Альмахадскі халіфат

Рух альмахадаў узнік з Ібн Тумарта, члена Масмуды, берберскай племянной канфедэрацыі Атласкіх гор на поўдні Марока.У той час Марока, заходні Алжыр і Іспанія (аль-Андалус) знаходзіліся пад уладай Альмаравідаў, берберскай дынастыі Санхаджа.У пачатку свайго жыцця Ібн Тумарт адправіўся ў Кардову, Іспанія, каб працягнуць навучанне, а затым у Багдад, каб паглыбіць яго.У Багдадзе Ібн Тумарт далучыўся да тэалагічнай школы аль-Ашары і трапіў пад уплыў настаўніка аль-Газалі.Неўзабаве ён распрацаваў уласную сістэму, аб'яднаўшы дактрыны розных майстроў.

Ібн Тумарт правёў некаторы час у розных гарадах Іфрыкі, прапаведуючы і агітуючы, узначальваючы масавыя напады на вінныя крамы і іншыя праявы расхлябанасці.Яго выхадкі і палымяныя пропаведзі прымусілі сытыя ўлады перамяшчаць яго з горада ў горад.У 1120 годзе Ібн Тумарт і яго невялікая група паслядоўнікаў накіраваліся ў Марока, спыніўшыся спачатку ў Фесе, дзе ён ненадоўга ўцягнуў у дыскусію вучоных Малікі горада.Ён нават зайшоў так далёка, што напаў на сястру эміра Альмаравідаў Алі ібн Юсуфа на вуліцах Феса, таму што яна хадзіла без покрыва, як берберскія жанчыны.Эмір вырашыў проста выгнаць яго з горада.

Пасля асабліва кранальнай пропаведзі, разглядаючы сваю няздольнасць пераканаць Альмаравідаў рэфармавацца аргументамі, Ібн Тумарт «паказаў» сябе як сапраўднага Махдзі, чароўнага суддзю і заканадаўца, і быў прызнаны такім сваім слухачам.Фактычна гэта было аб'явай вайны дзяржаве Альмаравідаў.

Ібн Тумарт пакінуў сваю пячору ў 1122 годзе і падняўся ў Высокі Атлас, каб арганізаваць рух Альмахадаў сярод высакагорных масмудацкіх плямёнаў.Акрамя свайго ўласнага племя, Харга, Ібн Тумарт забяспечыў прыхільнасць Ганфісы, Гадмівы, Хінтата, Хаскуры і Хазраджы да справы Альмахадаў.Каля 1124 г. Ібн Тумарт узвёў у даліне Нфіс у Высокім Атласе рыбат Тынмел, непрыступны ўмацаваны комплекс, які будзе адначасова служыць духоўным цэнтрам і ваенным штабам руху Альмахадаў.На працягу першых васьмі гадоў паўстанне Альмахадаў абмяжоўвалася партызанскай вайной уздоўж вяршыняў і цяснін Высокага Атласа.Іх галоўная шкода заключалася ў тым, што яны зрабілі небяспечнымі (увогуле непраходнымі) дарогі і горныя перавалы на поўдзень ад Маракеша, пагражаючы шляху да вельмі важнай Сіджылмасы, варот транссахарскага гандлю.Не маючы магчымасці паслаць дастаткова жывой сілы праз вузкія праходы, каб выцесніць паўстанцаў Альмахадаў з іх лёгкаабароненых горных апорных пунктаў, улады Альмаравідаў змірыліся з стварэннем апорных пунктаў, каб абмежаваць іх там (найбольш вядомая крэпасць Тасгімут, якая абараняла падыход да Агмата, які быў заваяваны Альмахадаў у 1132 г.), даследуючы альтэрнатыўныя маршруты праз больш усходнія перавалы.

Альмахады нарэшце спусціліся з гор для сваёй першай значнай атакі ў нізінах.Гэта была катастрофа.Альмахады змялі калону Альмаравідаў, якая выйшла ім насустрач перад Агматам, а потым гналіся за іх рэшткамі аж да Маракеша.Яны аблажылі Маракеш на працягу сарака дзён, пакуль у красавіку (ці маі) 1130 г. Альмаравіды не выйшлі з горада і не разграмілі Альмахадаў у крывавай бітве пры Аль-Бухайра (названай у гонар вялікага сада на ўсход ад горада).Альмахады былі цалкам разгромлены з вялікімі стратамі.Палова іх кіраўніцтва была забіта ў баі, а тыя, што выжылі, толькі што здолелі ўскараскацца назад у горы.

Ібн Тумарт памёр неўзабаве пасля гэтага, у жніўні 1130 г. Смерць Ібн Тумарт захоўвалася ў сакрэце на працягу трох гадоў, перыяд, які летапісцы Альмахадаў апісалі як гайбу або «зацямненне».Верагодна, гэты перыяд даў Абд аль-Муміну час, каб замацаваць сваю пазіцыю пераемніка палітычнага кіраўніцтва руху.

Пад кіраўніцтвам Абд аль-Муміна Альмахады спусціліся з Атласкіх гор, у рэшце рэшт знішчыўшы ўладу няўстойлівай дынастыі Альмаравідаў да 1147 г. Абд аль-Мумін стварыў сваю імперыю, спачатку атрымаўшы кантроль над высокімі Атласкімі гарамі, а потым над Сярэдні Атлас, у рэгіён Рыф, у рэшце рэшт пераехаў на сваю радзіму на поўнач ад Тлемсена.У 1145 годзе, пасля таго як Альмаравіды страцілі правадыра сваіх каталонскіх наймітаў Рэветэра, Альмахады разграмілі іх у адкрытай бітве.З гэтага моманту Альмахады рушылі на захад на Атлантычную прыбярэжную раўніну.Пасля аблогі Маракеша яны нарэшце захапілі яго ў 1147 годзе.

Удзел Альмахадаў у Аль-Андалусе пачаўся яшчэ ў 1145 годзе, калі Алі ібн Іса ібн Маймун, альмаравідскі ваенна-марскі камандзір Кадыса, перайшоў на бок Абд аль-Муміна.У тым жа годзе Ібн Касі, правіцель Сільвеша, быў адным з першых андалузскіх правадыроў, якія заклікалі Альмахадаў умяшацца ў Аль-Андалус, каб спыніць прасоўванне хрысціянскіх каралеўстваў, якія хісткія Альмаравіды не змаглі стрымаць.У 1147 годзе Абд аль-Мумін накіраваў ваенныя сілы на чале з іншым перабежчыкам з Альмаравідаў, Абу Ісхак Баразам, які захапіў Альхесірас і Тарыфу перад тым, як рушыць на захад у Ніблу, Бадахос і Алгарве.Альмаравіды ў Севільі былі абложаны ў 1147 годзе, пакуль горад не быў захоплены ў 1148 годзе пры падтрымцы мясцовых жыхароў.

Прыблізна ў гэты час буйное паўстанне з цэнтрам у даліне Сус пад кіраўніцтвам Мухамада ібн 'Абд Алах аль-Масі ўзрушыла імперыю Альмахадаў і набыло рэлігійныя маштабы, згуртаваўшы розныя плямёны для барацьбы з Альмахадамі.Пасля першапачатковых няўдач Альмахадаў, паўстанне было ў рэшце рэшт падаўлена дзякуючы лейтэнанту Абд аль-Муміна, Умару аль-Хінтаці, які ўзначаліў войска, якое забіла аль-Масі.Паўстанне абклала рэсурсы Альмахадаў і прывяло да часовых адваротаў у Аль-Андалусе, але Альмахады неўзабаве зноў перайшлі ў наступ.Адказваючы на ​​мясцовыя заклікі мусульманскіх чыноўнікаў, яны ўзялі пад кантроль Кордову ў 1149 годзе, выратаваўшы горад ад войскаў Альфонса VII.Астатнія Альмаравіды ў Аль-Андалусе на чале з Ях'яй ібн Ганіяй да таго часу былі абмежаваныя ў Гранадзе.У 1150 ці 1151 годзе Абд аль-Мумін выклікаў кіраўнікоў і знатных асоб Аль-Андалуса, які знаходзіўся пад яго кантролем, у Рыбат-аль-Фатх (Рабат), дзе ён прымусіў іх прысягнуць яму на вернасць, відаць, у якасці палітычнай дэманстрацыі сваёй улады.Альмаравіды ў Гранадзе пацярпелі паражэнне ў 1155 г. і пасля гэтага адступілі на Балеарскія астравы, дзе пратрымаліся яшчэ некалькі дзесяцігоддзяў. Альмахады перанеслі сталіцу мусульманскай Іберыі з Кардовы ў Севілью.

Аднак на працягу большай часткі 1150-х гадоў Абд аль-Мумін сканцэнтраваў свае намаганні на пашырэнні на ўсход у Паўночнай Афрыцы.У 1151 годзе ён дабраўся да Канстанціна, дзе сутыкнуўся з кааліцыяй арабскіх плямёнаў, якія ішлі праз берберскія землі.Замест таго, каб знішчыць гэтыя плямёны, ён выкарыстаў іх для сваіх кампаній у аль-Андалусе, і яны таксама дапамаглі здушыць любую ўнутраную апазіцыю з боку сям'і Ібн Тумарта.Абд аль-Мумін узначаліў свае сілы для заваявання Туніса ў 1159 годзе, паступова ўсталяваўшы кантроль над Іфрыкіяй, заваяваўшы гарады Махдыя (у той час утрымліваўся Роджэрам II Сіцылійскім), Кайруан і іншыя прыбярэжныя гарады аж да Трыпалі ( на тэрыторыі сучаснай Лівіі).Затым ён вярнуўся ў Маракеш і адправіўся ў экспедыцыю ў Аль-Андалус у 1161 годзе. Абд аль-Мумін загадаў пабудаваць новую цытадэль у Гібралтары, дзе ён знаходзіўся падчас свайго знаходжання ў Аль-Андалусе.

Князі Альмахадаў мелі больш працяглую і выдатную кар'еру, чым Мурабіты.Пераемнікі Абд аль-Муміна, Абу Якуб Юсуф (Юсуф I, кіраваў у 1163—1184) і Абу Юсуф Якуб аль-Мансур (Якуб I, кіраваў у 1184—1199), абодва былі здольнымі людзьмі.Першапачаткова іх урад прымусіў многіх габрэйскіх і хрысціянскіх падданых знайсці прытулак у растучых хрысціянскіх дзяржавах Партугаліі , Кастыліі і Арагона.У рэшце рэшт яны сталі менш фанатычнымі, чым Мурабіты, і Якуб аль-Мансур быў вельмі дасведчаным чалавекам, які пісаў добрым арабскім стылем і абараняў філосафа Авероэса.Яго тытул «аль-Мансур» («Пераможца») быў зароблены перамогай над Альфонсам VIII Кастыльскім у бітве пры Аларкасе (1195).

У 1163 годзе халіф Абу Якуб Юсуф зрабіў Алькасар сваёй галоўнай рэзідэнцыяй у рэгіёне.Ён яшчэ больш пашырыў і ўпрыгожыў палацавы комплекс у 1169 годзе, дадаўшы шэсць новых агароджаў да паўночнага, паўднёвага і заходняга бакоў існуючых палацаў.Работы праводзіліся архітэктарамі Ахмадам ібн Басо і Алі аль-Гумары.За выключэннем сцен, амаль усе папярэднія будынкі былі знесены, і ў агульнай складанасці было пабудавана каля дванаццаці палацаў.Сярод новых збудаванняў быў вельмі вялікі двор з садам, цяпер вядомы як Patio del Crucero, які стаяў у старым корпусе Абадзідаў.Паміж 1171 і 1198 гадамі на паўночным баку Алькасара была пабудавана велізарная новая мячэць (пазней ператвораная ў цяперашні сабор Севільі).У 1184 годзе побач была пабудавана таксама верф, а ў 1196 годзе — рынак тэкстылю.

Бітва пры Фахш аль-Джулабе адбылася ў чацвер 15 кастрычніка 1165 г. паміж Альмахадамі, якія ўварваліся, і каралём Мурсіі Ібн Марданішам.Войска альмахадаў пад камандаваннем сайідаў Абу Дафаса Умара і Абу Саіда Усмана, братоў халіфа Абу Яхуба Юсуфа, пайшло ў наступленне на Ібн Марданіша летам 1165 года. Яны захапілі Андуджар у верасні, апанавалі Галеру, Караваку, Базу і Сьеру. дэ Сегура, затым захапіў Кулара і Велеса на падыходзе да Мурсіі.

Абу Якуб Юсуф уварваўся ў Іберыю, заваяваўшы Аль-Андалус і спустошыўшы Валенсію і Каталонію.У наступным годзе ён абгрунтаваўся ў Севільі.

Юсуф I пераправіў дваццаць тысяч салдат праз Гібралтарскі праліў, каб умацаваць сваю ўладу на мусульманскіх тэрыторыях.На працягу года ён узбіваў большасць мусульманскіх гарадоў.У 1172 годзе ён зрабіў свой першы набег супраць хрысціянскіх пазіцый.Ён аблажыў горад Уэтэ і пацярпеў няўдачу.Прычын няўдачы было некалькі.Прынамсі адзін відавочца мяркуе, што Юсуф I ...Аблогай асабліва не займаўся;...Калі вакол лагера Альмахадаў абыйшла вестка, што Альфонс VIII Кастыльскі (цяпер васемнаццацігадовы і кіруе ад свайго імя) набліжаецца, каб зняць аблогу, Альмахады адмовіліся ад сваёй пазіцыі і адступілі.Гэта было ганебнае паражэнне для Юсуфа I, хоць і не фатальнае;ён неўзабаве сабраўся і аднавіў вайну.Але Х'ютэ стаў пераломным момантам для хрысціянскіх каралеўстваў, якія цяпер пачалі карэктаваць сваё стаўленне адзін да аднаго.Да 1177 г. усе пяць хрысціянскіх каралёў заключылі дамовы або заключылі шлюбныя саюзы.Палітычнае адзінства Альфонса Байца стала адзінствам мэты;і рашоткі вернасці, сплеценыя хрысціянскім ворагам, апынуліся б амаль немагчымымі для Альмахадаў.

Бану Ганія былі нашчадкамі Альмаравідаў, якія стварылі княства на Балеарскіх астравах пасля падзення дзяржавы Альмаравідаў у сярэдзіне XII стагоддзя.У 1184 годзе яны ўварваліся ў Паўночную Афрыку і ваявалі супраць Альмахадаў у барацьбе, якая доўжылася да 1230-х гадоў і вагалася ад Трыпалі да Сіджылмасы пад кіраўніцтвам эміраў Алі (1184-1187) і Яхіі б.Ганія (1188-1235?).Прыход Бану Ганіі ў Паўночную Афрыку супаў з заваяваннем Альмахад-Іфрыкіі (Туніс) эмірам Аюбідаў Шарафам ад-Дзінам Каракушам.На працягу некалькіх гадоў войскі Аюбідаў ваявалі бок аб бок з Бану Ганіяй і рознымі арабскімі плямёнамі супраць Альмахадаў, пакуль Салах ад-Дзін не заключыў мір з апошнімі ў 1190 г. Упартае супраціўленне Бану Ганіі і іх саюзнікаў, хоць і не мела поспеху, паклала канец. канец марам Альмахадаў пра імперыю, якая ахоплівае ўсю паўночна-заходнюю Афрыку, і прымусіў іх у канчатковым выніку адмовіцца ад улады над Іфрыкай і Цэнтральным Магрыбам, якія перайшлі пад уладу мясцовых дынастый Хафсідаў і Заянідаў у першай палове трынаццатага стагоддзя.

Аблога Сантарэма працягвалася з чэрвеня 1184 г. па ліпень 1184 г. Вясной 1184 г. Абу Якуб Юсуф сабраў войска, перасёк Гібралтарскі праліў і рушыў у Севілью.Адтуль ён рушыў у бок Бадахоса і накіраваўся на захад, каб аблажыць Сантарэм, Партугалія, які абараняў Афонсу I з Партугаліі .Пачуўшы аб нападзе Абу Юсуфа, Фердынанд II Леонскі накіраваў свае войскі ў Сантарэм, каб падтрымаць свайго цесця Афонсу I.Абу Юсуф, лічачы, што ў яго дастаткова войскаў, каб падтрымліваць аблогу, аддаў загад, каб частка сваёй арміі ішла ў Лісабон і аблажыла гэты горад.Загады былі няправільна вытлумачаны, і яго армія, убачыўшы, як вялікія кантынгенты людзей пакідаюць бой, разгубілася і пачала адступаць.Абу Юсуф, спрабуючы згуртаваць свае войскі, быў паранены стрэлам з арбалета і памёр 29 ліпеня 1184 года.

Бітва пры Аларкасе — бітва паміж Альмахадамі на чале з Абу Юсуфам Якубам аль-Мансурам і каралём Кастыліі Альфонсам VIII.Гэта прывяло да паражэння кастыльскіх сіл і іх наступнага адступлення да Таледа, у той час як Альмахады адваявалі Трухільё, Мантанчэс і Талаверу.

Бітва пры Лас-Навас-дэ-Талоса была важным паваротным пунктам у Рэканкісце і ў сярэднявечнай гісторыіІспаніі .Да хрысціянскіх войскаў караля Кастыліі Альфонса VIII далучыліся войскі яго канкурэнтаў Санча VII Наварскага і Пятра II Арагонскага ў бітве супраць мусульманскіх кіраўнікоў альмахадаў паўднёвай паловы Пірэнейскага паўвострава.Халіф Мухамед ан-Насір узначальваў армію Альмахадаў, якая складалася з людзей з усяго Альмахадскага халіфата.

Юсуф II раптоўна памёр у пачатку 1224 года - выпадкова забіты падчас гульні са сваімі хатнімі каровамі.Не маючы спадчыннікаў, палацавыя бюракраты на чале з Ібн Джамі хутка арганізавалі абранне яго састарэлага дзядзькі Абд аль-Вахіда I новым халіфам у Маракешы.Але паспешлівасць і верагодная неканстытуцыйнасць судовага працэсу ў Маракешы засмуцілі яго дзядзькоў, братоў ан-Насіра, у аль-Андалусе.У дынастыі Альмахадаў ніколі не было спрэчак аб пераемнасці.Нягледзячы на ​​рознагалоссі, яны заўсёды лаяльна стаялі за абраным халіфам, таму паўстанне не было выпадковым.Але неўзабаве Абдалу ў Мурсіі наведала цянявая постаць Абу Зайда ібн Юджжана, былога высокапастаўленага бюракрата ў Маракешы, чыё падзенне было сарганізавана некалькімі гадамі таму аль-Джаміі і цяпер адбываў пакаранне ў выгнанні непадалёк у Шыншыле. (Альбасеце).Ібн Юджджан пераканаў Абдалу прыняць удзел у выбарах, запэўніўшы яго ў сваіх высокіх сувязях у палацы Маракеша і сярод шэйхаў Масмуды.Параіўшыся са сваімі братамі, Абдала неўзабаве абвясціў сябе новым халіфам Альмахадаў, прыняўшы халіфскі тытул «аль-Адыль» («Справядлівы» або «Справядлівы»), неадкладна захапіў Севілью і пачаў рыхтавацца да паходу на Маракеш і супрацьстаяць Абд аль-Вахіду I. Але Ібн Яджджан ужо задзейнічаў свае мараканскія сувязі.Да канца лета Абу Закарыя, шэйх племя Хінтата, і Юсуф ібн Алі, губернатар Цінмаля, абвясцілі аль-Адзіла, захапілі палац Маракеша, зрынулі халіфа і выгналі аль-Джаміі і яго тусоўку .Загінулы халіф Абд аль-Вахід I быў забіты шляхам удушэння ў верасні 1224 года.

Ад'езд аль-Мамуна ў 1228 г. адзначыў канец эпохі Альмахадаў у Іспаніі.Ібн Худ і іншыя мясцовыя андалузскія асілкі не змаглі спыніць рост хрысціянскіх нападаў, якія амаль штогод распачыналі Санча II з Партугаліі , Альфонса IX з Леона, Фердынанда III з Кастыліі і Якава I з Арагона.У наступныя дваццаць гадоў адбыўся масіўны прагрэс у хрысціянскай Рэканкісце - старыя вялікія андалузскія цытадэлі ўпалі ў вялікім размаху: Мерыда і Бадахос у 1230 г. (у Леоне), Маёрка ў 1230 г. (у Арагоне), Беха ў 1234 г. (у Партугаліі), Кардова ў 1236 (да Кастыліі), Валенсія ў 1238 (да Арагона), Ньебла-Уэльва ў 1238 (да Леона), Сільвеш у 1242 (да Партугаліі), Мурсія ў 1243 (да Кастыліі), Хаэн у 1246 (да Кастыліі), Алікантэ ў 1248 г. (у Кастылію), кульмінацыяй якога стала падзенне найвялікшага з андалузскіх гарадоў, былой сталіцы Альмахадаў Севільі, у рукі хрысціян у 1248 г. Фердынанд III Кастыльскі ўвайшоў у Севілью як заваёўнік 22 снежня 1248 г.Андалузцы былі бездапаможныя перад гэтым націскам.Ібн Худ спрабаваў спыніць наступленне леонцаў на ранніх стадыях, але большая частка яго андалузскай арміі была знішчана ў бітве пры Аланжы ў 1230 г. Ібн Худ паспрабаваў перанесці астатняе ўзбраенне і людзей, каб выратаваць андалузскія цытадэлі, якія знаходзіліся пад пагрозай або ў аблозе, але з вялікай колькасцю нападаў адразу, гэта было безнадзейнае намаганне.Пасля смерці Ібн Худа ў 1238 годзе некаторыя з андалузскіх гарадоў, у апошніх спробах выратавацца, зноў прапанавалі сябе Альмахадам, але безвынікова.Альмахады не вярнуліся.

У 1229 годзе губернатар Іфрыкі Абу Закарыя вярнуўся ў Туніс пасля заваявання Канстанціна і Беджаі ў тым жа годзе і абвясціў незалежнасць.Пасля аддзялення Хафсідаў ад Альмахадаў пад кіраўніцтвам Абу Закарыі (1228—1249) Абу Закарыя арганізаваў адміністрацыю ў Іфрыкіі (рымская правінцыя Афрыкі ў сучасным Магрыбе; сучасныя Туніс, усходні Алжыр і заходняя Лівія) і пабудаваў горад Туніс стаў эканамічным і культурным цэнтрам імперыі.У той жа час многія мусульмане з Аль-Андалуса, якія ўцякалі ад хрысціянскай Рэканкісты Іберыі, былі паглынуты.Пасля ён далучыў Трыпалі ў 1234 годзе, Алжыр у 1235 годзе, раку Чэліф у 1236 годзе і падпарадкаваў важныя племянныя канфедэрацыі бербераў з 1235 па 1238 год.Ён таксама заваяваў Каралеўства Тлемсен у ліпені 1242 года, прымусіўшы султана Тлемсена стаць яго васаламі.

У сваіх афрыканскіх уладаннях Альмахады заахвочвалі ўсталяванне хрысціян нават у Фесе, а пасля бітвы пры Лас-Навас-дэ-Талоса яны час ад часу ўступалі ў саюзы з каралямі Кастыліі.Ім удалося выгнаць гарнізоны, размешчаныя ў некаторых прыбярэжных гарадах нармандскімі каралямі Сіцыліі.Гісторыя іх заняпаду адрозніваецца ад гісторыі Альмаравідаў, якіх яны выцеснілі.Яны не былі атакаваныя вялікім рэлігійным рухам, але страцілі тэрыторыі, часткова, у выніку паўстання плямёнаў і раёнаў.Іх найбольш эфектыўнымі ворагамі былі Бану Марын (Марыніды), якія заснавалі наступную дынастыю.Апошні прадстаўнік лініі, Ідрыс II, 'аль-Ватык', быў скарочаны да валодання Маракешам, дзе ён быў забіты рабом у 1269 годзе.

Ідэалогія альмахадаў, якую прапаведаваў Ібн Тумарт, апісваецца Амірай Бенісан як «складаная гібрыдная форма ісламу, якая сплятае ніткі навукі хадысаў, фікха Захіры і Шафіі, сацыяльных дзеянняў Газаліі (хісба) і духоўнага ўзаемадзеяння з уяўленнямі шыітаў імама і махдзі».Што тычыцца мусульманскай юрыспрудэнцыі, дзяржава прызнала школу мыслення Захіры (ظاهري), хаця шафіітам таксама часам давалася пэўная ўлада.Дынастыя Альмахадаў прыняла стыль скорапісу Магрыбі, вядомы сёння як «Магрыбі тулут», як афіцыйны стыль, які выкарыстоўваецца ў рукапісах, чаканцы манет, дакументах і архітэктуры.Пісары ​​і каліграфы перыяду Альмахадаў таксама пачалі асвятляць словы і фразы ў рукапісах для падкрэслівання, выкарыстоўваючы сусальнае золата і лазурыт.Падчас дынастыі Альмахадаў сам акт пераплёту кніг набыў вялікае значэнне, з прыкметным выпадкам, калі альмахадскі халіф Абд аль-Мумін прыцягнуў майстроў для святкавання пераплёту Карана, прывезенага з Кардовы.Часцей за ўсё кнігі пераплятоўваліся ў казіную скуру і ўпрыгожваліся шматкутным перапляценнем, гафраваннем і штампоўкай.Першапачаткова Альмахады пазбягалі вытворчасці раскошнага тэкстылю і шоўку, але ў рэшце рэшт яны таксама заняліся гэтай вытворчасцю.Тэкстыль альмахадаў, як і ранейшыя ўзоры альмаравідаў, часта ўпрыгожваўся сеткай круглякоў, запоўненых арнаментальнымі малюнкамі або арабскай эпіграфікай.Разам з перыядам Альмаравідаў, які яму папярэднічаў, перыяд Альмахадаў лічыцца адным з найбольш фармуючых этапаў мараканскай і маўрытанскай архітэктуры, усталяваўшы многія формы і матывы, якія былі ўдасканалены ў наступныя стагоддзі.Асноўныя месцы архітэктуры і мастацтва Альмахадаў ўключаюць Фес, Маракеш, Рабат і Севілью.