ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧ ਸਮਾਂਰੇਖਾ

ਅੰਤਿਕਾ

ਅੱਖਰ

ਹਵਾਲੇ


ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧ
Greco-Persian Wars ©HistoryMaps

499 BCE - 449 BCE

ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧ



499 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 449 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਚੱਲੀਆਂ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਜੰਗਾਂ, ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਅਚਮੇਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝਗੜਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕ੍ਰਮ ਸੀ।547 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸਾਇਰਸ ਮਹਾਨ ਦੀ ਆਇਓਨੀਆ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਣਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਧ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਫੈਲ ਗਈ।ਇਹ ਟਕਰਾਅ 499 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਮਿਲੇਟਸ ਦੇ ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਨੈਕਸੋਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹੇਲੇਨਿਕ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਭੜਕਾਇਆ।ਏਥਨਜ਼ ਅਤੇ ਇਰੇਟ੍ਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਤ, ਯੂਨਾਨੀ 498 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸਾਰਡਿਸ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਮਿਲੀ।ਇਸ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਆਖਰਕਾਰ 494 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਲਾਡੇ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਡੇਰਿਅਸ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਫਿਰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਯੂਨਾਨੀ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਲਈ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਆਪਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ।ਉਸਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚ 490 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਮਲਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਰੇਟ੍ਰੀਆ ਦਾ ਪਤਨ ਹੋਇਆ ਪਰ ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੀ ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ।486 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਡੇਰੀਅਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਨੇ 480 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੇ ਯਤਨ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇ।ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਨੇ ਥਰਮੋਪੀਲੇ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤਾਂ ਅਤੇ ਐਥਿਨਜ਼ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਆਖਰਕਾਰ ਸਲਾਮਿਸ ਦੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪਰਸੀਆਂ ਦੀ ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਇਆ।479 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ, ਯੂਨਾਨੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਪਲੈਟੀਆ ਅਤੇ ਮਾਈਕੇਲ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਨਿਰਣਾਇਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਫਾਰਸੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਰੋਧ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਏਥਨਜ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ।ਲੀਗ ਨੇ 466 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਰਗੀਆਂ ਸਫਲਤਾਵਾਂ ਵੇਖੀਆਂ ਪਰ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮਿਸਰੀ ਵਿਦਰੋਹ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਦਖਲ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ।449 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ, ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਜੰਗਾਂ ਚੁੱਪ-ਚੁਪੀਤੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੈਲੀਅਸ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ, ਐਥਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।
553 BCE Jan 1

ਪ੍ਰੋਲੋਗ

Anatolia, Antalya, Turkey
ਕਲਾਸੀਕਲ ਕਾਲ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ, ਮਾਈਸੀਨੀਅਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਲੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ, ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਭੱਜ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਵਸ ਗਏ ਸਨ।ਇਹ ਵਸਨੀਕ ਤਿੰਨ ਕਬਾਇਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਤੋਂ ਸਨ: ਏਓਲੀਅਨਜ਼, ਡੋਰੀਅਨਜ਼ ਅਤੇ ਆਇਓਨੀਅਨਜ਼।ਆਇਓਨੀਅਨ ਲੋਕ ਲਿਡੀਆ ਅਤੇ ਕੈਰੀਆ ਦੇ ਤੱਟਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਇਓਨੀਆ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।ਆਇਓਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਰਹੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਲਿਡੀਅਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਸਾਇਰਸ ਨੇ 553 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿਚ ਆਖ਼ਰੀ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਜੇ ਅਸਟੀਏਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।ਲਿਡੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਸਮੇਂ, ਸਾਈਰਸ ਨੇ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਲਿਡੀਅਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਸਾਈਰਸ ਦੁਆਰਾ ਲੀਡੀਆ ਦੀ ਜਿੱਤ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਇਓਨੀਅਨ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਉਸੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਅਧੀਨ ਉਸਦੀ ਪਰਜਾ ਬਣਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਕ੍ਰੋਏਸਸ ਦੀ ਪਰਜਾ ਸਨ।ਸਾਇਰਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸਾਇਰਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਮੇਡੀਅਨ ਜਨਰਲ ਹਾਰਪਗਸ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ।ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਆਇਓਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਪਾਇਆ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰੇਕ ਆਇਓਨੀਅਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਾਲਮ ਨੂੰ ਸਪਾਂਸਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਏ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਟਕਰਾਅ ਵਿੱਚ ਖਿੱਚ ਲਿਆ।ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੀ ਪੂਰਵ ਸੰਧਿਆ 'ਤੇ, ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਆਇਓਨੀਅਨ ਆਬਾਦੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬਗਾਵਤ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ.
499 BCE - 494 BCE
ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹornament
ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
Greco-Persian War begins ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਨੈਕਸੋਸ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ (499 ਈਸਾ ਪੂਰਵ) ਮਾਈਲੇਸੀਅਨ ਜ਼ਾਲਮ ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਨੈਕਸੋਸ ਦੇ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ, ਦਾਰਾ ਮਹਾਨ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਇਹ ਗ੍ਰੀਕੋ- ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ, ਜੋ ਆਖਿਰਕਾਰ 50 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗੀ।ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਨੂੰ ਜਲਾਵਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਕਸੀਅਨ ਕੁਲੀਨ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।ਮਿਲੇਟਸ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦੇਖ ਕੇ, ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਨੇ ਨੈਕਸੋਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜੇ ਦਾਰਿਉਸ ਮਹਾਨ, ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸਤਰਾਪ, ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਦੀ ਮਦਦ ਮੰਗੀ।ਮੁਹਿੰਮ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਮੇਗਾਬੇਟਸ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ 200 ਟ੍ਰਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਫੋਰਸ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ।ਮੁਹਿੰਮ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਤਬਾਹੀ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।ਨੈਕਸੋਸ ਦੀ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਅਤੇ ਮੇਗਾਬੇਟਸ ਨੇ ਝਗੜਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਕਿਸੇ (ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੇਗਾਬੇਟਸ) ਨੇ ਨਕਸੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਫੋਰਸ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ।ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹੁੰਚੇ, ਤਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਫੋਰਸ ਨੇ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਪੈਸਾ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਇਸ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਅਤੇ ਜ਼ਾਲਮ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਟਾਉਣ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਆਇਓਨੀਆ ਨੂੰ ਦਾਰਾ ਮਹਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਲਈ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ।ਬਗਾਵਤ ਫਿਰ ਕੈਰੀਆ ਅਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਈ।ਪੂਰੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਕੋਈ ਨਿਰਣਾਇਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ ਲੋਕ ਦੁਬਾਰਾ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਮਿਲੇਟਸ ਵਿਖੇ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਲਈ ਸਿੱਧੇ ਹੋ ਗਏ।ਲੇਡ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਇਓਨੀਅਨ ਫਲੀਟ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਤਮ ਕੀਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਡੇਰੀਅਸ ਨੇ ਐਥਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਏਰੇਟਰੀਆ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।492 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਇਸ ਲਈ ਨੈਕਸੋਸ ਉੱਤੇ ਅਸਫਲ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਗ੍ਰੀਸ ਉੱਤੇ ਪਹਿਲਾ ਫਾਰਸੀ ਹਮਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ
Ionian Revolt ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
499 BCE May 1 - 493 BCE

ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ

Anatolia, Antalya, Turkey
ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ, ਅਤੇ ਏਓਲਿਸ, ਡੋਰਿਸ, ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਅਤੇ ਕੈਰੀਆ ਵਿੱਚ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਗ਼ਾਵਤ, 499 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 493 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਕਈ ਯੂਨਾਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਫੌਜੀ ਬਗਾਵਤ ਸਨ।ਬਗਾਵਤ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਸੀ, ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੋ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨ ਜ਼ਾਲਮਾਂ, ਹਿਸਟਿਆਅਸ ਅਤੇ ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਦੀਆਂ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ।ਆਇਓਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ 540 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਫਾਰਸ ਦੁਆਰਾ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰਡਿਸ ਵਿੱਚ ਫਾਰਸੀ ਸਤਰਾਪ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਮੂਲ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।499 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਮਿਲੇਟਸ ਦੇ ਜ਼ਾਲਮ, ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਨੈਕਸੋਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਤਰਾਪ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।ਮਿਸ਼ਨ ਇੱਕ ਹਾਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਜ਼ਾਲਮ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਟਾਉਣ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਆਇਓਨੀਆ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜੇ ਦਾਰਾ ਮਹਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਲਈ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ।ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਨੇ ਗ੍ਰੀਸ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਦਾਰਾ ਨੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਐਥਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਏਰੇਟ੍ਰੀਆ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਸ਼ਹਿਰ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਾਰਾ ਨੇ ਪੂਰੇ ਯੂਨਾਨ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।492 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਗ੍ਰੀਸ ਉੱਤੇ ਪਹਿਲਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਾ, ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਅਗਲਾ ਪੜਾਅ, ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
ਸਾਰਡਿਸ ਮੁਹਿੰਮ
Sardis Campaign ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
498 BCE Jan 1

ਸਾਰਡਿਸ ਮੁਹਿੰਮ

Sart, Salihli/Manisa, Turkey
498 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੀ ਬਸੰਤ ਵਿੱਚ, ਵੀਹ ਟ੍ਰਾਈਰਮ ਦੀ ਇੱਕ ਐਥੀਨੀਅਨ ਫੋਰਸ, ਇਰੇਟੀਆ ਤੋਂ ਪੰਜ ਦੇ ਨਾਲ, ਆਇਓਨੀਆ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ।ਉਹ ਇਫੇਸਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮੁੱਖ ਆਇਓਨੀਅਨ ਫੋਰਸ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ।ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੋਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਰਿਸਟਾਗੋਰਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਚਾਰੋਪਿਨਸ ਅਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨ, ਹਰਮੋਫੈਂਟਸ ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਫਿਰ ਇਫੇਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਹਾੜਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਦੀ ਸਤਰਾਪਾਲ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸਾਰਡਿਸ ਤੱਕ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਫੜ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਨੇ ਅਜੇ ਵੀ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਕਿਲੇ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਹੇਠਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਫਿਰ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ, ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਨੇ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਗਿਆ।ਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ, ਇੱਕ ਬਲਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਹੋਏ, ਸਾਰਡਿਸ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ।ਯੂਨਾਨੀ, ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਏ, ਫਿਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ, ਅਤੇ ਇਫੇਸਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲੱਗੇ।ਹੈਰੋਡੋਟਸ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਦਾਰਾ ਨੇ ਸਾਰਡਿਸ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ (ਇਹ ਪੁੱਛਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਸਨ), ਅਤੇ ਇੱਕ ਨੌਕਰ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਸੁੱਖਣਾ ਦੇ ਹਰ ਦਿਨ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਯਾਦ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ: "ਮਾਸਟਰ, ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੋ"।
ਅਫ਼ਸੁਸ ਦੀ ਲੜਾਈ
Battle of Ephesus ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
498 BCE Mar 1

ਅਫ਼ਸੁਸ ਦੀ ਲੜਾਈ

Selçuk, İzmir, Turkey
ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਨਿਰਾਸ਼ ਅਤੇ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਯੂਨਾਨੀ ਫਾਰਸੀਆਂ ਲਈ ਕੋਈ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਫੇਸਸ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਰੀਟੀਅਨ ਜਨਰਲ, ਯੂਅਲਸਾਈਡਸ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਆਈਓਨੀਅਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਚ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਏਥੇਨੀਅਨ ਅਤੇ ਈਰੇਟੀਅਨ ਆਪਣੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਗਏ।ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਗੱਠਜੋੜ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਐਰੀਸਟਾਗੋਰਸ ਦੁਆਰਾ ਵਰਣਿਤ ਆਸਾਨ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਵੀ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਇਓਨੀਅਨ ਆਪਣੀ ਬਗਾਵਤ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਰਹੇ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਇਫੇਸਸ ਵਿਖੇ ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਐਡਹਾਕ ਫੋਰਸਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਲੈਸ ਨਹੀਂ ਸਨ।ਇਫੇਸਸ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਗਾਵਤ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਫੈਲ ਗਈ।ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਹੇਲੇਸਪੋਂਟ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਪੋਨਟਿਸ ਭੇਜਿਆ ਅਤੇ ਬਾਈਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੇੜਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੈਰੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਗਾਵਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਦੀਆਂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਨੇ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇ ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਫੇਸਸ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਬਗ਼ਾਵਤ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਿਆ।
ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ
ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਅਕਮੀਨੀਡ ਘੋੜਸਵਾਰ। ©Angus McBride
497 BCE Jan 1 - 495 BCE

ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ

Anatolia, Antalya, Turkey
ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਵਿੱਚ, ਅਮਾਥਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।ਸਾਈਪ੍ਰਿਅਟ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਆਗੂ ਓਨੇਸਿਲਸ ਸੀ, ਜੋ ਸਲਾਮਿਸ ਦੇ ਰਾਜੇ ਗੋਰਗਸ ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ।ਫਿਰ ਉਹ ਅਮਾਥਸ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਲਈ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ।ਅਗਲੇ ਸਾਲ (497 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ), ਓਨੇਸਿਲਸ (ਅਜੇ ਵੀ ਅਮਾਥਸ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ), ਨੇ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਆਰਟੀਬੀਅਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਓਨੇਸਿਲਸ ਨੇ ਆਇਓਨੀਆ ਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ਵਾਹਕ ਭੇਜੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ "ਬਹੁਤ ਤਾਕਤ ਨਾਲ" ਕੀਤਾ।ਇੱਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਪਹੁੰਚੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨੀਸ਼ੀਅਨ ਬੇੜੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ।ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਲੜਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫੋਨੀਸ਼ੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ।ਸਲਾਮਿਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਫਾਇਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਆਰਟੀਬੀਅਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੋ ਟੁਕੜੀਆਂ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪਾਹਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਓਨੇਸਿਲਸ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਵਿਚ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਇਓਨੀਅਨ ਆਪਣੇ ਘਰ ਚਲੇ ਗਏ।ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ 497 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡੇਰੀਅਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਜਵਾਈਆਂ, ਡੌਰਿਸਿਸ, ਹਾਈਮਾਈਜ਼ ਅਤੇ ਓਟਾਨੇਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ ਸੀ।ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੇ ਵਿਦਰੋਹੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਲਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਏ।ਡੌਰਿਸਸ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਸੀ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹੇਲਸਪੋਂਟ ਲੈ ਗਿਆ।ਉੱਥੇ, ਉਸਨੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕਰ ਲਈ ਅਤੇ ਹੈਰੋਡੋਟਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦਾਰਦਾਨਸ, ਅਬੀਡੋਸ, ਪਰਕੋਟ, ਲੈਂਪਸੈਕਸ ਅਤੇ ਪੇਸਸ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਲਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਕੈਰੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਇਸ ਨਵੀਂ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਭੇਜਿਆ।ਇਹ ਕੈਰੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ 497 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।Hymaees Propontis ਗਿਆ ਅਤੇ Cius ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਲੈ ਲਿਆ.ਡੌਰਿਸਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਕੈਰੀਆ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਾਇਮਾਈਜ਼ ਨੇ ਹੇਲੇਸਪੋਂਟ ਵੱਲ ਕੂਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਏਓਲੀਅਨ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਟ੍ਰੌਡ ਦੇ ਕੁਝ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਫਿਰ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਰ ਗਿਆ।ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਓਟੇਨੇਸ, ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਆਇਓਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ (ਹੇਠਾਂ ਦੇਖੋ).
ਖੋਜ ਮੁਹਿੰਮ
Carian Campaign ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
497 BCE Jan 1 - 496 BCE

ਖੋਜ ਮੁਹਿੰਮ

Çine, Aydın, Turkey
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਕਿ ਕੈਰੀਅਨਾਂ ਨੇ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਡੌਰਿਸਿਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਕੈਰੀਆ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਤਾ।ਕੈਰੀਅਨ ਲੋਕ ਮੀਏਂਡਰ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਮਾਰਸਿਆਸ ਨਦੀ (ਆਧੁਨਿਕ ਚੀਇਨ) ਉੱਤੇ "ਵਾਈਟ ਪਿਲਰਸ" ਵਿਖੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ।ਪਿਕਸੋਡੋਰਸ, ਸਿਲੀਸੀਆ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕੈਰੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਨਦੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਹੋਰ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜ ਸਕਣ।ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਨਾਂ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਹੈਰੋਡੋਟਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਗਲੀ ਲੜਾਈ, ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਮਾਮਲਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਰੀਅਨਜ਼ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਿੱਦੀ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਸਨ।ਹੈਰੋਡੋਟਸ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ 10,000 ਕੈਰੀਅਨ ਅਤੇ 2,000 ਫਾਰਸੀ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।ਮਾਰਸੀਆ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਲੈਬਰਾਉਂਡਾ ਵਿਖੇ ਜ਼ੂਸ ਦੇ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਗਰੋਵ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੀ ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਭੱਜਣਾ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਇੱਕ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨ ਫੌਜ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੰਕਲਪ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਲੈਬਰਾਉਂਡਾ ਵਿਖੇ ਫੌਜ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਹਾਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।ਕੈਰੀਅਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਦੋਹਰੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡੌਰਿਸਜ਼ ਨੇ ਕੈਰੀਅਨ ਗੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।ਕੈਰੀਅਨਾਂ ਨੇ ਲੜਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਪੈਡਾਸਸ ਰਾਹੀਂ ਸੜਕ 'ਤੇ ਡੌਰਿਸਜ਼ ਲਈ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੈਬਰਾਉਂਡਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟ ਜਾਂ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੇਡਾਸਸ ਅਗਲੇ ਸਾਲ (496 ਈਸਾ ਪੂਰਵ) ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੈਰੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੰਗਠਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਸੀ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪੈਡਾਸਸ ਪਹੁੰਚੇ, ਅਤੇ ਹਮਲਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋ ਗਿਆ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਡੌਰਿਸਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਕਮਾਂਡਰ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।ਪੈਡਾਸਸ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੜੋਤ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ 496 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਅਤੇ 495 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਹਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਥੋੜਾ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਅੰਤ
ਲਾਡੇ ਦੀ ਲੜਾਈ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
494 BCE Jan 1

ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਅੰਤ

Balat, Miletus, Hacılar Sk, Di
ਡਾਇਓਨੀਸੀਅਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਫਲੀਟ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੇ।ਸਾਮੀਅਨ ਦਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਹਿਰਾਇਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਏ।ਹਾਲਾਂਕਿ, 11 ਸਾਮੀਅਨ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਦੂਜੇ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹੇ।ਸਾਮੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ, ਪੱਛਮੀ ਵਿੰਗ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ, ਲੈਸਬੀਅਨ, ਵੀ ਭੱਜ ਗਏ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਇਓਨੀਅਨ ਲੜਾਈ ਲਾਈਨ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪੱਛਮੀ-ਵਿੰਗ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਢਹਿ ਗਿਆ।ਹੋਰ ਆਈਓਨੀਅਨ ਟੁਕੜੀਆਂ ਵੀ ਭੱਜ ਗਈਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਮਿਲੇਟਸ ਦਾ ਪਤਨ
Fall of Miletus ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
494 BCE Feb 1

ਮਿਲੇਟਸ ਦਾ ਪਤਨ

Balat, Miletus, Hacılar Sk, Di
ਲੇਡ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਆਇਓਨੀਅਨ ਫਲੀਟ ਦੀ ਹਾਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਗਾਵਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਮੀਲੇਟਸ ਦਾ ਨੇੜਿਓਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੇ "ਕੰਧਾਂ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਰ ਯੰਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਸ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਲੈਂਦੇ"।ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰਦ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਬੂਤ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਸੰਕੇਤ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਲਾਡੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨ ਮਿਲੇਟਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹੇ (ਜਾਂ ਜਲਦੀ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਗਏ) ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਣੀ ਮਹਾਨਤਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੀਲੇਟਸ ਨੂੰ "ਮਾਈਲੇਸੀਅਨਾਂ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ" ਸੀ;ਫ਼ਾਰਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਜ਼ਮੀਨ ਆਪਣੇ ਲਈ ਲੈ ਲਈ, ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨ ਇਲਾਕਾ ਪੇਡਾਸਸ ਤੋਂ ਕੈਰੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।ਗ਼ੁਲਾਮ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਸੂਸਾ ਵਿੱਚ ਦਾਰਾ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਗ੍ਰਿਸ ਦੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਫਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦੇ ਤੱਟ ਉੱਤੇ "ਐਂਪੇ" ਵਿੱਚ ਵਸਾਇਆ ਸੀ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਮੀਅਨ ਲਾਡੇ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਜਰਨੈਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਤੋਂ ਘਬਰਾ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਾਲਮ, ਏਸਿਸ ਆਫ਼ ਸਮੋਸ ਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਰਵਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਿਆ ਸੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ੈਂਕਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿਸਲੀ ਦੇ ਤੱਟ 'ਤੇ ਵਸਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਗਏ ਜੋ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।ਲਾਡੇ ਵਿਖੇ ਸਾਮੀਅਨ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਾਮੋਸ ਖੁਦ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਸੀ।ਬਹੁਤੇ ਕਾਰੀਆ ਨੇ ਹੁਣ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਗੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਲ ਦੁਆਰਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ।
ਹਿਸਟੀਅਸ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ
ਹਿਸਟੀਅਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਡੈਨਿਊਬ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਰ ਡੇਰੀਅਸ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਪੁਲ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਜਦੋਂ ਹਿਸਟੀਅਸ ਨੇ ਮਿਲੇਟਸ ਦੇ ਪਤਨ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਆਗੂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।ਲੈਸਬੀਅਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਬਿਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ, ਉਹ ਚੀਓਸ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ।ਚਿਆਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਸਲਈ ਉਸਨੇ ਚਿਆਨ ਫਲੀਟ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹਾਰਾਂ ਤੋਂ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਕੇ, ਚਿਆਂ ਨੇ ਫਿਰ ਹਿਸਟੀਅਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।ਹਿਸਟੀਅਸ ਨੇ ਹੁਣ ਆਇਓਨੀਅਨ ਅਤੇ ਏਓਲੀਅਨਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਥਾਸੋਸ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਰ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਕਿ ਫਾਰਸੀ ਬੇੜਾ ਮਾਈਲੇਟਸ ਤੋਂ ਬਾਕੀ ਆਇਓਨੀਆ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਲੈਸਬੋਸ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੇਣ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਅਟਾਰਨੀਅਸ ਅਤੇ ਮਾਈਅਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਵੱਲ ਚਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।ਹਾਰਪੈਗਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫੋਰਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਮਲੇਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਚਾਰੇ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।ਅਗਲੀ ਲੜਾਈ ਸਖ਼ਤ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਯੂਨਾਨੀ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਰੂਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਇੱਕ ਸਫਲ ਫ਼ਾਰਸੀ ਘੋੜਸਵਾਰ ਚਾਰਜ ਦੁਆਰਾ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਹਿਸਟਿਆਅਸ ਨੇ ਖੁਦ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦਾਰਾ ਤੋਂ ਮਾਫੀ ਲਈ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੂੰ ਇਸਦੀ ਬਜਾਏ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਕੋਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਹਿਸਟਿਆਅਸ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਧੋਖੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੂਲੀ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸਦਾ ਸੁਗੰਧਿਤ ਸਿਰ ਦਾਰਾ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ।493 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਫਾਰਸੀ ਬੇੜੇ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਮਿਲੇਟਸ ਵਿੱਚ ਸਰਦੀ ਕੀਤੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੀਓਸ, ਲੇਸਬੋਸ ਅਤੇ ਟੇਨੇਡੋਸ ਦੇ ਟਾਪੂਆਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਹਰੇਕ 'ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫੌਜਾਂ ਦਾ 'ਮਨੁੱਖੀ-ਜਾਲ' ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਪੂਰੇ ਟਾਪੂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਏ।ਉਹ ਫਿਰ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਇਓਨੀਆ ਦੇ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਬਾਗੀਆਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕੀਤੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਇਓਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲੇਟਸ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ।ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਹਰੇਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸੋਹਣੇ ਮੁੰਡੇ ਚੁਣੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੰਦਰ ਕੁੜੀਆਂ ਚੁਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜੇ ਦੇ ਹਰਮ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੱਚ ਹੈ, ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਵੀ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਵਧਾ-ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਹਿਰ ਘੱਟ ਜਾਂ ਘੱਟ ਆਮ ਵਾਂਗ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਬੇੜੇ ਨੂੰ ਲੈਸ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ, ਸਿਰਫ 13. ਸਾਲ ਬਾਅਦ.ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਫਿਰ ਪ੍ਰੋਪੋਨਟਿਸ ਦੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਪਾਸੇ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜਿੱਤ ਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ ਬੇੜੇ ਨੇ ਹਰ ਬੰਦੋਬਸਤ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਹੋਏ, ਹੇਲੇਸਪੋਂਟ ਦੇ ਯੂਰਪੀ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।ਸਾਰੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁਣ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ, ਬਗਾਵਤ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ।
492 BCE - 487 BCE
ਗ੍ਰੀਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਮਲਾornament
ਯੂਨਾਨ ਉੱਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਮਲਾ
First Persian invasion of Greece ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਗ੍ਰੀਸ ਉੱਤੇ ਪਹਿਲਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਾ, ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, 492 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ 490 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਐਥੀਨੀਅਨ ਜਿੱਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਦੋ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਹੁਕਮ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜੇ ਦਾਰਾ ਮਹਾਨ ਦੁਆਰਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐਥਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਇਰੇਟਰੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੌਰਾਨ ਆਇਓਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾਰਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ।ਦਾਰਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਦੇਖਿਆ।
ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ
Mardonius' Campaign ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
492 BCE Apr 1

ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ

Dardanelles Strait, Turkey
492 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੀ ਬਸੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਬਲ, ਜਿਸਦੀ ਕਮਾਂਡ ਡੇਰੀਅਸ ਦੇ ਜਵਾਈ ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੇੜਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜ਼ਮੀਨੀ ਫੌਜ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੰਤਮ ਉਦੇਸ਼ ਐਥਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਏਰੇਟਰੀਆ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣਾ ਸੀ, ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨਾ ਸੀ।ਸਿਲੀਸੀਆ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਕੇ, ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਨੇ ਹੈਲਸਪੋਂਟ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜ ਭੇਜੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਬੇੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਉਹ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਤੱਟ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਆਇਓਨੀਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਇਓਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ​​ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਥੋੜਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ।ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕਤੰਤਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਆਈਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਥਾਂ ਲੋਕਤੰਤਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਲਿਆ। ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਥੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੂੰ ਆਇਓਨੀਆ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਬੋਲੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਪਿੱਠ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੇਲੇਸਪੋਂਟ ਅਤੇ ਫਿਰ ਐਥਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਏਰੇਟ੍ਰੀਆ ਉੱਤੇ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਲੀਟ ਹੈਲੇਸਪੋਂਟ ਵੱਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਸਭ ਕੁਝ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਵੱਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।ਫੌਜ ਨੇ ਫਿਰ ਥਰੇਸ ਰਾਹੀਂ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ, ਇਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 512 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਸਿਥੀਅਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦਾਰਾ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ, ਫਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਮੈਸੇਡੋਨ ਪਹੁੰਚਣ 'ਤੇ, ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧੀਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ;ਉਹ 6ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਾਗੀਰ ਸਨ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਮ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ।ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਫਲੀਟ ਥਾਸੋਸ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਥਾਸੀਅਨ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਗਏ।ਫਲੀਟ ਨੇ ਫਿਰ ਮਾਊਂਟ ਐਥੋਸ ਦੀ ਹੈੱਡਲੈਂਡ ਨੂੰ ਗੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਚੈਲਸੀਡਾਈਸ ਵਿੱਚ ਐਕੈਂਥਸ ਤੱਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੱਟ ਨੂੰ ਗੋਲ ਕੀਤਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਇੱਕ ਹਿੰਸਕ ਤੂਫ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਐਥੋਸ ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭਜਾਇਆ, 20,000 ਆਦਮੀਆਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ (ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ) 300 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਫਿਰ, ਜਦੋਂ ਫੌਜ ਨੇ ਮੈਸੇਡੋਨ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਬ੍ਰਿਗੀਅਨਜ਼, ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਥ੍ਰੇਸੀਅਨ ਕਬੀਲੇ ਨੇ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਕੈਂਪ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਰਾਤ ਦਾ ਛਾਪਾ ਮਾਰਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਅਤੇ ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਨੂੰ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਆਪਣੀ ਸੱਟ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਨੇ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਬ੍ਰਾਇਗੀਅਨਜ਼ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਧੀਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹੈਲਸਪੋਂਟ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਲੈ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ;ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਹਿੱਸੇ ਵੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵੱਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਅਣਗਹਿਲੀ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਗ੍ਰੀਸ ਤੱਕ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪਹੁੰਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਦਾਰਾ ਦੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਡੇਟਿਸ ਅਤੇ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ
Datis and Artaphernes' Campaign ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
490 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਡੈਟਿਸ ਅਤੇ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ (ਸੈਟਰੈਪ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ) ਨੂੰ ਇੱਕ ਉਭਾਰੀ ਹਮਲਾਵਰ ਬਲ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਸੀਲੀਸੀਆ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਸਨ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਡਜ਼ ਟਾਪੂ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਲਿੰਡੀਅਨ ਟੈਂਪਲ ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡੇਟਿਸ ਨੇ ਲਿੰਡੋਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਫਲੀਟ ਨਕਸੋਸ ਦੇ ਕੋਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ, ਨਕਸੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਅਸਫਲ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਲਈ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਲਈ ਜੋ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ ਉੱਥੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਸੀ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਾਸੀ ਪਹਾੜਾਂ ਵੱਲ ਭੱਜ ਗਏ;ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਫੜਿਆ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਨਕਸੀਅਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ।ਫਿਰ ਫਲੀਟ ਹਰ ਟਾਪੂ ਤੋਂ ਬੰਧਕਾਂ ਅਤੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ, ਏਰੀਟਰੀਆ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੇ ਬਾਕੀ ਏਜੀਅਨ ਦੇ ਪਾਰ ਟਾਪੂ-ਹੌਪ ਵੱਲ ਵਧਿਆ।ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਯੂਬੋਆ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ, ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਵੱਡੇ ਟੀਚੇ, ਈਰੇਟ੍ਰੀਆ ਵੱਲ।ਇਰੇਟਰੀਅਨਾਂ ਨੇ ਪਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਰਨ ਜਾਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ।ਛੇ ਦਿਨਾਂ ਲਈ, ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਕੰਧਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ;ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੱਤਵੇਂ ਦਿਨ ਦੋ ਨਾਮਵਰ ਇਰੇਟਰੀਅਨਾਂ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ।ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦਾਰਾ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾ ਲਿਆ।
ਏਰੀਟ੍ਰੀਆ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ
ਫਾਰਸੀ ਅਮਰ ©Joan Francesc Oliveras Pallerols
ਈਰੇਟ੍ਰੀਆ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ 490 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਸੀ।ਯੂਬੋਆ ਉੱਤੇ ਏਰੇਟ੍ਰੀਆ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਡੈਟਿਸ ਅਤੇ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਘੇਰ ਲਿਆ ਸੀ।ਏਜੀਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਫਲ ਮੁਹਿੰਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਯੂਬੋਆ ਪਹੁੰਚਣਾ, ਫਾਰਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਏਰੇਟੀਆ ਨੂੰ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ।ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਛੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਈਰੇਟੀਅਨ ਰਈਸ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਕਾਲਮ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਫਾਰਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੁਸੀਆਨਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਅਰਡੇਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਏਰੇਟ੍ਰੀਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਫੋਰਸ ਐਥਿਨਜ਼ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ, ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਖਾੜੀ 'ਤੇ ਉਤਰੀ।ਇੱਕ ਐਥੀਨੀਅਨ ਫੌਜ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੇ ਫਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ।
ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ, ਜਾਰਜਸ ਰੋਚੇਗ੍ਰੋਸ, 1859 ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਹੋਏ ਯੂਨਾਨੀ ਫੌਜਾਂ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
490 BCE Sep 10

ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ

Marathon, Greece
ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ 490 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਸੀ।ਇਹ ਪਲਾਟੀਆ ਦੁਆਰਾ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਏਥਨਜ਼ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਡੈਟਿਸ ਅਤੇ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਦੁਆਰਾ ਕਮਾਂਡਰ ਇੱਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫੋਰਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਹ ਲੜਾਈ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੁਆਰਾ, ਰਾਜਾ ਦਾਰਾ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਗ੍ਰੀਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਸੀ।ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋੜ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਯੂਨਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਵਾਲੀ ਹਾਰ ਦਿੱਤੀ।ਪਹਿਲਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਾ ਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਵਿੱਚ ਐਥੀਨੀਅਨ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਐਥਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਏਰੇਟਰੀਆ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਇਓਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਫੋਰਸ ਭੇਜੀ ਸੀ।ਐਥੀਨੀਅਨ ਅਤੇ ਈਰੇਟੀਅਨ ਸਾਰਡਿਸ ਨੂੰ ਫੜਨ ਅਤੇ ਸਾੜਨ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਡੇਰਿਅਸ ਨੇ ਐਥਿਨਜ਼ ਅਤੇ ਇਰੇਟ੍ਰੀਆ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦੇਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ।ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਾਰਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਧਨੁਸ਼ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਲਿਆਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ "ਸਵਰਗ ਵੱਲ" ਇੱਕ ਤੀਰ ਮਾਰਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਉਸਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਸੀ: "ਜ਼ੀਅਸ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ!"ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਅੱਗੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡੇਰੀਅਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਨੌਕਰ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਵਾਰ "ਮਾਸਟਰ, ਏਥੇਨੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੋ" ਕਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਲੜਾਈ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਸਪਾਰਟਾ ਅਤੇ ਏਥਨਜ਼ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜ ਸਨ।ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਆਇਓਨੀਅਨ ਬਗ਼ਾਵਤ ਨੂੰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ 494 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਲਾਡੇ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੁਆਰਾ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਦਾਰਾ ਨੇ ਗ੍ਰੀਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ।490 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਏਜੀਅਨ ਦੇ ਪਾਰ ਡੇਟਿਸ ਅਤੇ ਆਰਟਾਫਰਨੇਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਨੇਵੀ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਭੇਜੀ, ਸਾਈਕਲੇਡਜ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਏਥਨਜ਼ ਅਤੇ ਏਰੇਟਰੀਆ ਉੱਤੇ ਦੰਡਕਾਰੀ ਹਮਲੇ ਕਰਨ ਲਈ।
490 BCE - 480 BCE
ਇੰਟਰਬੈਲਮornament
ਦਾਰਾ ਯੂਨਾਨੀ ਰਾਜਾਂ ਉੱਤੇ ਦੂਜੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ
Xerxes I ਮਹਾਨ ©JFOliveras
ਪਹਿਲੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡੇਰੀਅਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਨਵੀਂ ਫੌਜ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਗ੍ਰੀਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, 486 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੀਮਿਸਰੀ ਪਰਜਾ ਨੇ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਅਤੇ ਬਗਾਵਤ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਯੂਨਾਨੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ।ਮਿਸਰ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਫਾਰਸ ਦੀ ਗੱਦੀ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਜ਼ੇਰਕਸੇਸ I ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਜ਼ੇਰਕਸੇਸ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਯੂਨਾਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ, ਭੰਡਾਰਨ ਅਤੇ ਭਰਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ।ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਹੇਲੇਸਪੋਂਟ ਨੂੰ ਪੁਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਮਾਊਂਟ ਐਥੋਸ (ਇਸ ਤੱਟਰੇਖਾ ਨੂੰ ਘੇਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਫਾਰਸੀ ਬੇੜਾ 492 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ) ਦੇ ਇਸਥਮਸ ਦੇ ਪਾਰ ਇੱਕ ਨਹਿਰ ਪੁੱਟੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਬੇਮਿਸਾਲ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਸਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਸਮਕਾਲੀ ਰਾਜ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੋਣਗੇ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਬੇਬੀਲੋਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਗਾਵਤ ਕਾਰਨ ਮੁਹਿੰਮ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਦੇਰੀ ਹੋਈ ਸੀ।ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰਗੋਸ ਸਮੇਤ ਕਈ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਹਮਦਰਦੀ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ 'ਤੇ ਨੁਕਸ ਕੱਢਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਅਲੇਉਦਾਏ ਪਰਿਵਾਰ, ਜਿਸਨੇ ਥੇਸਾਲੀ ਵਿੱਚ ਲਾਰੀਸਾ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਨੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਇੱਕ ਮੌਕੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ।ਥੀਬਸ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ 'ਮੇਡੀਜ਼ਿੰਗ' ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਹਮਲਾਵਰ ਬਲ ਦੇ ਆਉਣ 'ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਸੀ।481 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਨੇ ਯੂਰਪ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਹੈਰੋਡੋਟਸ ਨੇ 46 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਜਿੱਥੋਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।481 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਪਤਝੜ ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਇਕੱਠੀ ਹੋਈ ਸੀ।ਪੂਰਬੀ ਸਤਰਾਪੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਕ੍ਰਿਤਾਲਾ, ਕੈਪਾਡੋਸੀਆ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸਾਰਡਿਸ ਵੱਲ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸਰਦੀ ਲੰਘਦੇ ਸਨ।ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਅਬੀਡੋਸ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਸਤਰਾਪੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ।ਫਿਰ ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਨੇ ਜੋ ਫੌਜ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਹ ਦੋ ਪੋਂਟੂਨ ਪੁਲਾਂ 'ਤੇ ਹੇਲਸਪੋਂਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਯੂਰਪ ਵੱਲ ਵਧੀ।
ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ ਐਥਨਜ਼ ਫਲੀਟ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ
Piraeus ਦਾ ਅਸਲਾ ©Marc Henniquiau
ਰਾਜਨੇਤਾ ਥੇਮਿਸਟੋਕਲਸ, ਗਰੀਬਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਸਥਾਪਤ ਸ਼ਕਤੀ ਅਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਮਿਲਟੀਏਡਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਬਚੇ ਖਲਾਅ ਨੂੰ ਭਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਏਥਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਬਣ ਗਿਆ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਥੇਮਿਸਟੋਕਲਸ ਨੇ ਏਥਨਜ਼ ਦੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਐਥੀਨੀਅਨ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਸਨ ਕਿ ਗ੍ਰੀਸ ਵਿਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਥੈਮਿਸਟੋਕਲਸ ਦੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸ ਤੋਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਐਰਿਸਟਾਈਡਜ਼, ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਰੋਧੀ, ਅਤੇ ਜ਼ੂਗਾਈਟਸ ਦੇ ਚੈਂਪੀਅਨ ('ਉੱਪਰ ਦੇ ਹੋਪਲਾਈਟ-ਕਲਾਸ') ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਨੀਤੀ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ।483 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਲੌਰਿਅਮ ਵਿਖੇ ਐਥੀਨੀਅਨ ਖਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨਵੀਂ ਸੀਮ ਲੱਭੀ ਗਈ ਸੀ।ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ ਨੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਟ੍ਰਾਈਰੇਮਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਫਲੀਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜ਼ਾਹਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਏਜੀਨਾ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ।ਪਲੂਟਾਰਕ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਥੈਮਿਸਟੋਕਲਸ ਨੇ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਐਥਿਨੀਅਨਾਂ ਲਈ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਸੀ, ਪਰ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਬੇੜੇ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ।ਫਾਈਨ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਐਥੀਨੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਬੇੜੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮੁਹਿੰਮ ਲਈ ਤਿਆਰੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਐਰਿਸਟਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ ਦੀ ਗਤੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਾਸ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਇਸ ਦਾ ਲੰਘਣਾ ਸ਼ਾਇਦ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗਰੀਬ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਦੀ ਫਲੀਟ ਵਿੱਚ ਰੋਅਰਾਂ ਵਜੋਂ ਤਨਖਾਹ ਵਾਲੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੀ।ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਕੀ 100 ਜਾਂ 200 ਜਹਾਜ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਨ;ਫਾਈਨ ਅਤੇ ਹੌਲੈਂਡ ਦੋਵੇਂ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ 100 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਵੋਟ ਨੇ ਇਸ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਖੇ ਗਏ ਪੱਧਰਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਐਰਿਸਟਾਈਡਜ਼ ਨੇ ਥੇਮਿਸਟੋਕਲਸ ਦੀ ਨੀਤੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਦੋ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਇਸਲਈ 482 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦਾ ਬੇਦਾਗ ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ ਅਤੇ ਅਰਿਸਟਾਈਡਜ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਸਿੱਧਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਬਣ ਗਿਆ।ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਾਲੈਂਡ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ, ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਜਨਮਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ, ਅਰਿਸਟਾਈਡਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਦਰਅਸਲ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋ ਕੇ, ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਜਹਾਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਲਈ ਥੈਮਿਸਟੋਕਲਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ ਏਥਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।
480 BCE - 479 BCE
ਗ੍ਰੀਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਹਮਲਾornament
ਗ੍ਰੀਸ ਉੱਤੇ ਦੂਸਰਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਾ
Second Persian invasion of Greece ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਗ੍ਰੀਸ ਉੱਤੇ ਦੂਸਰਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਾ (480-479 ਈਸਾ ਪੂਰਵ) ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਫਾਰਸ ਦੇ ਰਾਜਾ ਜ਼ੇਰਕਸੇਸ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੀਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਹਮਲਾ ਇੱਕ ਸਿੱਧਾ ਸੀ, ਜੇਕਰ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਤਾਂ ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ (492-490 ਈ.ਪੂ.) ਦੀ ਹਾਰ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਗ੍ਰੀਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਲਈ ਡੇਰਿਅਸ ਪਹਿਲੇ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਦਾਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਫੌਜ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੂਜੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ।ਏਥੇਨੀਅਨ ਅਤੇ ਸਪਾਰਟਨ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ 'ਅਲਾਈਡ' ਯਤਨਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ;ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਿਰਪੱਖ ਰਹੇ ਜਾਂ ਜ਼ੇਰਕਸ ਨੂੰ ਸੌਂਪੇ ਗਏ।ਹਮਲਾ ਬਸੰਤ 480 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਹੇਲੇਸਪੌਂਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਥਰੇਸ ਅਤੇ ਮੈਸੇਡਨ ਤੋਂ ਹੋ ਕੇ ਥੇਸਾਲੀ ਤੱਕ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ।ਸਪਾਰਟਾ ਦੇ ਰਾਜਾ ਲਿਓਨੀਦਾਸ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ ਦੇ ਪਾਸਿਓਂ ਫਾਰਸੀ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਥਰਮੋਪੀਲੇ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਥਰਮੋਪੀਲੇ ਵਿਖੇ ਲਿਓਨੀਡਾਸ ©Jacques-Louis David
480 BCE Jul 21

ਥਰਮੋਪੀਲੇ ਦੀ ਲੜਾਈ

Thermopylae, Greece
ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ ਦੀ ਲੜਾਈ 480 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਜ਼ੇਰਕਸੇਜ਼ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਅਕਮੀਨੀਡ ਫਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਲਿਓਨੀਦਾਸ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਪਾਰਟਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਗਠਜੋੜ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ। ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਇਹ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਗ੍ਰੀਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਾ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧ।ਹਮਲੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ, ਲਿਓਨੀਡਾਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 7,000 ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਯੂਨਾਨੀ ਫੋਰਸ ਥਰਮੋਪੀਲੇ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤੀ।ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਆਕਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੈ, ਪਰ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ 120,000 ਅਤੇ 300,000 ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।ਉਹ ਅਗਸਤ ਦੇ ਅਖੀਰ ਜਾਂ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ;ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਖ਼ਰੀ ਸਟੈਂਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਛਲਾ-ਗਾਰਡ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਧ ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ (ਸਿੱਧੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਮੇਤ) ਲਈ ਬੰਦ ਰੱਖਿਆ।ਪੂਰੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸੜਕ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਤੰਗ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਸੀ।ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਏਫਿਲਟਸ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀ ਨੇ ਪਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਯੂਨਾਨੀ ਲਾਈਨਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਸਤੇ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲਿਓਨੀਡਾਸ, ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 300 ਸਪਾਰਟਨ ਅਤੇ 700 ਥੀਸਪੀਅਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਰਿਹਾ।ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 900 ਹੈਲੋਟਸ ਅਤੇ 400 ਥੀਬਨਾਂ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਵੀ ਬਚੇ ਹਨ।ਥੇਬਨਾਂ ਦੇ ਅਪਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਫਾਰਸੀਆਂ ਨਾਲ ਮੌਤ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ।
ਆਰਟੇਮਿਸੀਅਮ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਆਰਟੇਮੀਸੀਆ, ਹੈਲੀਕਾਰਨਾਸਸ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ, 480 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਤੱਟ 'ਤੇ, ਸਲਾਮਿਸ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਫਾਰਸੀ ਫਲੀਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਕੈਲੰਡੀਅਨ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਡੁੱਬਦੀ ਹੈ। ©Angus McBride
ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਆਰਟੈਮਿਸੀਅਮ ਜਾਂ ਆਰਟੈਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸੀ।ਇਹ ਲੜਾਈ ਅਗਸਤ ਜਾਂ ਸਤੰਬਰ 480 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਯੂਬੋਆ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਦੂਰ ਥਰਮੋਪੀਲੇ ਵਿਖੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸਪਾਰਟਾ, ਐਥਿਨਜ਼, ਕੋਰਿੰਥ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਸਮੇਤ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਗਠਜੋੜ ਅਤੇ ਫਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ। ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਆਈ.ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅਰਟੇਮਿਸੀਅਮ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੋਏ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਆ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਇੱਕ ਤੂਫ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ 1200 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਗੁਆਚ ਗਈ ਸੀ।ਆਰਟੇਮਿਸੀਅਮ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਫਸਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਯੂਬੋਆ ਦੇ ਤੱਟ ਦੇ ਦੁਆਲੇ 200 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੁਕੜੀ ਭੇਜੀ, ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤੂਫਾਨ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਏ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ।ਲੜਾਈ ਦੀ ਮੁੱਖ ਕਾਰਵਾਈ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ।ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਲੜਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ, ਲਗਭਗ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲ;ਹਾਲਾਂਕਿ, ਛੋਟੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫਲੀਟ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ।ਕੁੜਮਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ ਵਿਖੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਹਾਰ ਦੀ ਖਬਰ ਮਿਲੀ।ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਲਈ ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ ਅਤੇ ਆਰਟੇਮਿਸੀਅਮ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਸਲਾਮਿਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਫੋਕਿਸ, ਫਿਰ ਬੋਓਟੀਆ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅਟਿਕਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਖਾਲੀ ਕੀਤੇ ਐਥਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਲਾਈਡ ਫਲੀਟ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਜਿੱਤ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 480 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮਿਸ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਮਿਲੀ।ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਦੇ ਡਰੋਂ, ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਆਪਣੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਏਸ਼ੀਆ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰੀਸ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫੌਜ ਨੇ ਪਲੈਟੀਆ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਣਾਇਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਰਾਇਆ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ।
ਸਲਾਮਿਸ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਲੜਾਈ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਐਡਮਿਰਲ ਅਰਿਯਾਬਿਗਨੇਸ (ਜ਼ੇਰਕਸੇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਭਰਾ) ਦੀ ਮੌਤ;ਪਲੂਟਾਰਕਜ਼ ਲਾਈਵਜ਼ ਫਾਰ ਬੁਆਏਜ਼ ਐਂਡ ਗਰਲਜ਼ c.1910 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
480 BCE Sep 26

ਸਲਾਮਿਸ ਦੀ ਲੜਾਈ

Salamis Island, Greece
ਸਲਾਮਿਸ ਦੀ ਲੜਾਈ, 480 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਗ੍ਰੀਸ ਅਤੇ ਸਲਾਮਿਸ ਟਾਪੂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਟ੍ਰੇਟਸ ਵਿੱਚ ਲੜੀ ਗਈ, ਯੂਨਾਨ ਉੱਤੇ ਦੂਜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜਲ ਸੈਨਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਅਚਮੇਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜਾ ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਇਸ ਲੜਾਈ ਨੇ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋੜ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਥੇਨੀਅਨ ਜਨਰਲ ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਗ੍ਰੀਕ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫਲੀਟ ਨੂੰ ਨਿਰਣਾਇਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਰਾਇਆ।ਸਲਾਮੀਸ ਤੱਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ ਅਤੇ ਆਰਟੇਮਿਸੀਅਮ ਵਿਖੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਯੂਨਾਨੀ ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ 'ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਆਰਟੈਮਿਸੀਅਮ ਵਿਖੇ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਣਨੀਤਕ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ ਸਨ।ਇਹਨਾਂ ਅਹੁਦਿਆਂ ਦੇ ਪਤਨ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ, ਫੋਸਿਸ, ਬੋਇਓਟੀਆ, ਅਟਿਕਾ ਅਤੇ ਯੂਬੋਆ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਯੂਨਾਨੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਕੋਰਿੰਥਸ ਦੇ ਇਸਥਮਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕਤਰ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਸਲਾਮਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ।ਥੀਮਿਸਟੋਕਲਸ, ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੀ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ, ਫਾਰਸੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਸਲਾਮਿਸ ਦੇ ਤੰਗ ਸਟ੍ਰੇਟਸ ਵਿੱਚ ਲੁਭਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ।ਉਸਨੇ ਜ਼ੇਰਕਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਝੂਠਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਯੂਨਾਨੀ ਫਲੀਟ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਗਿਆ।ਸਲਾਮਿਸ ਦੇ ਸੀਮਤ ਪਾਣੀਆਂ ਨੇ ਵੱਡੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫਲੀਟ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ, ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਚਾਲਬਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਅਤੇ ਗੜਬੜ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ।ਗ੍ਰੀਕ ਫਲੀਟ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਤੰਗ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਤਿਮਾਹੀ ਲੜਾਈ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਅਨੁਕੂਲ ਸੀ, ਇਸ ਅਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਕੇ, ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।ਸਲਾਮਿਸ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਏਸ਼ੀਆ ਵੱਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਿਆ, ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਦਲ ਛੱਡ ਗਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਪਲਾਟੀਆ ਅਤੇ ਮਾਈਕੇਲ ਵਿਖੇ ਹੋਰ ਯੂਨਾਨੀ ਜਿੱਤਾਂ ਦੇਖੀਆਂ, ਜਿੱਥੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜੀ ਬਲਾਂ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਹਿੱਸੇ ਹਾਰ ਗਏ।ਇਹਨਾਂ ਲੜਾਈਆਂ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦੀਆਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ, ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਖ ਅਪਣਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ।ਸਲਾਮਿਸ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਸਗੋਂ ਯੂਨਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਚਤੁਰਾਈ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ।
ਪਲੈਟੀਆ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਪਲੈਟੀਆ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼।19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਚਿੱਤਰ। ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
479 BCE Aug 1

ਪਲੈਟੀਆ ਦੀ ਲੜਾਈ

Plataea, Greece
ਪਲਾਟੀਆ ਦੀ ਲੜਾਈ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਆਖਰੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਲੜਾਈ ਸੀ।ਇਹ 479 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਬੋਇਓਟੀਆ ਵਿੱਚ ਪਲਾਟੀਆ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ (ਸਪਾਰਟਾ, ਐਥਿਨਜ਼, ਕੋਰਿੰਥ ਅਤੇ ਮੇਗਾਰਾ ਸਮੇਤ) ਦੇ ਗਠਜੋੜ ਅਤੇ ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ (ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਬੋਇਓਟੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ) ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਥੱਸਲੀਅਨਜ਼, ਅਤੇ ਮੈਸੇਡੋਨੀਅਨਜ਼)।ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਾਵਰ ਬਲ ਨੇ ਥਰਮੋਪੀਲੇ ਅਤੇ ਆਰਟੇਮਿਸੀਅਮ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਥੈਸਲੀ, ਫੋਸਿਸ, ਬੋਇਓਟੀਆ, ਯੂਬੋਆ ਅਤੇ ਅਟਿਕਾ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਲਾਮੀਸ ਦੀ ਅਗਲੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਸਹਿਯੋਗੀ ਯੂਨਾਨੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਪੇਲੋਪੋਨੇਸਸ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਹੋਏ, ਇੱਕ ਅਸੰਭਵ ਪਰ ਨਿਰਣਾਇਕ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਫਿਰ ਆਪਣੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਿਆ, ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜਨਰਲ ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।479 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ (ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਅਨੁਸਾਰ) ਫੌਜ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪੈਲੋਪੋਨੇਸਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਬੋਇਓਟੀਆ ਵੱਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ ਅਤੇ ਪਲਾਟੀਆ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਕਿਲਾਬੰਦ ਕੈਂਪ ਬਣਾਇਆ।ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਫਾਰਸੀ ਕੈਂਪ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਘੋੜਸਵਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖਿੱਚਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 11 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਪਲਾਈ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਯੂਨਾਨੀ ਲੜਾਈ ਲਾਈਨ ਟੁੱਟ ਗਈ।ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਯੂਨਾਨੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਰਹੇ ਹਨ, ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਯੂਨਾਨੀਆਂ (ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਪਾਰਟਨਸ, ਟੇਗੀਅਨਜ਼ ਅਤੇ ਐਥੀਨੀਅਨ) ਨੇ ਲੜਾਈ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਦਿੱਤੀ, ਹਲਕੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਫਾਰਸੀ ਪੈਦਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਰੂਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਇਸ ਦੇ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ।ਇਸ ਫੌਜ ਦੀ ਤਬਾਹੀ, ਅਤੇ ਫਾਰਸੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਹਿੱਸੇ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਈਕੇਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਉਸੇ ਦਿਨ, ਨਿਰਣਾਇਕ ਤੌਰ' ਤੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਪਲੈਟੀਆ ਅਤੇ ਮਾਈਕੇਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਨਾਨੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਮਲਾ ਕਰਨਗੇ, ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪੜਾਅ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਨਗੇ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਲਾਟੀਆ ਹਰ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਿੱਤ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਉਹੀ ਮਹੱਤਵ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ (ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੀ) ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਅਥੇਨੀਅਨ ਜਿੱਤ ਜਾਂ ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਯੂਨਾਨੀ ਹਾਰ।
ਮਾਈਕਲ ਦੀ ਲੜਾਈ
Battle of Mycale ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
479 BCE Aug 27

ਮਾਈਕਲ ਦੀ ਲੜਾਈ

Aydın, Efeler/Aydın, Turkey
ਮਾਈਕੇਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ (ਦੂਸਰੀ ਪਲੇਟੀਆ ਦੀ ਲੜਾਈ) ਜਿਸ ਨੇ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੌਰਾਨ ਗ੍ਰੀਸ ਉੱਤੇ ਦੂਜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ।ਇਹ 27 ਅਗਸਤ, 479 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਨੂੰ ਸਾਮੋਸ ਟਾਪੂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਓਨੀਆ ਦੇ ਤੱਟ 'ਤੇ ਮਾਊਂਟ ਮਾਈਕੇਲ ਦੀਆਂ ਢਲਾਣਾਂ 'ਤੇ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ।ਇਹ ਲੜਾਈ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਪਾਰਟਾ, ਏਥਨਜ਼ ਅਤੇ ਕੋਰਿੰਥ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਅਤੇ ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ।ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲਾਵਰ ਬਲ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਖੁਦ ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਨੇ ਥਰਮੋਪਾਈਲੇ ਅਤੇ ਆਰਟੇਮਿਸੀਅਮ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਥੈਸਾਲੀ, ਬੋਇਓਟੀਆ ਅਤੇ ਅਟਿਕਾ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਸੀ;ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਲਾਮਿਸ ਦੀ ਅਗਲੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਸਹਿਯੋਗੀ ਯੂਨਾਨੀ ਜਲ ਸੈਨਾਵਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਸੰਭਵ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਪੇਲੋਪੋਨੀਜ਼ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ।ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਫਿਰ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਿਆ, ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜਨਰਲ ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਨਾਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।479 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ (ਸਮਕਾਲੀ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਅਨੁਸਾਰ) ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਪਲਾਟੀਆ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ।ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਸਹਿਯੋਗੀ ਫਲੀਟ ਸਾਮੋਸ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ, ਜਿੱਥੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਬਚੇ ਹੋਏ ਬਚੇ ਹੋਏ ਸਨ।ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ, ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮਾਈਕੇਲ ਦੀਆਂ ਢਲਾਣਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਆਪਣੇ ਬੇੜੇ ਨੂੰ ਬੀਚ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ, ਇੱਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੈਨਾ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਪੈਲੀਸਾਡ ਕੈਂਪ ਬਣਾਇਆ।ਯੂਨਾਨੀ ਕਮਾਂਡਰ ਲਿਓਟੀਚਾਈਡਜ਼ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਬੇੜੇ ਨੂੰ ਉਤਾਰਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਭਾਰੀ ਬਖਤਰਬੰਦ ਯੂਨਾਨੀ ਹਾਪਲਾਈਟਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਕੈਂਪ ਵੱਲ ਭੱਜ ਗਏ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਆਇਓਨੀਅਨ ਯੂਨਾਨੀ ਟੁਕੜੀਆਂ ਨੇ ਭੰਨਤੋੜ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਕੈਂਪ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਮਾਰੇ ਗਏ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।ਪਲਾਟੀਆ ਵਿਖੇ ਮਾਰਡੋਨੀਅਸ ਦੀ ਫੌਜ ਦੀ ਤਬਾਹੀ (ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਈਕੇਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਉਸੇ ਦਿਨ) ਦੇ ਨਾਲ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਬਾਹੀ ਨੇ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਨਿਰਣਾਇਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਪਲੈਟੀਆ ਅਤੇ ਮਾਈਕੇਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪੜਾਅ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਹਿਯੋਗੀ ਯੂਨਾਨੀ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਮਲਾ ਕਰਨਗੇ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਾਈਕੇਲ ਹਰ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਜਿੱਤ ਸੀ, ਪਰ ਇਸਦੀ ਮਹੱਤਤਾ (ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੀ) ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਰਾਥਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਐਥੀਨੀਅਨ ਜਿੱਤ ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਥਰਮੋਪੀਲੇ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਹਾਰ।
479 BCE - 478 BCE
ਯੂਨਾਨੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾornament
ਯੂਨਾਨੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ
ਗ੍ਰੀਕ ਹੋਪਲਾਈਟਸ ©Angus McBride
479 BCE Sep 1

ਯੂਨਾਨੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ

Eceabat, Çanakkale, Turkey
ਮਾਈਕਲ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ, ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪੜਾਅ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਸੀ।ਮਾਈਕੇਲ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਨਤੀਜਾ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਜੀ ਬਗਾਵਤ ਸੀ।ਸਾਮੀਅਨ ਅਤੇ ਮਾਈਲੇਸੀਅਨਾਂ ਨੇ ਮਾਈਕੇਲ ਵਿਖੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਲੜਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁੱਲੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ।ਮਾਈਕੇਲ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਅਲਾਈਡ ਫਲੀਟ ਪੋਂਟੂਨ ਪੁਲਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ ਹੇਲਸਪੋਂਟ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ।ਪੈਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਘਰ ਨੂੰ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ, ਪਰ ਐਥੀਨੀਅਨ ਚੇਰਸੋਨੋਸ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣੇ ਰਹੇ, ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖੇ ਗਏ ਸਨ।ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਸ਼ਹਿਰ ਸੇਸਟੋਸ ਲਈ ਬਣਾਇਆ।ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਾਰਡੀਆ ਦਾ ਓਇਓਬਾਜ਼ਸ ਸੀ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਪੋਂਟੂਨ ਪੁਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੇਬਲਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਸੀ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਗਵਰਨਰ, ਆਰਟਾਇਕਟਸ ਨੇ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਸਹਿਯੋਗੀ ਹਮਲਾ ਕਰਨਗੇ।ਇਸ ਲਈ ਐਥੀਨੀਅਨ ਸੇਸਟੋਸ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ।ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਖਿੱਚੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਐਥੀਨੀਅਨ ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਸੰਤੋਸ਼ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਪਰ ਆਖਰਕਾਰ, ਜਦੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਲੋਕ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਏ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਐਥੀਨੀਅਨ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ।ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਐਥਿਨੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਓਇਓਬਾਜ਼ਸ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਥ੍ਰੇਸੀਅਨ ਕਬੀਲੇ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਓਓਬਾਜ਼ਸ ਨੂੰ ਪਲੀਸਟੋਰਸ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਬਲੀਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਅਥੇਨੀਆਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਆਰਟਾਇਕਟਸ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ, ਕੁਝ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ, ਆਰਟਾਇਕਟਸ ਸਮੇਤ, ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ।ਆਰਟਾਇਕਟਸ ਨੂੰ ਏਲੇਅਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਸਲੀਬ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇੱਕ ਕਸਬਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਰਟਾਇਕਟਸ ਨੇ ਚੈਰਸੋਨੇਸੋਸ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਲੁੱਟਿਆ ਸੀ।ਏਥੇਨੀਅਨ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਿਰ ਐਥਿਨਜ਼ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ, ਪੋਂਟੂਨ ਪੁਲਾਂ ਤੋਂ ਕੇਬਲਾਂ ਨੂੰ ਟਰਾਫੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ।
ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ
Delian League ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
478 BCE Jan 1

ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ

Delos, Greece
ਬਿਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਪਾਰਟਨ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਸਨ।ਸਪਾਰਟਨਾਂ ਦਾ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ, ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਗ੍ਰੀਸ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਯੁੱਧ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਏਸ਼ੀਆਈ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ।ਮਾਈਕੇਲ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਸਪਾਰਟਨ ਦੇ ਰਾਜੇ ਲਿਓਟੀਚਾਈਡਜ਼ ਨੇ ਸਾਰੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਤੋਂ ਯੂਰਪ ਤੱਕ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜ ਤੋਂ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।ਮਾਈਕੇਲ ਵਿਖੇ ਐਥੀਨੀਅਨ ਕਮਾਂਡਰ ਜ਼ੈਂਥਿਪਸ ਨੇ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ;ਆਇਓਨੀਅਨ ਸ਼ਹਿਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਐਥੀਨੀਅਨ ਕਲੋਨੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਐਥੀਨੀਅਨ, ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਆਇਓਨੀਅਨਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਗੇ।ਇਹ ਉਸ ਬਿੰਦੂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਯੂਨਾਨੀ ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਬਿਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਪਾਰਟਨ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ।ਸ਼ਹਿਰ-ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਢਿੱਲਾ ਗਠਜੋੜ ਜੋ ਜ਼ੇਰਕਸਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ ਸੀ, ਸਪਾਰਟਾ ਅਤੇ ਪੇਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਲੀਗ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਇਹਨਾਂ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਡੇਲੋਸ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕਾਂਗਰਸ ਬੁਲਾਈ ਗਈ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਗਠਜੋੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।ਇਹ ਗੱਠਜੋੜ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਏਜੀਅਨ ਟਾਪੂਆਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ 'ਪਹਿਲੇ ਐਥੀਨੀਅਨ ਅਲਾਇੰਸ' ਵਜੋਂ ਗਠਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੀਗ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਉਦੇਸ਼ "ਰਾਜੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣਾ" ਸੀ।ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ-ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ, ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ, ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਦੇ ਮਾਲ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨਾ।ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਜਾਂ ਸਾਂਝੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਅਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ;ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਟੈਕਸ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ।
ਹੇਲੇਨਿਕ ਅਲਾਇੰਸ ਨੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ
Hellenic Alliance attack Cyprus ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
478 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਅਜੇ ਵੀ ਹੇਲੇਨਿਕ ਗੱਠਜੋੜ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਸਹਿਯੋਗੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪੌਸਾਨੀਆ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ, ਇੱਕ ਅਣਗਿਣਤ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਤ 20 ਪੇਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ 30 ਐਥੀਨੀਅਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਬੇੜਾ ਭੇਜਿਆ।ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਬੇੜਾ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ "ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਿਆ"।ਥਿਊਸੀਡਾਈਡਸ ਦਾ ਇਸ ਤੋਂ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ਇਹ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ।ਸੀਲੀ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ 'ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਗੈਰੀਸਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਜ਼ਾਨਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਛਾਪਾ ਸੀ।ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ, ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਬਾਈਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ।ਯਕੀਨਨ, ਇਹ ਤੱਥ ਕਿ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਨੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ 478 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਘੇਰਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਾਂ ਇਹ ਕਿ ਗੈਰੀਸਨਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਬਿਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ
Greeks take control Byzantium ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਯੂਨਾਨੀ ਫਲੀਟ ਫਿਰ ਬਿਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਸੇਸਟੋਸ ਅਤੇ ਬਿਜ਼ੈਂਟੀਅਮ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ (ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਟ੍ਰੇਟਸ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਦਿੱਤੀ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਲੇ ਸਾਗਰ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਵਪਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ।ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਪੌਸਾਨੀਆ ਲਈ ਮੁਸੀਬਤ ਸਾਬਤ ਹੋਣਾ ਸੀ।ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋਇਆ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ;ਥਿਊਸੀਡਾਈਡਸ ਕੁਝ ਵੇਰਵੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੁਰੀਡ ਸੰਕੇਤ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ।ਆਪਣੇ ਹੰਕਾਰ ਅਤੇ ਮਨਮਾਨੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ (ਥੁਸੀਡਾਈਡਜ਼ "ਹਿੰਸਾ" ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ) ਦੁਆਰਾ, ਪੌਸਾਨੀਆ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦਲਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਹੁਣੇ ਹੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਕੂਮਤ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਏ ਸਨ।ਆਇਓਨੀਅਨ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਅਥੇਨ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ।ਸਪਾਰਟਨਸ ਨੇ, ਉਸਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ, ਪੌਸਾਨੀਆ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ।ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਬਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਗੰਧਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਬਹਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
477 BCE - 449 BCE
ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦੀਆਂ ਜੰਗਾਂornament
ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦੀਆਂ ਜੰਗਾਂ
Wars of the Delian League ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ (477–449 ਈਸਾ ਪੂਰਵ) ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਆਫ਼ ਏਥਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ (ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਰਜਾ), ਅਤੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਅਕਮੀਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸੀ।ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਆਇਓਨੀਅਨ ਵਿਦਰੋਹ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਫਾਰਸੀ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।ਪੂਰੇ 470 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਨੇ ਥਰੇਸ ਅਤੇ ਏਜੀਅਨ ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਗੈਰੀਸਨਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐਥੀਨੀਅਨ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸਿਮੋਨ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ।ਅਗਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ, ਸਿਮੋਨ ਨੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਉੱਥੇ ਯੂਨਾਨੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਪੈਮਫਿਲੀਆ ਵਿੱਚ ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਐਥੀਨੀਅਨ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫਲੀਟ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦੋਹਰੀ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਬੇੜੇ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੈਨਾ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਜਾਉਣ ਲਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਤਾਰਿਆ।ਇਸ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਕਿਰਿਆ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਲੜਾਈ ਦਾ ਜੋਖਮ ਨਾ ਲੈਣ ਲਈ ਚਿੰਤਤ।
ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਚਾਲ
Delian League's first moves ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੀਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸਟ੍ਰਾਈਮੋਨ ਨਦੀ ਦੇ ਮੂੰਹ 'ਤੇ, ਈਓਨ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ।ਕਿਉਂਕਿ ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਲੀਗ ਦੇ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਲਈ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਕਾਲਕ੍ਰਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਕਿਸ ਸਾਲ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਹ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ।ਇਹ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਪਤਝੜ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ 477-476 BCE ਜਾਂ 476-475 BCE ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।ਇਯੋਨ ਡੋਰਿਸਕੋਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੂਜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਥਰੇਸ ਵਿੱਚ ਛੱਡੇ ਗਏ ਫ਼ਾਰਸੀ ਗੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।ਈਓਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਆਮ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਥਰੇਸ ਤੋਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ ਹੈ।ਈਓਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਫੋਰਸ ਸਿਮੋਨ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਸੀ।ਪਲੂਟਾਰਕ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਮੋਨ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹਰਾਇਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਵੱਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ, ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ ਗਿਆ।ਸਿਮੋਨ ਨੇ ਫਿਰ ਸਾਰੇ ਥ੍ਰੇਸੀਅਨ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਅਧੀਨਗੀ ਵਿੱਚ ਭੁੱਖਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।ਹੈਰੋਡੋਟਸ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ ਕਮਾਂਡਰ, ਬੋਗੇਸ, ਨੂੰ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ 'ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜ਼ੇਰਕਸ ਦੁਆਰਾ ਡਰਪੋਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਖਰੀ ਦਮ ਤੱਕ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ।ਜਦੋਂ ਈਓਨ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਬੋਗੇਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਸਟ੍ਰਾਈਮੋਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ, ਉਸਦੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਚਿਤਾ ਉੱਤੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਥੇਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾ ਲਿਆ।ਈਓਨ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਖੇਤਰ ਦੇ ਹੋਰ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੇ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਡੋਰਿਸਕਸ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਪਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ "ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ" ਸੀ।ਅਚੈਮੇਨੀਡਜ਼ ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ 465 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਡੋਰਿਸਕਸ ਮਾਸਕੇਮਜ਼ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਗੈਰੀਸਨ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਆਖਰੀ ਅਕਮੀਨੀਡ ਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
ਲੀਗ ਦਾ ਮਿਲਟਰੀ ਵਿਸਤਾਰ
Military Expansion of the League ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਥਿਊਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਲੀਗ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦਾ ਖਾਤਾ ਚੋਣਵਾਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਸਨ;ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਪਲੂਟਾਰਕ ਅਜਿਹੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਕਰੀਸਟੋਸ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੂਜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਫ਼ਾਰਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਸੀ, 470 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਲੀਗ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।ਪਲੂਟਾਰਕ ਨੇ ਫੇਸਲਿਸ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿਮੋਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ।
ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਦੀ ਲੜਾਈ
Battle of the Eurymedon ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
469 BCE Jan 1

ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਦੀ ਲੜਾਈ

Köprüçay, Turkey
ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਇੱਕ ਦੋਹਰੀ ਲੜਾਈ ਸੀ, ਜੋ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੋਵਾਂ 'ਤੇ, ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਆਫ਼ ਐਥਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ, ਅਤੇ ਜ਼ੇਰਕਸਸ I ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ 469 ਜਾਂ 466 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਪੈਮਫੀਲੀਆ, ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਨਦੀ (ਹੁਣ ਕੋਪ੍ਰੂਸੇ) ਦਾ ਮੂੰਹ।ਇਹ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦੇ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।469 ਜਾਂ 466 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਪਰਸੀਆਂ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣਾ, ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਤੱਟ 'ਤੇ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਫੜਨਾ ਸੀ।ਇਹ ਏਸ਼ੀਆਈ ਯੂਨਾਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆਏਗਾ, ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਨੇਵਲ ਬੇਸ ਦੇਵੇਗਾ ਜਿੱਥੋਂ ਏਜੀਅਨ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸੁਣ ਕੇ, ਐਥੀਨੀਅਨ ਜਨਰਲ ਸਿਮੋਨ ਨੇ 200 ਟ੍ਰਾਈਰੇਮਜ਼ ਲਏ ਅਤੇ ਪੈਮਫਿਲੀਆ ਵਿੱਚ ਫੇਸਲਿਸ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ, ਜੋ ਆਖਰਕਾਰ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ।ਇਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਉਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।ਸਿਮੋਨ ਫਿਰ ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜਾਂ 'ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ।ਨਦੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ, ਸਿਮੋਨ ਨੇ ਉੱਥੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਫ਼ਾਰਸੀ ਬੇੜੇ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਭਜਾਇਆ।ਬਹੁਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਬੇੜੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਆ ਗਏ, ਅਤੇ ਮਲਾਹ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਪਨਾਹ ਲਈ ਭੱਜ ਗਏ।ਸਿਮੋਨ ਨੇ ਫਿਰ ਯੂਨਾਨੀ ਮਰੀਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਾਰਿਆ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਕੈਂਪ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਲਿਆ, ਅਤੇ 200 ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਵਾਲੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਟ੍ਰਾਈਰੇਮਜ਼ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ।ਇਸ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦੋਹਰੀ ਜਿੱਤ ਨੇ ਫਾਰਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨਿਰਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 451 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਏਜੀਅਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫਾਇਦੇ ਨੂੰ ਦਬਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ, ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੂਨਾਨੀ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ।
ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਇੱਕ ਮਿਸਰੀ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ
Delian League supports an Egyptian rebellion ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀਮਿਸਰੀ ਸਾਟ੍ਰੈਪੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਲਈ ਸੰਭਾਵੀ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 486 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਸੀ।461 ਜਾਂ 460 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿਚ, ਮਿਸਰ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਰਾਜੇ ਇਨਾਰੋਸ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਇਕ ਨਵੀਂ ਬਗਾਵਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।ਇਸ ਬਗਾਵਤ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ, ਜੋ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਨਾਰੋਸ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ।ਇਨਾਰੋਸ ਨੇ ਹੁਣ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਨੂੰ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।ਐਡਮਿਰਲ ਚੈਰੀਟੀਮਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ 200 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਲੀਗ ਫਲੀਟ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਐਥਿਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਸਰ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ।ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਫਲੀਟ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ, ਮਿਸਰੀ ਵਿਦਰੋਹ 'ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਅਨੁਕੂਲ ਸਮਾਂ ਜਾਪਦਾ ਸੀ।ਇਹ ਦੋ ਮੋਰਚਿਆਂ 'ਤੇ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜਨ ਲਈ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਵਾਲੇ ਫੈਸਲੇ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਵੱਲ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਜਾਵੇਗਾ।ਥਿਊਸੀਡਾਈਡਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰੀ ਫਲੀਟ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਬੇੜਾ ਬੇਲੋੜਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਤੱਟ ਦਾ ਰਿਹਾ।ਕੈਟੀਸੀਅਸ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੇ 40 ਜਹਾਜ਼ ਭੇਜੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਡਿਓਡੋਰਸ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ 200, ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਨਾਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ।ਫਾਈਨ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਯੁੱਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਐਥੀਨੀਅਨ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਸਨ;ਪਰਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਦੀ ਇੱਛਾ, ਨੀਲ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਨਾਜ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ, ਅਤੇ ਆਇਓਨੀਅਨ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਮਿਸਰ ਨਾਲ ਲਾਭਕਾਰੀ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ।ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ, ਐਥੀਨੀਅਨ ਮਿਸਰ ਪਹੁੰਚੇ, ਅਤੇ ਇਨਾਰੋਸ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਨੀਲ ਦਰਿਆ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਏ।ਚੈਰੀਟੀਮਾਈਡਜ਼ ਨੇ ਨੀਲ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਅਕਮੀਨੀਡਜ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੇ ਬੇੜੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 50 ਫੋਨੀਸ਼ੀਅਨ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਾਲੇ ਬੇੜੇ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ।ਇਹ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਅਕਮੀਨੀਡਜ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਆਖਰੀ ਮਹਾਨ ਜਲ ਸੈਨਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ।50 ਫੋਨੀਸ਼ੀਅਨ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਹ 30 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਬਚੇ 20 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਜੋ ਉਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
Papremis ਦੀ ਲੜਾਈ
Battle of Papremis ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
460 BCE Jan 1

Papremis ਦੀ ਲੜਾਈ

Nile, Egypt
ਡਾਇਓਡੋਰਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਲਈ ਇਕੋ-ਇਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸਰੋਤ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਹਤ ਬਲ ਨੇ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ "ਪਾਪ੍ਰੇਮਿਸ ਵਿਖੇ ਉਹਨਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖੋਪੜੀਆਂ ਵੀ ਵੇਖੀਆਂ ਸਨ ਜੋ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਇਨਾਰੋਸ ਦੁਆਰਾ ਡੇਰੀਅਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਚੈਮੇਨਸ ਨਾਲ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ"।ਇਹ ਕੁਝ ਪੁਸ਼ਟੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੜਾਈ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਨਾਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਡਾਇਓਡੋਰਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਪੈਪ੍ਰੇਮਿਸ (ਜਾਂ ਪੈਮਪ੍ਰੇਮਿਸ) ਨੀਲ ਡੈਲਟਾ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਏਰਸ/ਮੰਗਲ ਦੇਮਿਸਰੀ ਬਰਾਬਰ ਲਈ ਇੱਕ ਪੰਥ ਕੇਂਦਰ ਸੀ।ਡਾਇਓਡੋਰਸ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਐਥੀਨੀਅਨ ਆ ਗਏ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਤੇ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਫਾਰਸੀਆਂ ਤੋਂ ਲੜਾਈ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੀ ਉੱਤਮ ਸੰਖਿਆ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਏਥੇਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਹਰਾ ਕੇ ਭੱਜ ਗਈ।ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਦੇ ਗੜ੍ਹ (ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਵਾਈਟ ਕੈਸਲ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਮਿਲੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਿਆ।ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਦਾ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਕੁਚਿਤ ਸੰਸਕਰਣ ਹੈ: "ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਦੀ ਅਤੇ ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਦੇ ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਬਾਕੀ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਵ੍ਹਾਈਟ ਕੈਸਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ"।
ਪਹਿਲੀ ਪੇਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਜੰਗ
First Peloponnesian War ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਪਹਿਲੀ ਪੇਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਜੰਗ (460–445 ਈ.ਪੂ.) ਸਪਾਰਟਾ ਵਿਚਕਾਰ ਪੇਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਲੀਗ ਅਤੇ ਸਪਾਰਟਾ ਦੇ ਹੋਰ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਥੀਬਸ, ਅਤੇ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਐਥਨਜ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅਰਗੋਸ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ।ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੂਜਾ ਪਵਿੱਤਰ ਯੁੱਧ।ਜੰਗ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਐਥੀਨੀਅਨ ਲੰਬੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ, ਮੇਗਾਰਾ ਦਾ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਅਤੇ ਐਥੀਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਸਪਾਰਟਾ ਦੁਆਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਪਹਿਲੀ ਪੇਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਜੰਗ 460 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਓਏਨੋ ਦੀ ਲੜਾਈ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਸਪਾਰਟਨ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਐਥੀਨੀਅਨ-ਆਰਗਾਈਵ ਗੱਠਜੋੜ ਦੁਆਰਾ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲਾਂ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਉੱਤਮ ਫਲੀਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ, ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਸੀ।457 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ, ਜਦੋਂ ਸਪਾਰਟਨਸ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਤਾਨਾਗਰਾ ਵਿਖੇ ਐਥੀਨੀਅਨ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਜ਼ਮੀਨੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਓਨੋਫਾਈਟਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬੋਇਓਟੀਆਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਕੁਚਲਣ ਵਾਲੀ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਥੀਬਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੇ ਬੋਇਓਟੀਆ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਇਸ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ।ਐਥਨਜ਼ ਨੇ ਏਜੀਨਾ ਨੂੰ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਾ ਕੇ ਅਤੇ ਪੇਲੋਪੋਨੀਜ਼ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ।454 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਪਾਰਟਾ ਨਾਲ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, 448 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਪਵਿੱਤਰ ਜੰਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਫਿਰ ਭੜਕ ਉੱਠਿਆ।446 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਬੋਇਓਟੀਆ ਨੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੋਰੋਨੀਆ ਵਿਖੇ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ
Siege of Memphis ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
459 BCE Jan 1 - 455 BCE

ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ

Memphis, Mit Rahinah, Badrshei
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਥੀਨੀਅਨ ਅਤੇਮਿਸਰੀ ਲੋਕ ਵ੍ਹਾਈਟ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਏ।ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧੀ, ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮੁਹਿੰਮ 6 ਸਾਲ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਤਮ 18 ਮਹੀਨੇ ਪ੍ਰੋਸੋਪਟਿਸ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ।ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਹਿਲਾਂ ਆਰਟੈਕਸਰਕਸ ਨੇ ਮੇਗਾਬਾਜ਼ਸ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਤੋਂ ਐਥੀਨੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ, ਅਟਿਕਾ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਪਾਰਟਨਾਂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੇਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਸੀ।ਜਦੋਂ ਇਹ ਅਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਉਸਨੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ (ਉਲਝਣ ਵਿੱਚ) ਮੇਗਾਬੀਜ਼ਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਮਿਸਰ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ।ਡਾਇਓਡੋਰਸ ਦੀ ਘੱਟ ਜਾਂ ਘੱਟ ਉਹੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਵਧੇਰੇ ਵੇਰਵੇ ਦੇ ਨਾਲ;ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਅਸਫਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਰਟੈਕਸਰਕਸ ਨੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਮੇਗਾਬੀਜ਼ਸ ਅਤੇ ਆਰਟਬਾਜ਼ਸ ਨੂੰ 300,000 ਆਦਮੀਆਂ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਬਣਾਇਆ।ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫ਼ਾਰਸ ਤੋਂ ਸਿਲੀਸੀਆ ਗਏ ਅਤੇ ਸਿਲੀਸ਼ੀਅਨਾਂ, ਫੀਨੀਸ਼ੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰਿਅਟਸ ਤੋਂ 300 ਟ੍ਰਾਈਮਜ਼ ਦਾ ਬੇੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਿਤਾਇਆ।ਫਿਰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਿਸਰ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ।ਆਧੁਨਿਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ 25,000 ਆਦਮੀਆਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਅੰਕੜੇ 'ਤੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਤਣਾਅ ਵਾਲੇ ਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਅਵਿਵਹਾਰਕ ਸੀ।ਥਿਊਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਨੇ ਆਰਟਬਾਜ਼ਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੈਰੋਡੋਟਸ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰੀਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ;ਡਾਇਓਡੋਰਸ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਬਾਰੇ ਗਲਤੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿਚ ਕੁਝ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੈਪ੍ਰੇਮਿਸ ਵਿਚ ਮਿਸਰ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਲੇਖਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੇਰਵੇ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੇਗਾਬੀਜ਼ਸ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ, ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਮੈਮਫ਼ਿਸ ਤੋਂ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾਉਂਦਾ ਸੀ।
Prosopitis ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ
Siege of Prosopitis ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਐਥੀਨੀਅਨ ਹੁਣ ਨੀਲ ਡੈਲਟਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਸੋਪਿਟਿਸ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਉੱਥੇ, ਮੇਗਾਬੀਜ਼ਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਨਹਿਰਾਂ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰਕੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਤੋਂ ਨਦੀ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਿਆ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ "ਟਾਪੂ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ"।ਥੂਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵਿੱਚ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਫਿਰ ਪੁਰਾਣੇ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ, ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।ਲੀਬੀਆ ਤੋਂ ਸਾਈਰੀਨ ਤੱਕ ਮਾਰਚ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਐਥਿਨੀਅਨ ਫੋਰਸ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ ਹੀ ਐਥਿਨਜ਼ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਈ ਬਚੇ ਸਨ।ਡਾਇਓਡੋਰਸ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਦੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੇ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ (ਜਿਸ ਦਾ ਥਿਊਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ) ਨੂੰ ਨੁਕਸ ਕੱਢਣ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ।ਫ਼ਾਰਸੀ, ਐਥਿਨੀਅਨਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਇਸਦੀ ਬਜਾਏ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਈਰੀਨ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਹ ਐਥਿਨਜ਼ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ।ਕਿਉਂਕਿ ਮਿਸਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਹਾਰ ਨੇ ਏਥਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਚੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡੇਲੀਅਨ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਏਥਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਥਿਊਸੀਡਾਈਡਜ਼ ਦਾ ਸੰਸਕਰਣ ਸ਼ਾਇਦ ਸਹੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਹੈ।
ਕਿਸ਼ਨ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ
Siege of Kition ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਸਿਮੋਨ ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ 200 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਬੇੜੇ ਨਾਲ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 60 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਮੀਰਟੇਅਸ, ਅਖੌਤੀ "ਮਾਰਸ਼ਸ ਦਾ ਰਾਜਾ" (ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਸੀ) ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇਮਿਸਰ ਭੇਜੇ ਗਏ ਸਨ।ਬਾਕੀ ਦੀ ਫੋਰਸ ਨੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ, ਪਰ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ, ਸਿਮੋਨ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨਾਲ ਮਰ ਗਿਆ।ਐਥੀਨੀਅਨਾਂ ਕੋਲ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਮੋਨ ਦੇ ਮੌਤ-ਬਿਸਤਰੇ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਐਥੀਨੀਅਨ ਸਲਾਮੀ-ਇਨ-ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਵੱਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ।
ਸਲਾਮੀਸ-ਇਨ-ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ
Battles of Salamis-in-Cyprus ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਸਿਮੋਨ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਐਥੀਨੀਅਨ ਫੌਜ ਤੋਂ ਗੁਪਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਕਿਸ਼ਨ ਛੱਡਣ ਤੋਂ 30 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਏਥੇਨੀਅਨਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ 'ਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ-ਇਨ-ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਤੋਂ ਸਲਾਮੀਸ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ, ਸਿਲੀਸ਼ੀਅਨ, ਫੋਨੀਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰੀਅਨਜ਼ ਦੀ ਬਣੀ ਇੱਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ਼ੌਜ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਮਰੇ ਹੋਏ ਸਿਮੋਨ ਦੇ 'ਕਮਾਂਡ' ਦੇ ਅਧੀਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਵੀ ਹਰਾਇਆ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਐਥੀਨੀਅਨ ਵਾਪਸ ਯੂਨਾਨ ਨੂੰ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ, ਉਸ ਟੁਕੜੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ ਜੋਮਿਸਰ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ।
ਕੈਲੀਅਸ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ
Peace of Callias ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
ਕੈਲੀਅਸ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ (ਐਥਿਨਜ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ) ਅਤੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 449 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਕਥਿਤ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਫ਼ਾਰਸੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ।ਅਕਮੀਨੀਡ ਪਰਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚਕਾਰ ਪਹਿਲੀ ਸਮਝੌਤਾ ਸੰਧੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਏਥੇਨੀਅਨ ਰਾਜਨੇਤਾ ਕੈਲੀਅਸ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।479 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਜ਼ੇਰਕਸੇਸ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਸ਼ੀਆ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਇਲਾਕਾ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਸੰਧੀ ਦੀ ਸਹੀ ਤਾਰੀਖ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 469 ਜਾਂ 466 ਵਿਚ ਯੂਰੀਮੇਡਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਜਾਂ 450 ਵਿਚ ਸਾਈਪ੍ਰਿਅਟ ਸਲਾਮੀਸ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੈਲੀਅਸ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਵਿਚ ਆਇਓਨੀਅਨ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦਿੱਤੀ, ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਕੀਤੀ। ਏਜੀਅਨ ਤੱਟ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਤਰਾਪੀਜ਼ ਦਾ ਮਾਰਚ, ਅਤੇ ਏਜੀਅਨ ਤੋਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ।ਏਥਨਜ਼ ਨੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ, ਸਾਈਪ੍ਰਸ, ਲੀਬੀਆ ਜਾਂਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਨਾ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ (ਉਸ ਸਮੇਂ ਏਥਨਜ਼ ਨੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਮਿਸਰੀ ਵਿਦਰੋਹ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਬੇੜਾ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ)।
448 BCE Jan 1

ਐਪੀਲੋਗ

Greece
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰਸ਼ੀਆ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਅੰਤ ਵੱਲ, ਉਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਐਥੀਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਬਣ ਗਈ, ਆਪਣੇ ਸਿੱਟੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ।ਐਥਨਜ਼ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੈਸੇ ਜਾਂ ਜਹਾਜ਼ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਗ੍ਰੀਸ ਵਿੱਚ, ਏਥਨਜ਼ ਅਤੇ ਸਪਾਰਟਾ ਦੇ ਪਾਵਰ-ਬਲਾਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪਹਿਲੀ ਪੇਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਯੁੱਧ, ਜੋ ਕਿ 460 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਅਤੇ ਬੰਦ ਸੀ, ਆਖਰਕਾਰ 445 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਇਆ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਪਾਰਟਾ ਅਤੇ ਏਥਨਜ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ, ਸਿਰਫ 14 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਦੂਜੀ ਪੇਲੋਪੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗੀ।ਇਹ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਟਕਰਾਅ, ਜੋ ਕਿ 27 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ, ਆਖਰਕਾਰ ਏਥੇਨੀਅਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹੀ, ਏਥੇਨੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਟੁੱਟਣ, ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਸ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਸਪਾਰਟਨ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਵੇਗਾ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਰਫ਼ ਏਥਨਜ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।ਸੰਘਰਸ਼ ਪੂਰੇ ਗ੍ਰੀਸ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹਾਰਿਆ, ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਗਾਵਤਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਜੋ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਸੀ, 450 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਆਰਟੈਕਸਰਕਸ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪਾੜੋ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾਈ।ਖੁਦ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਫਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਸਪਾਰਟਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਐਥਨਜ਼ ਨੂੰ ਸੈੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਆਪਣੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦਿੱਤੀ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਯੂਨਾਨੀ ਲੋਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਝਗੜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਚਲਿਤ ਰਹੇ, ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਫ਼ਾਰਸ ਵੱਲ ਮੋੜਨ ਵਿਚ ਅਸਮਰੱਥ ਰਹੇ।396 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਟਕਰਾਅ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਸਪਾਰਟਨ ਦੇ ਰਾਜੇ ਐਜਸੀਲਸ ਨੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਉੱਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ;ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਲੂਟਾਰਕ ਦੱਸਦਾ ਹੈ, ਯੂਨਾਨੀ "ਬਰਬਰਾਂ" ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਸਨ।ਜੇ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਨੇ ਯੂਨਾਨ ਅਤੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਸ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ-ਸਥਾਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਨੇ ਪਰਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕੀਤਾ।387 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਸਪਾਰਟਾ, ਕੋਰਿੰਥੀਅਨ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਕੋਰਿੰਥ, ਥੀਬਸ ਅਤੇ ਏਥਨਜ਼ ਦੇ ਗਠਜੋੜ ਦੁਆਰਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਪਰਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਅਖੌਤੀ "ਕਿੰਗਜ਼ ਪੀਸ" ਦੇ ਤਹਿਤ, ਜਿਸ ਨੇ ਯੁੱਧ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ, ਆਰਟੈਕਸਰਕਸਸ II ਨੇ ਸਪਾਰਟਨਸ ਤੋਂ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਯੂਨਾਨੀ ਰਾਜ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾ ਕਰੋ।ਇਹ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਸੰਧੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਯੂਨਾਨੀ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਨੇ ਏਸ਼ੀਆ ਮਾਈਨਰ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਸਪਾਰਟਨ ਗ੍ਰੀਸ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਸਰਦਾਰੀ ਕਾਇਮ ਰੱਖ ਸਕੇ।ਇਹ ਇਸ ਸੰਧੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੈ ਕਿ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਣਕਾਰ ਨੇ ਕਾਲੀਆਸ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ (ਭਾਵੇਂ ਕਾਲਪਨਿਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ) ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ, ਅਤੇ "ਚੰਗੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦਿਨਾਂ" ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਸੰਦਰਭ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਏਜੀਅਨ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਡੇਲੀਅਨ ਲੀਗ ਦੁਆਰਾ ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

Appendices



APPENDIX 1

Armies and Tactics: Greek Armies during the Persian Invasions


Play button




APPENDIX 2

Armies and Tactics: Ancient Greek Navies


Play button




APPENDIX 3

Ancient Greek State Politics and Diplomacy


Play button

Characters



Alexander I of Macedon

Alexander I of Macedon

King of Macedon

Artaphernes

Artaphernes

Satrap of Lydia

Xerxes I

Xerxes I

King of Achaemenid Empire

Darius the Great

Darius the Great

King of the Achaemenid Empire

Pausanias

Pausanias

Spartan General

Themistocles

Themistocles

Athenian General

Mardonius

Mardonius

Persian Military Commander

Datis

Datis

Median Admiral

Artaxerxes I

Artaxerxes I

King of Achaemenid Empire

Leonidas I

Leonidas I

King of Sparta

Cyrus the Great

Cyrus the Great

King of the Achaemenid Empire

Leotychidas II

Leotychidas II

King of Sparta

Xanthippus

Xanthippus

Athenian General

References



  • Boardman J; Bury JB; Cook SA; Adcock FA; Hammond NGL; Charlesworth MP; Lewis DM; Baynes NH; Ostwald M; Seltman CT (1988). The Cambridge Ancient History, vol. 5. Cambridge University Press. ISBN 0-521-22804-2.
  • Burn, A.R. (1985). "Persia and the Greeks". In Ilya Gershevitch (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 2: The Median and Achaemenid Periods The Cambridge Ancient History, vol. 5. Cambridge University Press. ISBN 0-521-22804-2.
  • Dandamaev, M. A. (1989). A political history of the Achaemenid empire (translated by Willem Vogelsang). Brill. ISBN 90-04-09172-6.
  • de Souza, Philip (2003). The Greek and Persian Wars, 499–386 BC. Osprey Publishing, (ISBN 1-84176-358-6)
  • Farrokh, Keveh (2007). Shadows in the Desert: Ancient Persia at War. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-108-3.
  • Fine, John Van Antwerp (1983). The ancient Greeks: a critical history. Harvard University Press. ISBN 0-674-03314-0.
  • Finley, Moses (1972). "Introduction". Thucydides – History of the Peloponnesian War (translated by Rex Warner). Penguin. ISBN 0-14-044039-9.
  • Green, Peter (2006). Diodorus Siculus – Greek history 480–431 BC: the alternative version (translated by Peter Green). University of Texas Press. ISBN 0-292-71277-4.
  • Green, Peter (1996). The Greco-Persian Wars. University of California Press. ISBN 0-520-20573-1.
  • Hall, Jonathon (2002). Hellenicity: between ethnicity and culture. University of Chicago Press. ISBN 0-226-31329-8.
  • Higbie, Carolyn (2003). The Lindian Chronicle and the Greek Creation of their Past. Oxford University Press. ISBN 0-19-924191-0.
  • Holland, Tom (2006). Persian Fire: The First World Empire and the Battle for the West. Abacus. ISBN 0-385-51311-9.
  • Kagan, Donald (1989). The Outbreak of the Peloponnesian War. Cornell University Press. ISBN 0-8014-9556-3.
  • Köster, A.J. (1934). "Studien zur Geschichte des Antikes Seewesens". Klio Belheft. 32.
  • Lazenby, JF (1993). The Defence of Greece 490–479 BC. Aris & Phillips Ltd. ISBN 0-85668-591-7.
  • Osborne, Robin (1996). Greece in the making, 1200–479 BC. Routledge. ISBN 0-415-03583-X.
  • Roebuck, R (1987). Cornelius Nepos – Three Lives. Bolchazy-Carducci Publishers. ISBN 0-86516-207-7.
  • Roisman, Joseph; Worthington, Ian (2011). A Companion to Ancient Macedonia. John Wiley and Sons. ISBN 978-1-44-435163-7. Retrieved 2016-03-14.
  • Rung, Eduard (2008). "Diplomacy in Graeco–Persian relations". In de Souza, P; France, J (eds.). War and peace in ancient and medieval history. University of California Press. ISBN 978-0-521-81703-5.
  • Sealey, Raphael (1976). A history of the Greek city states, ca. 700–338 B.C. University of California Press. ISBN 0-520-03177-6.
  • Snodgrass, Anthony (1971). The dark age of Greece: an archaeological survey of the eleventh to the eighth centuries BC. Routledge. ISBN 0-415-93635-7.
  • Thomas, Carol G.; Conant, Craig (2003). Citadel to City-State: The Transformation of Greece, 1200–700 B.C.E. Indiana University Press. ISBN 0-253-21602-8.
  • Traver, Andrew (2002). From polis to empire, the ancient world, c. 800 B.C.–A.D. 500: a biographical dictionary. Greenwood Publishing Group. ISBN 0-313-30942-6.
  • Fields, Nic (2007). Themopylae 480 BC. Osprey Publishing. ISBN 978-1841761800.