የስኮትላንድ የነፃነት የመጀመሪያ ጦርነት

ንጉሥ አሌክሳንደር ሣልሳዊ ስኮትላንድን ሲገዛ፣ የግዛቱ ዘመን የሰላምና የኢኮኖሚ መረጋጋት የታየበት ወቅት ነበር።መጋቢት 19 ቀን 1286 እስክንድር ከፈረሱ ላይ ወድቆ ሞተ።የዙፋኑ ወራሽ የአሌክሳንደር የልጅ ልጅ፣ ማርጋሬት፣ የኖርዌይ አገልጋይ ነበረች።ገና ልጅ እያለች እና በኖርዌይ ውስጥ፣ የስኮትላንድ ጌቶች የአሳዳጊዎች መንግስት አቋቁመዋል።ማርጋሬት ወደ ስኮትላንድ በሚደረገው ጉዞ ታመመች እና እ.ኤ.አ. ሴፕቴምበር 26 ቀን 1290 በኦርክኒ ሞተች ። ግልፅ የሆነ ወራሽ ባለመኖሩ የስኮትላንድ ዘውድ ተፎካካሪዎች ወይም “ታላቁ መንስኤ” በመባል የሚታወቅ ጊዜን አስከትሏል ፣ በርካታ ቤተሰቦች የዙፋኑን የይገባኛል ጥያቄ አቅርበዋል ። .ስኮትላንድ ወደ እርስበርስ ጦርነት ልትወርድ ስትል፣ የእንግሊዙ ንጉስ ኤድዋርድ ቀዳማዊ በስኮትላንድ መኳንንት የግልግል ዳኝነት ጋበዘ።ሂደቱ ከመጀመሩ በፊት ሁሉም ተፎካካሪዎች እርሱን እንደ ዋናው ጌታ እንዲያውቁት አበክሮ ተናገረ።በኖቬምበር 1292 መጀመሪያ ላይ፣ በበርዊክ ላይ-ትዌድ ቤተመንግስት ውስጥ በተካሄደው ታላቅ የፊውዳል ፍርድ ቤት፣ በጆን ባሊዮል በህግ ጠንካራ የይገባኛል ጥያቄ እንዲኖረው ፍርድ ተሰጠ።ኤድዋርድ የስኮትላንዳውያን ጌቶች የሰጡትን ፍርድ ለመቀልበስ ቀጠለ እና አልፎ ተርፎም ንጉስ ጆን ባሊዮልን እንደ አንድ የተለመደ ከሳሽ በእንግሊዝ ፍርድ ቤት ፊት እንዲቆም ጠርቶ ነበር።ዮሐንስ “ቶም ታባርድ” ወይም “ባዶ ኮት” በመባል የሚታወቅ ደካማ ንጉሥ ነበር።ጆን በመጋቢት 1296 አምልኮቱን ክዷል።

በ1295 የስኮትላንድ ንጉስ ጆን እና የስኮትላንድ የአስራ ሁለት ምክር ቤት እንግሊዛዊው ኤድዋርድ ቀዳማዊ ስኮትላንድን ለመቆጣጠር እንደፈለገ ተሰምቷቸው ነበር።ኤድዋርድ በስኮትላንድ ላይ ሥልጣኑን አረጋግጧል፣ በእንግሊዝ ውስጥ በስኮትላንድ ውስጥ እንዲታይ በአሳዳጊዎች ፍርድ ቤት በተደነገገው የአሳዳጊዎች ፍርድ ቤት ውሳኔ ላይ ይግባኝ ይጠይቃል።በማክዱፍ፣ የማልኮም ልጅ፣ የፊፍ አርል፣ ኤድዋርድ በእንግሊዝ ፓርላማ ፊት ቀርቦ ለክሱ መልስ እንዲሰጥ ጠየቀ፣ ንጉስ ጆን በአካል ለመቅረብ ፈቃደኛ ባለመሆኑ፣ ሄንሪ፣ የአርብሮት አባት ላከ።ኤድዋርድ ቀዳማዊ ስኮትላንዳውያን ከፈረንሳይ ጋር በሚደረገው ጦርነት ወታደራዊ አገልግሎት እንዲሰጡ ጠይቋል።በምላሹ ስኮትላንድ በጥቅምት 1295 ከፈረንሳይ ንጉስ ፊሊፕ አራተኛ ጋር ህብረት ለማድረግ ፈለገ ፣ ይህም በየካቲት 1296 የፓሪስ ስምምነትን አስከትሏል ።የስኮትላንድ ከፈረንሳይ ጋር ያለው ጥምረት ሲታወቅ ኤድዋርድ ቀዳማዊ በመጋቢት 1296 በኒውካስል ላይ በታይን ላይ እንዲሰበሰብ አዘዘ። ኤድዋርድ ቀዳማዊ የስኮትላንድ ድንበር ግንብ የሮክስበርግ፣ ጄድበርግ እና ቤርዊክ ለእንግሊዝ ኃይሎች እንዲሰጡ ጠየቀ።

የእንግሊዝ ጦር እ.ኤ.አ. ማርች 28 ቀን 1296 የ Tweed ወንዝን ተሻግሮ ወደ Coldstream ቀዳሚ ስፍራ ሄደ ፣ እዚያም አደረ።የእንግሊዝ ጦር በዚያን ጊዜ የስኮትላንድ ዋና የንግድ ወደብ ወደ ነበረችው ወደ ቤርዊክ ከተማ ዘመቱ።የቤርዊክ ጦር ሰፈር የታዘዘው በዳግላስ ጌታ በዊልያም ዘ ሃርዲ ሲሆን የእንግሊዙ ጦር በሮበርት ደ ክሊፎርድ 1ኛ ባሮን ደ ክሊፎርድ ይመራ ነበር።እንግሊዛውያን ወደ ከተማዋ ገብተው ተሳክቶላቸው በርዊክን ማባረር ጀመሩ፣ በወቅቱ የተገደሉት የከተማው ነዋሪዎች ቁጥር ከ4,000 እስከ 17,000 የሚደርስ መሆኑን ያሳያል።ከዚያም እንግሊዛውያን የቤርዊክን ካስትል ከበባ ጀመሩ፣ከዚያም ዳግላስ ህይወቱ እና የእሱ ጦር አባላት ሊተርፉ በሚችሉበት ሁኔታ አሳልፎ ሰጠ።

ኤድዋርድ 1 እና የእንግሊዝ ጦር የመከላከያ መጠናከርን በመቆጣጠር ለአንድ ወር ያህል በበርዊክ ቆዩ።ኤፕሪል 5፣ ኤድዋርድ ቀዳማዊ ለኤድዋርድ አንደኛ ያለውን ክብር የሚክድ መልእክት ከስኮትላንዳዊው ንጉስ ደረሰው። የሚቀጥለው አላማ ፓትሪክ ነበር፣ በደንባር የሚገኘው የማርች ቤተ መንግስት፣ ከበርዊክ በባህር ዳርቻ ጥቂት ማይሎች ርቀት ላይ፣ በስኮቶች ተይዞ የነበረው።ኤድዋርድ ቀዳማዊ ከዋና ሌተናቶቹ አንዱን ጆን ደ ዋሬን፣ የሱሪ 6ኛ አርል፣ የጆን ባሊዮል አማች፣ ወደ ሰሜን ከጠንካራ የፈረሰኞቹ ሃይል ጋር ምሽጉን ከበባ ላከ።የዱንባር ተከላካዮች ከዋናው የስኮትላንድ ጦር ሃዲንግተን ጋር ለተገናኘው ለጆን መልእክት ላኩ፣ አስቸኳይ እርዳታ ጠየቀ።በምላሹ የስኮትስ ጦር ወደ ደንባር ካስል ለማዳን ገፋ።ዮሐንስ ከሠራዊቱ ጋር አብሮ አልሄደም።ሁለቱ ሃይሎች በኤፕሪል 27 እርስ በርሳቸው ተያዩ።ስኮትላንዳውያን ወደ ምዕራብ አንዳንድ ከፍተኛ ቦታ ላይ ጠንካራ ቦታ ያዙ።እነርሱን ለማግኘት የሱሬይ ፈረሰኞች በስፖት በርን የተጠላለፈውን ገደል ማቋረጥ ነበረባቸው።ይህንንም ሲያደርጉ ሰልፋቸው ተበታተነ፣ እና ስኮትላንዳውያን፣ እንግሊዛውያን ሜዳውን ለቀው እንደሚወጡ በማሰብ ተታልለው፣ በስርዓት አልበኝነት ቁልቁል በሆነ ክስ ቦታቸውን ትተው፣ የሱሬ ሃይሎች በስፖትስሙየር ላይ ተሐድሶ ፈጥረው በሥርዓት እየገሰገሱ መሆኑን አወቁ።እንግሊዛውያን ያልተደራጁትን ስኮቶች በአንድ ክስ አሸነፉ።ድርጊቱ አጭር እና ምናልባትም ብዙ ደም አፋሳሽ አልነበረም።የዱንባር ጦርነት የ1296ቱን ጦርነት በእንግሊዝ ድል በተሳካ ሁኔታ አበቃ።ጆን ባሊዮል እራሱን ሰጠ እና እራሱን ለተራዘመ መዋረድ አስገዛ።በኪንካርዲን ካስል እ.ኤ.አ.ከአምስት ቀናት በኋላ በስትራካቶሮ ኪርክጓርድ ከፈረንሳይ ጋር የነበረውን ስምምነት ተወ።

ኤድዋርድ ቀዳማዊ የስኮትስ ጦርን ጨፍልቆ ነበር፣ በምርኮ ውስጥ ከሚገኙት በርካታ ስኮቶች መኳንንት ጋር፣ ስኮትላንድን የማንነት ግዛቷን ሊገፈፍ ተነሳ፣ የእጣ ፈንታ ድንጋይ፣ የስኮትላንድ ዘውድ፣ የቅዱስ ማርጋሬት ብላክ ሮድ ሁሉም ተወስዷል። ስኮትላንድ እና ወደ ዌስትሚኒስተር አቢ፣ እንግሊዝ ተላከ።የእንግሊዝ ወረራ በ1297 በሰሜናዊ እና በደቡብ ስኮትላንድ በሰሜን አንድሪው ሞራይ እና በደቡብ ዊልያም ዋላስ ይመራ ነበር።ሞራይ ተመሳሳይ አስተሳሰብ ያላቸውን አርበኞች ባንድ በፍጥነት ሰብስቦ መምታት እና መሮጥ የሽምቅ ተዋጊ ስልቶችን በመጠቀም ከባንፍ እስከ ኢንቨርነስ ድረስ በእንግሊዝ የታሰረውን ቤተመንግስት ማጥቃት እና ማበላሸት ጀመረ።መላው የሞራይ ግዛት ብዙም ሳይቆይ በንጉሥ ኤድዋርድ 1 ሰዎች ላይ አመፀ፣ እና ብዙም ሳይቆይ ሞራይ የሞራይ ግዛትን አስጠብቆ፣ ትኩረቱን ወደ ቀሪው የስኮትላንድ ሰሜናዊ ምስራቅ ክፍል እንዲያዞር ተወው።ዊልያም ዋላስ በግንቦት ወር 1297 ታዋቂነትን አገኘ፣ ሰር ዊልያም ሃሰልሪግ፣ የላናርክን እንግሊዛዊ ሸሪፍ እና በላናርክ ውስጥ የጦር ሰፈሩን አባላት በገደለ ጊዜ።በጥቃቱ ውስጥ ሰር ሪቻርድ ሉንዲ ሊረዳ ይችላል።በመላው ስኮትላንድ የዋላስ የእንግሊዝ ጥቃት ሲሰማ ሰዎች ወደ እሱ መጡ።ዓመፀኞቹ የእንግሊዝን ሽንፈት በናፈቁት በግላስጎው ጳጳስ በሮበርት ዊሻርት ይደገፉ ነበር።የዊሻርት በረከት ለዋላስ እና ወታደሮቹ ክብርን ሰጥቷቸዋል።ቀደም ሲል የስኮትላንድ መኳንንት እንደ ሕገወጥ አድርገው ይቆጥሯቸው ነበር።ብዙም ሳይቆይ ከሰር ዊልያም ዳግላስ እና ከሌሎች ጋር ተቀላቀለ።

ኤድዋርድ ቀዳማዊ ስለ ባላባታዊ አመጽ መጀመሩን ሲሰማ፣ በፈረንሣይ ውስጥ በተከሰቱት ድርጊቶች ላይ የተሰማራ ቢሆንም፣ “የስኮትላንድን ችግር” ለመፍታት በሰር ሄንሪ ፐርሲ እና በሰር ሮበርት ክሊፎርድ ሥር የእግረኛ ወታደሮችን እና ፈረሰኞችን ላከ።ዋላስ በዳንዲ ካስል ላይ ከበባ በነበረበት ወቅት የእንግሊዝ ጦር እንደገና ወደ ሰሜን እየገሰገሰ መሆኑን ሰማ፣ በዚህ ጊዜ በጆን ደ ዋረን፣ የሱሪ አርል ስር።ዋላስ የዱንዲ ከተማ መሪ ሰዎችን በቤተ መንግሥቱ ከበባ እንዲመራ አድርጎ የእንግሊዝን ጦር ግስጋሴ ለማስቆም ተንቀሳቅሷል።ዋላስ እና ሞራይ፣ በቅርቡ ኃይላቸውን ያጣምሩ፣ በስተርሊንግ ፎርዝ ወንዝን የሚያቋርጠውን ድልድይ በሚመለከቱ በኦቺል ሂልስ ላይ ተሰማርተው ከእንግሊዙ ጋር በጦርነት ሊገናኙ ተዘጋጁ።በሴፕቴምበር 11 ቀን 1297 የስኮትላንድ ኃይሎች በሞሬይ እና ዋላስ የጋራ ትእዛዝ ስር የሱሬይ ጦር አርል በስተርሊንግ ድልድይ ጦርነት ላይ ተገናኙ።የስኮትላንድ ጦር ከድልድዩ ሰሜናዊ-ምስራቅ ተሰማርቷል፣ እና የሱሬይ ጦር ቫንጋርድስ ከማጥቃት በፊት ድልድዩን እንዲያቋርጥ ፈቀደ።የእንግሊዝ ፈረሰኞች በድልድዩ ዙሪያ ባለው ቦግ መሬት ላይ ውጤታማ ባለመሆኑ ብዙዎቹ ተገድለዋል።የእንግሊዝ ማጠናከሪያዎች በሚያልፉበት ጊዜ ድልድዩ ወድቋል።ከወንዙ በተቃራኒው ያሉት እንግሊዛውያን ከጦር ሜዳ ሸሹ።ስኮትላንዳውያን በአንጻራዊ ሁኔታ ቀላል ጉዳት ደርሶባቸዋል፣ ነገር ግን የአንድሪው ሞራይ ቁስል ሞት በስኮትላንድ ጉዳይ ላይ ከባድ ጉዳት አድርሷል።ስተርሊንግ ብሪጅ ለስኮቶች የመጀመሪያው ቁልፍ ድል ነበር።

ዋላስ እንግሊዛውያንን ከስኮትላንድ ካጸዳ በኋላ ሀሳቡን ወደ አገሪቱ አስተዳደር አዞረ።ከቀደምት ሃሳቦቹ አንዱ ከአውሮፓ ጋር የንግድ እና ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነቶችን እንደገና መመስረት እና ስኮትላንድ በአሌክሳንደር 3ኛ ዘመን የነበረውን የባህር ማዶ ንግድ ማስመለስ ነበር።የአስተዳደር ብቃቱን የሚያሳይ ማንኛውም ማስረጃ ዋላስ ከተገደለ በኋላ በኤድዋርድ ባለስልጣናት ወድሟል።ነገር ግን በሃንሴቲክ ከተማ ሉቤክ መዝገብ ውስጥ አንድ የላቲን ሰነድ አለ በጥቅምት 11 ቀን 1297 በ "አንድሪው ደ ሞራይ እና ዊልያም ዋላስ የስኮትላንድ መንግስት መሪዎች እና የግዛቱ ማህበረሰብ" የተላከ።ለሉቤክ እና ለሃምቡርግ ነጋዴዎች አሁን ወደ ሁሉም የስኮትላንድ መንግሥት ክፍሎች በነፃ መግባት እንደቻሉ ይነግራቸዋል፤ ይህም በእግዚአብሔር ሞገስ ከእንግሊዛውያን በጦርነት ስላገገመ።ይህ ሰነድ ከተፈረመ ከአንድ ሳምንት በኋላ ብቻ ዋላስ እንግሊዝን ወረረ።ስኮትላንዳውያን ወደ ኖርዝምበርላንድ ሲሻገሩ የእንግሊዝ ጦር ተከትለው ወደ ደቡብ እየሸሹ በግርግር ገቡ።በሁለት ወታደሮች መካከል ተይዞ በመቶዎች የሚቆጠሩ ስደተኞች ከኒውካስል ግድግዳ ጀርባ ወደ ደህንነት ተሰደዱ።ዋላስ ሰዎቹን እየመራ ወደ ኖርዝምበርላንድ ተመልሶ 700 መንደሮችን ከማባረሩ በፊት ስኮትላንዳውያን ወደ ምዕራብ ወደ ኩምበርላንድ ከመንኮራኩራቸው እና እስከ ኮከርማውዝ ድረስ ከመዝረፋቸው በፊት የገጠርን ሰፊ ቦታ አጠፉ።በምርኮ ተጭኖ ከእንግሊዝ ሲመለስ ዋላስ በስልጣኑ ጫፍ ላይ እራሱን አገኘ።

እ.ኤ.አ. በማርች 1298 ዋላስ በስኮትላንድ መሪ ​​መኳንንት ይታወቅ ነበር እና በስደት በንጉስ ጆን ባሊዮል ስም የስኮትላንድ መንግስት ጠባቂ ሆኖ ተሾመ።ከኤድዋርድ ጋር ለመጋጨት ዝግጅት ጀመረ።

ንጉስ ኤድዋርድ በስተርሊንግ ድልድይ ጦርነት የሰሜኑ ጦር ሽንፈትን አወቀ።በጥር 1298 ፈረንሳዊው ፊሊፕ አራተኛ ስኮትላንድን ያላካተተ ስምምነት ከኤድዋርድ ጋር ተፈራርሟል።ኤድዋርድ በመጋቢት ወር በፈረንሳይ ውስጥ ዘመቻ ለማድረግ ወደ እንግሊዝ ተመለሰ እና ሠራዊቱ እንዲሰበሰብ ጠርቶ ነበር።የመንግስት መቀመጫውን ወደ ዮርክ አዛወረው።ጁላይ 3 ስኮትላንድን ወረረ፣ ዋላስን እና የስኮትላንድን ነፃነት ለማረጋገጥ የሚደፍሩትን ሁሉ ለመጨፍለቅ አስቦ።እ.ኤ.አ. ጁላይ 22፣ የኤድዋርድ ጦር በፋልኪርክ አቅራቢያ በዋላስ የሚመራውን በጣም ትንሽ የስኮትላንድ ጦር አጠቃ።የእንግሊዝ ጦር የቴክኖሎጂ ጥቅም ነበረው።ሎንግቦውማን የዋላስን ጦር እና ፈረሰኞች በከፍተኛ ርቀት ላይ ብዙ ቀስቶችን በመተኮስ አረዷቸው።በፋልኪርክ ጦርነት ብዙ ስኮቶች ተገድለዋል።ምንም እንኳን ድል ቢደረግም ኤድዋርድ እና ሠራዊቱ ብዙም ሳይቆይ ወደ እንግሊዝ በመመለሳቸው ስኮትላንድን ሙሉ በሙሉ ማሸነፍ አልቻሉም።ነገር ግን ሽንፈቱ የዋላስን ወታደራዊ ስም አጥፍቶ ነበር።በአቅራቢያው ወደሚገኝ ጥቅጥቅ ያሉ ጫካዎች በማፈግፈግ በታህሳስ ወር ሞግዚትነቱን ለቋል።

ዋላስ የመንግሥቱ ጠባቂ ሆኖ በሮበርት ብሩስ እና በጆን ኮምይን ተተካ፣ ነገር ግን የግል ልዩነቶቻቸውን ማለፍ አልቻሉም።ይህ በፖለቲካው ሁኔታ ላይ ሌላ ለውጥ አምጥቷል።በ1299 የፈረንሳይ እና የሮም ዲፕሎማሲያዊ ጫና ኤድዋርድ የታሰረውን ንጉስ ጆንን በሊቀ ጳጳሱ እጅ እንዲፈታ አሳመነው።ጳጳስ በጳጳሳዊ ቡል Scimus ፊሊ ውስጥ የኤድዋርድን ወረራ እና የስኮትላንድ ወረራ አውግዟል።በሬው ኤድዋርድ ጥቃቱን እንዲያቆም እና ከስኮትላንድ ጋር ድርድር እንዲጀምር አዘዘው።ይሁን እንጂ ኤድዋርድ በሬውን ችላ ብሎታል.ዊልያም ዋላስ ለስኮትላንድ ጉዳይ ተጨማሪ ድጋፍ ለማግኘት ወደ አውሮፓ ተላከ።ዋላስ የፊልጶስን አራተኛ እርዳታ ለመጠየቅ ወደ ፈረንሳይ ሄዶ ምናልባትም ወደ ሮም ሄደ።የቅዱስ አንድሪውስ ጳጳስ ዊልያም ላምበርተን በብሩስ እና በኮሚን መካከል ያለውን ሥርዓት ለማስጠበቅ እንደ ሶስተኛ ገለልተኛ ጠባቂ ተሾመ።ስኮትላንዳውያን ስተርሊንግ ካስልን መልሰው ያዙ።በግንቦት 1300 ኤድዋርድ 1ኛ አናንዳሌን እና ጋሎዋይን በመውረር ወደ ስኮትላንድ ዘመቱ።ከሁለት አመት በፊት በፋልኪርክ እንግሊዛዊ ስኬት፣ ኤድዋርድ ስኮትላንድን እስከመጨረሻው ሙሉ በሙሉ ለመቆጣጠር የሚያስችል አቅም እንዳለው ተሰምቶት መሆን አለበት።ይህንን ለማድረግ የመጨረሻውን ተቃውሞ በማስወገድ እና የተቃውሞ ማዕከላት የነበሩትን (ወይም ሊሆኑ የሚችሉ) ቤተመንግስቶችን መጠበቅ ተጨማሪ ዘመቻን ይጠይቃል።እንግሊዛውያን የኬርላቬሮክን ግንብ ተቆጣጠሩ ነገር ግን ከትንሽ ግጭቶች በስተቀር ምንም አይነት እርምጃ አልተወሰደም።በነሀሴ ወር ጳጳሱ ኤድዋርድ ከስኮትላንድ እንዲወጣ የሚጠይቅ ደብዳቤ ላከ።በስኬት እጦት ምክንያት ኤድዋርድ እ.ኤ.አ ኦክቶበር 30 ከስኮትላንዳውያን ጋር የእርቅ ስምምነት አዘጋጅቶ ወደ እንግሊዝ ተመለሰ።

እ.ኤ.አ. በጁላይ 1301 ኤድዋርድ ስድስተኛውን ዘመቻውን ወደ ስኮትላንድ ጀምሯል፣ አላማውም ስኮትላንድን በሁለት አቅጣጫ በማጥቃት ነው።አንደኛው ጦር በልጁ፣ በኤድዋርድ፣ የዌልስ ልዑል፣ ሌላው ትልቁ፣ በራሱ ትዕዛዝ ስር ነበር።ልዑሉ የደቡብ ምዕራብ አገሮችን እና ታላቅ ክብርን ይወስድ ነበር, ስለዚህ አባቱ ተስፋ አደረገ.ነገር ግን ልዑሉ የሶልዌይ የባህር ዳርቻን በጥንቃቄ ያዘ።በዲ ሱሊስ እና በዲ ኡምፍራቪል የሚታዘዙት የስኮትላንዳውያን ሃይሎች በሴፕቴምበር መጀመሪያ ላይ የልዑሉን ጦር በሎክማበን አጠቁ እና የሮበርስ ዘ ብሩስ ተርንቤሪ ግንብ ሲይዝ ከሠራዊቱ ጋር ግንኙነት ነበራቸው።በመስከረም ወር በያዘው ቦትዌል የንጉሱን ጦር አስፈራሩ።ሁለቱ የእንግሊዝ ጦር የስኮቶችን የውጊያ አቅም ሳያበላሹ በሊንሊትጎው ለክረምት ተገናኙ።በጥር 1302 ኤድዋርድ ለዘጠኝ ወራት የእርቅ ስምምነት ተስማማ።

እ.ኤ.አ. የካቲት 24 ቀን 1303 በስኮትላንድ የነፃነት ጦርነት ወቅት የተካሄደው የሮስሊን ጦርነት፣ በሎርድ ጆን ሴግሬብ በሚመራው የእንግሊዝ የስለላ ኃይል ላይ በስኮትላንድ ድል ተጠናቀቀ።ግጭቱ የተከሰተው በሮዝሊን መንደር አቅራቢያ ሲሆን የስኮትላንድ አዛዦች ጆን ኮሚን እና ሰር ሲሞን ፍሬዘር በእንግሊዞች ላይ አድፍጠው የወረሩበት ነበር።ወደ ጦርነቱ እየመራ፣ በእንግሊዝ እና በስኮትላንድ መካከል የተደረገው ስምምነት እ.ኤ.አ. ህዳር 30 ቀን 1302 አብቅቷል፣ ይህም የእንግሊዝ ለዳግም ወረራ ዝግጅት አነሳሳ።ኤድዋርድ ቀዳማዊ ሴግሬን በስኮትላንድ ውስጥ የሱ ምክትል አድርጎ ሾመው፣ ወደ ስኮትላንድ ግዛት ሰፊ የስለላ ተልእኮ እንዲያካሂድ፣ ከዋርክ ኦን ትዌድ ወደ ሰሜን ጀምሮ።በተሳትፎው ወቅት እንግሊዛውያን በሦስት የተለያዩ ክፍሎች እየገሰገሱ እና በስኮትላንዳውያን ኃይሎች ትንኮሳ እየደረሰባቸው በተበተኑ ቦታዎች የካምፕ ስልታዊ ስህተት ሠሩ።ይህ ስልታዊ የተሳሳተ እርምጃ ኮሚኒን እና ፍሬዘርን በምሽት ጥቃት እንዲፈፅሙ አስችሏቸዋል፣ በዚህም ምክንያት የሴግሬን መያዝ ሌሎችንም አስከትሏል።የሮበርት ኔቪል ክፍል የእንግሊዝ ጦርን ለመደገፍ ተቃውሞ ቢያደርግም ስኮትላንዳውያን ወሳኝ ድል አስመዝግበዋል ይህም የእንግሊዛዊው ከፋይ ማንተን ሞት እና ሴግሬን ከመፈታቱ በፊት በጊዜያዊነት እንዲይዝ አድርጓል።

የፓሪስ ውል የ1294-1303 የአንግሎ-ፈረንሳይ ጦርነትን ያበቃ ሲሆን በግንቦት 20 ቀን 1303 በፈረንሳዩ ፊሊፕ አራተኛ እና በእንግሊዙ ኤድዋርድ 1 መካከል ተፈርሟል።በስምምነቱ መሰረት ጋስኮኒ በጦርነቱ ወቅት ከፈረንሳይ ወደ እንግሊዝ ተመልሷል, ስለዚህም የመቶ አመት ጦርነት (1337-1453) አዘጋጅቷል.ከዚህም በላይ የፊሊፕ ሴት ልጅ የኤድዋርድን ልጅ (በኋለኛው ኤድዋርድ ዳግማዊ የእንግሊዝ) እንደምታገባ የተረጋገጠው በሞንትሪውይል ስምምነት (1299) ላይ እንደተስማማው ነው።

ኤድዋርድ ቀዳማዊ በውጪም ሆነ በአገር ውስጥ ከነበረበት ኀፍረት ነፃ ሆኖ ስኮትላንድን ለመጨረሻ ጊዜ ወረራ ለማድረግ ዝግጅት ካደረገ በኋላ ወረራውን የጀመረው በግንቦት 1303 አጋማሽ ላይ ነው። የዌልስ ልዑል።ኤድዋርድ በምስራቅ ገፋ እና ልጁ በምዕራብ በኩል ወደ ስኮትላንድ ገባ ፣ ግን ግስጋሴው በበርካታ ነጥቦች በዋላስ ተፈትኗል።ኪንግ ኤድዋርድ በሰኔ ወር ኤድንበርግ ደረሰ፣ ከዚያም በሊንሊትጎው እና ስተርሊንግ ወደ ፐርዝ ዘመቱ።ኮሚን ፣ በእሱ ትእዛዝ ስር ያለው አነስተኛ ኃይል ፣ የኤድዋርድን ኃይሎች ለማሸነፍ ተስፋ አልነበረውም ።ኤድዋርድ እስከ ጁላይ ድረስ በፐርዝ ቆየ፣ ከዚያም በዱንዲ፣ ሞንትሮሴ እና ብሬቺን በኩል ወደ አበርዲን ሄደ፣ በነሐሴ ወር ደረሰ።ከዚያ ተነስቶ በሞራይ በኩል ዘመቱ፣ እድገቱ ወደ ብአዴን ከመቀጠሉ በፊት፣ ወደ ደቡብ ወደ ደንፈርምላይን የሚወስደውን መንገድ በድጋሚ ከመከታተል በፊት፣ በክረምቱ ውስጥ ቆየ።እ.ኤ.አ. በ1304 መጀመሪያ ላይ ኤድዋርድ ወራሪ ቡድን ወደ ድንበሮች ላከ ፣ ይህም በፍሬዘር እና በዋላስ ስር ያሉትን ኃይሎች አሸነፈ ።አገሪቱ አሁን እየተገዛች ባለችበት ወቅት፣ ፈረንሳይ ውስጥ ከነበሩት ዋላስ፣ ፍሬዘር እና ሶሊስ በስተቀር ሁሉም መሪ ስኮቶች በየካቲት ወር ለኤድዋርድ እጅ ሰጡ።የማስረከቢያ ውሎች በፌብሩዋሪ 9 በጆን ኮምይን ተደራድረዋል፣ ያለምንም ቅድመ ሁኔታ እጃቸውን ለመስጠት ፈቃደኛ አልሆኑም፣ ነገር ግን የሁለቱም ወገኖች እስረኞች በቤዛ እንዲፈቱ እና ኤድዋርድ ምንም አይነት የበቀል እርምጃ ወይም የስኮትላንዳውያን ውርስ እንዳይኖር ተስማምቷል።ከዊልያም ዋላስ እና ከጆን ደ ሱሊስ በስተቀር፣ አንዳንድ ታዋቂ መሪዎች ከስኮትላንድ ለተለያዩ ጊዜያት ከተባረሩ በኋላ ሁሉም ይቅር የሚባሉ ይመስላል።የተሰረዙ ንብረቶች ለእያንዳንዱ ግለሰብ ክህደት ተገቢ ናቸው ተብሎ በሚታሰበው የገንዘብ መጠን ቅጣት በመክፈል ሊመለሱ ይችላሉ።ውርስ እንደተለመደው ይቀጥላል፣ ይህም የመሬት ባላባቶች እንደተለመደው የባለቤትነት መብትን እና ንብረቶችን እንዲያስተላልፉ ያስችላቸዋል።ደ ሶሊስ እጅ ለመስጠት ፈቃደኛ ባለመሆኑ በውጭ አገር ቆየ።ዋላስ አሁንም በስኮትላንድ ውስጥ ትልቅ ቦታ ነበረው እና እንደ ሁሉም መኳንንት እና ጳጳሳት በተለየ መልኩ ለኤድዋርድ ክብር ለመስጠት ፈቃደኛ አልሆነም።ኤድዋርድ የአንድን ሰው ምሳሌ ማድረግ አስፈልጎት ነበር፣ እና፣ የአገሩን ወረራ እና መቀላቀል ለመሳብ እና ለመቀበል ፈቃደኛ ባለመሆኑ ዋላስ የኤድዋርድ ጥላቻ አሳዛኝ ትኩረት ሆነ።እራሱን በኤድዋርድ ፈቃድ ስር እስካልሰጠ ድረስ ምንም አይነት ሰላም አይሰጠውም።በተጨማሪም ጄምስ ስቱዋርት ፣ ደ ሶሊስ እና ሰር ኢንግራም ደ ኡምፍራቪል ዋላስ እስኪሰጥ ድረስ መመለስ እንደማይችሉ እና ኮሚን ፣ አሌክሳንደር ሊንሳይ ፣ ዴቪድ ግርሃም እና ሲሞን ፍሬዘር እንዲያዙ በንቃት እንዲፈልጉ ተወሰነ።

እ.ኤ.አ. በ1298 በፋልኪርክ ጦርነት የዊልያም ዋላስ የስኮትስ ጦር ከተሸነፈ በኋላ ኤድዋርድ 1 ስኮትላንድን ሙሉ በሙሉ ለመቆጣጠር ስድስት ዓመታት ፈጅቶበታል።የመጨረሻው የእንግሊዝ አገዛዝ የመቋቋም ምሽግ ስተርሊንግ ካስል ነበር።በ12 ከበባ ሞተሮች የታጠቁ እንግሊዛውያን በሚያዝያ 1304 ቤተ መንግሥቱን ከበባት።ለአራት ወራት ያህል ቤተ መንግሥቱ በእርሳስ ኳሶች (በአቅራቢያው ካሉ የቤተ ክርስቲያን ጣሪያዎች የተነጠቁ)፣ የግሪክ እሳት፣ የድንጋይ ኳሶች አልፎ ተርፎም ባሩድ ድብልቅልቅ ይደበድብ ነበር።ኤድዋርድ ቀዳማዊ ሰልፈር እና ጨውፔትሬስ የተባሉት የባሩድ ክፍሎች ከእንግሊዝ ወደ ከበባ ያመጡት ነበር።በእድገት እጦት ትዕግስት ስለሌለው ኤድዋርድ ዋና መሐንዲሱን መምህር ጀምስ የቅዱስ ጊዮርጊስን ዋርዎልፍ (a trebuchet) የሚባል አዲስ ግዙፍ ሞተር እንዲሰራ አዘዘው።በዊልያም ኦሊፋንት የሚመራው የ30ዎቹ ቤተመንግስት ጦር በመጨረሻ ጁላይ 24 ላይ እንዲሰጥ ተፈቅዶለታል ኤድዋርድ ቀደም ሲል Warwolf እስኪፈተን ድረስ እጅ መስጠትን አልቀበልም ካለ።ኤድዋርድ ከዚህ ቀደም ዛቻ ቢሰነዘርበትም በጦር ሰፈሩ ውስጥ ያሉትን እስኮቶች በሙሉ አዳነ እና ቀደም ሲል ቤተ መንግሥቱን ለስኮቶች የሰጠውን አንድ እንግሊዛዊ ብቻ ገደለ።ሰር ዊሊያም ኦሊፋንት በለንደን ግንብ ውስጥ ታስረዋል።

ይህ ሁሉ ሲሆን ዊልያም ዋላስ በመጨረሻ እ.ኤ.አ. ኦገስት 3 1305 ግላስጎው አቅራቢያ በሚገኘው ሮቦሮይስተን ተይዟል። በሰር ጆን ምንቴት አገልግሎት ውስጥ ባሉ ጠባቂዎች ወደ እንግሊዛዊ ተላከ።ዋላስ ለዓመታት በስኮትላንድ ውስጥ በጣም የሚታደን ሰው ነበር፣ነገር ግን በተለይ ላለፉት አስራ ስምንት ወራት።በፍጥነት በስኮትላንድ ገጠራማ አካባቢ እግሩ ከፈረሱ ስር ታስሮ ወደ ለንደን ተወሰደ።ከዚህም የፍርድ ሂደት በኋላ የእንግሊዝ ባለስልጣናት እ.ኤ.አ. ኦገስት 23 ቀን 1305 በኤልምስ ኦፍ ስሚዝፊልድ ለከዳተኛ በባህላዊ መንገድ እንዲገደሉት ተደረገ።ተሰቀለ፣ ከዚያም ተስቦ ሩብ ተከፈለ፣ እና ጭንቅላቱ በለንደን ድልድይ ላይ ሹል ላይ ተቀመጠ።የእንግሊዝ መንግስት በኒውካስል፣ በርዊክ፣ ስተርሊንግ እና ፐርዝ ውስጥ እግሩን ለብቻው አሳይቷል።

ብሩስ Dumfries ደረሰ እና እዚያ Comyn አገኘ.እ.ኤ.አ.በጣም የተናደደው ብሩስ ሰይፉን ስቦ አሳልፎ የሰጠውን ሟች ባይሆንም በስለት ወጋው።ብሩስ ከቤተክርስቲያኑ ሲሮጥ፣ አገልጋዮቹ ኪርፓትሪክ እና ሊንድሴይ ወደ ውስጥ ገብተው ኮሚኒን በሕይወት ስላገኙት ገደሉት።ከዚያም ብሩስ እና ተከታዮቹ የአካባቢውን የእንግሊዝ ዳኞች ቤተ መንግስታቸውን እንዲሰጡ አስገደዷቸው።ብሩስ ሞቱ እንደተጣለ እና ንጉስ ከመሆን በቀር ሌላ አማራጭ እንደሌለው ተረዳ።የኮሚኒን ግድያ የቅዱስ ቁርባን ተግባር ነው፣ እና ወደፊትም እንደ አስወጋጅ እና ህገወጥ ሆኖ ገጠመው።ሆኖም ከላምበርተን ጋር የገባው ቃልኪዳን እና የስኮትላንድ ቤተክርስቲያን ድጋፍ ሮማን በመቃወም ከጎኑ ሊሰለፉ በተዘጋጁት በዚህ ቁልፍ ጊዜ ብሩስ የስኮትላንድ ዙፋን ይገባኛል ሲል ትልቅ ጠቀሜታ ነበረው።

ወደ ግላስጎው ሄዶ ከግላስጎው ጳጳስ ሮበርት ዊሻርት ጋር ተገናኘ።ዊሻርት ብሩስን ከማስወገድ ይልቅ ነፃ አውጥቶ ሰዎች እንዲደግፉ አሳስቧል።ሁለቱም ወደ ስኮን ተጓዙ፣ በዚያም ላምበርተን እና ሌሎች ታዋቂ የቤተ ክርስቲያን ሰዎች እና መኳንንት አገኟቸው።በDumfries ውስጥ ግድያው ከተፈጸመ ሰባት ሳምንታት ባልሞላ ጊዜ ውስጥ፣ በ Scone Abbey እ.ኤ.አ.

የባዴኖክ ጌታ በብሩስ እና ተከታዮቹ በዱምፍሪስ እና በብሩስ ዘውድ ላይ በእንግሊዛዊው ኤድዋርድ 1 መገደል የተናደደው ጆን ኮምይን፣ የስኮትላንድ ልዩ ሌተናንት የሆነው የፔምብሮክ አርል አይመር ደ ቫለንስ።ፔምብሮክ በፍጥነት ተንቀሳቅሷል እና በበጋው አጋማሽ ላይ ከሄንሪ ፐርሲ እና ሮበርት ክሊፎርድ እና ከሰሜናዊው አውራጃዎች የተውጣጡ ወደ 3000 የሚጠጉ ሰዎች ጦር ሰፈሩ።ኤድዋርድ ቀዳማዊ ምህረት እንዳይደረግ እና ሁሉም የታጠቁት ያለፍርድ እንዲገደሉ ትእዛዝ ሰጠ።ይህ ቃል ወደ ንጉሱ አልደረሰም ምክንያቱም እሱ የቺቫልሪክ ወግ ስለ ተጠቀመ እና ዲ ቫለንስ ከፐርዝ ግንብ ወጥቶ ጦርነት እንዲያደርግ ስለጠራው ሊሆን ይችላል።የክብር ሰው ስም የነበረው ዴ ቫለንስ ጦርነቱን ለማድረግ ቀኑ በጣም ዘግይቷል በማለት ሰበብ አቅርቦ በማግስቱ ፈተናውን እንደሚቀበል ተናግሯል።ንጉሱ ሰራዊቱን ስድስት ማይል ያህል ራቅ ብሎ በአልሞንድ ወንዝ አቅራቢያ ባሉ አንዳንድ ጫካዎች ውስጥ ጠራርጎ ወጣ።አመሻሽ ላይ የብሩስ ጦር ካምፕ ሲያደርግ እና ብዙዎች ትጥቅ ሲፈቱ የአይመር ደ ቫለንስ ጦር በድንገት ጥቃት ደረሰባቸው።ንጉሱ በመጀመሪያው ጥቃት የፔምብሮክን Earl ፈረስ ፈታው ነገር ግን እራሱን ፈረስ አልወጣም እና በሰር ፊሊፕ ሞውብራይ ተይዞ በሰር ክሪስቶፈር ሴቶን ለመዳን ተቃርቧል።የንጉሱ ሃይል በቁጥር በመብዛቱ እና በመገረም ምንም እድል አልነበረውም።ብሩስ ሁለት ጊዜ ያልፈረስ እና ሁለት ጊዜ ታድጓል።በመጨረሻ፣ ጀምስ ዳግላስ፣ ኒል ካምቤል፣ ኤድዋርድ ብሩስ፣ ጆን ደ ስትራትቦጊ፣ የአቶል አርል፣ ጊልበርት ደ ሃይ እና ንጉሱ ጨምሮ ጥቂት የስኮትላንድ ባላባቶች ሃይል ነፃ ለማውጣት ፌላንክስ መስርተው በአስከፊ ሽንፈት ለመሸሽ ተገደዱ። ብዙ ታማኝ የንጉሱን ተከታዮች ሞተው ወይም በቅርቡ እንዲገደሉ አድርጓል።በጦርነቱ ከተሸነፉ በኋላ ንጉሱ እንደ ህገወጥ ከስኮትላንድ ዋና መሬት ተባረሩ።

ብሩስ የ1306–07 ክረምት የት እንዳሳለፈ እስካሁን አልታወቀም።ምናልባትም እሱ ያሳለፈው በሄብሪድስ፣ ምናልባትም በደሴቲቱ ክርስቲና በተጠለለችው ነው።የኋለኛው ከማር ዘመድ አባል ጋር ተጋቡ፣ ብሩስ ዘመድ የሆነበት ቤተሰብ (የመጀመሪያ ሚስቱ የዚህ ቤተሰብ አባል ብቻ ሳይሆን ወንድሟ ጋርትናይት የብሩስ እህት አገባ)።አየርላንድ እንዲሁ ትልቅ ዕድል ናት፣ እና ኦርክኒ (በኖርዌይ አገዛዝ ስር) ወይም ኖርዌይ ትክክለኛ (እህቱ ኢዛቤል ብሩስ ንግሥት ዳዋገር የነበረችበት) የማይመስል ነገር ግን የማይቻል አይደለም።ብሩስ እና ተከታዮቹ በየካቲት 1307 ወደ ስኮትላንድ ዋና መሬት ተመለሱ።እ.ኤ.አ. .ብዙ የእንግሊዝ ወታደሮች በታሰሩበት ተርንበሪ ከተማ ላይ ጥቃት ሰንዝሮ ለብዙ ሞት ዳርጓል።ወንድሞቹ ቶማስ እና አሌክሳንደር በጋሎዋይ ያደረጉት ተመሳሳይ ማረፊያ በሎክ ራያን የባህር ዳርቻ ላይ በክልሉ ዋና የ Balliol ደጋፊ በሆነው በዳንጋል ማክዱል እጅ አደጋ አጋጠመው።የቶማስ እና የአሌክሳንደር ጦር አይሪሽ እና እስሌመን ተደምስሰው በምርኮ ወደ ካርሊሌ ተልከዋል ከዚያም በኋላ በኤድዋርድ 1 ትእዛዝ ተገደሉ ። ንጉስ ሮበርት በካሪክ እና ጋሎዋይ ተራራማ ሀገር እራሱን አቋቋመ።ንጉስ ሮበርት በሜትቨን የተሰጠውን ስለታም ትምህርት በሚገባ ተምሯል፡ ዳግመኛ በጠንካራ ጠላት እንዲጠመድ አይፈቅድም።የእሱ ትልቁ መሣሪያ ስለ ስኮትላንድ ገጠራማ አካባቢ ያለው የቅርብ ዕውቀት ነበር፣ እሱም ለጥቅም የተጠቀመበት።እንዲሁም የሀገሪቱን የተፈጥሮ መከላከያ በሚገባ ከመጠቀም በተጨማሪ ኃይሉ በተቻለ መጠን ተንቀሳቃሽ መሆኑን አረጋግጧል።ንጉሱ ሮበርት ከእንግሊዝ ጋር በግልጽ ጦርነት ውስጥ የተሻለ እንደሚሆን መጠበቅ እንደማይችል አሁን ሙሉ በሙሉ ተረድቷል።ሠራዊቱ ብዙ ጊዜ በቁጥር የተዳከመ እና ያልታጠቀ ነበር።ውሱን ሀብቶችን በተሻለ ሁኔታ ለመጠቀም በሚያስችል ትንንሽ የመምታት እና የመሮጥ ወረራዎች ውስጥ መጠቀም የተሻለ ነው።ተነሳሽነቱን ይጠብቃል እና ጠላት የላቀ ጥንካሬውን እንዳይሸከም ይከላከላል.በተቻለ መጠን እህል ይወድማል እና ከብቶች ከጠላት ግስጋሴ መንገድ ይወገዳሉ, ለከባድ የጦር ፈረሶች ትኩስ እቃ እና መኖ ይከለከላል.ከሁሉም በላይ ደግሞ ኪንግ ሮበርት የእንግሊዝ ወረራ ወቅታዊ ባህሪ መሆኑን ተገንዝቦ አገሪቱን እንደ የበጋ ማዕበል ጠራርጎ የወሰደው፣ ክረምቱ ከመግባቱ በፊት ብቻ ያፈገፈገ ነው።

ንጉስ ሮበርት በግሌን ትሮል የመጀመሪያውን ትንሽ ስኬት አሸንፎ በአይመር ደ ቫለንስ የሚመራውን የእንግሊዝ ሃይል አድፍጦ ከላይ ሆነው በድንጋይ እና ቀስተኞች በማጥቃት በከፍተኛ ኪሳራ አባረራቸው።ከዚያም በሜይ መጀመሪያ ላይ በአይርሻየር ሰሜናዊ ክፍል ታየ፣ ከዚያም ሠራዊቱ በአዲስ ምልምሎች ተጠናክሮ በድልመሊንግተን ወደ ሙይርከርክ በሙሮች በኩል አለፈ።እዚህም ብዙም ሳይቆይ በአካባቢው ያለውን ዋና የእንግሊዝ ጦር አዛዥ የሆነውን አይመር ደ ቫለንስን አገኘው።እሱን ለማግኘት ሲዘጋጅ በግንቦት 10 ከሉዶን ሂል በስተደቡብ ባለው ሜዳ ላይ 500 ያርድ ስፋት ያለው እና በሁለቱም በኩል በጥልቅ ሞራሶች የታሰረ ቦታ ወሰደ።የቫለንስ ብቸኛው አቀራረብ በቦግ በኩል ባለው ሀይዌይ ላይ ብቻ ነበር ፣ ከማርሽ ወደ ውጭ የተቆፈሩት የንጉሱ ሰዎች ክፍሉን ለማሰማራት በሚገድቡበት ቦታ ላይ ነበር ፣ በስኮትስ ፊት ለፊት ያሉት ቦይዎች አሁንም የበለጠ እንቅፋት እየፈጠሩበት በቁጥር ውስጥ ያለውን ጥቅም በተሳካ ሁኔታ ያስወግዳል።ቫለንስ በጠባብ ጠባብ ግንባሩ ወደ ላይ ወደሚጠብቀው የጠላት ጦር ለማጥቃት ተገደደ።በአንዳንድ መንገዶች የስተርሊንግ ብሪጅን የሚያስታውስ ጦርነት ነበር፣ በስራ ላይ ተመሳሳይ 'የማጣራት' ውጤት ያለው።የእንግሊዝ ባላባት ግንባር ቀደም ክስ በንጉሱ ጦር ታጣቂዎች እንዲቆም ተደረገ፣ እነሱም አመቺ ባልሆነ ቦታ ላይ በነበሩበት ጊዜ ውጤታማ በሆነ መንገድ ገደሏቸው፣ በዚህም ሚሊሻዎቹ ብዙም ሳይቆይ ፈረሰኞቹን አሸነፉ።የንጉሱ ጦር አዛዦች ባልተደራጁ ባላባቶች ላይ ቁልቁል ሲገፉ፣ በጥንካሬ ተዋግተው የእንግሊዝ የኋለኛ ክፍል በድንጋጤ መሸሽ ጀመሩ።በጦርነቱ አንድ መቶ ወይም ከዚያ በላይ ተገድለዋል፣አይመር ደ ቫለንስ ግን ከደረሰበት እልቂት አምልጦ ወደ Bothwell Castle ደህንነት ሸሸ።

እ.ኤ.አ. በ 1307 መገባደጃ ላይ ኦፕሬሽኖችን ወደ አበርዲንሻየር በማዛወር ፣ ብሩስ በጠና ከመታመማቸው በፊት ለባንፍ አስፈራርተውታል ፣ ምናልባትም በረጅም ዘመቻው አስቸጋሪነት።እያገገመ፣ ጆን ኮምይን፣ 3ኛው የቡካን አርል ከኋላው ሳይሸነፍ ትቶ፣ ብሩስ Balvenie እና Duffus Castles፣ ከዚያ በጥቁር ደሴት ላይ የሚገኘውን ታራዳሌ ካስል ለመውሰድ ወደ ምዕራብ ተመለሰ።ወደ ኋላ በመመለስ በኢንቬርነስ እና ኤልጂንን ለመውሰድ ባደረገው ሁለተኛ ሙከራ ያልተሳካለት፣ ብሩስ በመጨረሻ በግንቦት 1308 በኢንቬሩሪ ጦርነት በኮሚን ላይ ጉልህ የሆነ ሽንፈትን አገኘ።ከዚያም ቡቻንን በማሸነፍ የእንግሊዝን ጦር በአበርዲን አሸነፈ።በ1308 የቡቻን ሃሪንግ ሁሉም የኮሚን ቤተሰብ ድጋፍ መጥፋቱን ለማረጋገጥ በብሩስ ታዝዟል።ቡቻን የሰሜን ስኮትላንድ የግብርና ዋና ከተማ ስለነበረች በጣም ብዙ ህዝብ ነበራት፣ እና አብዛኛው ህዝቧ የቡካን አርል ከተሸነፈ በኋላም ለኮሚን ቤተሰብ ታማኝ ነበር።በሞሬይ፣ አበርዲን እና ቡቻን የሚገኙ አብዛኛዎቹ የኮሚን ግንቦች ወድመዋል እና ነዋሪዎቻቸው ተገድለዋል።አንድ ዓመት ባልሞላ ጊዜ ውስጥ ብሩስ በሰሜን በኩል ተዘዋውሮ ወደ መቶ ለሚጠጉ ዓመታት በሰሜን ውስጥ ምክትል ንጉሣዊ ሥልጣን የያዙትን የኮሚኒዎችን ኃይል አጠፋ።ይህ አስደናቂ ስኬት እንዴት እንደተገኘ፣ በተለይም የሰሜን ቤተመንግስቶችን በፍጥነት መውሰድ ለመረዳት አስቸጋሪ ነው።ብሩስ የመክበቢያ መሳሪያ አልነበረውም እና ሠራዊቱ በጣም ብዙ ቁጥር ያለው ወይም ከተቃዋሚዎቹ የተሻለ የታጠቀ ነው ማለት አይቻልም።የኮሚኒዎች እና የሰሜኑ አጋሮቻቸው ሞራላቸው እና አመራር ከባድ ፈተናቸው ውስጥ ሲገባ ሊገለጽ በማይችል መልኩ የጎደላቸው ይመስላል።ከዚያም ወደ አርጂል ተሻግሮ የተገለሉትን ማክዱጋልስን (የኮመኒዎች አጋሮች) በብራንደር ማለፊያ ጦርነት ላይ ድል በማድረግ የኮሜኖች እና አጋሮቻቸው የመጨረሻው ዋና ምሽግ የሆነውን ዱንስታፍኔጅ ካስል ወሰደ።ከዚያም ብሩስ በ Clan MacDougall ግዛቶች ውስጥ በአርጊል እና በኪንታይር ውስጥ እንዲደረጉ አዘዘ።

በማርች 1309 ብሩስ የመጀመሪያውን ፓርላማ በሴንት አንድሪውዝ አካሄደ እና በነሀሴ ወር ከታይ ወንዝ በስተሰሜን ያለውን ስኮትላንድ በሙሉ ተቆጣጠረ።በሚቀጥለው ዓመት የስኮትላንድ ቀሳውስት ብሩስን በጠቅላላ ምክር ቤት እንደ ንጉስ አወቁ።ቤተ ክርስቲያኒቱ የሰጠው ድጋፍ፣ ቢገለልም፣ ትልቅ ፖለቲካዊ ጠቀሜታ ነበረው።እ.ኤ.አ ኦክቶበር 1 1310 ብሩስ በስኮትላንድ እና በእንግሊዝ መካከል ሰላም ለመፍጠር ባደረገው ሙከራ ያልተሳካለት የእንግሊዙ ኤድዋርድ II በኩምበርናልድ ፓሪሽ ከኪልድረም ጽፏል።በሚቀጥሉት ሦስት ዓመታት ውስጥ፣ አንድ በእንግሊዝ የተያዘው ቤተ መንግሥት ወይም ሌላ ፖስት ተይዞ ተቀነሰ፡- ሊንሊትጎው በ1310፣ ዱምበርተን በ1311፣ እና ፐርዝ፣ በብሩስ ራሱ፣ በጥር 1312። ብሩስ ወደ ሰሜናዊ እንግሊዝ ወረረ እና በ ራምሴ በሰኔ 21 ቀን 1313 በካስትልታውን የሚገኘውን ካስትል ሩሼን ከበባ እና እንግሊዛዊውን የደሴቲቱን ስልታዊ ጠቀሜታ ክዷል።

እ.ኤ.አ. በ 1314 ብሩስ በስኮትላንድ የሚገኙትን አብዛኛዎቹን ግንቦች በእንግሊዝ ያዘ እና ወደ ሰሜን እንግሊዝ እስከ ካርሊል ድረስ ወራሪ ቡድኖችን ልኮ ነበር።በምላሹ፣ ኤድዋርድ 2ኛ ከ15,000 እስከ 20,000 ሰዎች መካከል ያለ ትልቅ ሰራዊት በማሰባሰብ ከላንካስተር እና ባሮኖቹ ድጋፍ ጋር ታላቅ ወታደራዊ ዘመቻ አቀደ።እ.ኤ.አ. በ1314 የፀደይ ወቅት ኤድዋርድ ብሩስ በስኮትላንድ ቁልፍ ምሽግ የሆነውን ስተርሊንግ ካስልን ከበባ አገረ ገዥው ፊሊፕ ደ ሞውብራይ እፎይታ ካላገኙ እ.ኤ.አ. ሰኔ 24 ቀን 1314 እፎይታ ለመስጠት ተስማማ። በመጋቢት ወር ጄምስ ዳግላስ ሮክስበርግን ያዘ እና ራንዶልፍ የኤድንበርግ ግንብ ያዘ። (ብሩስ በኋላ የቤተ መንግሥቱ አስተዳዳሪ የነበሩት ፒየር ደ ሎምባርድ እንዲገደሉ አዘዘ) በግንቦት ወር ብሩስ እንደገና እንግሊዝን ወረረ እና የሰው ደሴትን ድል አደረገ።የስተርሊንግ ካስልን በተመለከተ የስምምነቱ ዜና በግንቦት ወር መጨረሻ ላይ ወደ እንግሊዝ ንጉስ ደረሰ፣ እና ቤተመንግስቱን ለማስታገስ ከበርዊክ ወደ ሰሜን ለመጓዝ ወሰነ።ሮበርት ከ 5,500 እስከ 6,500 ወታደሮች ያሉት፣ በዋነኛነት ጦረኞች፣ የኤድዋርድ ጦር ወደ ስተርሊንግ እንዳይደርስ ለመከላከል ተዘጋጀ።ጦርነቱ የጀመረው በሰኔ 23 ቀን የእንግሊዝ ጦር በማርሽላንድ የተከበበውን የባንኖክ በርን ከፍተኛ ቦታ ላይ ለመሻገር ሲሞክር ነበር።በሁለቱ ወገኖች መካከል ግጭት ተፈጠረ፣ ሮበርት በግል ጦርነት የገደለውን ሰር ሄንሪ ደ ቦሁንን ሞት አስከትሏል።ኤድዋርድ በማግስቱ ግስጋሴውን ቀጠለ፣ እና ከኒው ፓርክ ጫካ ሲወጡ አብዛኛው የስኮትላንድ ጦር አጋጠመው።እንግሊዛውያን ስኮትላንዳውያን እዚህ ጦርነት ያደርጋሉ ብለው ያልጠበቁት አይመስልም እናም በውጤቱም ወታደሮቻቸውን ከጦርነቱ ይልቅ በሥርዓት እንዲዘምቱ ያደርጉ ነበር - ከቀስተኞቹ ጋር - ብዙውን ጊዜ የጠላት ጦርን ለማፍረስ ይጠቅሙ ነበር - በ ከሠራዊቱ ግንባር ይልቅ ወደ ኋላ.የእንግሊዝ ፈረሰኞች በጠባቡ ቦታ ላይ ለመስራት ከብዷቸው ነበር እና በሮበርት ጦር ሰሪዎች ወድቀው ወድቀዋል።የእንግሊዝ ጦር ተጨናንቆ ነበር እና መሪዎቹ እንደገና መቆጣጠር አልቻሉም።ኤድዋርድ 2ኛ ከጦር ሜዳ ተጎትቶ፣ በስኮትላንዳውያን ሃይሎች በጦር እየተከታተለ፣ እና ከከባድ ውጊያው ብቻ አመለጠ።ከሽንፈቱ በኋላ ኤድዋርድ ወደ ደንባር አፈገፈገ፣ ከዚያም በመርከብ ወደ በርዊክ ተጓዘ፣ ከዚያም ወደ ዮርክ ተመለሰ።እሱ በሌለበት ስተርሊንግ ካስል በፍጥነት ወደቀ።

ከእንግሊዝ ዛቻ የተላቀቀው የስኮትላንድ ጦር አሁን ሰሜናዊ እንግሊዝን ሊወር ይችላል።ብሩስ ከድንበሩ በስተሰሜን የተካሄደውን የእንግሊዝ ጉዞ ወደ ኋላ በመንዳት ወደ ዮርክሻየር እና ላንካሻየር ወረራ ጀመረ።በወታደራዊ ስኬቶቹ የተጎናጸፈው ሮበርት በ1315 አየርላንድን እንዲወጋ ወንድሙን ኤድዋርድን ላከው የአየርላንድ ጌቶች በመንግሥታቸው ውስጥ የእንግሊዝ ወረራዎችን ለመመከት እና በዘውዳዊው እጅ ያጡትን መሬቶች ሁሉ መልሰው ለማግኘት ሲሉ (ምላሽ በማግኘቱ) የTyer Eoghain ንጉስ ዶምህናል ኦ ኔል እርዳታ ለመስጠት) እና ከእንግሊዝ ጋር በቀጠለው ጦርነት ሁለተኛ ግንባር ለመክፈት።ኤድዋርድ በ1316 የአየርላንድ ከፍተኛ ንጉሥ ሆኖ ዘውድ ተቀበለ። በኋላም ሮበርት ወንድሙን ለመርዳት ከሌላ ሠራዊት ጋር ወደዚያ ሄደ።መጀመሪያ ላይ የስኮት-አይሪሽ ጦር እንግሊዛውያንን ደጋግመው ሲያሸንፉ እና ከተሞቻቸውን ሲያደላድሉ የሚቆም አይመስልም።ይሁን እንጂ ስኮትላንዳውያን የኡልስተር አለቆችን ማሸነፍ አልቻሉም ወይም በደሴቲቱ ደቡባዊ ክፍል ውስጥ ሰዎች በእንግሊዘኛ እና በስኮትላንድ ወረራ መካከል ያለውን ልዩነት ማየት በማይችሉበት ሌላ ጉልህ የሆነ ትርፍ ማግኘት አልቻሉም።ይህ የሆነበት ምክንያት በአየርላንድ ረሃብ ስለተከሰተ እና ሰራዊቱ እራሱን ለመቋቋም ስለታገለ ነው።እንግሊዛዊም ሆነ አይሪሽ ሳይለይ ሰፈሩን ሁሉ በመዝረፍና በመናድ ዕቃ ፍለጋ ጀመሩ።በመጨረሻም ኤድዋርድ ብሩስ በፋግራት ጦርነት ሲገደል ተሸነፈ።የወቅቱ የአየርላንድ አናልስ በእንግሊዞች የብሩስን ሽንፈት ለአይሪሽ ህዝብ ከተደረጉት ታላላቅ ተግባራት መካከል አንዱ ሲሆን ይህም በአይሪሽ እና በስኮትላንዳውያን ላይ ይደርስ የነበረውን ረሃብ እና ዝርፊያ በማቆሙ ነው። እንግሊዝኛ.

በ 1326 የእንግሊዙ ንጉስ ኤድዋርድ II በሚስቱ ኢዛቤላ እና በፍቅረኛዋ ሞርቲመር ከስልጣን ተባረረ።እንግሊዝ ከስኮትላንድ ጋር ለ30 ዓመታት ጦርነት ስትታገል የነበረች ሲሆን ስኮትላንዳውያን የተመሰቃቀለውን ሁኔታ ተጠቅመው ትልቅ ወረራ ወደ እንግሊዝ ገቡ።ኢዛቤላ እና ሞርቲሜር የስኮትላንዳውያንን መቃወም አቋማቸውን ህጋዊ የማድረግ ዘዴ አድርገው በማየት እነሱን የሚቃወም ትልቅ ጦር አዘጋጅተዋል።በጁላይ 1327 ስኮትላንዳውያንን ለማጥመድ እና ለጦርነት ለማስገደድ ከዮርክ ተነሳ።ከሁለት ሳምንታት ደካማ አቅርቦቶች እና መጥፎ የአየር ሁኔታ በኋላ እንግሊዛውያን ሆን ብለው ቦታቸውን ሲሰጡ ስኮትላንዳውያንን ገጠማቸው።ስኮትላንዳውያን ከወንዙ ዌር በስተሰሜን ወዲያዉ የማይታለፍ ቦታ ያዙ።እንግሊዛውያን እሱን ለማጥቃት ፈቃደኛ አልሆኑም እና ስኮቶች በአደባባይ ለመዋጋት ፈቃደኛ አልነበሩም።ከሶስት ቀናት በኋላ ስኮቶች በአንድ ሌሊት ወደ ጠንካራ ቦታ ተንቀሳቀሱ።እንግሊዛውያን ተከተሏቸው እና በዚያ ምሽት የስኮትላንድ ሃይል ወንዙን ተሻግሮ በተሳካ ሁኔታ የእንግሊዝን ካምፕ ወረረ፣ እስከ ንጉሣዊው ድንኳን ድረስ ዘልቆ ገባ።እንግሊዛውያን ስኮትላንዳውያንን ከበው በረሃብ እየጠፏቸው እንደሆነ ያምኑ ነበር፣ ነገር ግን በኦገስት 6 ምሽት የስኮትላንድ ጦር አምልጦ ወደ ስኮትላንድ ተመለሰ።ዘመቻው ለእንግሊዝ ውድ ነበር።ኢዛቤላ እና ሞርቲመር ከስኮቶች ጋር ለመደራደር ተገደዱ እና በ1328 የኤድንበርግ–ኖርታምፕተን ስምምነት የስኮትላንድን ሉዓላዊነት በመገንዘብ ተፈራረመ።

የኤዲንብራ-ኖርታምፕተን ስምምነት በ1328 በእንግሊዝ እና በስኮትላንድ መንግስታት መካከል የተፈረመ የሰላም ስምምነት ነበር።እ.ኤ.አ. በ1296 ከእንግሊዝ የስኮትላንድ ፓርቲ ጋር የጀመረውን የስኮትላንድ የነፃነት የመጀመሪያ ጦርነት አበቃ። ስምምነቱን በኤድንበርግ በሮበርት ዘ ብሩስ ፣ የስኮትላንድ ንጉስ ፣ መጋቢት 17 ቀን 1328 ተፈረመ እና በፓርላማ ፀድቋል። በሜይ 1 በኖርዝአምፕተን የእንግሊዝ ስብሰባ።የስምምነቱ ውሎች በ £100,000 ስተርሊንግ ምትክ የእንግሊዝ ዘውድ እውቅና እንደሚሰጥ ይደነግጋል፡-የስኮትላንድ መንግሥት ሙሉ በሙሉ ነፃ ነው።ሮበርት ዘ ብሩስ፣ እና ወራሾቹ እና ተተኪዎቹ፣ እንደ የስኮትላንድ ትክክለኛ ገዥዎችበአሌክሳንደር III የግዛት ዘመን (1249-1286) እውቅና ያገኘው በስኮትላንድ እና በእንግሊዝ መካከል ያለው ድንበር።

ሮበርት ሰኔ 7 ቀን 1329 በዱምበርተን አቅራቢያ በሚገኘው በካርድሮስ ማኖር ውስጥ ሞተ።የመስቀል ጦርነት ለመካሔድ የገባውን ቃል ሳይፈጽም ከመቅረቱ በተጨማሪ በህይወት ዘመናቸው የትግሉ ዓላማ - ብሩስ የዘውድ መብቱ ሳይከበር እውቅና ያገኘበት ዓላማ እውን ሲሆን እና የስኮትላንድን ግዛት በሰላም እንደሚለቅ በመተማመን ሕፃኑ ልጁ ለአቅመ አዳም እስኪደርስ ድረስ በታመነው ሻምበል ሞራይ እጅ።ከሞተ ከስድስት ቀናት በኋላ፣ ድሉን ለማጠናቀቅ፣ የስኮትላንድ ነገሥታት ንግሥና በሚከበርበት ጊዜ የጳጳሳት ኮርማዎች የኅብረት መብት ሰጡ።የኤድንበርግ-ኖርታምፕተን ስምምነት ለአምስት ዓመታት ብቻ ቆይቷል።እንደ ውርደት የሚቆጥሩት በብዙ የእንግሊዝ መኳንንት ዘንድ ተወዳጅነት አላገኘም።እ.ኤ.አ. በ 1333 ኤድዋርድ 3ኛ የግል ግዛቱን ከጀመረ በኋላ ተገለበጠ እና በ 1357 ዘላቂ ሰላም እስኪፈጠር ድረስ ሁለተኛው የስኮትላንድ የነፃነት ጦርነት ቀጠለ።