የመጀመሪያው የአንግሎ-አፍጋን ጦርነት

19ኛው ክፍለ ዘመን በደቡብ እስያ ውስጥ ለታላቋ ብሪታኒያ እና ለሩሲያውያን "የጥላዎች ውድድር" በመባል በሚታወቀው የብሪቲሽ እና የሩሲያ ግዛቶች መካከል በዲፕሎማሲያዊ ውድድር የተደረገበት ወቅት ነበር።እ.ኤ.አ. በ1800ሕንድ እንድትወረር ካዘዘው ንጉሠ ነገሥት ጳውሎስ በስተቀር (እሱ ከተገደለ በኋላ በ1801 ተሰርዟል) አንድም የሩስያ ዛር ሕንድን ለመውረር በቁም ነገር አስቦ አያውቅም ነገር ግን በ19ኛው መቶ ክፍለ ዘመን አብዛኛው ሩሲያ እንደ “ጠላት” ትታይ ነበር። በብሪታንያ;እና ማንኛውም ሩሲያ ወደ መካከለኛው እስያ፣ አሁን ካዛኪስታን፣ ቱርክሜኒስታን፣ ኪርጊስታን፣ ኡዝቤኪስታን እና ታጂኪስታን ወደ ሚገኘው፣ አሜሪካዊው የታሪክ ምሁር ዴቪድ ፍሮምኪን እንደተናገረው፣ ሁልጊዜም (በለንደን) ህንድን ለመውረር ይመራል ተብሎ ይታሰባል። በጣም የራቀ" እንደዚህ አይነት ትርጓሜ ሊሆን ይችላል.እ.ኤ.አ. በ 1837 ሎርድ ፓልመርስተን እና ጆን ሆብሃውስ የአፍጋኒስታን አለመረጋጋትን፣ የሲንድን እና የሲክ መንግስት ወደ ሰሜን ምዕራብ ያለውን ኃይል በመፍራት በአፍጋኒስታን በኩል በብሪታንያ ህንድ ላይ ሊደርስ የሚችለውን የሩስያ ወረራ ፍንጭ ከፍተዋል።ሩሲያ ለምስራቅ ህንድ ኩባንያ ስጋት ነበረች የሚለው ሀሳብ የክስተቶች አንዱ ስሪት ነው።ምሁራን አሁን የምስራቅ ህንድ ኩባንያን መፍራት የዶስት መሀመድ ካን እና የኢራን ቃጃር ገዥ ጥምረት ለመመስረት እና የሲክ አገዛዝን በፑንጃብ ለማጥፋት የወሰኑት ውሳኔ ነው የሚል የተለየ ትርጉም ይደግፋሉ።እንግሊዞች ወራሪ እስላማዊ ጦር በህንድ ውስጥ በሕዝብ እና በመሣፍንት መንግሥታት ወደ አመጽ ሊያመራ ይችላል ብለው ፈሩ ስለዚህ ዶስት መሐመድ ካንን የበለጠ በጠንካራ ገዥ ለመተካት ተወሰነ።እ.ኤ.አ. ጥቅምት 1 ቀን 1838 ሎርድ ኦክላንድ ዶስት መሀመድ ካንን “የጥንታዊ አጋራችን ማሃራጃ ራንጄት ሲንግ” ግዛት ላይ “ያልተቀሰቀሰ ጥቃት” በማድረጋቸው ሹጃ ሻህ “በመላው አፍጋኒስታን ታዋቂ” እንደነበረ በማወጅ የሲምላ መግለጫ አወጣ። ወደ ቀድሞ ግዛቱ ይግቡ "በራሱ ወታደሮች ተከቦ እና የውጭ ጣልቃገብነት እና የብሪቲሽ ጦር ቡድን ተቃውሞን ይደግፉ".ዶስት መሀመድን ከስልጣን ለማባረር እና ሹጃ ሻህን በአፍጋኒስታን ዙፋን ላይ ለማንሳት "የኢንዱስ ታላቁ ጦር" አሁን በካቡል ላይ ጉዞ እንደሚጀምር ሎርድ ኦክላንድ አስታውቋል። ምክንያቱ ደግሞ የኋለኛው ትክክለኛ አሚር ስለነበር ነው፣ ነገር ግን እንደ እውነቱ ከሆነ አፍጋኒስታንን ወደ ግዛቱ ለማስገባት። የብሪታንያ ተጽዕኖ።የዌሊንግተን መስፍን ወረራውን በማውገዝ የአንግሎ ህንድ ሃይሎች የአፍጋኒስታን ጎሳ ቀረጥ እንደሚያበላሹ በመተንበይ ወረራውን አውግዘዋል። የሂንዱ ኩሽ ተራሮች እና አፍጋኒስታን ዘመናዊ መንገዶች እንደሌላቸው እና አፍጋኒስታን "ድንጋዮች, አሸዋዎች, በረሃዎች, በረዶዎች እና በረዶዎች" ምድር ስለነበረች አጠቃላይ አሠራሩን "ሞኝ" ብለውታል.

በጆን ኬን የሚመራ 21,000 የእንግሊዝ እና የህንድ ወታደሮችን ያካተተው "የኢንዱስ ጦር" 1ኛ ባሮን ኪን በታህሳስ 1838 ከፑንጃብ ተነሳ።ከነሱም ጋር የካልካታ መንግስት ዋና ፀሀፊ የነበረው ዊልያም ሃይ ማክናግተን ነበረ። በካቡል የብሪታንያ ዋና ተወካይ ሆነው ተመርጠዋል።38,000 የካምፕ ተከታዮች እና 30,000 ግመሎች እና ብዙ የከብት መንጋ ያለው ግዙፍ ባቡር ያካትታል።እንግሊዛውያን ምቾት እንዲኖራቸው አስቦ ነበር - አንደኛው ክፍለ ጦር የፎክስሆውንድ እሽግ ወሰደ ፣ ሌላኛው ሲጋራውን ለመሸከም ሁለት ግመሎችን ወሰደ ፣ ጁኒየር መኮንኖች እስከ 40 የሚደርሱ አገልጋዮች ታጅበው ነበር ፣ እና አንድ ከፍተኛ መኮንን የግል ጉዳዮቹን እንዲሸከሙ 60 ግመሎችን ፈለገ።በማርች 1839 መገባደጃ ላይ የእንግሊዝ ጦር የቦላን ማለፊያን አቋርጦ ወደ ደቡብ አፍጋኒስታን ከተማ ኩዌታ ደረሰ እና ወደ ካቡል ጉዞ ጀመረ።በረሃማ ቦታዎችን አቋርጠው፣ በረሃማ ቦታዎችን እና በተራራማ መንገዶችን አቋርጠው አልፈዋል፣ ነገር ግን ጥሩ እድገት አድርገው በመጨረሻ ኤፕሪል 25 ቀን 1839 በካንዳሃር ካምፖች አቋቋሙ። ካነን ካንዳሃር ከደረሱ በኋላ ሰልፉን ከመቀጠልዎ በፊት አዝመራው እስኪበስል ለመጠበቅ ወሰነ። እስከ ሰኔ 27 ድረስ የኢንዱስ ታላቁ ጦር እንደገና ዘምቷል።ኪን በካንዳሃር ውስጥ ያለውን ከበባ ሞተሮቿን ትቶ ሄዷል፣ ይህም የጋዝኒ ምሽግ ግንቦች ከሚጠበቀው በላይ ጠንካራ መሆናቸውን ስላወቀ ስህተት ሆነ።የዶስት መሀመድ ካን የወንድም ልጅ አብዱል ራሺድ ካን የምሽጉ በሮች አንዱ በመጥፎ ሁኔታ ላይ እንደሚገኝ እና በባሩድ ክስ ሊፈነዳ እንደሚችል ለእንግሊዞች አሳወቀ።ከምሽጉ በፊት እንግሊዞች በጂሃድ ባነር ስር በሚዋጉት የጊልጂ ጎሳዎች ሃይል ፈርጀንጊስ ለመግደል ቋምጠው ነበር ፣ ለእንግሊዝ የፓሽቱን ትርጉም እና ተደበደቡ።እንግሊዞች ወደ ሹጃ የቀረቡ ሃምሳ እስረኞችን ይዘው ከመካከላቸው አንዱ ሚኒስትርን በተደበቀ ቢላዋ ወግቶ ገደለው።

እ.ኤ.አ. ጁላይ 23 ቀን 1839 በድንገተኛ ጥቃት በብሪታኒያ የሚመራው ጦር ወደ ኸይበር ፓክቱንክዋ ወደ ምስራቅ የሚወስደውን ሜዳ የሚመለከተውን የጋዝኒ ምሽግ ያዙ።የብሪታንያ ወታደሮች አንዱን የከተማውን በር ፈንድተው በደስታ ስሜት ወደ ከተማዋ ገቡ።በጦርነቱ ወቅት እንግሊዞች 200 ሰዎች ሲገደሉ እና ሲቆስሉ አፍጋኒስታን 500 ሲገደሉ 1,500 ተማርከዋል።ጋዝኒ በደንብ ቀረበ፣ ይህም ተጨማሪ ግስጋሴውን በእጅጉ አቃልሎታል።ይህንን እና በኢስታሊፍ የታጂኮችን አመጽ ተከትሎ እንግሊዞች ከዶስት መሀመድ ወታደሮች ምንም አይነት ተቃውሞ ሳይገጥማቸው ወደ ካቡል ዘመቱ።ሁኔታው በፍጥነት እያሽቆለቆለ በመምጣቱ፣ ዶስት መሐመድ ሹጃን እንደ አለቃው እንዲቀበል ጠየቀ (በፓሽቱንዋሊ የተለመደ ተግባር)፣ ይህም ወዲያውኑ ውድቅ ተደረገ።በነሀሴ 1839፣ ከሰላሳ አመታት በኋላ፣ ሹጃ እንደገና በካቡል ዙፋን ተቀመጠ።ሹጃ የገዛ ወገኖቹን ጌታቸውን እንዲታዘዙ ማስተማር የሚያስፈልጋቸው "ውሾች" እንደሆኑ አድርጎ በመቁጠር የተሻገሩትን ሁሉ ለመበቀል በመፈለግ የጭካኔ ስሙን አረጋገጠ።

ዶስት መሀመድ የቡሃራ አሚር ዘንድ ኮበለለ።ስቶዳርት የጓደኝነት ውል ለመፈራረም እና ቡኻራን በብሪቲሽ ተጽእኖ ውስጥ ለማቆየት ድጎማ ለማዘጋጀት ወደ ቡክሃራ ተልኮ ነበር, ነገር ግን ናስርላህ ካን ብሪቲሽ በቂ ጉቦ እንደማይሰጡት ሲወስን ወደ እስር ቤት ተላከ.ልክ እንደ ስቶዳርት፣ ዶስት መሐመድ ከወህኒ ቤት አምልጦ ወደ ደቡብ ወደ አፍጋኒስታን ሸሸ።

ዶስት መሐመድ የቡኻራ አሚር የነበረውን አጠራጣሪ መስተንግዶ ሸሽቶ በኅዳር 2 ቀን 1840 ሠራዊቱ ወደ ፓርዋን ዳራ ዞሮ የብሪታንያ ጄኔራል ሮበርት ሳሌይን አግኝቶ 2ኛውን የቤንጋል ካቫሪ ​​በተሳካ ሁኔታ አሸንፏል።ይህ የሆነው በዋነኛነት በ2ኛው ቤንጋል ፈረሰኛ ውስጥ ያሉት ህንዳውያን ወደ ዶስት መሐመድ የከሰሱትን መኮንኖቻቸውን መከተል ባለመቻላቸው ነው፣ "ፈረሰኞቹ ላለመዋጋታቸው የሰጡት ማብራሪያ "የእንግሊዝን ሳቦችን ይቃወማሉ" የሚል ነበር። ቀላሉ እውነታ የብሪታንያ ቢሆንም የኢንዱስትሪ አብዮት፣ በእጅ የተሰራው የአፍጋኒስታን ጄዛይል እና ሰይፍ ከብሪቲሽ አቻዎቻቸው እጅግ የላቁ ነበሩ።ምንም እንኳን ሳሌ ለዘመቻው እና በእርሱ ለተተወው ውድመት ምንም ነገር ባይኖረውም፣ ሳሌ ፓርዋን ዳራንን ድል ብሎታል።ሆኖም 2ኛው የቤንጋል ፈረስ ትእዛዞችን በመቃወም እውነታውን መደበቅ አልቻለም፣ እናም በዚህ ምክንያት ብዙ የእንግሊዝ መኮንኖች ተገድለዋል።አትኪንሰን፣ የሰራዊቱ የቀዶ ጥገና ሀኪም ጄኔራል፣ ግጭቱን “አደጋ” ሲል ጠርቶታል፣ ኬይ ደግሞ ጦርነቱን ሽንፈት ብሎታል።ነገር ግን በህዳር 2 1840 መጀመሪያ ላይ ሱልጣን መሀመድ ካን ሳፊ የተባሉ ፈረሰኞች ወደ ማክናግተን ወጡ።እነዚህ ፈረሰኞች ከዶስት መሀመድ ካን ሌላ አልነበሩም።ዶስት መሀመድ ካን ድል ቢቀዳጅም እጁን ሰጠ።በስደት ወደ ህንድ የተላከው በእሱ ላይ የግድያ ሴራ ሲወራ ከሰማ በኋላ ነው።

አብዛኞቹ የእንግሊዝ ወታደሮች ወደ ሕንድ ተመለሱ፣ 8,000 በአፍጋኒስታን ትተው ነበር፣ ነገር ግን ብዙም ሳይቆይ የሹጃ አገዛዝ ሊቀጥል የሚችለው ጠንካራ የእንግሊዝ ጦር ሲኖር ብቻ እንደሆነ ግልጽ ሆነ።አፍጋኒስታን የብሪታንያ መገኘት እና የሻህ ሹጃ አገዛዝ ተበሳጨ።ስራው እየገፋ ሲሄድ የምስራቅ ህንድ ካምፓኒ የመጀመሪያው የፖለቲካ መኮንን ዊልያም ሃይ ማክናግተን ወታደሮቹ ቤተሰቦቻቸውን ወደ አፍጋኒስታን እንዲያመጡ ፈቀደላቸው።ይህ ደግሞ እንግሊዞች ቋሚ ወረራ ሲያቋቁሙ በመታየቱ አፍጋኒስታንን የበለጠ አስቆጣ።ማክናግተን በካቡል ውስጥ አንድ መኖሪያ ቤት ገዛ ፣ ሚስቱን ፣ ክሪስታል ቻንደለር ፣ ጥሩ የፈረንሳይ ወይን ጠጅ እና በመቶዎች የሚቆጠሩ ከህንድ አገልጋዮችን አስገባ ፣ እራሱን ሙሉ በሙሉ እቤት አደረገ።አየርላንድ ውስጥ ከትንሽ ከተማ ዳኛ የበለጠ ለመሆን እንደሚፈልግ ከመወሰኑ በፊት በአንድ ወቅት በአልስተር ውስጥ በምትገኝ ትንሽ ከተማ ውስጥ ዳኛ የነበረው ማክናግተን በእብሪተኛ እና በብልሹ አኳኋን የሚታወቅ ሲሆን በቀላሉ በሁለቱም ሰዎች “መልእክተኛው” ተብሎ ይጠራ ነበር። አፍጋኒስታን እና እንግሊዛውያን።የአንድ እንግሊዛዊ መኮንን ሚስት ሌዲ ፍሎሬንቲያ ሳሌ በካቡል በሚገኘው ቤቷ ውስጥ የእንግሊዘኛ የአትክልት ቦታ ፈጠረች ይህም በጣም የተደነቀች እና በነሀሴ 1841 ሴት ልጇ አሌክሳድሪና በካቡል ቤቷ ከሮያል መሐንዲሶች ሌተናንት ጆን ስቱርት ጋር ተጋባች።የብሪታንያ መኮንኖች የፈረስ እሽቅድምድም፣ ክሪኬት ይጫወቱ እና በክረምት በበረዶ መንሸራተቻ በበረዶ መንሸራተቻዎች ላይ በበረዶ መንሸራተቻ ስፍራዎች ላይ ይጫወታሉ፣ ይህም ከዚህ በፊት አይተው የማያውቁ አፍጋኒስታንን አስገርሟል።

በኤፕሪል እና ኦክቶበር 1841 መካከል ያልተደሰቱ የአፍጋኒስታን ጎሳዎች እንግሊዛውያንን በባሚያን እና ከሂንዱ ኩሽ ተራሮች በስተሰሜን በሚገኙ ሌሎች አካባቢዎች ለመደገፍ ይጎርፉ ነበር።እንደ ሚር መስጂዲ ካን እና ሌሎችም በመሳሰሉት አለቆች ውጤታማ በሆነ ተቃውሞ ተደራጅተው ነበር።በሴፕቴምበር 1841 ማክናግተን ሹጃን እንደ አሚር ለመቀበል እና የይለፍ ቃሉን ለመክፈት ለጊልዛይ የጎሳ አለቆች የሚከፈለውን ድጎማ ቀንሷል፣ ይህም ወዲያውኑ የጋዚዎች አመጽ እና ጂሃድ እንዲታወጅ አደረገ።ለጋዚ አለቆች ታማኝ ሆነው እንዲቀጥሉ ውጤታማ ጉቦ የነበረው ወርሃዊ ድጎማ ከ80,000 ወደ 40,000 ሩፒ ቀንሷል በከፍተኛ የዋጋ ንረት ወቅት እና የአለቆቹ ታማኝነት ሙሉ በሙሉ ፋይናንሺያል በመሆኑ የጂሃድ ጥሪ ይበልጥ ተጠናከረ።ማክናግተን መጀመሪያ ላይ ማስፈራሪያውን በቁም ነገር አልመለከተውም ​​፣ በጥቅምት 7 ቀን 1841 በካንዳሃር ለሄንሪ ራውሊንሰን እንዲህ ሲል ጽፏል: - “የምስራቃዊ ጊልዚዎች ከደመወዛቸው ስለተቀነሱ አንዳንድ ተቀናሾች ድርድር እየጀመሩ ነው። ራሰኮቹ ግንኙነቱን በመቁረጥ ሙሉ በሙሉ ተሳክቶላቸዋል። በዚህ ጊዜ በጣም ያናድደኛል፤ ነገር ግን ከሥቃያቸው የተነሣ ይርቃሉ፤ አንዱ ውረድ፥ ሌላውም ና የእነዚህ ወራጆች መርሕ ነው።ማክናግተን አንድ ጉዞ አዘዘ።እ.ኤ.አ ኦክቶበር 10 1841 ጋዚዎች በምሽት ወረራ ሠላሳ አምስተኛውን ቤተኛ እግረኛ አሸነፉ ነገር ግን በማግስቱ በአስራ ሦስተኛው የብርሃን እግረኛ ጦር ተሸነፉ።ከተሸነፉ በኋላ አማፅያኑ ወደ ተራራው እንዲሸሹ ካደረገው ሽንፈት በኋላ፣ ማክናግተን እጁን ከልክ በላይ በመጫወት ያመፁት አለቆች ሌላ አመጽ ለመከላከል ልጆቻቸውን ታግተው ወደ ሹጃ ፍርድ ቤት እንዲልኩ ጠየቀ።ሹጃ በትንሹም ቢሆን ቅር የሚያሰኙትን ሰዎች የመቁረጥ ልማድ እንደነበረው፣ የማክናግተን የመኳንንት ልጆች ወደ አሚር ፍርድ ቤት እንዲሄዱ መጠየቁ በፍርሃት ተቀበለው። ይህም የጋዚ አለቆች ለመታገል ቃል ገቡ።ገና የቦምቤይ ገዥ ሆኖ የተሾመው ማክናግተን ከአፍጋኒስታን ለመውጣት ካለው ፍላጎት እና ከሀገሪቱ ሰላማዊ እና ጋዚዎችን ለመጨፍለቅ ካለው ፍላጎት ጋር ተቃርኖ ነበር ፣ ይህም ወደ ጊዜያዊነት እንዲመራ አድርጎታል ፣ በአንድ ወቅት በጣም ከባድ የሆነውን ስጋት አስፈራርቷል። የበቀል እርምጃ እና የሚቀጥለው ቅጽበት፣ የታጋቾችን ጥያቄ በመተው መደራደር።የማክናግተን ተለዋጭ የመጋጨት እና የመስማማት ፖሊሲ እንደ ድክመት ታይቷል፣ ይህም በካቡል ዙሪያ ያሉ አለቆች ማመፅ እንዲጀምሩ አበረታቷቸዋል።ሹጃ በጣም ተወዳጅ ስላልነበረ ብዙዎቹ አገልጋዮቹ እና የዱራኒ ጎሳዎች አመፁን ተቀላቀሉ።

እ.ኤ.አ. ህዳር 1 ቀን 1841 ምሽት ላይ የአፍጋኒስታን አለቆች ቡድን በማግስቱ ጠዋት የተጀመረውን አመጽ ለማቀድ ከቁጥራቸው በአንዱ በካቡል ቤት ተገናኙ ።በቀላሉ በሚቀጣጠል ሁኔታ ውስጥ፣ ብልጭታው ሳይታሰብ የቀረበው በምስራቅ ህንድ ኩባንያ ሁለተኛ የፖለቲካ መኮንን ሰር አሌክሳንደር 'ሴኩንደር' በርነስ ነው።በካቡል የምትኖር የፓሽቱን አለቃ አብዱላህ ካን አቻዛይ የነበረች የካሽሚር ባሪያ ሴት ልጅ ወደ በርን ቤት ሸሸች።አካክዛይ እሷን እንዲያወጡት ጠባቂዎቹን ሲልክ በርነስ ባሪያይቱን ወደ አልጋው እንደወሰዳት ታወቀ እና ከአዝካዛይ ሰዎች አንዱን ተመታ።ስለ ፓሽቱንዋሊ ጥሰት ለመወያየት የፓሽቱን አለቆች ሚስጥራዊ ጄርጋ (ካውንስል) ተካሂዶ ነበር፤ አክካዛይ በአንድ እጁ ቁርዓን ይዞ እንዲህ አለ፡- “አሁን ይህን የእንግሊዝ ቀንበር ለመጣል ጸድቀናል፤ የግል ዜጎችን ለማዋረድ የጨቋኝነት እጃቸውን ዘርግተዋል። እና ትንሽ: አንዲት ባሪያ ልጃገረድ መበዳት የሚከተለው የአምልኮ ሥርዓት መታጠቢያ ዋጋ አይደለም: ነገር ግን እዚህ እና አሁን ማቆም አለብን, አለበለዚያ እነዚህ እንግሊዛውያን ወደ ሞኝነት መስክ ያላቸውን ምኞት አህያ ይጋልባሉ. ሁላችንም ታስረን ወደ ውጭ አገር እንድንሰደድ አድርጓል።በንግግሩ መጨረሻ ሁሉም አለቆች "ጂሃድ" ብለው ጮኹ።እ.ኤ.አ. ህዳር 2 ቀን 1841 የበድር ጦርነት የምስረታ ቀን በሆነው ረመዳን 17 ላይ ወደቀ።ኣፍጋኒስታኖች በዚህ ቀን ለመምታት የወሰኑት ከዚህ የረመዳን 17 ጥሩ ቀን ጋር በተያያዙ በረከቶች ምክንያት ነው።የጂሃድ ጥሪ የተደረገው በኖቬምበር 2 ጥዋት በካቡል ከሚገኘው የፑል-ሂስቲ መስጊድ ነው።በዚያው ቀን በምስራቅ ህንድ ካምፓኒ ሁለተኛ የፖለቲካ መኮንን ሰር አሌክሳንደር 'ሴኩንዳር' በርንስ ቤት ውጭ "ደም የተጠማ" ህዝብ ታየ፣ በርንስ ውጭ ቆሞ በፓሽቶ ህዝቡን ሲያስጨንቅ የሰፖይ ጠባቂዎቹ እንዳይተኩሱ አዘዘ። ሴት ልጆቻቸውን እና እህቶቻቸውን እንዳልተኛ ለማሳመን በማያሳምን ሁኔታ ተሰብስበው ነበር።ህዝቡ ወደ በርንስ ቤት ሰበረ፣ እሱ፣ ወንድሙ ቻርልስ፣ ሚስቶቻቸው እና ልጆቻቸው፣ በርካታ ረዳቶች እና ሴፖዎች ሁሉም ተሰባበረ።የብሪታንያ ኃይሎች አምስት ደቂቃ ቢቀሩትም ምላሽ ለመስጠት ምንም ዓይነት እርምጃ አልወሰዱም፣ ይህም ተጨማሪ አመፅን አበረታቷል።በእለቱ እርምጃ የወሰደው ሹጃ ብቻ ነበር ከሬጂመንቶቹ አንዱን ካምቤል በተባለ ስኮትላንዳዊ ቅጥረኛ ታዝዞ ግርግሩን እንዲደመስስ ያዘዘው ሹጃ ቢሆንም የድሮዋ የካቡል ከተማ ጠባብ እና ጠመዝማዛ ጎዳናዎች ለተከላካዮች ሞገስን ሰጥተዋል። የካምቤል ሰዎች ከላይ ባሉት ቤቶች ውስጥ በአማፂዎች እየተተኮሱ ነው።ካምቤል ወደ 200 የሚጠጉ ሰዎችን ካጣ በኋላ ወደ ባላ ሂሳር አፈገፈገ።አፍጋኒስታን በኖቬምበር 9 በካቡል ውስጥ በደካማ ጥበቃ የሚደረግለትን የአቅርቦት ምሽግ በወረሩበት ጊዜ የብሪታንያ ሁኔታ ተባባሰ።በቀጣዮቹ ሳምንታት የእንግሊዝ አዛዦች ከአክባር ካን ጋር ለመደራደር ሞክረው ነበር።ማክናግተን በድብቅ የአክባር አፍጋኒስታን ቪዚር ለማድረግ እንግሊዛውያን እንዲቆዩ ፈቀደ፣ በተመሳሳይ ጊዜ እሱን እንዲገደል ከፍተኛ ገንዘብ በማሰራጨት ለአክባር ካን ሪፖርት ተደርጓል።በዲሴምበር 23 በማክናግተን እና በአክባር መካከል ቀጥተኛ ድርድር የተደረገበት ስብሰባ በዲሴምበር 23 በካንቶን አቅራቢያ ተካሂዷል፣ ነገር ግን ማክናግተን እና አብረውት የነበሩት ሶስት መኮንኖች በአክባር ካን ተይዘው ተገደሉ።የማክናግተን አስከሬን በካቡል ጎዳናዎች ተጎትቶ በባዛር ታይቷል።ኤልፊንስቶን የሠራዊቱን አመራር በከፊል አጥቶ ነበር እና ሥልጣኑ ክፉኛ ተጎድቷል።

በካቡል የተነሳው ህዝባዊ አመጽ የወቅቱ አዛዥ ሜጀር ጄኔራል ዊሊያም ኤልፊንስቶን ወደ ጃላላባድ የብሪታንያ ጦር ሰፈር እንዲወድቅ አስገደደው።ሰራዊቱ እና በርካታ ጥገኞች እና የካምፕ ተከታዮቹ ጉዞውን ሲጀምሩ በአፍጋኒስታን ጎሳዎች ጥቃት ደረሰበት።ብዙዎቹ ዓምዶች በተጋላጭነት፣ በብርድ ወይም በረሃብ ሞተዋል፣ ወይም በጦርነቱ ወቅት ተገድለዋል።በካቡል የተቀሰቀሰው ህዝባዊ አመጽ ሜጄር ጄኔራል ኤልፊንስቶን ለቀው እንዲወጡ አስገደዳቸው።ለዚህም ከዶስት መሀመድ ባራዛይ ልጆች አንዱ ከሆነው ከዋዚር አክባር ካን ጋር ድርድር አደረገ፤ በዚህ መሰረት ሠራዊቱ ከ140 ኪሎ ሜትር በላይ ርቆ ወደሚገኘው የጃላላባድ ጦር ሰፈር መውደቅ ነበረበት።አሁን የካቡል-ጃላላባድ መንገድ በሆነው መንገድ ላይ በክረምቱ በረዶዎች ቀርፋፋ እየገሰገሰ ሲሄድ አፍጋናውያን በአምዱ ላይ በርካታ ጥቃቶችን ከፍተዋል።በአጠቃላይ የብሪታንያ ጦር 4,500 ወታደሮችን ከ12,000 ሲቪሎች ጋር አጥቷል፡ የኋለኛው ደግሞ ሁለቱንም የህንድ እና የብሪቲሽ ወታደሮች ቤተሰቦችን፣ እንዲሁም ሰራተኞችን፣ አገልጋዮችን እና ሌሎች የህንድ ካምፕ ተከታዮችን ያካተተ ነው።የመጨረሻው ቦታ በጃንዋሪ 13 ላይ ጋንዳማክ ከሚባል መንደር ወጣ ብሎ ተደረገ።

እ.ኤ.አ. ጥር 13 ቀን 1842 የጋንዳማክ ጦርነት በ 1842 የጄኔራል ኤልፊንስቶን ጦር ከካቡል ለማፈግፈግ በአፍጋኒስታን ጎሳዎች የእንግሊዝ ጦር ሽንፈት ነበር ፣ በዚህ ጊዜ ከኃይሉ የመጨረሻ የተረፉት - ሃያ መኮንኖች እና የ 44 ኛው ምስራቅ ኤሴክስ አርባ አምስት የእንግሊዝ ወታደሮች። ክፍለ ጦር - ተገድለዋል.20 መኮንኖችን እና 45 የአውሮፓ ወታደሮችን ያቀፈው ትልቁ ነጠላ የወንዶች ቡድን፣ በአብዛኛው እግረኛ ጦር ከ 44 ኛው ሬጅመንት ኦፍ እግር፣ ለመግፋት ቢሞክሩም በጋንዳማክ መንደር አቅራቢያ በሚገኝ የበረዶ ኮረብታ ላይ ተከበው አገኙት።በአንድ መሳሪያ 20 የሚሠሩ ሙስኪቶች እና ሁለት ጥይቶች ብቻ ይዘው ወታደሮቹ እጃቸውን ለመስጠት ፈቃደኛ አልሆኑም።አንድ እንግሊዛዊ ሳጅን “ደም የማይፈስስ!” እያለቀሰ ነበር ይባላል።አፍጋኒስታን ወታደሮቹን ለማሳመን ሲሞክሩ ነፍሳቸውን ይተርፋሉ።ከዚያም መተኮስ ተጀመረ፣ ተከታታይ ጥድፊያ ተከትሎ;ብዙም ሳይቆይ ኮረብታው በጎሳዎች ተወረረ።ብዙም ሳይቆይ የቀሩት ወታደሮች ተገደሉ።

በኤልፊንስቶን ከታዘዘው አምድ ከ16,000 በላይ ሰዎች ውስጥ አንድ አውሮፓዊ (ረዳት የቀዶ ጥገና ሐኪም ዊልያም ብራይደን) እና ጥቂት የሕንድ ሴፖዎች ጃላላባድ ደረሱ።ከመቶ በላይ የብሪታንያ እስረኞች እና ሲቪል ታጋቾች ከጊዜ በኋላ ተፈተዋል።ወደ 2,000 የሚጠጉ ህንዳውያን፣ ብዙዎቹ በውርጭ ጉዳት የደረሰባቸው፣ በሕይወት ተርፈው ወደ ካቡል ለመኖር በልመና ወይም ለባርነት ለመሸጥ ተመልሰዋል።ከበርካታ ወራት በኋላ የብሪታንያ ሌላ ወረራ ካቡል ላይ ከወረረ በኋላ አንዳንዶቹ ቢያንስ ወደ ሕንድ ተመለሱ፣ ሌሎች ግን በአፍጋኒስታን ውስጥ ቀርተዋል።ብዙዎቹ ሴቶች እና ህፃናት በአፍጋኒስታን ተዋጊ ጎሳዎች ተማርከዋል;ከእነዚህ ሴቶች መካከል አንዳንዶቹ የብሪታኒያ መኮንኖች ሚስቶች የሆኑትን የአፍጋኒስታን እና የህንድ ካምፕ ተከታዮችን ከአሳሪዎቻቸው ጋር አግብተዋል።በወቅቱ ከጦር ሜዳ የተወሰዱ ህጻናት በ20ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ከወደቁት ወታደሮች መካከል ተለይተው የሚታወቁት በአፍጋኒስታን ቤተሰቦች እንደራሳቸው ልጆች ነበሩ።

የካቡል ጦርነት ከካቡል የደረሰውን አስከፊ ማፈግፈግ ተከትሎ እንግሊዞች በአፍጋኒስታን ላይ የወሰዱት የቅጣት ዘመቻ አካል ነበር።ሁለት የእንግሊዝ እና የምስራቅ ህንድ ካምፓኒ ጦር ሰራዊት በጃንዋሪ 1842 አንዲት ትንሽ የውትድርና አምድ ሙሉ በሙሉ መጥፋት ለመበቀል ከአፍጋኒስታን ዋና ከተማ ከካንዳሃር እና ጃላላባድ ዘመተ። እንግሊዞች በማፈግፈግ ወቅት የተማረኩ እስረኞችን ካገገሙ በኋላ ወደ ህንድ ከመውጣታቸው በፊት የካቡል ክፍሎችን አፍርሰዋል።ድርጊቱ የመጀመርያው የአንግሎ-አፍጋን ጦርነት ማጠቃለያ ነበር።

በብሪታንያ ውስጥ ከሎርድ አበርዲን እስከ ቤንጃሚን ዲስራኤሊ ያሉ ብዙ ድምጾች ጦርነቱን ችኮላ እና ስሜት አልባ ሲሉ ተችተውታል።ወረራ ሊፈታው ከሚችለው ርቀቶች፣ ከሞላ ጎደል ሊታለፍ የማይችል የተራራ ግርዶሽ እና የሎጂስቲክስ ችግሮችን ከግምት ውስጥ በማስገባት ከሩሲያ የሚጠበቀው ስጋት በጣም የተጋነነ ነበር።ከአንደኛው የአንግሎ-አፍጋኒስታን ጦርነት በኋላ ባሉት ሶስት አስርት አመታት ውስጥ ሩሲያውያን ያለማቋረጥ ወደ ደቡብ አቅጣጫ ወደ አፍጋኒስታን ሄዱ።በ 1842 የሩሲያ ድንበር ከአራል ባህር ማዶ ከአፍጋኒስታን ነበር.እ.ኤ.አ. በ 1865 ታሽከንት ከሦስት ዓመታት በኋላ እንደ ሳምርካንድ ሁሉ በመደበኛነት ተጠቃሏል።እ.ኤ.አ. በ 1873 ከመንጊት ስርወ መንግስት አሚር አሊም ካን ጋር የተደረገ የሰላም ስምምነት የቡኻራ ገዥ ነፃነቱን ገፈፈው።ከዚያም የሩሲያ ቁጥጥር እስከ አሙ ዳሪያ ሰሜናዊ ባንክ ድረስ ተዘረጋ።እ.ኤ.አ. በ 1878 እንግሊዞች እንደገና ወረሩ ፣ ሁለተኛውን የአንግሎ-አፍጋን ጦርነት ጀመሩ።