1997 Jan 1 - 2005
ირანი მუჰამედ ხათამის მეთაურობით
Iran1997–2005 წლებში მოჰამედ ხათამის პრეზიდენტობის ორი ვადის რვა წელი ზოგჯერ ირანის რეფორმების ეპოქას უწოდებენ.[122] მოჰამედ ხათამის პრეზიდენტობამ, რომელიც დაიწყო 1997 წლის 23 მაისს, მნიშვნელოვანი ცვლილება იყო ირანის პოლიტიკურ ლანდშაფტში, ხაზს უსვამდა რეფორმებსა და მოდერნიზაციას.მოიგო არჩევნები ხმების გასაოცარი 70%-ით, 80%-ის მაღალი აქტივობის ფონზე, ხათამის გამარჯვება გამოირჩეოდა ფართო მხარდაჭერით, მათ შორის ტრადიციული მემარცხენეები, ბიზნეს ლიდერები, რომლებიც მხარს უჭერენ ეკონომიკურ ღიაობას და ახალგაზრდა ამომრჩევლებს.[123]ხათამის არჩევამ ირანის საზოგადოებაში ცვლილებების სურვილი გამოიწვია, განსაკუთრებით ირან -ერაყის ომისა და პოსტკონფლიქტური აღდგენის პერიოდის შემდეგ.მისი პრეზიდენტობა, რომელიც ხშირად ასოცირდება „მე-2 ხორდადის მოძრაობასთან“, ფოკუსირებული იყო კანონის უზენაესობაზე, დემოკრატიასა და ინკლუზიურ პოლიტიკურ მონაწილეობაზე.თავდაპირველად, ახალ ეპოქაში მნიშვნელოვანი ლიბერალიზაცია მოხდა.ირანში გამომავალი ყოველდღიური გაზეთების რაოდენობა ხუთიდან ოცდაექვსამდე გაიზარდა.გაიზარდა ჟურნალებისა და წიგნების გამოცემაც.ირანის კინოინდუსტრია ხათამის რეჟიმის პირობებში აყვავდა და ირანულმა ფილმებმა კანში და ვენეციაში პრიზები მოიპოვეს.[124] თუმცა, მისი რეფორმისტული დღის წესრიგი ხშირად ეჯახებოდა ირანის კონსერვატიულ ელემენტებს, განსაკუთრებით მათ, ვინც მფარველ საბჭოში მძლავრ პოზიციებზე იყო.ეს შეტაკებები ხშირად იწვევდა ხათამის დამარცხებას პოლიტიკურ ბრძოლებში, რასაც მოჰყვა მისი მომხრეების იმედგაცრუება.1999 წელს პრესაზე ახალი ბორდიურები დაიდო.სასამართლომ 60-ზე მეტი გაზეთი აკრძალა.[124] პრეზიდენტი ხათამის მნიშვნელოვანი მოკავშირეები დააპატიმრეს, გაასამართლეს და დააპატიმრეს, რასაც გარე დამკვირვებლები მიიჩნევდნენ, როგორც „ყალბად“ [125] ან იდეოლოგიურ საფუძვლებზე.ხათამის ადმინისტრაცია კონსტიტუციურად ექვემდებარებოდა უზენაეს ლიდერს, რაც ზღუდავდა მის უფლებამოსილებას ძირითად სახელმწიფო ინსტიტუტებზე.მისი მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო მცდელობა, "ტყუპი კანონპროექტი", მიზნად ისახავდა საარჩევნო კანონების რეფორმირებას და პრეზიდენტის უფლებამოსილების გარკვევას.ეს კანონპროექტები პარლამენტმა მიიღო, მაგრამ ვეტო დაადო მეურვეთა საბჭომ, რაც სიმბოლოა იმ გამოწვევების წინაშე, რომელთა წინაშეც დგას ხათამი რეფორმების განხორციელებისას.ხათამის პრეზიდენტობა ხასიათდებოდა პრესის თავისუფლებაზე, სამოქალაქო საზოგადოებაზე, ქალთა უფლებებზე, რელიგიურ ტოლერანტობაზე და პოლიტიკურ განვითარებაზე.ის ცდილობდა გაეუმჯობესებინა ირანის იმიჯი საერთაშორისო დონეზე, ჩაერთო ევროკავშირთან და გახდა ირანის პირველი პრეზიდენტი, რომელიც ეწვია ევროპის რამდენიმე ქვეყანას.მისი ეკონომიკური პოლიტიკა აგრძელებდა წინა მთავრობების ინდუსტრიალიზაციის მცდელობებს, ფოკუსირებული იყო პრივატიზაციაზე და ირანის ეკონომიკის გლობალურ ბაზარზე ინტეგრირებაზე.მიუხედავად ამ ძალისხმევისა, ირანი მნიშვნელოვანი გამოწვევების წინაშე აღმოჩნდა, მათ შორის უმუშევრობა და მუდმივი ბრძოლა სიღარიბესთან.საგარეო პოლიტიკაში ხათამი მიზნად ისახავდა შერიგებას კონფრონტაციასთან დაკავშირებით, ემხრობოდა „ცივილიზაციათა დიალოგის“ და ცდილობდა დასავლეთთან ურთიერთობის გამოსწორებას.ევროკავშირის რამდენიმე ქვეყანამ ირანთან ეკონომიკური კავშირების განახლება დაიწყო 1990-იანი წლების ბოლოს და გაიზარდა ვაჭრობა და ინვესტიციები.1998 წელს ბრიტანეთმა აღადგინა დიპლომატიური ურთიერთობები ირანთან, რომელიც გაწყვეტილი იყო 1979 წლის რევოლუციის შემდეგ.შეერთებულმა შტატებმა შეარბილა თავისი ეკონომიკური ემბარგო, მაგრამ მან განაგრძო უფრო ნორმალიზებული ურთიერთობების ბლოკირება, იმის მტკიცებით, რომ ქვეყანა ჩართული იყო საერთაშორისო ტერორიზმში და ავითარებდა ბირთვული იარაღის შესაძლებლობებს.
▲
●
ბოლო განახლებაMon Jan 08 2024