینا ، د لمر ګل غورځنګ ملاتړ لپاره راټول شوي ، پداسې حال کې چې چین پلوه فعالینو او ډلو هم په مخالفت کې لاریونونه وکړل.د مقننه قوې مشر وانګ جين پينګ په نهایت کې ژمنه وکړه چې د سوداګرۍ تړون هر ډول بیاکتنه به وځنډوي تر څو چې د پولې تنګي د ټولو تړونونو د څارنې لپاره قانون جوړ شوی نه وي ، د لاریون کونکو مخکښو لاریون کونکو اعلان وکړ چې دوی به د اپریل په 10 نیټه نیول شوي ځای خالي کړي. په داسې حال کې چې KMT د وانګ په اړه ناخوښي څرګنده کړه. یو اړخیزه پریکړه، DPP د هغې ملاتړ وکړ.ولسمشر ما ینګ جیو ، چې دمخه د وانګ له کړنو څخه خبر نه و ، د سوداګرۍ تړون د ژر تصویبیدو غوښتنه یې وکړه ، او امتیازات یې غیر واقعیت وبلل.لاریون کونکو په پای کې مقننه قوه خالي کړه ، ژمنه یې وکړه چې په پراخه تایوان ټولنه کې به خپل حرکت ته دوام ورکړي ، او د وتلو دمخه یې د مقننه خونه پاکه کړه.
2020 Jan 11

د 2020 د تایوان ولسمشریزې ټاکنې

Taiwan
په تایوان کې د ولسمشرۍ ټاکنې د ۲۰۲۰ کال د جنورۍ په ۱۱ مه نېټه د یوان د لسمې تقنیني ټاکنو ترڅنګ ترسره شوې.اوسنی ولسمشر سای انګ وین او د هغې مخکښ ملګری، پخوانی لومړی وزیر لای چینګ ټی، دواړه د دیموکراتیک پرمختللی ګوند (DPP) څخه، بریالي شول.دوی د کومینټانګ (KMT) ښاروال هان کویو یو او د هغه سیالي ملګري چانګ سان چینګ او همدارنګه د دریم ګوند نوماند جیمز سونګ ته ماتې ورکړه.بریا وروسته له هغه راغله چې سای د 2018 په سیمه ایزو ټاکنو کې د لوی زیانونو وروسته د خپل ګوند له رییس څخه استعفا ورکړه او د لای چینګ ټی له لومړني ننګونې سره مخ شوه.د KMT اړخ کې، هان کویو یو په سیالۍ کې د ولسمشرۍ پخوانی نوماند ایریک چو او د فاکسکن سی ای او ټیري ګو ته ماتې ورکړه.کمپاین د دواړو کورنیو مسلو لکه د کار اصالحاتو او اقتصادي مدیریت او همدارنګه د تنګي سره صلیب اړیکو ته نږدې و.هان د تګلارې په مختلفو برخو کې د ناکامۍ په اړه د سای په اړه نیوکه وکړه، مګر د یووالي لپاره د بیجینګ فشارونو په وړاندې د سای ټینګ دریځ د رایې ورکوونکو سره غږیدلی.دا په ځانګړي توګه په هانګ کانګ کې په پراخه کچه د استرداد ضد لاریونونو په جریان کې ریښتیا وه.په ټاکنو کې د رای ورکوونکو لوړه برخه 74.9٪ وه، چې د 2008 کال راهیسې په ټول هیواد کې ترټولو لوړه وه. سای د 8.17 ملیون رایو ریکارډ مات کړ، یا د مشهور رایو 57.1٪، چې د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د DPP نوماند لپاره د رایې ورکولو ترټولو لوړه برخه وه.DPP وکولای شول د KMT برخلیک په لویو ښارونو کې په ځانګړې توګه په کاهسینګ کې بدل کړي.په عین وخت کې، KMT په ځینو ختیځو سیمو او د ټاپو څخه بهر ټاکنیزو حوزو کې د ځواک ښودلو ته دوام ورکړ.سای انګ وین او لای چینګ ټی د می په 20، 2020 کې پرانیستل شول، چې د دوی د کار پیل په نښه کوي.

Appendices



APPENDIX 1

Taiwan's Indigenous Peoples, Briefly Explained


Play button




APPENDIX 2

Sun Yunsuan, Taiwan’s Economic Mastermind


Play button




APPENDIX

From China to Taiwan: On Taiwan's Han Majority


Play button




APPENDIX 4

Original geographic distributions of Taiwanese aboriginal peoples


Original geographic distributions of Taiwanese aboriginal peoples
Original geographic distributions of Taiwanese aboriginal peoples ©Bstlee

Characters



Chiang Kai-shek

Chiang Kai-shek

Chinese Nationalist Leader

Tsai Ing-wen

Tsai Ing-wen

President of the Republic of China

Koxinga

Koxinga

King of Tungning

Yen Chia-kan

Yen Chia-kan

President of the Republic of China

Sun Yat-sen

Sun Yat-sen

Chinese Revolutionary Statesman

Zheng Zhilong

Zheng Zhilong

Chinese Admiral

Chiang Ching-kuo

Chiang Ching-kuo

President of the Republic of China

Sun Yun-suan

Sun Yun-suan

Premier of the Republic of China

Zheng Jing

Zheng Jing

King of Tungning

Lee Teng-hui

Lee Teng-hui

President of the Republic of China

Zheng Keshuang

Zheng Keshuang

King of Tungning

Gotō Shinpei

Gotō Shinpei

Japanese Politician

Seediq people

Seediq people

Taiwanese Indigenous People

Chen Shui-bian

Chen Shui-bian

President of the Republic of China

Morris Chang

Morris Chang

CEO of TSMC

Footnotes



  1. Olsen, John W.; Miller-Antonio, Sari (1992), "The Palaeolithic in Southern China", Asian Perspectives, 31 (2): 129–160, hdl:10125/17011.
  2. Jiao, Tianlong (2007), The neolithic of southeast China: cultural transformation and regional interaction on the coast, Cambria Press, ISBN 978-1-934043-16-5, pp. 91–94.
  3. "Foreign Relations of the United States". US Dept. of State. January 6, 1951. The Cairo declaration manifested our intention. It did not itself constitute a cession of territory.
  4. Chang, K.C. (1989), translated by W. Tsao, ed. by B. Gordon, "The Neolithic Taiwan Strait" (PDF), Kaogu, 6: 541–550, 569.
  5. Chang, Chun-Hsiang; Kaifu, Yousuke; Takai, Masanaru; Kono, Reiko T.; Grün, Rainer; Matsu'ura, Shuji; Kinsley, Les; Lin, Liang-Kong (2015). "The first archaic Homo from Taiwan". Nature Communications. 6 (6037): 6037.
  6. Jiao (2007), pp. 89–90.
  7. 李壬癸 [ Li, Paul Jen-kuei ] (Jan 2011). 1. 台灣土著民族的來源 [1. Origins of Taiwan Aborigines]. 台灣南島民族的族群與遷徙 [The Ethnic Groups and Dispersal of the Austronesian in Taiwan] (Revised ed.). Taipei: 前衛出版社 [Avanguard Publishing House]. pp. 46, 48. ISBN 978-957-801-660-6.
  8. Blust, Robert (1999), "Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative linguistics", in E. Zeitoun; P.J.K Li (eds.), Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics, Taipei: Academia Sinica, pp. 31–94.
  9. Bellwood, Peter; Hung, Hsiao-Chun; Iizuka, Yoshiyuki (2011), "Taiwan Jade in the Philippines: 3,000 Years of Trade and Long-distance Interaction" (PDF), in Benitez-Johannot, Purissima (ed.), Paths of Origins: The Austronesian Heritage in the Collections of the National Museum of the Philippines, the Museum Nasional Indaonesia, and the Netherlands Rijksmuseum voor Volkenkunde, Singapore: ArtPostAsia, pp. 31–41, hdl:1885/32545, ISBN 9789719429203, pp. 35–37, 41.
  10. Jiao (2007), pp. 94–103.
  11. Tsang, Cheng-hwa (2000), "Recent advances in the Iron Age archaeology of Taiwan", Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association, 20: 153–158.
  12. Andrade, Tonio (2008f), "Chapter 6: The Birth of Co-colonization", How Taiwan Became Chinese: Dutch, Spanish, and Han Colonization in the Seventeenth Century, Columbia University Press.
  13. Thompson, Lawrence G. (1964). "The earliest eyewitness accounts of the Formosan aborigines". Monumenta Serica. 23: 163–204. doi:10.1080/02549948.1964.11731044. JSTOR 40726116, p. 168–169.
  14. Knapp, Ronald G. (1980), China's Island Frontier: Studies in the Historical Geography of Taiwan, The University of Hawaii, p. 7–8.
  15. Rubinstein, Murray A. (1999), Taiwan: A New History, East Gate Books, p. 86.
  16. Wong, Young-tsu (2017), China's Conquest of Taiwan in the Seventeenth Century: Victory at Full Moon, Springer, p. 82.
  17. Thompson, Lawrence G. (1964). "The earliest eyewitness accounts of the Formosan aborigines". Monumenta Serica. 23: 163–204. doi:10.1080/02549948.1964.11731044. JSTOR 40726116, p. 168–169.
  18. Thompson 1964, p. 169–170.
  19. Isorena, Efren B. (2004). "The Visayan Raiders of the China Coast, 1174–1190 Ad". Philippine Quarterly of Culture and Society. 32 (2): 73–95. JSTOR 29792550.
  20. Andrade, Tonio (2008), How Taiwan Became Chinese: Dutch, Spanish, and Han Colonization in the Seventeenth Century, Columbia University Press.
  21. Jenco, Leigh K. (2020). "Chen Di's Record of Formosa (1603) and an Alternative Chinese Imaginary of Otherness". The Historical Journal. 64: 17–42. doi:10.1017/S0018246X1900061X. S2CID 225283565.
  22. Thompson 1964, p. 178.
  23. Thompson 1964, p. 170–171.
  24. Thompson 1964, p. 172.
  25. Thompson 1964, p. 175.
  26. Thompson 1964, p. 173.
  27. Thompson 1964, p. 176.
  28. Jansen, Marius B. (1992). China in the Tokugawa World. Cambridge: Harvard University Press. ISBN 978-06-7411-75-32.
  29. Recent Trends in Scholarship on the History of Ryukyu's Relations with China and Japan Gregory Smits, Pennsylvania State University, p.13.
  30. Frei, Henry P.,Japan's Southward Advance and Australia, Univ of Hawaii Press, Honolulu, ç1991. p.34.
  31. Boxer, Charles. R. (1951). The Christian Century in Japan. Berkeley: University of California Press. OCLC 318190 p. 298.
  32. Andrade (2008), chapter 9.
  33. Strangers in Taiwan, Taiwan Today, published April 01, 1967.
  34. Huang, Fu-san (2005). "Chapter 6: Colonization and Modernization under Japanese Rule (1895–1945)". A Brief History of Taiwan. ROC Government Information Office.
  35. Rubinstein, Murray A. (1999). Taiwan: A New History. Armonk, NY [u.a.]: Sharpe. ISBN 9781563248153, p. 220–221.
  36. Rubinstein 1999, p. 240.
  37. Chen, Yingzhen (2001), Imperial Army Betrayed, p. 181.
  38. Rubinstein 1999, p. 240.
  39. Andrade (2008), chapter 3.
  40. Wong, Young-tsu (2017), China's Conquest of Taiwan in the Seventeenth Century: Victory at Full Moon, Springer, p. 105–106.
  41. Hang, Xing (2010), Between Trade and Legitimacy, Maritime and Continent, p. 209.
  42. Wong 2017, p. 115.
  43. Hang 2010, p. 209.
  44. Hang 2010, p. 210.
  45. Hang 2010, p. 195–196.
  46. Hang 2015, p. 160.
  47. Shih-Shan Henry Tsai (2009). Maritime Taiwan: Historical Encounters with the East and the West. Routledge. pp. 66–67. ISBN 978-1-317-46517-1.
  48. Leonard H. D. Gordon (2007). Confrontation Over Taiwan: Nineteenth-Century China and the Powers. Lexington Books. p. 32. ISBN 978-0-7391-1869-6.
  49. Elliott, Jane E. (2002), Some Did it for Civilisation, Some Did it for Their Country: A Revised View of the Boxer War, Chinese University Press, p. 197.
  50. 去日本化「再中國化」:戰後台灣文化重建(1945–1947),Chapter 1. Archived 2011-07-22 at the Wayback Machine publisher: 麥田出版社, author: 黃英哲, December 19, 2007.
  51. Grajdanzev, A. J. (1942). "Formosa (Taiwan) Under Japanese Rule". Pacific Affairs. 15 (3): 311–324. doi:10.2307/2752241. JSTOR 2752241.
  52. "Taiwan history: Chronology of important events". Archived from the original on 2016-04-16. Retrieved 2016-04-20.
  53. Forsythe, Michael (July 14, 2015). "Taiwan Turns Light on 1947 Slaughter by Chiang Kai-shek's Troops". The New York Times.
  54. Han, Cheung. "Taiwan in Time: The great retreat". Taipei Times.
  55. Chan (1997), "Taiwan as an Emerging Foreign Aid Donor: Developments, Problems, and Prospects", Pacific Affairs, 70 (1): 37–56, doi:10.2307/2761227, JSTOR 2761227.
  56. "Ten Major Construction Projects - 台灣大百科全書 Encyclopedia of Taiwan".

References



  • Andrade, Tonio (2008f), "Chapter 6: The Birth of Co-colonization", How Taiwan Became Chinese: Dutch, Spanish, and Han Colonization in the Seventeenth Century, Columbia University Press
  • Bellwood, Peter; Hung, Hsiao-Chun; Iizuka, Yoshiyuki (2011), "Taiwan Jade in the Philippines: 3,000 Years of Trade and Long-distance Interaction" (PDF), in Benitez-Johannot, Purissima (ed.), Paths of Origins: The Austronesian Heritage in the Collections of the National Museum of the Philippines, the Museum Nasional Indonesia, and the Netherlands Rijksmuseum voor Volkenkunde, Singapore: ArtPostAsia, pp. 31–41, hdl:1885/32545, ISBN 9789719429203.
  • Bird, Michael I.; Hope, Geoffrey; Taylor, David (2004), "Populating PEP II: the dispersal of humans and agriculture through Austral-Asia and Oceania" (PDF), Quaternary International, 118–119: 145–163, Bibcode:2004QuInt.118..145B, doi:10.1016/s1040-6182(03)00135-6, archived from the original (PDF) on 2014-02-12, retrieved 2007-04-12.
  • Blusse, Leonard; Everts, Natalie (2000), The Formosan Encounter: Notes on Formosa's Aboriginal Society – A selection of Documents from Dutch Archival Sources Vol. I & II, Taipei: Shung Ye Museum of Formosan Aborigines, ISBN 957-99767-2-4 and ISBN 957-99767-7-5.
  • Blust, Robert (1999), "Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative linguistics", in E. Zeitoun; P.J.K Li (eds.), Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics, Taipei: Academia Sinica, pp. 31–94.
  • Borao Mateo, Jose Eugenio (2002), Spaniards in Taiwan Vol. II:1642–1682, Taipei: SMC Publishing, ISBN 978-957-638-589-6.
  • Campbell, Rev. William (1915), Sketches of Formosa, London, Edinburgh, New York: Marshall Brothers Ltd. reprinted by SMC Publishing Inc 1996, ISBN 957-638-377-3, OL 7051071M.
  • Chan (1997), "Taiwan as an Emerging Foreign Aid Donor: Developments, Problems, and Prospects", Pacific Affairs, 70 (1): 37–56, doi:10.2307/2761227, JSTOR 2761227.
  • Chang, K.C. (1989), translated by W. Tsao, ed. by B. Gordon, "The Neolithic Taiwan Strait" (PDF), Kaogu, 6: 541–550, 569, archived from the original (PDF) on 2012-04-18.
  • Ching, Leo T.S. (2001), Becoming "Japanese" – Colonial Taiwan and The Politics of Identity Formation, Berkeley: University of California Press., ISBN 978-0-520-22551-0.
  • Chiu, Hsin-hui (2008), The Colonial 'Civilizing Process' in Dutch Formosa, 1624–1662, BRILL, ISBN 978-90-0416507-6.
  • Clements, Jonathan (2004), Pirate King: Coxinga and the Fall of the Ming Dynasty, United Kingdom: Muramasa Industries Limited, ISBN 978-0-7509-3269-1.
  • Diamond, Jared M. (2000), "Taiwan's gift to the world", Nature, 403 (6771): 709–710, Bibcode:2000Natur.403..709D, doi:10.1038/35001685, PMID 10693781, S2CID 4379227.
  • Everts, Natalie (2000), "Jacob Lamay van Taywan: An Indigenous Formosan Who Became an Amsterdam Citizen", Ed. David Blundell; Austronesian Taiwan:Linguistics' History, Ethnology, Prehistory, Berkeley, CA: University of California Press.
  • Gates, Hill (1981), "Ethnicity and Social Class", in Emily Martin Ahern; Hill Gates (eds.), The Anthropology of Taiwanese Society, Stanford University Press, ISBN 978-0-8047-1043-5.
  • Guo, Hongbin (2003), "Keeping or abandoning Taiwan", Taiwanese History for the Taiwanese, Taiwan Overseas Net.
  • Hill, Catherine; Soares, Pedro; Mormina, Maru; Macaulay, Vincent; Clarke, Dougie; Blumbach, Petya B.; Vizuete-Forster, Matthieu; Forster, Peter; Bulbeck, David; Oppenheimer, Stephen; Richards, Martin (2007), "A Mitochondrial Stratigraphy for Island Southeast Asia", The American Journal of Human Genetics, 80 (1): 29–43, doi:10.1086/510412, PMC 1876738, PMID 17160892.
  • Hsu, Wen-hsiung (1980), "From Aboriginal Island to Chinese Frontier: The Development of Taiwan before 1683", in Knapp, Ronald G. (ed.), China's Island Frontier: Studies in the historical geography of Taiwan, University Press of Hawaii, pp. 3–29, ISBN 978-0-8248-0743-6.
  • Hu, Ching-fen (2005), "Taiwan's geopolitics and Chiang Ching-Kuo's decision to democratize Taiwan" (PDF), Stanford Journal of East Asian Affairs, 1 (1): 26–44, archived from the original (PDF) on 2012-10-15.
  • Jiao, Tianlong (2007), The neolithic of southeast China: cultural transformation and regional interaction on the coast, Cambria Press, ISBN 978-1-934043-16-5.
  • Katz, Paul (2005), When The Valleys Turned Blood Red: The Ta-pa-ni Incident in Colonial Taiwan, Honolulu, HA: University of Hawaii Press, ISBN 978-0-8248-2915-5.
  • Keliher, Macabe (2003), Out of China or Yu Yonghe's Tales of Formosa: A History of 17th Century Taiwan, Taipei: SMC Publishing, ISBN 978-957-638-608-4.
  • Kerr, George H (1966), Formosa Betrayed, London: Eyre and Spottiswoode, archived from the original on March 9, 2007.
  • Knapp, Ronald G. (1980), China's Island Frontier: Studies in the Historical Geography of Taiwan, The University of Hawaii
  • Leung, Edwin Pak-Wah (1983), "The Quasi-War in East Asia: Japan's Expedition to Taiwan and the Ryūkyū Controversy", Modern Asian Studies, 17 (2): 257–281, doi:10.1017/s0026749x00015638, S2CID 144573801.
  • Morris, Andrew (2002), "The Taiwan Republic of 1895 and the Failure of the Qing Modernizing Project", in Stephane Corcuff (ed.), Memories of the Future: National Identity issues and the Search for a New Taiwan, New York: M.E. Sharpe, ISBN 978-0-7656-0791-1.
  • Olsen, John W.; Miller-Antonio, Sari (1992), "The Palaeolithic in Southern China", Asian Perspectives, 31 (2): 129–160, hdl:10125/17011.
  • Rubinstein, Murray A. (1999), Taiwan: A New History, East Gate Books
  • Shepherd, John R. (1993), Statecraft and Political Economy on the Taiwan Frontier, 1600–1800, Stanford, California: Stanford University Press., ISBN 978-0-8047-2066-3. Reprinted 1995, SMC Publishing, Taipei. ISBN 957-638-311-0
  • Spence, Jonathan D. (1999), The Search for Modern China (Second Edition), USA: W.W. Norton and Company, ISBN 978-0-393-97351-8.
  • Singh, Gunjan (2010), "Kuomintang, Democratization and the One-China Principle", in Sharma, Anita; Chakrabarti, Sreemati (eds.), Taiwan Today, Anthem Press, pp. 42–65, doi:10.7135/UPO9781843313847.006, ISBN 978-0-85728-966-7.
  • Takekoshi, Yosaburō (1907), Japanese rule in Formosa, London, New York, Bombay and Calcutta: Longmans, Green, and co., OCLC 753129, OL 6986981M.
  • Teng, Emma Jinhua (2004), Taiwan's Imagined Geography: Chinese Colonial Travel Writing and Pictures, 1683–1895, Cambridge MA: Harvard University Press, ISBN 978-0-674-01451-0.
  • Tsang, Cheng-hwa (2000), "Recent advances in the Iron Age archaeology of Taiwan", Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association, 20: 153–158, doi:10.7152/bippa.v20i0.11751, archived from the original on 2012-03-25, retrieved 2012-06-07.
  • Wills, John E., Jr. (2006), "The Seventeenth-century Transformation: Taiwan under the Dutch and the Cheng Regime", in Rubinstein, Murray A. (ed.), Taiwan: A New History, M.E. Sharpe, pp. 84–106, ISBN 978-0-7656-1495-7.
  • Wong, Young-tsu (2017), China's Conquest of Taiwan in the Seventeenth Century: Victory at Full Moon, Springer
  • Xiong, Victor Cunrui (2012), Emperor Yang of the Sui Dynasty: His Life, Times, and Legacy, SUNY Press, ISBN 978-0-7914-8268-1.
  • Zhang, Yufa (1998), Zhonghua Minguo shigao 中華民國史稿, Taipei, Taiwan: Lian jing (聯經), ISBN 957-08-1826-3.