Շումերի բնակեցումը, որը սկսվել է մ.թ.ա. մոտ 5500-3300 թվականներին, եղել է արևմտյան Ասիայի բնակիչների կողմից, ովքեր խոսում էին շումերերեն՝ յուրահատուկ ոչ սեմական և ոչ հնդեվրոպական լեզու:Ապացույցները ներառում են քաղաքների և գետերի անուններ:^[8] Շումերական քաղաքակրթությունը զարգացել է Ուրուկի ժամանակաշրջանում (մ.թ.ա. 4-րդ հազարամյակ)՝ վերածվելով Ջեմդեթ Նասրի և Վաղ դինաստիայի ժամանակաշրջանների։Էրիդուն՝ շումերական նշանակալից քաղաքը, առաջացել է որպես ուբայդի ֆերմերների, քոչվոր սեմական հովիվների և ճահճային ձկնորսների մշակութային միաձուլման կետ, որոնք հավանաբար շումերների նախնիներն են:^[9]Նախորդ Ուբայդի շրջանը հայտնի է իր յուրահատուկ խեցեգործությամբ՝ տարածված Միջագետքում և Պարսից ծոցում:Ուբայդի մշակույթը, որը հավանաբար առաջացել է հյուսիսային Միջագետքի Սամարանյան մշակույթից, բնութագրվում է մեծ բնակավայրերով, ցեխից պատրաստված տներով և Միջագետքի առաջին հանրային ճարտարապետական ​​տաճարներով:^[10] Այս ժամանակաշրջանում սկսվեց ուրբանիզացիան՝ գյուղատնտեսության, կենդանիների ընտելացման և հյուսիսից բերված գութանների կիրառման զարգացումներով։^[11]Ուրուկի ժամանակաշրջանին անցումը ենթադրում էր անցում դեպի զանգվածային արտադրության չներկված խեցեղեն:^[12] Այս ժամանակաշրջանը նշանավորեց քաղաքային զգալի աճ, ստրուկների աշխատուժի օգտագործում և լայնածավալ առևտուր՝ ազդելով շրջակա շրջանների վրա։Շումերական քաղաքները, ամենայն հավանականությամբ, աստվածապետական ​​էին, որոնց գլխավորում էին քահանա-արքաներն ու խորհուրդները, այդ թվում՝ կանայք։Ուրուկի ժամանակաշրջանում տեղի է ունեցել սահմանափակ կազմակերպված պատերազմ, որտեղ քաղաքները հիմնականում պարսպազերծված էին:^[13] Ուրուկի ժամանակաշրջանի վերջը՝ մոտավորապես մ.թ.ա. 3200-2900 թվականներին, համընկավ Պիորայի տատանումների հետ, կլիմայական տեղաշարժ, որը նշանավորում է Հոլոցենի կլիմայական օպտիմալի ավարտը։^[14]Հետագա տոհմական շրջանը, ընդհանուր առմամբ, թվագրվում է Ք.ա.2900 – ք.մ.թ.ա. 2350թ., տաճարակենտրոնից անցում կատարվեց ավելի աշխարհիկ առաջնորդության և այնպիսի պատմական դեմքերի ի հայտ գալը, ինչպիսին Գիլգամեշն էր:^[15] Այն տեսավ գրչության զարգացումը և առաջին քաղաքների ու նահանգների ձևավորումը։ԵՀ-ն ինքնին բնութագրվում էր բազմաթիվ քաղաք-պետությունների առկայությամբ. փոքր պետություններ համեմատաբար պարզ կառուցվածքով, որոնք ժամանակի ընթացքում զարգացել և ամրապնդվել են:Այս զարգացումն ի վերջո հանգեցրեց Միջագետքի մեծ մասի միավորմանը Աքքադական կայսրության առաջին միապետ Սարգոնի իշխանության ներքո։Չնայած այս քաղաքական մասնատվածությանը, ԵԴ քաղաք-պետությունները կիսում էին համեմատաբար միատարր նյութական մշակույթը:Շատ հզոր և ազդեցիկ էին շումերական քաղաքները, ինչպիսիք են Ուրուկը, Ուրը, Լագաշը, Ումման և Նիպպուրը, որոնք գտնվում էին Ստորին Միջագետքում:Դեպի հյուսիս և արևմուտք ձգվում էին նահանգներ, որոնք կենտրոնացած էին այնպիսի քաղաքների վրա, ինչպիսիք են Քիշը, Մարին, Նագարը և Էբլան:Լագաշի Էաննաթումը համառոտ ստեղծեց պատմության առաջին կայսրություններից մեկը՝ ընդգրկելով Շումերի մեծ մասը և ընդլայնելով իր ազդեցությունը այն կողմ:^[16] Վաղ դինաստիայի ժամանակաշրջանը նշանավորվեց բազմաթիվ քաղաք-պետություններով, ինչպիսիք են Ուրուկը և Ուրը, ինչը հանգեցրեց վերջնական միավորմանը Աքքադական կայսրության Սարգոնի ղեկավարությամբ:Չնայած քաղաքական մասնատվածությանը, այս քաղաք-պետությունները կիսում էին ընդհանուր նյութական մշակույթը: