Inwazja Anglo-Normanów na Irlandię

Anglo-normańska inwazja na Irlandię, która rozpoczęła się pod koniec XII wieku, stanowiła kluczowy moment w historii Irlandii, zapoczątkowując ponad 800 lat bezpośredniego zaangażowania Anglików, a później Wielkiej Brytanii w Irlandii.Inwazję tę przyspieszyło przybycie anglo-normańskich najemników, którzy stopniowo podbijali i zdobywali duże obszary ziemi, ustanawiając angielską suwerenność nad Irlandią, rzekomo usankcjonowaną przez papieską bullę Laudabiliter .W maju 1169 r. najemnicy anglo-normańscy wylądowali w Irlandii na prośbę Diarmaita mac Murchady, obalonego króla Leinster.Chcąc odzyskać władzę królewską, Diarmait zwrócił się o pomoc do Normanów, którzy szybko pomogli mu osiągnąć cel i rozpoczęli najazdy na sąsiednie królestwa.Ta interwencja wojskowa została usankcjonowana przez króla Anglii Henryka II, któremu Diarmait przysiągł lojalność i obiecał ziemię w zamian za pomoc.W 1170 r. dodatkowe siły normańskie dowodzone przez Richarda „Strongbow” de Clare, hrabiego Pembroke, przybyły i zajęły kluczowe miasta nordycko-irlandzkie, w tym Dublin i Waterford.Małżeństwo Strongbowa z córką Diarmaita, Aoífe, wzmocniło jego roszczenia do Leinster.Po śmierci Diarmaita w maju 1171 r. Strongbow zajął Leinster, ale jego władza została zakwestionowana przez irlandzkie królestwa.Pomimo koalicji pod wodzą Wielkiego Króla Ruaidrí Ua Conchobair oblegającej Dublin, Normanom udało się zachować większość swoich terytoriów.W październiku 1171 roku król Henryk II wylądował w Irlandii z dużą armią, aby przejąć kontrolę nad Normanami i Irlandczykami.Wspierany przez Kościół rzymskokatolicki, który postrzegał jego interwencję jako sposób na wymuszenie reform religijnych i pobranie podatków, Henryk przyznał Strongbow Leinster jako lenno i ogłosił miasta nordycko-irlandzkie ziemią koronną.Zwołał także Synod w Cashel w celu zreformowania irlandzkiego kościoła.Wielu irlandzkich królów poddało się Henrykowi, prawdopodobnie mając nadzieję, że powstrzyma on ekspansję Normanów.Jednak przyznanie przez Henry'ego Meath Hugh de Lacy i inne podobne działania zapewniły kontynuację konfliktów normańsko-irlandzkich.Pomimo traktatu windsorskiego z 1175 r., który uznał Henryka za władcę podbitych terytoriów, a Ruaidrí za władcę reszty Irlandii, walki trwały.Lordowie normańscy kontynuowali swoje podboje, a siły irlandzkie stawiały opór.W 1177 roku Henryk ogłosił swojego syna Jana „panem Irlandii” i zezwolił na dalszą ekspansję Normanów.Normanowie ustanowili panowanie Irlandii, część Imperium Angevin.Przybycie Normanów znacząco zmieniło krajobraz kulturowy i gospodarczy Irlandii.Wprowadzili nowe praktyki rolnicze, w tym siano na dużą skalę, uprawiane drzewa owocowe i nowe rasy zwierząt gospodarskich.Powszechne użycie monet, wprowadzone przez Wikingów, zostało dodatkowo ugruntowane przez Normanów, a mennice działały w głównych miastach.Normanowie zbudowali także liczne zamki, przekształcając ustrój feudalny i zakładając nowe osady.Okres po początkowym podboju charakteryzował rywalizację między Normanami i sojusze z irlandzkimi panami.Normanowie często wspierali gaelickich lordów konkurujących z sojusznikami ich rywali, manipulując gaelickim systemem politycznym.Strategia Henryka II polegająca na promowaniu rywalizacji między Normanami pomogła mu utrzymać kontrolę, gdy był zajęty sprawami europejskimi.Przykładem takiego podejścia jest przyznanie Meath Hugh de Lacy w celu zrównoważenia potęgi Strongbowa w Leinster.De Lacy i inni przywódcy normańscy musieli stawić czoła ciągłemu oporowi irlandzkich królów i konfliktom regionalnym, co doprowadziło do ciągłej niestabilności.Po wyjeździe Henryka II w 1172 r. walki między Normanami a Irlandczykami trwały nadal.Hugh de Lacy najechał Meath i napotkał sprzeciw lokalnych królów.Konflikty międzynormańskie i sojusze z irlandzkimi lordami trwały nadal, co jeszcze bardziej komplikuje krajobraz polityczny.Normanowie ugruntowali swoją dominację w różnych regionach, ale opór nie ustał.Na początku XIII wieku przybycie większej liczby osadników normańskich i ciągłe kampanie wojskowe umocniły ich kontrolę.Zdolność Normanów do przystosowania się i integracji ze społeczeństwem gaelickim w połączeniu z ich sprawnością militarną zapewniła im dominację w Irlandii na nadchodzące stulecia.Jednak ich obecność położyła podwaliny pod trwałe konflikty i złożoną historię stosunków anglo-irlandzkich.