Александр Македонскийдің Египетті жаулап алуы

Ескендір Зұлқарнайын есімі тарихта жаңғырық етіп, біздің дәуірімізге дейінгі 332 жылы Египетті жаулап алуымен ежелгі дүниеде елеулі бетбұрыс жасады.Оның Мысырға келуі Ахеменидтер парсы билігін аяқтап қана қоймай, грек және египет мәдениеттерін тоғыстырған эллиндік кезеңнің негізін қалады.Бұл мақалада Александрдың Египетті жаулап алуының тарихи контексті мен әсері, оның бай тарихындағы маңызды сәт қарастырылады.Жаулап алуға прелюдияЕскендір келгенге дейін Мысыр Ахеменидтер әулетінің билігінің бір бөлігі ретінде Парсы империясының бақылауында болды.Дарий III сияқты императорлар басқарған парсылар Мысырда өсіп келе жатқан наразылықтар мен көтерілістерге тап болды.Бұл толқулар қуаттың айтарлықтай ауысуына негіз болды.Македония патшасы Александр Македонский Мысырды шешуші жаулап алу ретінде қарастырып, Ахеменидтер Парсы империясына қарсы өршіл жорығын бастады.Оның стратегиялық әскери шеберлігі және Мысырдағы парсы бақылауының әлсіреген жағдайы елге салыстырмалы түрде қарсылықсыз кіруге көмектесті.332 жылы Ескендір Мысырға кіріп, ел тез арада оның қолына өтті.Парсы билігінің құлауы Мысырдың парсы сатрапы Мазакестің бағынуымен ерекшеленді.Ескендірдің Египет мәдениеті мен дініне деген құрметпен сипатталатын көзқарасы оны Мысыр халқының қолдауына ие болды.Александрияның құрылуыЕскендірдің елеулі үлестерінің бірі - Жерорта теңізі жағалауында Александрия қаласының негізін қалау болды.Оның атымен аталған бұл қала грек және египет өркениеттерінің қосылуын бейнелейтін эллиндік мәдениет пен білімнің орталығына айналды.Александрдың жаулап алуы Мысырда грек мәдениетінің, тілі мен саяси идеяларының таралуымен ерекшеленетін эллиндік дәуірді бастады.Бұл дәуір өнерге, сәулетке, дінге және басқаруға терең әсер еткен грек және мысыр дәстүрлерінің араласуын көрді.Ескендірдің Мысырдағы билігі қысқа болғанымен, оның мұрасы генерал Птоломей I Сотер орнатқан Птолемей әулеті арқылы өтті.Бұл әулет, грек және египеттік әсерлердің қоспасы, Египетті б.з.б. 30 жылы Рим жаулап алғанға дейін басқарды.