دېرش کلنه جګړه

ضمیمه

کرکټرونه

حوالې


Play button

1618 - 1648

دېرش کلنه جګړه



دېرش کلنه جګړه د اروپا په تاریخ کې تر ټولو اوږده او ویجاړونکې جګړه وه، چې له ۱۶۱۸ څخه تر ۱۶۴۸ پورې یې دوام درلود. په مرکزي اروپا کې د جګړې، د جګړې، قحطۍ او ناروغیو په پایله کې د اټکل له مخې له ۴.۵ څخه تر ۸ میلیونو پورې پوځیان او ملکي وګړي ووژل شول. په داسې حال کې چې اوس د آلمان په ځینو سیمو کې د نفوس له 50٪ څخه ډیر کمښت تجربه شوی.په اړوندو شخړو کې د اتیا کلن جنګ، د مانتوان د بریالیتوب جګړه، د فرانکو - هسپانوي جګړه، او د پرتګالي بیا رغونه جګړه شامل دي.تر شلمې پیړۍ پورې، تاریخ پوهانو په عمومي توګه جګړې ته د مذهبي مبارزې د دوام په سترګه کتل چې د مقدس روم امپراتورۍ کې د 16 پیړۍ د اصالحاتو لخوا پیل شوي.د 1555 د اګسبرګ سولې هڅه وکړه چې دا د امپراتورۍ په لوتران او کاتولیک دولتونو ویشلو سره حل کړي، مګر په راتلونکو 50 کلونو کې د دې سرحدونو هاخوا د پروټیسټانټیزم پراخیدل دا جوړجاړی بې ثباته کړ.پداسې حال کې چې ډیری عصري مبصرین دا مني چې د دین او امپراتورۍ واک پر سر اختلافات د جګړې د رامینځته کولو مهم عوامل وو، دوی استدلال کوي چې د هغې ساحه او حد د هابسبورګ واکمن اسپانیا او اتریش ترمنځ د اروپا د تسلط لپاره سیالي او د بوربون فرانسوي ماڼۍ ترمنځ د سیالۍ له امله پرمخ وړل شوي.د هغې خپریدل عموما په 1618 کې موندل کیږي، کله چې امپراتور فیرډینانډ II د بوهیمیا د پاچا په توګه له دندې ګوښه شو او د پالاتینټ پروټسټینټ فریډریک V لخوا یې ځای پرځای شو.که څه هم امپراطوري ځواکونو په چټکۍ سره د بوهیمیا پاڅون وځپل، د هغه ګډون د پالاتینیت جګړه پراخه کړه، چې ستراتیژیک اهمیت یې د هالنډ جمهوریت او هسپانیه کې راښکاره شو، بیا په اتیایمو کلونو کې په جګړه کې ښکیل شو.څرنګه چې د ډنمارک د کرسچن IV او د سویډن ګوستاوس اډولفس په څیر واکمنانو هم د امپراتورۍ دننه سیمې درلودې، دې کار دوی او نورو بهرنیو قدرتونو ته د مداخلې لپاره عذر ورکړ، چې د کورنۍ کورنۍ شخړه یې په پراخه اروپا کې په پراخه شخړه بدله کړه.لومړی پړاو له 1618 څخه تر 1635 پورې په اصل کې د آلمان د مقدس روم امپراتورۍ د غړو ترمنځ کورنۍ جګړه وه، چې د بهرنیو قدرتونو په ملاتړ سره.له 1635 وروسته، امپراتورۍ د فرانسې تر منځ په پراخه مبارزه کې یو تیاتر شو، چې د سویډن لخوا یې ملاتړ شوی، او امپراتور فرډینند III، د هسپانیا سره متحد دی.دا د ویسټفالیا د 1648 سولې سره پای ته ورسیده، چې د هغې په احکامو کې د باویریا او ساکسوني په څیر ایالتونو لپاره د امپراتورۍ دننه لویه خپلواکي، او همدارنګه د هسپانیا لخوا د هالنډ د خپلواکۍ منل شامل وو.د فرانسې په پرتله د هابسبورګ کمزوري کولو سره، شخړې د اروپا د ځواک انډول بدل کړ او د لوئس XIV جنګونو لپاره یې مرحله جوړه کړه.
HistoryMaps Shop

دوکان ته ورشه

1600 Jan 1

پرولوګ

Central Europe
د پروټسټنټ اصالحات په 1517 کې پیل شول، مګر د هغې اغیزې ډیرې اوږدې مودې وې.په اروپا کې د کاتولیک کلیسا واک د اوږدې مودې لپاره د لومړي ځل لپاره تر پوښتنې لاندې و، او براعظم په کاتولیکانو او پروټسټینټ ویشل شو.پداسې حال کې چې ځینې هیوادونه په ښکاره ډول پروتستانت وو، لکه انګلستان او هالنډ ، او نورد هسپانیا په څیر په کلکه کاتولیک پاتې شوي، بیا هم نور د شدید داخلي ویش لخوا په نښه شوي.د مارتین لوتر اصالحات د مقدس روم امپراتورۍ کې د آلمان شهزادګان په چټکۍ سره وویشل، چې د کاتولیک هاپسبرګ امپراتورانو او شهزادګانو (په ابتدايي توګه د امپراتورۍ په شمالي برخه کې) ترمنځ د شخړې لامل شو چې د لوتران پروټسټینزم یې غوره کړ.دا د څو شخړو لامل شو چې د اګسبرګ د سولې سره پای ته ورسید (1555)، کوم چې د مقدس روم امپراتورۍ کې د Cuius regio، eius religio (څوک چې پاچاهي کوي، د هغه مذهب) اصول رامینځته کړل.د اګسبرګ د سولې د شرایطو له مخې، د مقدس روم امپراتور د "امپراتورۍ" په اوږدو کې د یو واحد مذهب د پلي کولو حق پریښود او هر شهزاده کولی شي د خپل کنټرول لاندې ځمکو کې د کاتولیکزم یا لوترانیزم د رامینځته کولو ترمنځ انتخاب وکړي.
▲
●
1618 - 1623
د بوهیمیا پړاوornament
Play button
1618 May 23

د پراګ دوهم دفاع

Hradčany, Prague 1, Czechia
د پراګ دوهمه دفاع یوه کلیدي پیښه وه چې د دېرش کلنې جګړې لامل شوې.دا د می په 23، 1618 کې هغه وخت رامینځته شو کله چې د پروټیسټنټ یاغیانو یوې ډلې دوه کاتولیک امپراطوري ریجنټان او د دوی سکرتر د بوهیمیا چانسلرې له کړکۍ بهر وغورځول.دا په سیمه کې د کاتولیک هابسبورګ پاچاهۍ او د هغې د مذهبي پالیسیو په وړاندې د احتجاج سمبولیک عمل و.ریجنټان د سقوط څخه ژوندي پاتې شول، کوم چې پروټیسټان نور هم په قهر کړل.د دفاع څخه سمدلاسه وروسته، پروتستانت املاکو او کاتولیک هابسبورګ د جګړې لپاره د متحدینو راټولول پیل کړل.
▲
●
د پیلسن جګړه
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1618 Sep 19 - Nov 21

د پیلسن جګړه

Plzeň, Czechia
د پراګ د دفاع نه وروسته، د پروټسټنټ د شرافت او نرمۍ څخه جوړ نوی حکومت ارنسټ وان مانسفیلډ ته د خپلو ټولو ځواکونو قومانده ورکړه.په عین وخت کې، کاتولیک مشرانو او پادریانو له هیواد څخه په تیښته پیل وکړ.ځینې ​​خانقاهونه او همدارنګه ناامنه منارونه ویستل شوي او کاتولیک کډوال د پیلسن ښار ته لاړل، چیرته چې دوی فکر کاوه چې یو بریالی دفاع تنظیم کیدی شي.ښار د یوې اوږدې محاصرې لپاره ښه چمتو شوی و، مګر دفاع کمزورې وه او مدافعینو د خپلو توپونو لپاره کافي ټوپک نه درلود.مانسفیلډ پریکړه وکړه چې ښار ونیسي مخکې لدې چې کاتولیکان وکولی شي د بهر څخه ملاتړ ترلاسه کړي.د 1618 کال د سپتمبر په 19 د مینسفیلډ پوځ د ښار څنډو ته ورسید.مدافعینو د ښار دوه دروازې بندې کړې او دریمه یې د اضافي ساتونکو سره پیاوړې شوه.د پروټسټنټ پوځ خورا کمزوری و چې په قلعه باندې هر اړخیز برید پیل کړي، نو مانسفیلډ پریکړه وکړه چې ښار د لوږې له لارې ونیسي.د اکټوبر په دوهمه پروتستانت توپخانه راورسېده، خو د توپونو اندازه او اندازه کمه وه او د ښار پر دیوالونو بمبار لږ اغېز وکړ.محاصرې دوام درلود، پروټیسټان هره ورځ نوي اکمالات او استخدام ترلاسه کول، پداسې حال کې چې مدافعینو خواړه او مهمات نه درلودل.همدارنګه، د ښار اصلي څاه هم ویجاړه شوه او د څښاک د اوبو ذخیرې هم ژر له منځه ولاړې.په نهایت کې، د نومبر په 21، په دیوالونو کې درزونه جوړ شول او پروټیسټان پوځیان ښار ته ننوتل.د څو ساعته نږدې لاس په لاس جګړې وروسته، ټول ښار د مینسفیلډ په لاس کې و.د پیلسن جګړه د دېرش کلنې جګړې لومړۍ لویه جګړه وه.
▲
●
فرډینند د بوهیمیا پاچا شو
امپراتور Ferdinand II ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Mar 20

فرډینند د بوهیمیا پاچا شو

Bohemia Central, Czechia
په 20 مارچ 1619 ماتیاس مړ شو او فرډینانډ پخپله د بوهیمیا پاچا شو.فرډینانډ هم وروسته د فرډینند II په توګه د مقدس روم امپراتور وټاکل شو.
▲
●
د سبلات جګړه
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Jun 10

د سبلات جګړه

Dříteň, Czechia
د سبلات یا ضربتي جګړه د 1619 کال د جون په 10 نیټه د بوهیمیا د دېرش کلنې جګړې په جریان کې وشوه.جګړه د رومن کاتولیک امپراتورۍ اردو تر مینځ جګړه وه چې مشري یې چارلس بوناوینچر دی لونګیوال، د بکوای کاونټ او د ارنسټ وان مانسفیلډ پروټسټینټ اردو وه.کله چې مانسفیلډ د جنرال هوهینلوه د پیاوړتیا لپاره په لاره و، چې د بودیجویس محاصره یې کوله، بوکوی د بوډوجویس شمال ته شاوخوا 25 کیلومتره (16 میل) کیلومتره د زابلاتي کوچني کلي ته نږدې د مانسفیلډ مخه ونیوله او هغه یې جګړې ته راوست.مینسفیلډ د ماتې سره مخ شو، لږترلږه 1500 پیاده سرتیري او د هغه د سامان ریل له لاسه ورکړ.د پایلې په توګه، بوهیمیان باید د بودجووس محاصره پورته کړي.
▲
●
د Wisternitz جګړه
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Aug 5

د Wisternitz جګړه

Dolní Věstonice, Czechia
Budweis (České Budějovice) یو له دریو ښارونو څخه و چې د هابسبورګ پاچا فرډینانډ ته وفادار پاتې شو کله چې بوهیمیا پاڅون وکړ.په سبلات کې د هابسبورګ له بریا وروسته، بوهیمیان اړ شول چې د České Budějovice محاصره پورته کړي.د 1619 کال د جون په 15، د هوهینلوه-نیوینشټاین-ویکرشام جورج فریدریش سوبیسلاو ته شاته شو چیرې چې هغه د کاونټ هینریچ ماتیاس وان تورن لخوا د تقویت په تمه و.د سویلي بوهیمیا د قوي ځایونو له نیولو وروسته، فرډینند د ډیمپیر تر مشرۍ لاندې یو ځواک موراویا ته واستاوه چې د بوهیمیا یاغیانو اړخ یې غوره کړی و.په هرصورت، ډیمپیریر د 1619 په اګست کې د وان ټیفینباخ (د روډولف وون ټیفینباخ ورور) او لادیسلاو ویلن زی زیروټینا په مشرۍ د موراویایي ځواکونو لخوا په دولني ویسټونیس (جرمني: ویسټرنیټز) کې ماتې وخوړه چې موراویا یې د بوهیمیا په کمپ کې پریښود.د ویسټرنیتز یا دولنی ویسټونیس جګړه د 1619 کال د اګست په 5 د فریدریش وان ټیفینباخ (ټیفینباخ) په مشرۍ د بوهیمیا کنفدراسیون د موراویان ځواک او د هینري ډیمپیر په مشرۍ د هابسبورګ اردو ترمینځ جګړه شوې وه.جګړه د موراویانو بریا وه.
▲
●
فریډریک V د بوهیمیا پاچا شو
د Palatinate فریډریک V ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Aug 26

فریډریک V د بوهیمیا پاچا شو

Bohemia Central, Czechia

د بوهیمیا یاغیانو په رسمي توګه فرډینانډ د بوهیمیا د پاچا په توګه له دندې ګوښه کړ او د هغه پر ځای یې د پالاتین الیکټور فریډریک وی.

▲
●
د Humenne جګړه
د ویانا محاصره ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1619 Nov 22 - Nov 23

د Humenne جګړه

Humenné, Slovakia
د مقدس روم امپراتورۍ ډیری هیوادونو دېرش کلنې جګړې ته د خپلو خپلواکۍ (بیا) د ترلاسه کولو لپاره د یو ښه فرصت په توګه ولیدل.یو له دوی څخه هنګري و چې مشري یې د ټرانسلوانیا شهزاده ګابر بیتلین وه.هغه د هابسبورګ پروتستانت ضد اتحاد کې د بوهیمیا سره یوځای شو.په لنډ وخت کې، هغه شمالي هنګري او براتیسلاوا فتح کړل، او د نومبر په میاشت کې یې د ویانا - د اتریش پلازمینه او د مقدس روم امپراتورۍ محاصره پیل کړه.د امپراتور فرډینند II وضعیت ډراماتیک و.امپراتور د پولنډ سیګسموند III ته یو لیک واستاوه او له هغه څخه یې وغوښتل چې له ټرانسلوانیا څخه د بیتلین اکمالاتي لینونه پرې کړي.هغه د هومونا د شمیرې جورج ډروګیت هم واستاوه - د بیتلین پخوانی سیال ، اوس د شاهي هنګري لوی قاضي - پولنډ ته ، ترڅو د هابسبورګ لپاره ځواکونه وګماري.د پولنډ-لیتوانیا دولت مشترکه نه غوښتل چې په جګړه کې برخه واخلي، نو دا بې طرفه پاتې شو.مګر پاچا د کاتولیک لیګ او هابسبورګ یو پیاوړی خواخوږی و، پریکړه یې وکړه چې د امپراتور سره مرسته وکړي.که څه هم هغه نه غوښتل چې په مستقیم ډول ځواکونه واستوي، هغه ډاکټر ته اجازه ورکړه چې په پولنډ کې اجیر عسکر وګماري.د روګاوسکي په مشرۍ شاوخوا 8,000 لیسوواکي په کار وګمارل چې د خپلو 3,000 نارینه وو سره یوځای شول.په یوځای شوي پوځ کې شاوخوا 11,000 سرتیري شامل وو، مګر دا شمیره اختلاف لري.لیسوزي د نومبر په 22 په ماښام کې د کارپتیان په غرونو کې هومیني ته نږدې د جورج راکوزي قول اردو سره مخامخ شو.والینتي روګاوسکي ونه توانید چې د سپرلۍ سره یوځای وساتي او دا وویشل شوه.بله ورځ، د نومبر په 23، راکوزي پریکړه وکړه چې خپل پیاده سرتیري د دښمن د کمپ د لوټلو لپاره واستوي.پداسې حال کې چې دا کار کوي، روګاوسکي په پای کې خپل سرتیري راټول کړل او په ناڅاپي ډول یې په ټرانسلوانیانو برید وکړ.په لنډ وخت کې، راکوزي باید د وتلو اعلان وکړي.جګړه پولنډ وګټله.کله چې بیتلین د راکوزي د ماتې په اړه پوه شو، هغه باید محاصره مات کړي، خپل سرتیري راټول کړي او بیرته براتیسلاوا ته راستانه شي، او د لیسوزي په وړاندې د خوندي کولو لپاره د جورج شیچي په مشرۍ شمالي هنګري ته شاوخوا 12,000 سپاره سرتیري واستول.فرډینانډ II هغه د اوربند لاسلیک کولو ته اړ کړ او د جنوري په 16 1620 کې دوی په پوزسوني (اوس براتیسلاوا) کې د سولې تړون لاسلیک کړ.د هومیني جګړه د جګړې یوه مهمه برخه وه ځکه چې د پولنډ مداخلې ویانا - د مقدس روم امپراتورۍ پلازمینه ښار - د ټرانسلوانیا څخه وژغوره.له همدې امله ځینې پولنډي سرچینې دا د ویانا لومړۍ راحت بولي - دویمه یې په 1683 کې د ویانا مشهوره جګړه ده.
▲
●
Play button
1620 Nov 8

د سپین غره جګړه

Prague, Czechia
د 21,000 بوهیمیانو او اجیرانو لښکر د اناالټ د کریسټین تر مشرۍ لاندې د 23,000 د فرډینند د ګډو لښکرو لخوا د مقدس روم امپراتور د 23,000 نارینه وو لخوا چې مشري یې د چارلس بوناوینچر دی لونګیوال، د بکوای شمیره، او د المان کاتولیک لیګ د مکسیمیلیان I، انتخاب کونکي په مشرۍ ماتې وخوړه. باویریا او جوهان ټیسرکلیز، د ټیلی شمیره، پراګ ته نږدې په بلی هورا ("سپینه غره") کې.د بوهیمیانو تلفات سخت نه وو، خو مورال یې له منځه ولاړ او په بله ورځ امپراتوري ځواکونو پراګ ونیول.
▲
●
د مینګولشیم جګړه
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1622 Apr 27

د مینګولشیم جګړه

Heidelberg, Germany
د مینګولشیم جګړه د 1622 کال د اپریل په 27 نیټه د هایډلبرګ سویل ته 23 کیلومتره (14 میل) سویل ته د جرمني کلیو ویسلوچ ته نږدې د جنرال وان مانسفیلډ په مشرۍ د پروټیسټنټ اردو او د کاونټ لاندې د رومن کاتولیک اردو پروړاندې د باډن - دورلاچ مارګرا سره جګړه شوې وه. ټیلی.د 1621 کال د پسرلي په لومړیو کې، د جورج فریدریچ تر قوماندې لاندې یو اجیر ځواک، د باډن-درلاچ مارګریو، د ارنسټ وان مانسفیلډ تر مشرۍ لاندې د ځواک سره د السیس څخه د راین سیند څخه تیر شو.په ګډه، لښکرو موخه دا وه چې د کاونټ ټیلي او ګونزالو فرنانډیز ډی کورډوبا ترمنځ د اړیکو مخه ونیسي، د جنرال امبروسیو سپینولا په امر د هسپانوي هالنډ څخه د 20,000 پیاوړې اردو سره راځي.ټیلی د پروتستانت پوځ سره په خپل ساتونکي کې ولیدل او په هغې یې وخوت.دا برید تر هغه وخته پورې بریالی و چې هغه د پروټیسټنټ اصلي بدن کې ښکیل شو، او بیا یې مخنیوی وشو.ټیلي شاتګ وکړ او د دې میاشتې په وروستیو کې د کورډوبا سره د اړیکو لپاره د سټیشن پروټیسټنټ اردو څخه تیر شو.د جګړې وروسته، مانسفیلډ ځان په یو ځانګړي زیان کې وموند تر هغه چې د برونزوک د عیسوی لښکرو له شمال څخه راشي.دواړه پوځونه به د میاشتې په وروستیو کې د ویمپفین په جګړه کې ښکیل شي.
▲
●
1625 - 1629
ډنمارک پړاوornament
Play button
1625 Jan 1

د ډنمارک مداخله

Denmark
په 1623 کې د فریډریک له ګوښه کیدو وروسته، د ساکسوني جان جورج او کالوینیسټ جورج ویلیم، د برانډنبرګ ټاکونکی اندیښمن شو، فرډینانډ اراده وکړه چې د پخوانیو کاتولیک بشپریکانو بیرته ترلاسه کړي چې اوس مهال د پروټیسټنټ لخوا ساتل کیږي.د ډیوک آف هولسټین په توګه، کریسټین IV هم د لوئر سکسن د حلقې غړی و، پداسې حال کې چې د ډنمارک اقتصاد د بالتیک سوداګرۍ او د Øresund له لارې د ټرافیک څخه مالیه باندې تکیه کوله.فرډینند د بوهیمیا یاغیانو څخه د غصب شوي ملکیتونو سره د فریډریک په وړاندې د هغه د ملاتړ لپاره البرچټ وان والنسټین ته پیسې ورکړې وې، او اوس یې له هغه سره تړون وکړ چې په ورته اساس شمال فتح کړي.د 1625 په می کې، د ټیټ سیکسوني کریس عیسوی خپل نظامي قوماندان وټاکه، که څه هم پرته له مقاومت نه؛ساکسوني او برانډنبرګ ډنمارک او سویډن ته د سیالانو په توګه ګوري، او غوښتل یې چې په امپراتورۍ کې د ښکیلتیا مخه ونیسي.د سوله ایز حل لپاره د خبرو اترو هڅې ناکامې شوې ځکه چې په آلمان کې شخړه د فرانسې او پههسپانیا او اتریش کې د دوی د هابسبورګ سیالانو ترمنځ د پراخې مبارزې برخه شوه.د جون 1624 د کمپیګن په تړون کې، فرانسې موافقه کړې وه چې د هسپانیا په وړاندې د هالنډ جګړې ته لږ تر لږه د دریو کلونو لپاره سبسایډي ورکړي، پداسې حال کې چې د 1625 ډیسمبر د هاګ په تړون کې، هالنډ او انګلیسي موافقه وکړه چې په امپراتورۍ کې د ډنمارک مداخله تمویل کړي.
▲
●
د Dessau پل جګړه
د ډنمارک پوځ د یو پل په اوږدو کې چارج کوي، دیرش کلن جنګ - د کریسټین هولم لخوا ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1626 Apr 25

د Dessau پل جګړه

Saxony-Anhalt, Germany
د ډیساو برج جګړه د ډنمارکي پروټسټنټانو او امپراطور الماني کاتولیک ځواکونو ترمنځ د دېرش کلنې جګړې یوه مهمه جګړه وه چې د 1626 کال د اپریل په 25 د آلمان د ډیساو څخه بهر د ایلبي سیند په غاړه کې. د المان په مګدبورګ ښار کې د امپراطورۍ د پوځ پر مرکزي دفتر د برید لپاره پل.د ډیساو پل د مګډبرګ او ډریسډن تر مینځ یوازینۍ ځمکې ته لاسرسی و ، چې د ډینانو لپاره یې پرمختګ ستونزمن کړ.د ټیلی شمیره د پل کنټرول غوښتل د دې لپاره چې د ډنمارک پاچا کرسچن IV کاسل ته د لاسرسي مخه ونیسي او د ټیټ سیکسن حلقې ساتنه وکړي.په دې جګړه کې د المان امپراتورۍ البرخټ وان والنسټاین ځواکونو د ارنسټ وان مانسفیلډ پروتستانت ځواکونو ته په اسانۍ سره ماتې ورکړه.
▲
●
د لوټر جګړه
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1626 Aug 27

د لوټر جګړه

Lutter am Barenberge, Lower Sa
د 1626 لپاره د مسیحیانو د کمپاین پلان درې برخې درلودې.په داسې حال کې چې هغه د ټیلي په وړاندې د اصلي پوځ مشري کوله، ارنسټ وان مانسفیلډ به په والنسټین برید وکړي، چې د برنسوک د مسیحیانو لخوا یې ملاتړ کیږي.په پیښه کې، مینسفیلډ د اپریل په میاشت کې د ډیساو برج په جګړه کې ماتې وخوړه، په داسې حال کې چې د برونزویک برید په بشپړه توګه ناکام شو او هغه د جون په میاشت کې د ناروغۍ له امله مړ شو.د سخت باران له امله له مینځه تللي او له خنډ سره مخ شوي ، کرسچن بیرته په ولفین بټل کې خپلې اډې ته راستون شو مګر پریکړه یې وکړه چې د اګست په 27 په لوټر کې ودریږي او جګړه وکړي.د هغه د ښي وزر لخوا غیرقانوني برید د عمومي پرمختګ لامل شو چې د سخت زیان سره په شا شو او د ماسپښین تر ناوخته پورې د عیسویانو سرتیري په بشپړ شاتګ کې وو.د ډنمارک د سپرلیو لخوا یو لړ تورونو هغه ته توان ورکړ چې وتښتي مګر د هغه د اردو لږ تر لږه 30٪، د ټولو توپخانو او ډیری سامانونو اورګاډي په لګښت.د هغه ډیری آلماني متحدینو هغه پریښود او که څه هم جګړه د جون په 1629 کې د لبیک تړون پورې دوام درلود، په لوټر کې ماتې په مؤثره توګه د آلمان د شتمنیو د پراخولو لپاره د عیسویانو هیلې پای ته ورسولې.
▲
●
Play button
1628 Jan 1 - 1631

د مانتوان د جانشینۍ جګړه

Casale Monferrato, Casale Monf
د مانتوان د جانشینۍ جګړه (۱۶۲۸–۱۶۳۱) د دېرش کلنې جګړې اړونده جګړه وه، چې د ۱۶۲۷ کال د ډسمبر په میاشت کې د ګونزاګا د ماڼۍ په مستقیمه لیکه کې د وروستني نارینه وارث او د دوچیانو د واکمن وینسنزو د مړینې له امله رامنځته شوه. د مانتوا او مونټفرات.دا سیمې د هسپانوي سړک د کنټرول کلیدي وې، د ځمکې لاندې لاره چې هابسبرګهسپانیا ته اجازه ورکړه چې له ایټالیا څخه په فلانډرز کې د دوی اردو ته استخدام او اکمالات انتقال کړي.پایله یې د فرانسې تر منځ نیابتي جګړه وه، چا چې په فرانسه کې زیږیدلی ډیوک آف نیورز ملاتړ وکړ، او هسپانیه چې د هغه د تره زوی ډیوک آف ګوستالا ملاتړ کوي.جګړه د Casale Monferrato په کلا کې وه، چې هسپانویانو دوه ځله محاصره کړې وه، د مارچ 1628 څخه تر اپریل 1629 او د سپتمبر 1629 څخه تر اکتوبر 1630 پورې. د اپریل په 1629 کې د نیورس په استازیتوب د فرانسې مداخله د امپراتور فیرډینانډ II د امپراتورانو په لیږدولو سره د هسپانیا ملاتړ کولو المل شو. شمالي جرمني ، چې د 1630 په جولای کې مانتوا ونیوله. په هرصورت، فرانسوي ځواک نیورس ته توان ورکړ چې کاسل وساتي، پداسې حال کې چې فرډینانډ په دېرش کلنه جګړه کې د سویډن د مداخلې په ځواب کې خپل سرتیري وباسي، او دواړو خواوو د 1630 په اکتوبر کې د اوربند موافقه وکړه.د 1631 د جون د چیراسکو تړون د لږو ځمکنیو زیانونو په بدل کې نیور د مانتوا او مونټفرات ډیوک په توګه تایید کړ.تر ټولو مهم، دا فرانسه د پنیرولو او کاسیل په قبضه کې پریښوده، کلیدي کلاګانې چې د الپس له لارې تیریدو ته لاسرسی کنټرولوي او د دوی سویلي سرحدونه یې خوندي کړي.له آلمان څخه د امپراتوري او هسپانوي سرچینو انحراف سویډن ته اجازه ورکړه چې ځانونه د مقدس روم امپراتورۍ کې رامینځته کړي او د دېرش کلنې جګړې یو لامل و چې تر 1648 پورې دوام درلود.
▲
●
د Stralsund محاصره
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1628 May 1 - Aug 4

د Stralsund محاصره

Mecklenburg-Vorpommern, German
د Stralsund محاصره هغه محاصره وه چې د دېرش کلنې جګړې په جریان کې د البرچټ وان والنسټین امپراطوري اردو لخوا د 1628 کال د می څخه تر 4 اګست پورې د Stralsund لخوا کیښودل شوه. Stralsund د ډنمارک او سویډن لخوا مرسته شوې وه، د سکاټلینډ د پام وړ ګډون سره.د محاصرې پورته کول د والینسټین د بریالیتوبونو لړۍ پای ته ورسوله، او د هغه په ​​​​زوال کې یې مرسته وکړه.په سټرالسند کې د سویډن ګارنیزون په تاریخ کې د آلمان په خاوره کې لومړی و.جګړې په جګړه کې د سویډن اصلي ننوتل په نښه کړل.
▲
●
د ولګست جګړه
د ډنمارک-ناروې کرسچن IV د خپل بحري سره.د ویلهلم مارسټرنډ لخوا نقاشي هغه په ​​​​1644 کې د کولبرجر هیډ په جګړه کې انځوروي. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1628 Sep 2

د ولګست جګړه

Mecklenburg-Vorpommern, German
د ډنمارک – ناروې د عیسوي IV ډنمارکي ځواکونو په یودوم او شاوخوا سیمه کې ځمکې لاندې کړې او د امپراتوري نیواک ځواکونه یې وشړل.د البرچټ وان والنسټین لخوا امر شوی یو امپراطوري اردو د سټرالسنډ محاصره پریښوده ترڅو د عیسوي IV سره مقابله وکړي.بالاخره ډنمارکي ځواکونه مات شول.کرسچن IV او د هغه د ځمکني ځواک یوه برخه د کښتۍ په واسطه وتښتېدل.
▲
●
د لبیک تړون
د والنسټین کمپ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1629 May 22

د لبیک تړون

Lübeck, Germany
د لوبیک په تړون کې کریسټین IV ډنمارک ساتلی و مګر د پروټیسټنټ جرمني دولتونو لپاره یې خپل ملاتړ بند کړی و.دې کاتولیکانو ته دا فرصت ورکړ چې د راتلونکو دوو کلونو په اوږدو کې د پروټیسټنټ ډیرې ځمکې واخلي.دا د امپریالي چارو څخه د وروستي جلا کیدو په قیمت کې د جګړې دمخه ساحه ډنمارک - ناروې ته بیرته ورکړه.
▲
●
1630 - 1634
د سویډن مرحلهornament
د سویډن مداخله
ګوستاووس اډولفس ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1630 Jan 2

د سویډن مداخله

Sweden
د سویډن پروتستانت پاچا، ګوستاووس اډولفس پریکړه وکړه چې د مقدس روم امپراتورۍ کې د پروټیسټانو په دفاع کې برخه واخلي.په هرصورت، د فرانسې د کاتولیکانو مشر او کاتولیک کارډینل ریچلیو د هاپسبرګ د زیاتوالي په اړه اندیښمن و.Richelieu د سویډن او پولنډ - لیتوانیا دولت مشترک ترمنځ د الټمارک د سولې په خبرو اترو کې مرسته وکړه، د ګوستاووس اډولفس په جګړه کې د ننوتلو لپاره آزاد کړ.
▲
●
سویډني ځواکونه د پومیرانیا په دوچي کې ځای پر ځای شوي دي
د ګوستاووس اډولفس په پومیرانیا کې کښته کول، Peenemünde ته نږدې، 1630 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1630 Jun 1

سویډني ځواکونه د پومیرانیا په دوچي کې ځای پر ځای شوي دي

Peenemünde, Germany
پاچا د کاتولیک واکونو په وړاندې د جګړې رسمي اعلان ونه کړ.له هغه برید وروسته چې د هغه متحد سټراسنډ باندې ترسره شو، هغه احساس وکړ چې هغه د جګړې اعلان کولو پرته د ځمکې لپاره کافي بهانه لري.د سټرالسنډ څخه د پله سر په توګه کار اخیستل، د 1630 په جون کې نږدې 18,000 سویډني سرتیري د پومیرانیا دچي ته ورسیدل.ګوستاووس د بوګیسلا XIV سره یو تړون لاسلیک کړ، د پومیرانیا ډیوک، په پومیرانیا کې خپلې ګټې د کاتولیک پولنډ - لیتوانیا کامن ویلت په وړاندې خوندي کوي، یو بل بالتیک سیالي چې د کورنۍ او مذهب له مخې فردیننډ سره تړاو لري.د پراخ ملاتړ تمه غیر واقعي ثابته شوه؛د 1630 په پای کې، یوازینی نوی سویډن متحد میګډبورګ و، چې د ټیلی لخوا محاصره شوی و.
▲
●
د Pomerania خوندي کول
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1630 Jul 20

د Pomerania خوندي کول

Stettin, Poland
پاچا بیا امر وکړ چې د سټیټین دفاع ښه شي.د ښار ټول خلک او کلیوال راغونډ شول او دفاعي چارې په چټکۍ سره بشپړې شوې.
▲
●
د فرانکفورت او دیر اوډر جګړه
د فرانکفورت او دیر اوډر جګړه، 1631 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1631 Apr 13

د فرانکفورت او دیر اوډر جګړه

Brandenburg, Germany
د فرانکفورت جګړه د سویډن امپراتورۍ او د مقدس روم امپراتورۍ تر مینځ د ستراتیژیک پلوه مهم ، قوي اودر څخه د فرانکفورت این دیر اوډر ، برانډنبرګ ، آلمان څخه تیریږي.دا ښار د پومیرانیا د دوچي څخه بهر د سویډن لخوا د لومړي لوی امپراطورۍ مرکز و، چیرې چې سویډن په 1630 کې یو پل جوړ کړ. د دوه ورځنۍ محاصرې وروسته، سویډني ځواکونو چې د سکاټلینډ معاونینو په ملاتړ یې په ښارګوټي برید وکړ.پایله د سویډن بریا وه.د نږدې لینډسبرګ (وارته) (اوس ګورزو) وروسته پاکولو سره ، فرانکفورت د سویډن اردو شاته ساتنه وکړه کله چې د سویډن ګوستاوس اډولفس مرکزي آلمان ته لاړ.
▲
●
د مګدبورګ بوره
د مګدبرګ بوره - د مګډبورګ میرمنې، د 1866 انځورګر د اډوارډ سټینبروک لخوا ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1631 May 20 - May 24

د مګدبورګ بوره

Saxony-Anhalt, Germany
د دوه میاشتو محاصرې وروسته پاپین هایم په پای کې ټیلی ته قناعت ورکړ چې د می په 20 نیټه د پاپین هایم شخصي قوماندې لاندې د 40,000 کسانو سره په ښار برید وکړي.د مګدبرګ ښاریانو د سویډن د مرستې برید لپاره بې ګټې تمه درلوده.د محاصرې په وروستۍ ورځ، د شورا غړو پریکړه وکړه چې د سولې لپاره د عریضې وخت دی، مګر د دوی پریکړه په وخت پای ته ونه رسیده.د مې د میاشتې په ۲۰ سهار وختي برید د درنو توپخانو په ډزو پیل شو.سمدلاسه وروسته، پیپینهیم او ټیلي د پیاده بریدونو پیل وکړ.قلعې ماتې شوې او امپراطوري ځواکونه وکولای شول د کروکین دروازه پرانیزي چې مدافعین یې په واک کې ورکړي، کوم چې ټول اردو ته اجازه ورکړه چې ښار ته د لوټ کولو لپاره ننوځي.د ښار دفاع نوره هم کمزورې او کمزورې شوه کله چې قوماندان ډیټریچ وان فالکنبرګ د کاتولیک امپریالي سرتیرو لخوا په ډزو ووژل شو.د مګدبورګ بورۍ د دېرش کلنې جګړې تر ټولو بده ډله ییزه وژنه ګڼل کېږي چې په پایله کې یې شاوخوا شل زره کسان ووژل شول.ماګډبورګ، هغه وخت د آلمان یو له لویو ښارونو څخه و، چې په 1630 کې د 25,000 څخه ډیر اوسیدونکي درلودل، تر 18 پیړۍ پورې یې خپل اهمیت بیرته نه دی ترلاسه کړی.
▲
●
Play button
1631 Sep 17

د بریټینفیلډ جګړه

Breitenfeld, Leipzig, Germany
د بریټینفیلډ جګړه د 1631 کال د سپټمبر په 17 نیټه د لیپزیګ ښار شمال لویدیز ته نږدې 8 کیلومتره لیپزیګ ته نږدې د بریټینفیلډ سره نږدې په یوه څلور لارې کې جګړه وشوه. دا د دېرش کلنې جګړې لومړۍ لویه بریا وه.دې بریا د سویډن ګوستاووس اډولفس د لوی تاکتیکي مشر په توګه تایید کړ او د آلمان ډیری پروټیسټان دولتونه یې هڅول چې د سویډن سره د آلمان د کاتولیک لیګ په وړاندې ملګرتیا وکړي، چې مشري یې مکسیمیلیان I، د باویریا ټاکونکی، او د مقدس روم امپراتور فیرډینانډ II.
▲
●
په باویریا د سویډن یرغل
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1632 Mar 1

په باویریا د سویډن یرغل

Bavaria, Germany
د 1632 کال د مارچ په میاشت کې د سویډن پاچا ګوستاووس اډولفس د سویډن سرتیرو او جرمن اجیرانو سره په باویریا برید وکړ.اډولفس پلان درلود چې خپل ځواکونه د ډینیوب سیند سره موازي حرکت وکړي، ختیځ ته حرکت وکړي ترڅو د انګولسټادټ، ریګینسبرګ او پاساو قلعه ښارونه ونیسي - ترڅو سویډن د ویانا او امپراتورۍ ګواښلو لپاره روښانه لاره ولري.که څه هم د ډینیوب په اوږدو کې دا قلعه شوي ښارونه د اډولفس لپاره خورا پیاوړي وو.
▲
●
د باران جګړه
له ختیځ څخه د جګړې ډګر لید: د لیچ سیند له ښیې څخه مرکز ته تیریږي ، بیا لویدیز (پورته) د ډوناو سیند ته تیریږي.د باران مرکز سر ښار؛Donauwörth ښار پورتنۍ کیڼ لور ته.د سویډن توپخانه د سیند په اوږدو کې له سویل (کیڼ اړخ) څخه ډزې کوي ، سویډني سپرلۍ د لاندې مرکز څخه تیریږي.د سیند بلې غاړې ته امپراطوري پوځ د توپخانې بیرغ څخه د لوګي په مینځ کې شمال (ښي) ته شا کوي. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1632 Apr 5

د باران جګړه

Rain, Swabia, Bavaria, Germany
د ډیر شمیر او ډیری بې تجربه سرتیرو سره، ټیلي د لیچ سیند په اوږدو کې دفاعي کارونه رامینځته کړل، چې د باران په ښار کې موقعیت لري، په دې هیله چې ګوستاووس د البرچټ وان والنسټین په مشرۍ د امپراتوري پیاوړتیا لپاره کافي وخت وځنډوي چې هغه ته ورسیږي.د اپریل په 14، سویډن د توپخانې په دفاع باندې بمباري وکړه، بیا په بله ورځ د سیند څخه تیر شو، د ټیل په شمول نږدې 3,000 تلفات یې واړول.په 16 مه، د باویریا مکسیمیلیان د وتلو امر وکړ، خپل تجهیزات او ټوپکونه یې پریښودل.د باران جګړه د اپریل په 15 د 1632 په باویریا کې باران ته نږدې وشوه.دا د سویډن د ګوستاووس اډولفس تر مشرۍ لاندې د سویډني - الماني اردو ، او د کاتولیک لیګ ځواک لخوا د جوهان ټیسرکلیس په مشرۍ ، د ټیلی شمیره کې جګړه شوې وه.جګړه د سویډن بریا پایله درلوده، پداسې حال کې چې ټیلی سخت ټپي شو او وروسته د هغه د ټپونو له امله مړ شو.د دې بریا سره سره، سویډن په شمالي آلمان کې له خپلو اډو څخه ایستل شوي وو او کله چې ماکسیمیلیان د والنسټین سره اړیکه ونیوله ځان په نورمبرګ کې محاصره شو.دا د سپتمبر په 3 د جګړې ترټولو لوی جنګ لامل شو، کله چې د ښار څخه بهر د امپراطورۍ کمپ باندې برید په خونړۍ توګه په شا وتمبول شو.
▲
●
1632 Jul 17 - Sep 18

د نورمبرګ محاصره

Nuremberg, Germany
د 1632 کال د جولای په میاشت کې، د دې پرځای چې د البرچټ وان والنسټین او د باویریا انتخاب کونکي مکسیمیلیان I تر قوماندې لاندې د شمیر له پلوه غوره امپیریل او کاتولیک لیګ پوځ سره مخامخ شي، د سویډن ګوستاووس اډولفس د نورمبرګ ښار ته د تاکتیکي شاتګ امر وکړ.د والنسټین اردو سمدلاسه په نورمبرګ کې پانګونه پیل کړه او ښار یې محاصره کړ ، د لوږې او وبا په انتظار کې چې د سویډن ځواک ضعیف کړي.د محاصره کونکو لپاره دا ستونزمنه وه چې د محاصرې ساتنه وکړي ځکه چې ښار لوی و او د محاصره کولو لپاره لوی ځواک ته اړتیا درلوده.د والنسټین په کمپ کې، 50,000 عسکر، 15,000 اسونه او 25,000 د کمپ پیروان وو.د دومره لوی جامد محاصره کولو ځواک رسولو لپاره خورا ستونزمن ثابت شو.د ګوستاووس پوځ د 18,500 څخه تر 45,000 پورې د 175 فیلډ ټوپکونو سره د پیاوړتیا له لارې وده وکړه، ترټولو لوی پوځ چې هغه یې په شخصي توګه رهبري کړی.د حفظ الصحې د خرابوالي او ناکافي اکمالاتو سره، دواړه خواوې د لوږې، ټایفوس او سکروي سره مخ شوي.د کړکیچ د ماتولو لپاره، د ګوستاوس تر مشرۍ لاندې 25,000 کسانو د سپتمبر په 3 د الټ ویست په جګړه کې د امپراتورۍ په تاسیساتو برید وکړ مګر په ماتولو کې پاتې راغلل، د 900 امپریالیو په پرتله 2500 یې له لاسه ورکړل.بالاخره، محاصره له یوولسو اونیو وروسته پای ته ورسیده کله چې سویډن او د دوی متحدین ووتل.ناروغۍ لس زره سویډني او متحدین یې ووژل، د نورو 11,000 صحرایانو سره.ګوستاووس د مبارزې له امله دومره کمزوری شوی و چې والینسټین ته یې د سولې وړاندیزونه واستول، چې دوی یې ګوښه کړل.
▲
●
Play button
1632 Sep 16

د لوتزین جګړه

Lützen, Saxony-Anhalt, Germany
د لوتزین جګړه (۱۶ نومبر ۱۶۳۲) د دېرش کلنې جګړې تر ټولو مهمه جګړه وه.که څه هم زیانونه په مساوي ډول دواړو خواوو ته درانه وو، جګړه د پروټیسټان بریا وه، مګر د پروټسټینټ اړخ یو مهم مشر، د سویډن پاچا ګوستاووس اډولفس، چې د پروتوسټنټ لامل یې د سمت له لاسه ورکولو لامل شو، ژوند واخیست.د امپراطور فیلډ مارشال پاپین هایم هم وژونکی ټپي شو.د ګوستاووس اډولفس له لاسه ورکول کاتولیک فرانسه د "پروټیسټنټ" (د هابسبرګ ضد) اړخ کې د غالب ځواک په توګه پریښوده، په پای کې د هیلبرون لیګ بنسټ ایښودل او په جګړه کې د فرانسې ښکاره ننوتلو لامل شو.جګړه د تیارو په واسطه مشخصه شوې وه، کوم چې په هغه سهار د ساکسوني په ساحو کې سخت و.د "Lützendimma" (Lützen fog) کلمه اوس هم په سویډني ژبه کې کارول کیږي ترڅو په ځانګړي ډول د درنو فوګ تشریح کړي.
▲
●
د والنسټین نیول او وژنه
والنسټین ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1634 Feb 5

د والنسټین نیول او وژنه

Cheb, Czechia
اوازې خپرې شوې چې والینسټین د اړخونو بدلولو لپاره چمتووالی نیسي.د ایګر وینې حمام د مقدس روم امپراتورۍ په اردو کې د داخلي پاکولو پایله وه.د ۱۶۳۴ کال د فبرورۍ په ۲۵ د آیرلنډي او سکاټلنډي افسرانو یوې ډلې چې د مقدس روم امپراتور فرډینند II په منظورۍ یې دنده ترسره کوله، جنرالسیسمو البرخټ وان والنسټین او د هغه د ملګرو یوه ډله د ایګر په ښارګوټي کې (نن د چک جمهوریت چیب) ووژله.وژونکي د شاهي فرمان له مخې د اعدام کونکو سره مساوي شوي او د دوی د قربانیانو له کورنیو څخه ضبط شوي ملکیت سره انعام ورکړل شوی.پاکول د نورو لوړ پوړو نظامي پرسونل د ځورونې له لارې دوام درلود چې د والنسټین د ملاتړو په توګه لیدل کیده.
▲
●
Play button
1634 Sep 6

د نوردلینین جګړه

Nördlingen, Bavaria, Germany
په 1634 کې، سویډن او د دوی پروتستانت جرمني متحدینو د سویلي آلمان ډیره برخه ونیوله او د هسپانوي سړک یې بند کړ، د هسپانویانو لخوا د هالنډ جمهوریت په وړاندې د دوی د روانې جګړې د ملاتړ لپاره د ایټالیا څخه د سرتیرو او اکمالاتو د تمویل لپاره کارول کیږي.د دې لپاره چې د دې کنټرول بیرته ترلاسه کولو لپاره، د کارډینال-انفانت فرډینند په مشرۍ د هسپانوي اردو د نورډلینین ښار ته نږدې د هنګري د فردینند په مشرۍ د امپراتور ځواک سره اړیکه ونیوله، چې د سویډن ګارنیزیون لخوا ساتل کیده.د سویډني - الماني اردو د ګوستاف هورن او برنارډ لخوا چې د ساکس - ویمار لخوا یې قومانده کوله د مرستې لپاره حرکت وکړ مګر دوی د امپریال - هسپانوي سرتیرو شمیر او وړتیا د پام وړ کمه کړه چې دوی ورسره مخ دي.د سپتمبر په شپږمه، هورن د نورډلینګن سویل ته په غونډیو کې د ودانیو په وړاندې د ځمکنیو بریدونو لړۍ پیل کړه، چې ټول یې په شا وتمبول شول.د غوره شمیرو معنی دا وه چې د هسپانوي امپراتورۍ قوماندانان کولی شي په دوامداره توګه خپل پوستونه پیاوړي کړي او هورن په پای کې په شاتګ پیل وکړ.لکه څنګه چې دوی دا کار وکړ، دوی د امپراتورۍ د سپرو لخوا ودرول شول او د پروټیسټنټ پوځ سقوط وکړ.ماتې پراخې سیمه ییزې او ستراتیژیکې پایلې درلودې؛سویډن له باویریا څخه ووتل او د می په 1635 کې د پراګ د سولې شرایطو لاندې، د دوی آلماني متحدینو د امپراتور فرډینند II سره سوله وکړه.فرانسه، چې مخکې یې ځان د سویډن او هالنډ په تمویل پورې محدود کړی و، په رسمي توګه یو متحد شو او د یو فعال جنګیالي په توګه یې جګړه پیل کړه.
▲
●
1635 - 1646
فرانسوي پړاوornament
فرانسه په جګړه کې ګډون کوي
د هغه د مړینې څو میاشتې دمخه د کارډینل ریچلیو انځور ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1635 Apr 1

فرانسه په جګړه کې ګډون کوي

France
د 1634 په سپتمبر کې په نورډلینګین کې د سویډن جدي ماتې د دوی ګډون له ګواښ سره مخ کړ، چې فرانسه یې مستقیمه مداخله وکړه.د اپریل 1635 د کمپیګن تړون له مخې چې د اکسل اوکسینسټیرنا سره خبرې اترې وشوې، ریچلیو د سویډن لپاره نوي سبسایډي ومنله.هغه په ​​​​راینلینډ کې د برید لپاره د سیکس - ویمار د برنارډ په مشرۍ اجیران هم وګمارل او د می په میاشت کې یېد هسپانیا سره جګړه اعلان کړه، د 1635 څخه تر 1659 فرانکو - هسپانوي جګړه پیل شوه.
▲
●
فرانسې پر هسپانوي هالنډ يرغل وکړ
فرانسوي سرتیري یو کلي لوټ کوي ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1635 May 1

فرانسې پر هسپانوي هالنډ يرغل وکړ

Netherlands

د 1635 په می کې د هسپانوي هالنډ تر برید وروسته، د فرانسوي ضعیف پوځ سقوط وکړ، د ناروغۍ او صحرا له امله 17,000 تلفات یې ولیدل.

▲
●
د پراګ سوله
د پراګ سوله ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1635 May 30

د پراګ سوله

Prague Castle, Masarykova, Rud
د پراګ سولې په دېرش کلنه جګړه کې د ساکسوني ګډون پای ته ورساوه.شرایط به وروسته د ویسټفالیا د 1648 سولې اساس جوړ کړي.نور الماني شهزادګان وروسته له دې تړون سره یوځای شول او که څه هم دېرش کلن جنګ دوام درلود، په عمومي توګه موافقه شوې چې پراګ د مقدس روم امپراتورۍ کې د مذهبي کورنۍ جګړې په توګه پای ته ورساوه.له هغې وروسته، شخړه په پراخه کچه د بهرنیو قدرتونو لخوا پرمخ وړل شوې، په شمولد هسپانیا ، سویډن او فرانسې .
▲
●
هسپانیه په شمالي فرانسه یرغل کوي
مسافرین د سرتیرو لخوا برید شوی، Vrancx، 1647. په شالید کې ویجاړ شوي منظرې یادونه وکړئ؛په 1640s کې، د آسونو لپاره د اکمالاتو او څارویو کمبود په پراخه کچه محدود نظامي کمپاینونه ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1636 Jan 1

هسپانیه په شمالي فرانسه یرغل کوي

Corbie, France
په 1636 کې د هسپانوي برید په شمالي فرانسه کې کوربي ته ورسید.که څه هم دا پهپاریس کې ویره رامینځته کړه، د اکمالاتو نشتوالی دوی اړ ایستل چې شاتګ وکړي، او دا تکرار نه شو.
▲
●
فرانسه په رسمي توګه جګړې ته ننوځي
کارډینل ریچلیو د لا روچیل په محاصره کې ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1636 Mar 1

فرانسه په رسمي توګه جګړې ته ننوځي

Wismar, Germany

د مارچ 1636 د ویسمار په تړون کې، فرانسه په رسمي توګه د سویډن سره په دېرش کلنه جګړه کې شامله شوه؛

▲
●
د Wittstock جګړه
د Wittstock جګړه ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1636 Oct 4

د Wittstock جګړه

Wittstock/Dosse, Germany
د مقدس روم امپراتور، د خپلو ساکسن او رومن کاتولیک متحدینو سره، د سویډن په وړاندې د شمالي آلمان د کنټرول لپاره او د هابسبورګ د واکمنۍ په وړاندې د پروتستانت شهزادهانو د اتحاد لپاره جګړه کوله.امپراطوري پوځ د سویډن د اردو په پرتله په ځواک کې لوی و، مګر لږ تر لږه یو پر دریمه برخه یې د شکمن کیفیت لرونکي ساکسون واحدونو څخه جوړه شوې وه.د سویډن توپخانه د پام وړ پیاوړې وه، چې د امپراطور قوماندانانو رهبري کوله ترڅو د غونډۍ په سرونو کې په پراخه کچه دفاعي موقف وساتي.د سویډن متحد اردو د جوهان بینر او الکساندر لیسلي لخوا په ګډه قومانده کړې وه، وروسته د لیون لومړی ارل د کاونټ میلچیور وان هټزفیلډ او د سکسون انتخاب کونکي جان جورج I په مشرۍ د امپیریل - سیکسن ګډ پوځ ته په قاطع ډول ماتې ورکړه.
▲
●
د راینفیلډن لومړۍ او دوهمه جګړه
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1638 Feb 28

د راینفیلډن لومړۍ او دوهمه جګړه

near Rheinfelden, Germany
د امپراتوري پرمختګ لخوا د راین لویدیځې غاړې ته اړول شوي ، د برنارډ اردو په 1635 کې په الساس کې میشته شوې وه او په 1636 کې د کارډینال - انفانت فرډینند او ماتیاس ګالاس په مشرۍ د فرانسې د امپراتورۍ یرغل په شاتګ کې مرسته کولو پرته نور څه ندي کړي.د 1638 کال د فبرورۍ په پیل کې، د فرانسې د حکومت لخوا هڅول شوی و، برنارډ خپل 6,000 سرتیري او 14 ټوپکونه راین ته د تیریدو د موندلو لپاره پرمختلل.د راینفیلډن په ښار کې یوې مهمې لارې ته رسیدو سره، برنارډ د سویل څخه ښار کې پانګونې ته چمتو شو.د دې د مخنیوي لپاره، امپریالیستانو، د ایټالوي اجیر کاونټ فیدریکو ساویلي او آلماني جنرال جوهان وون ویرت لاندې، د تور ځنګل له لارې حرکت وکړ ترڅو د برنارډ په اردو برید وکړي او ښارګوټي آرام کړي.برنارډ په لومړۍ جګړه کې ووهل شو مګر په دویمه جګړه کې ویرت او ساویلي ته ماتې ورکړه او ونیول.
▲
●
د بریساچ محاصره
د کارل والبوم لخوا په لوټزین کې د ګوستاووس مړینه (1855) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1638 Aug 18

د بریساچ محاصره

Breisach am Rhein, Germany
د بریساچ جګړه د دېرش کلنې جګړې د یوې برخې په توګه د اګست په 18 - 17 دسمبر 1638 کې جګړه شوې وه.دا د امپریال ځواکونو لخوا د څو ناکامو راحت هڅو وروسته پای ته ورسیده چې فرانسوي ته د امپراطوري ګاریشن تسلیمولو سره ، د برنارډ د ساکس - ویمار لخوا امر شوی.دې د الساس فرانسوي کنټرول خوندي کړ او د هسپانوي سړک یې مات کړ.
▲
●
د ښکته کیدو جګړه
د 1639 په شاوخوا کې د رینیر نومس لخوا د ښکته جګړې څخه دمخه، د انګلیسي ساحل څخه د هالنډي محاصرې انځور کول، ښودل شوې کښتۍ د ټرامپ پرچم بردار ایمیلیا ده. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1639 Oct 21

د ښکته کیدو جګړه

near the Downs, English Channe
دېرش کلنې جګړې ته د فرانسې ننوتل د فلنډرز ته د ځمکې لاندې "هسپانوي سړک" بند کړی و.د کارډینال-انفینټ فرډینند د فلانډرز هسپانوي اردو د ملاتړ لپاره، د هسپانوي سمندري ځواک باید د شمالي بحر په ساحل کېد اسپانیا تر کنټرول لاندې وروستی بندر د ډنکرک له لارې د بحر له لارې اکمالات بار کړي.د 1639 په پسرلي کې، د اولیوارس کاونټ ډیوک د ډنکرک ته د نوي امدادي سفر لپاره په A Coruña کې د یوې نوې بیړۍ د جوړولو او راټولولو امر وکړ.29 جنګي بېړۍ په څلورو سکواډرنونو کې راغونډې شوې وې، ډېر ژر د هسپانوي مدیترانې له بیړۍ څخه د اضافي 22 جنګي بېړیو (په څلورو سکواډرنونو کې) سره یوځای شوې.دولس انګلیسي ترانسپورتي کښتۍ هم راورسیدې، د انګلیسي بې طرفۍ تر بیرغ لاندې د هسپانوي اردو د لیږد لپاره قرارداد وکړ.د استخباراتي شبکو څخه، هالنډ پوهیدلي چې د هسپانوي بیړۍ ممکن هڅه وکړي چې د انګلیسي سواحلو څخه د ډوور او ډیل ترمنځ د ډاؤنز په نوم پیژندل کیږي.د کښتیو سمندري جګړه د هسپانوي پریکړه کونکې ماتې وه ، د هالینډ د متحده ایالاتو لخوا ، د لیفټیننټ اډمیرل مارټین ټرامپ لخوا قومانده.
▲
●
د ولفینبوټل جګړه
د ولفینبوټل جګړه ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1641 Jun 29

د ولفینبوټل جګړه

Wolfenbüttel, Germany
د وولفن بټل جګړه (۲۹ جون ۱۶۴۱) د دېرش کلنې جګړې په ترڅ کې د ولفنبوټل ښارګوټي ته څېرمه، چې اوس لوور ساکسوني ده، وشوه.د سویډني ځواکونو د کارل ګوستاف ورینګل او هانس کریسټوف وان کونیګسمارک او برنارډینز په مشرۍ د ژان - بپتیسټ بډس په مشرۍ ، کومټ ډی ګیبرینټ د اتریش د آرچدوک لیوپولډ ویلهیم په مشرۍ د امپریالیو ځواکونو لخوا د برید په وړاندې مقاومت وکړ او امپراتوریان یې شاتګ ته اړ کړل.
▲
●
د کمپاینونو جګړه
د "کیمپینر هایډ جنګ" د میریان نقاشي ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1642 Jan 17

د کمپاینونو جګړه

Kempen, Germany

د کمپن جګړه د ۱۶۴۲ کال د جنورۍ په ۱۷ نېټه د ویسټفالیا په کمپن ښار کې د دېرش کلنې جګړې په ترڅ کې یوه جګړه وه، چې په پایله کې یې د فرانسوي- ویمار-هیسیان پوځ د فرانسوي کومټ دی ګوبرینټ او د هیسیان جنرال لیوتننټ کاسپر ګراف وان ایبرشټاین په مقابل کې فتح شو. د جنرال Guillaume de Lamboy په مشرۍ امپراتورۍ پوځ، چې ونیول شو.

▲
●
د بریټینفیلډ دویمه جګړه
د بریټینفیلډ جګړه 1642 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1642 Oct 23

د بریټینفیلډ دویمه جګړه

Breitenfeld, Leipzig, Germany

د بریټینفیلډ دویمه جګړه د سویډن اردو لپاره د فیلډ مارشال لینارټ تورسټنسن تر قوماندې لاندې د اتریش د آرچدوک لیوپولډ ویلهیم او د هغه د مرستیال شهزاده جنرال اوتایو پیکولومیني ، ډیوک تر قوماندې لاندې د مقدس روم امپراتورۍ د امپراطورۍ اردو په وړاندې پریکړه کونکې بریا وه. د امالفي

▲
●
سویډن لیپزګ ونیول
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1642 Dec 1

سویډن لیپزګ ونیول

Leipzig, Germany

سویډن د دسمبر په میاشت کې لیپزیګ ونیول، دوی ته یې په آلمان کې د پام وړ نوې اډه ورکړه، او که څه هم دوی د 1643 په فبروري کې د فریبرګ په نیولو کې پاتې راغلل، د سیکسن اردو یو څو ګاریشنونو ته راټیټه شوه.

▲
●
Play button
1643 May 19

د Rocroi جګړه

Rocroi, France
د Rocroi جګړه، چې د 1643 کال د می په 19 کې وشوه، د دېرش کلنې جګړې یوه لویه برخه وه.دا د فرانسی پوځ د ۲۱ کلن ډیوک آف اینګین (وروسته د لوی کانډی په نوم پیژندل شوی) او د جنرال فرانسیسکو ډی میلو په مشرۍ د هسپانوي ځواکونو تر مینځ جګړه وشوه، یوازې پنځه ورځې وروسته له هغه چې لوئس XIV د فرانسې تخت ته ورسید. د هغه د پلار مړینه.Rocroi د هسپانوي ټرسیوس د نه ماتېدو افسانه له منځه یوړه، هغه ډارونکي پیاده واحدونه چې د تیرو 120 کلونو لپاره یې د اروپا د جګړې په ډګرونو تسلط درلود.له همدې امله جګړه اکثرا د هسپانوي نظامي عظمت پای او په اروپا کې د فرانسوي تسلط پیل په توګه ګڼل کیږي.د Rocroi وروسته، هسپانوي د Tercio سیسټم پریښود او د لاین پیاده عقیده یې ومنله چې د فرانسوي لخوا کارول کیږي.د روکروي څخه درې اونۍ وروسته، فرډینند سویډن او فرانسې ته بلنه ورکړه چې د مونسټر او اوسنابروک په ویسټفالي ښارونو کې د سولې په خبرو اترو کې برخه واخلي، مګر خبرې اترې وځنډول شوې کله چې د ډنمارک مسیحي هامبورګ بند کړ او په بالتیک کې د مالیاتو تادیات یې زیات کړل.
▲
●
تورسټنسن جنګ
په 1645 کې د برنو محاصره، د سویډن او ټرانسلوانیا ځواکونو لخوا د تورسټنسن په مشرۍ ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1643 Dec 1

تورسټنسن جنګ

Denmark-Norway
ډنمارک د لبیک په تړون (۱۶۲۹) کې له دېرش کلنې جګړې څخه وتلی و.په جګړه کې د خپلو بریاوو وروسته، سویډن احساس وکړ چې د سویډن په اړه د خپل ګټور جغرافیایي موقعیت له امله باید پر ډنمارک برید وکړي.سویډن په یوه لنډه دوه کلنه جګړه کې یرغل وکړ.د Brömsebro په دوهم تړون (1645) کې، چې جګړه یې پای ته ورسوله، ډنمارک باید لوی ځمکني امتیازات ورکړي او سویډن د صوتي پیسو څخه معاف کړي، په حقیقت کې د ډنمارک ډومینیم ماریس بالټیکي پای ته رسیدل.د ډنمارکي هڅې د دې پایلې د بیرته راګرځولو لپاره په دویم شمالي، سکینیا او لوی شمالي جګړو کې ناکامه شوې.
▲
●
Play button
1644 Aug 3 - Aug 9

د فریبورګ جګړه

Baden-Württemberg, Germany
د فریبورګ جګړه د فرانسويانو تر منځ وشوه، چې د 20,000 نارینه اردو څخه جوړه وه، د لوئس II دی بوربن، دوک دی اینګین، او هینري دی لا تور دی اوورګن، ویسکونټ دی تورین، او د باویریا شاهي پوځ تر قوماندې لاندې. د فیلډ مارشال فرانز وان مرسي په مشرۍ د 16,800 نارینه وو.د اګست په 3 او 5 کې، فرانسويانو ته د زیاتو تلفاتو سره سره.په نهمه نیټه، د تورین پوځ هڅه وکړه چې د بیټزین هاوسن له لارې ګلوټرټال ته په لاره اچولو سره د باویران سره مخ شي او د دوی اکمالات یې پرې کړي، پداسې حال کې چې مرسي سینټ پیټر ته لاړ چیرې چې دوی د یو بل سره مخامخ شول.باویران د فرانسوي وانګارډ برید په شا وتمبول او په داسې حال کې چې د خپلو سامانونو او توپونو ځینې برخې یې پریښودې شاته شول.دواړو خواوو ته د درنې مرګ ژوبلې په پایله کې، فرانسې د بایرن د شاتګ له امله د بریا ادعا وکړه، مګر جګړه اکثرا د بایرن یا باویریا د تاکتیکي بریا په توګه هم لیدل کیږي ځکه چې فرانسوي پوځ ډیر درانه تلفات واخیستل او د بیرته نیولو یا بیرته نیولو هدف یې ناکام شو. فریبورګپه هرصورت، فرانسې په لاندې کمپاین کې د فریبورګ په پریښودو او د مرسي څخه دمخه د اپر راین سیمې ته د رسیدو او په پایله کې د هغې لویې برخې فتح کولو سره ستراتیژیک ګټه ترلاسه کړه.د فرانسې او باویریا تر منځ جګړې دوام درلود، چې په ۱۶۴۵ کال کې د هربستاسوسن او نوردلینګین جګړې ته دوام ورکړ.په فریبورګ کې لوی زیانونه دواړه خواوې کمزورې کړې او یو لوی فکتور و چې په نورډلینین کې د جګړې لامل شو، چیرې چې وون مرسي ووژل شو.د مرسي جانشینان د هغه په ​​څیر تکړه او اغیزمن نه وو، کوم چې د باویریا لامل شو چې په راتلونکو کلونو کې ډیری یرغلونه وکړي.مکسیمیلیان، د 1646 د ویجاړونکي یرغل په پایله کې په لنډمهاله توګه د 1647 د الوم په تړون کې له جګړې څخه ووتل.
▲
●
Play button
1645 Mar 6

د جانکاو جګړه

Jankov, Czech Republic
د جانکاو جګړه د 1618 څخه تر 1648 پورې د دېرش کلنې جګړې له وروستیو لویو جګړو څخه وه، دا د سویډن او امپراتوري لښکرو ترمنځ جګړه وه، چې هر یو یې شاوخوا 16,000 نارینه وو.د لینارټ تورسټنسن په مشرۍ سویډن ډیر ګرځنده او غوره رهبري په مؤثره توګه خپل مخالفین له مینځه یوړل، چې د میلچیور وان هټزفیلډټ لخوا یې قومانده کوله.په هرصورت، د لسیزو جګړو له امله رامینځته شوي ویجاړتیا پدې معنی وه چې اردو اوس د دوی ډیر وخت د اکمالاتو په ترلاسه کولو کې مصرفوي، او سویډن نشي کولی ګټه پورته کړي.امپراطوري ځواکونو په 1646 کې د بوهیمیا کنټرول بیرته ترلاسه کړ، مګر په راینلینډ او ساکسوني کې بې پایلې کمپاینونو دا روښانه کړه چې هیڅ اړخ ځواک یا سرچینې نلري چې نظامي حل پلي کړي.که څه هم جګړه روانه وه ځکه چې ګډونوالو هڅه کوله خپل دریځ ښه کړي، دا د خبرو اترو بیړنۍ اړتیا زیاته کړه چې د ویسټفالیا د 1648 په سوله کې پای ته ورسیده.
▲
●
Play button
1645 Aug 3

د نورډلینګین دویمه جګړه

Alerheim, Germany
امپراتورۍ او د دوی اصلي الماني متحدین باویریا د فرانسوي، سویډن او د دوی د پروټسټنټ متحدینو له خوا په جګړه کې د مخ په زیاتیدونکي سخت فشار سره مخ وو او هڅه یې کوله چې د فرانسوي هڅو مخه ونیسي چې باویریا ته لاړ شي.د نوردلینګن دوهمه جګړه د ۱۶۴۵ کال د اګست په دریمه نیټه د نوردلینګن سویل ختیځ ته د الرحیم کلي ته څیرمه وشوه.فرانسې او د هغې پروتستانت جرمني متحدینو د مقدس روم امپراتورۍ ځواکونو او د هغې د باویریا متحدینو ته ماتې ورکړه.
▲
●
Play button
1648 May 17

د Zusmarshausen جګړه

Zusmarshausen, Germany
د زوسمارشاوسن جګړه د 1648 کال د می په 17 نیټه د آلمان د باویریا په عصري آګسبورګ ولسوالۍ کې د وان هولزپیل تر مشرۍ لاندې د باویریا - امپراتوري ځواکونو او د تورین تر قوماندې لاندې د فرانسو - سویډني متحد اردو ترمینځ جګړه شوې وه.متحد ځواک په بریا سره راڅرګند شو، او امپراطوري اردو یوازې د ریمونډو مونټیکوکولي او د هغه د سپرلۍ د سخت مقاومت له امله له منځه ولاړه.Zusmarshausen د جګړې وروستۍ لویه جګړه وه چې د آلمان په خاوره کې جګړه شوې وه، او د جګړې په وروستیو دریو کلونو کې تر ټولو لویه جګړه وه (د نارینه وو د شمیر له مخې؛ تلفات نسبتا لږ وو).
▲
●
د پراګ جګړه
په چارلس برج کې جګړه ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1648 Jul 25

د پراګ جګړه

Prague, Czechia
د پراګ جګړه چې د ۱۶۴۸ کال د جولای د ۲۵ او د نومبر د لومړۍ نیټې ترمنځ وشوه د دېرش کلنې جګړې وروستۍ کړنه وه.پداسې حال کې چې د ویسټفالیا د سولې لپاره خبرې اترې روانې وې، سویډن دا فرصت په لاس کې واخیست چې یو وروستی کمپاین بوهیمیا ته ورسوي.اصلي پایله، او شاید اصلي موخه، د پراګ په کیسل کې د روډولف II، د مقدس روم امپراتور (1552-1612) لخوا راټول شوي په زړه پورې هنري ټولګه لوټ کول وو، چې له هغې څخه یې په بارجونو کې د ایلبی څخه ښکته شوی او سویډن ته لیږدول شوی و.د څو میاشتو لپاره د کلا او د ولتاوا لویدیځې غاړې د نیولو وروسته، سویډن د تړون د لاسلیک کولو خبرونو ته ورسیدل.دا د دېرش کلنې جګړې وروستۍ لویه نښته وه، چې د پراګ په ښار کې رامنځ ته شوه، چیرته چې جګړه په اصل کې 30 کاله وړاندې پیل شوې وه.
▲
●
Play button
1648 Aug 20

د لینس جګړه

Lens, Pas-de-Calais, France
په څلورو کلونو کې د فلانډرز دهسپانوي پوځ په وړاندې په روکروي کې د فرانسوي پریکړه کونکي بریا وروسته، فرانسوي په ټوله شمالي فرانسه او هسپانوي هالنډ کې لسګونه ښارونه ونیول.آرچدوک لیوپولډ ویلیلم په 1647 کې د هسپانیا د هالنډ والي وټاکل شو ترڅو د اتریش سره د هسپانیا د هابسبورګ اتحاد پیاوړی کړي، او په ورته کال کې یې یو لوی غبرګون پیل کړ.د هسپانوي اردو لومړی د ارمنټیرس، کمینز او لینډریسیس د کلاګانو په نیولو کې بریا وموندله.شهزاده ډی کونډ په کاتالونیا کې د هسپانوي په وړاندې د ناکام کمپاین څخه راګرځول شوی و او د آرچدوک او د لوګزامبورګ والي جنرال ژان ډی بیک د هسپانوي اردو په مقابل کې د 16,000 فرانسوي اردو قوماندان ټاکل شوی و.کونډ یپریس ونیول خو بیا د 18,000 پیاوړې هسپانوي-جرمن ځواک لینس ته محاصره کړه.کونډ د ​​دوی سره د لیدو لپاره پرمختللی.د لینس په جګړه کې چې پایله یې شوه، کونډ هسپانوي دې ته وهڅول چې د یوې خلاصې ساحې لپاره د غونډۍ قوي موقعیت پریږدي، چیرې چې هغه د خپلو سپرو ځواکونو ډسپلین او غوره نږدې جنګي وړتیاوې په اسپانیا کې د والون-لورینر سپرو ځواکونو چارج او ماتولو لپاره وکارولې. وزرونهپه مرکز کې د فرانسوي پیاده او سپاره لښکر د هسپانوي قوي مرکز لخوا برید وشو، درانده زیانونه یې ولیدل خو خپله خاوره یې ونیوله.په وزرونو کې فرانسوي سپاره، له هر ډول مخالفت څخه خلاص شول، د هسپانیا مرکز یې محاصره کړ او چارج یې وکړ، چې سمدستي یې تسلیم کړ.هسپانویانو خپل نیمایي پوځ له لاسه ورکړ، شاوخوا 8000-9000 سړي چې 3000 یې ووژل یا ټپیان شول او 5000-6000 ونیول شول، 38 ټوپکونه، 100 بیرغونه او د خپلو ټوټو او سامانونو سره.فرانسوي تلفات ۱۵۰۰ تنه مړه او ټپیان شول.د فرانسې بریا د ویسټفالیا د سولې په لاسلیک کې مرسته وکړه مګر د فرونډ بغاوت رامینځته کیدو فرانسویان د هسپانوي پروړاندې د خپلې بریا څخه د ګټې اخیستنې مخه ونیوله.
▲
●
د ویسټفالیا تړون
د ویسټفالیا سوله ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1648 Oct 24

د ویسټفالیا تړون

Osnabrück, Germany
د ویسټفالیا سوله د سولې د دوو تړونونو ټولیز نوم دی چې د 1648 په اکتوبر کې د ویسټفالیا په اوسنابرک او مونسټر ښارونو کې لاسلیک شوي.دوی دېرش کلنه جګړه پای ته ورسوله او د روم مقدس امپراتورۍ ته یې سوله راوستله، د اروپا د تاریخ یوه ناورین دوره یې پای ته ورسوله چې نږدې اته میلیونه خلک یې ووژل.
▲
●
1648 Dec 1

Epilogue

Central Europe
دا وړاندیز شوی چې د جګړې له امله د ټولنیز نظم ماتول اکثرا د سمدستي زیان په پرتله خورا مهم او اوږد مهاله و.د محلي حکومت ړنګیدو بې وزله بزګران رامینځته کړل، چې د دواړو خواوو د سرتیرو څخه د ځان ساتلو لپاره سره یوځای شول، او په پورتنۍ اتریش، باویریا او برانډنبورګ کې د پراخو بغاوتونو لامل شول.سرتیرو مخکې له دې چې حرکت وکړي یوه سیمه ویجاړه کړه، د ځمکې لویه برخه یې له خلکو خالي کړه او ایکوسیستم یې بدل کړ.د خوراکي توکو کمښت د موږکانو په نفوس کې د یوې چاودنې له امله خراب شو، په داسې حال کې چې باویریا د 1638 په ژمي کې د لیوانو لخوا ویجاړ شو، او په راتلونکي پسرلي کې د ځنګلي خنزیرونو لخوا د هغې فصلونه ویجاړ شول.د ویسټفالیا سولې د "آلمان آزادي" بیا تایید کړه، د هابسبرګ هڅې پای ته ورسولې چې د سپیڅلي روم امپراتورۍ دهسپانیا په څیر یو ډیر مرکزي دولت ته واړوي.په راتلونکو 50 کلونو کې، باویریا، برانډنبرګ-پروشیا، ساکسوني او نورو په زیاتیدونکي توګه خپلې پالیسۍ تعقیب کړې، پداسې حال کې چې سویډن په امپراتورۍ کې دایمي پښې ترلاسه کړې.د دې خنډونو سره سره، د هابسبورګ ځمکې د ډیرو نورو په پرتله د جګړې څخه لږ زیانمن شوي او د بوهیمیا د جذب، او د دوی په سیمو کې د کاتولیکزم بیا رغونه سره یو ډیر همغږي بلاک شو.فرانسې د بل هر ځواک په پرتله د دېرش کلنې جګړې څخه ډیر څه ترلاسه کړل.په 1648 کې، د Richelieu ډیری اهداف ترلاسه شوي.پدې کې د هسپانوي او اتریش هابسبورګ جلا کول، امپراتورۍ ته د فرانسوي سرحد پراخول، او په شمالي اروپا کې د هسپانوي نظامي برتري ختمول شامل دي.که څه هم د فرانکو - هسپانوي شخړه تر 1659 پورې دوام درلود، ویسټفالیا لوئس XIV ته اجازه ورکړه چې د اروپا د مخکښ ځواک په توګه د اسپانیا ځای ونیسي.پداسې حال کې چې د مذهب پر سر اختلافات د 17 پیړۍ په اوږدو کې یوه مسله پاتې وه، دا په کانټینینټل اروپا کې وروستۍ لویه جګړه وه چې ورته ویل کیدی شي لومړنی چلونکی و.دې د یوې اروپا طرحې رامینځته کړې چې تر 1815 او هاخوا دوام لري؛د فرانسې ملي دولت، د یو متحد آلمان پیل او د اسټرو- هنګري جلا بلاک، یو کم شوی مګر لاهم د پام وړ هسپانیا، خپلواک کوچني هیوادونه لکه ډنمارک، سویډن او سویس، او د هالنډ جمهوریت ترمنځ د ټیټ هیوادونو ویش او څه شی شو. بلجیم په 1830 کې.
▲
●

Appendices



APPENDIX 1

Gustavus Adolphus: 'The Father Of Modern Warfare


Play button




APPENDIX 2

Why the Thirty Years' War Was So Devastating?


Play button




APPENDIX 3

Field Artillery | Evolution of Warfare 1450-1650


Play button




APPENDIX 4

Europe's Apocalypse: The Shocking Human Cost Of The Thirty Years' War


Play button

Characters



Ottavio Piccolomini

Ottavio Piccolomini

Imperial Field Marshal

Archduke Leopold Wilhelm

Archduke Leopold Wilhelm

Austrian Archduke

Maarten Tromp

Maarten Tromp

Dutch General / Admiral

Ernst von Mansfeld

Ernst von Mansfeld

German Military Commander

Gaspar de Guzmán

Gaspar de Guzmán

Spanish Prime Minister

Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim

Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim

Field Marshal of the Holy Roman Empire

Alexander Leslie

Alexander Leslie

Swedish Field Marshal

Cardinal Richelieu

Cardinal Richelieu

First Minister of State

Gustavus Adolphus

Gustavus Adolphus

King of Sweden

Albrecht von Wallenstein

Albrecht von Wallenstein

Bohemian Military leader

George I Rákóczi

George I Rákóczi

Prince of Transylvania

Melchior von Hatzfeldt Westerwald

Melchior von Hatzfeldt Westerwald

Imperial Field Marshal

Johan Banér

Johan Banér

Swedish Field Marshal

Johann Tserclaes

Johann Tserclaes

Count of Tilly

Ferdinand II

Ferdinand II

Holy Roman Emperor

Martin Luther

Martin Luther

German Priest

John George I

John George I

Elector of Saxony

Louis XIII

Louis XIII

King of France

Bogislaw XIV

Bogislaw XIV

Duke of Pomerania

References



  • Alfani, Guido; Percoco, Marco (2019). "Plague and long-term development: the lasting effects of the 1629–30 epidemic on the Italian cities". The Economic History Review. 72 (4): 1175–1201. doi:10.1111/ehr.12652. ISSN 1468-0289. S2CID 131730725.
  • Baramova, Maria (2014). Asbach, Olaf; Schröder, Peter (eds.). Non-splendid isolation: the Ottoman Empire and the Thirty Years War in The Ashgate Research Companion to the Thirty Years' War. Routledge. ISBN 978-1-4094-0629-7.
  • Bassett, Richard (2015). For God and Kaiser; the Imperial Austrian Army. Yale University Press. ISBN 978-0-300-17858-6.
  • Bely, Lucien (2014). Asbach, Olaf; Schröder, Peter (eds.). France and the Thirty Years War in The Ashgate Research Companion to the Thirty Years' War. Ashgate. ISBN 978-1-4094-0629-7.
  • Bireley, Robert (1976). "The Peace of Prague (1635) and the Counterreformation in Germany". The Journal of Modern History. 48 (1): 31–69. doi:10.1086/241519. S2CID 143376778.
  • Bonney, Richard (2002). The Thirty Years' War 1618–1648. Osprey Publishing.
  • Briggs, Robin (1996). Witches & Neighbors: The Social And Cultural Context of European Witchcraft. Viking. ISBN 978-0-670-83589-8.
  • Brzezinski, Richard (2001). Lützen 1632: Climax of the Thirty Years War: The Clash of Empires. Osprey. ISBN 978-1-85532-552-4.
  • Chandler, David (1990). The Art of Warfare in the Age of Marlborough. Spellmount Publishers Ltd. ISBN 978-0946771424.
  • Clodfelter, Micheal (2008). Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015 (2017 ed.). McFarland. ISBN 978-0-7864-7470-7.
  • Costa, Fernando Dores (2005). "Interpreting the Portuguese War of Restoration (1641-1668) in a European Context". Journal of Portuguese History. 3 (1).
  • Cramer, Kevin (2007). The Thirty Years' War & German Memory in the Nineteenth Century. University of Nebraska. ISBN 978-0-8032-1562-7.
  • Croxton, Derek (2013). The Last Christian Peace: The Congress of Westphalia as A Baroque Event. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-33332-2.
  • Croxton, Derek (1998). "A Territorial Imperative? The Military Revolution, Strategy and Peacemaking in the Thirty Years War". War in History. 5 (3): 253–279. doi:10.1177/096834459800500301. JSTOR 26007296. S2CID 159915965.
  • Davenport, Frances Gardiner (1917). European Treaties Bearing on the History of the United States and Its Dependencies (2014 ed.). Literary Licensing. ISBN 978-1-4981-4446-9.
  • Duffy, Christopher (1995). Siege Warfare: The Fortress in the Early Modern World 1494–1660. Routledge. ISBN 978-0415146494.
  • Ferretti, Giuliano (2014). "La politique italienne de la France et le duché de Savoie au temps de Richelieu; Franco-Savoyard Italian policy in the time of Richelieu". Dix-septième Siècle (in French). 1 (262): 7. doi:10.3917/dss.141.0007.
  • Friehs, Julia Teresa. "Art and the Thirty Years' War". Die Welt der Habsburger. Retrieved 8 August 2021.
  • Hays, J. N. (2005). Epidemics and pandemics; their impacts on human history. ABC-CLIO. ISBN 978-1851096589.
  • Gnanaprakasar, Nalloor Swamy (2003). Critical History of Jaffna – The Tamil Era. Asian Educational Services. ISBN 978-81-206-1686-8.
  • Gutmann, Myron P. (1988). "The Origins of the Thirty Years' War". Journal of Interdisciplinary History. 18 (4): 749–770. doi:10.2307/204823. JSTOR 204823.
  • Hanlon, Gregory (2016). The Twilight Of A Military Tradition: Italian Aristocrats And European Conflicts, 1560–1800. Routledge. ISBN 978-1-138-15827-6.
  • Hayden, J. Michael (1973). "Continuity in the France of Henry IV and Louis XIII: French Foreign Policy, 1598–1615". The Journal of Modern History. 45 (1): 1–23. doi:10.1086/240888. JSTOR 1877591. S2CID 144914347.
  • Helfferich, Tryntje (2009). The Thirty Years War: A Documentary History. Hackett Publishing Co, Inc. ISBN 978-0872209398.
  • Heitz, Gerhard; Rischer, Henning (1995). Geschichte in Daten. Mecklenburg-Vorpommern; History in data; Mecklenburg-Western Pomerania (in German). Koehler&Amelang. ISBN 3-7338-0195-4.
  • Israel, Jonathan (1995). Spain in the Low Countries, (1635–1643) in Spain, Europe and the Atlantic: Essays in Honour of John H. Elliott. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-47045-2.
  • Jensen, Gary F. (2007). The Path of the Devil: Early Modern Witch Hunts. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-4697-4.
  • Kamen, Henry (2003). Spain's Road to Empire. Allen Lane. ISBN 978-0140285284.
  • Kohn, George (1995). Encyclopedia of Plague and Pestilence: From Ancient Times to the Present. Facts on file. ISBN 978-0-8160-2758-3.
  • Lee, Stephen (2001). The Thirty Years War (Lancaster Pamphlets). Routledge. ISBN 978-0-415-26862-2.
  • Lesaffer, Randall (1997). "The Westphalia Peace Treaties and the Development of the Tradition of Great European Peace Settlements prior to 1648". Grotiana. 18 (1): 71–95. doi:10.1163/187607597X00064.
  • Levy, Jack S (1983). War in the Modern Great Power System: 1495 to 1975. University Press of Kentucky.
  • Lockhart, Paul D (2007). Denmark, 1513–1660: the rise and decline of a Renaissance monarchy. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-927121-4.
  • Maland, David (1980). Europe at War, 1600–50. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-333-23446-4.
  • McMurdie, Justin (2014). The Thirty Years' War: Examining the Origins and Effects of Corpus Christianum's Defining Conflict (MA thesis). George Fox University.
  • Milton, Patrick; Axworthy, Michael; Simms, Brendan (2018). Towards The Peace Congress of Münster and Osnabrück (1643–1648) and the Westphalian Order (1648–1806) in "A Westphalia for the Middle East". C Hurst & Co Publishers Ltd. ISBN 978-1-78738-023-3.
  • Mitchell, Andrew Joseph (2005). Religion, revolt, and creation of regional identity in Catalonia, 1640–1643 (PhD thesis). Ohio State University.
  • Murdoch, Steve (2000). Britain, Denmark-Norway and the House of Stuart 1603–1660. Tuckwell. ISBN 978-1-86232-182-3.
  • Murdoch, S.; Zickerman, K; Marks, H (2012). "The Battle of Wittstock 1636: Conflicting Reports on a Swedish Victory in Germany". Northern Studies. 43.
  • Murdoch, Steve; Grosjean, Alexia (2014). Alexander Leslie and the Scottish generals of the Thirty Years' War, 1618–1648. London: Pickering & Chatto.
  • Nicklisch, Nicole; Ramsthaler, Frank; Meller, Harald; Others (2017). "The face of war: Trauma analysis of a mass grave from the Battle of Lützen (1632)". PLOS ONE. 12 (5): e0178252. Bibcode:2017PLoSO..1278252N. doi:10.1371/journal.pone.0178252. PMC 5439951. PMID 28542491.
  • Norrhem, Svante (2019). Mercenary Swedes; French subsidies to Sweden 1631–1796. Translated by Merton, Charlotte. Nordic Academic Press. ISBN 978-91-88661-82-1.
  • O'Connell, Daniel Patrick (1968). Richelieu. Weidenfeld & Nicolson.
  • O'Connell, Robert L (1990). Of Arms and Men: A History of War, Weapons, and Aggression. OUP. ISBN 978-0195053593.
  • Outram, Quentin (2001). "The Socio-Economic Relations of Warfare and the Military Mortality Crises of the Thirty Years' War" (PDF). Medical History. 45 (2): 151–184. doi:10.1017/S0025727300067703. PMC 1044352. PMID 11373858.
  • Outram, Quentin (2002). "The Demographic impact of early modern warfare". Social Science History. 26 (2): 245–272. doi:10.1215/01455532-26-2-245.
  • Parker, Geoffrey (2008). "Crisis and Catastrophe: The global crisis of the seventeenth century reconsidered". American Historical Review. 113 (4): 1053–1079. doi:10.1086/ahr.113.4.1053.
  • Parker, Geoffrey (1976). "The "Military Revolution," 1560-1660—a Myth?". The Journal of Modern History. 48 (2): 195–214. doi:10.1086/241429. JSTOR 1879826. S2CID 143661971.
  • Parker, Geoffrey (1984). The Thirty Years' War (1997 ed.). Routledge. ISBN 978-0-415-12883-4. (with several contributors)
  • Parker, Geoffrey (1972). Army of Flanders and the Spanish Road, 1567–1659: The Logistics of Spanish Victory and Defeat in the Low Countries' Wars (2004 ed.). CUP. ISBN 978-0-521-54392-7.
  • Parrott, David (2001). Richelieu's Army: War, Government and Society in France, 1624–1642. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-79209-7.
  • Pazos, Conde Miguel (2011). "El tradado de Nápoles. El encierro del príncipe Juan Casimiro y la leva de Polacos de Medina de las Torres (1638–1642): The Treaty of Naples; the imprisonment of John Casimir and the Polish Levy of Medina de las Torres". Studia Histórica, Historia Moderna (in Spanish). 33.
  • Pfister, Ulrich; Riedel, Jana; Uebele, Martin (2012). "Real Wages and the Origins of Modern Economic Growth in Germany, 16th to 19th Centuries" (PDF). European Historical Economics Society. 17. Archived from the original (PDF) on 11 May 2022. Retrieved 6 October 2020.
  • Porshnev, Boris Fedorovich (1995). Dukes, Paul (ed.). Muscovy and Sweden in the Thirty Years' War, 1630–1635. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-45139-0.
  • Pursell, Brennan C. (2003). The Winter King: Frederick V of the Palatinate and the Coming of the Thirty Years' War. Ashgate. ISBN 978-0-7546-3401-0.
  • Ryan, E.A. (1948). "Catholics and the Peace of Westphalia" (PDF). Theological Studies. 9 (4): 590–599. doi:10.1177/004056394800900407. S2CID 170555324. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 7 October 2020.
  • Schmidt, Burghart; Richefort, Isabelle (2006). "Les relations entre la France et les villes hanséatiques de Hambourg, Brême et Lübeck : Moyen Age-XIXe siècle; Relations between France and the Hanseatic ports of Hamburg, Bremen and Lubeck from the Middle Ages to the 19th century". Direction des Archives, Ministère des affaires étrangères (in French).
  • Schulze, Max-Stefan; Volckart, Oliver (2019). "The Long-term Impact of the Thirty Years War: What Grain Price Data Reveal" (PDF). Economic History.
  • Sharman, J.C (2018). "Myths of military revolution: European expansion and Eurocentrism". European Journal of International Relations. 24 (3): 491–513. doi:10.1177/1354066117719992. S2CID 148771791.
  • Spielvogel, Jackson (2017). Western Civilisation. Wadsworth Publishing. ISBN 978-1-305-95231-7.
  • Storrs, Christopher (2006). The Resilience of the Spanish Monarchy 1665–1700. OUP. ISBN 978-0-19-924637-3.
  • Stutler, James Oliver (2014). Lords of War: Maximilian I of Bavaria and the Institutions of Lordship in the Catholic League Army, 1619–1626 (PDF) (PhD thesis). Duke University. hdl:10161/8754. Archived from the original (PDF) on 28 July 2021. Retrieved 21 September 2020.
  • Sutherland, NM (1992). "The Origins of the Thirty Years War and the Structure of European Politics". The English Historical Review. CVII (CCCCXXIV): 587–625. doi:10.1093/ehr/cvii.ccccxxiv.587.
  • Talbott, Siobhan (2021). "'Causing misery and suffering miserably': Representations of the Thirty Years' War in Literature and History". Sage. 30 (1): 3–25. doi:10.1177/03061973211007353. S2CID 234347328.
  • Thion, Stephane (2008). French Armies of the Thirty Years' War. Auzielle: Little Round Top Editions.
  • Thornton, John (2016). "The Kingdom of Kongo and the Thirty Years' War". Journal of World History. 27 (2): 189–213. doi:10.1353/jwh.2016.0100. JSTOR 43901848. S2CID 163706878.
  • Trevor-Roper, Hugh (1967). The Crisis of the Seventeenth Century: Religion, the Reformation and Social Change (2001 ed.). Liberty Fund. ISBN 978-0-86597-278-0.
  • Van Gelderen, Martin (2002). Republicanism and Constitutionalism in Early Modern Europe: A Shared European Heritage Volume I. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80203-1.
  • Van Groesen, Michiel (2011). "Lessons Learned: The Second Dutch Conquest of Brazil and the Memory of the First". Colonial Latin American Review. 20 (2): 167–193. doi:10.1080/10609164.2011.585770. S2CID 218574377.
  • Van Nimwegen, Olaf (2010). The Dutch Army and the Military Revolutions, 1588–1688. Boydell Press. ISBN 978-1-84383-575-2.
  • Wedgwood, C.V. (1938). The Thirty Years War (2005 ed.). New York Review of Books. ISBN 978-1-59017-146-2.
  • White, Matthew (2012). The Great Big Book of Horrible Things. W.W. Norton & Co. ISBN 978-0-393-08192-3.
  • Wilson, Peter H. (2009). Europe's Tragedy: A History of the Thirty Years War. Allen Lane. ISBN 978-0-7139-9592-3.
  • Wilson, Peter H. (2018). Lützen: Great Battles Series. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199642540.
  • Wilson, Peter (2008). "The Causes of the Thirty Years War 1618–48". The English Historical Review. 123 (502): 554–586. doi:10.1093/ehr/cen160. JSTOR 20108541.
  • Zaller, Robert (1974). "'Interest of State': James I and the Palatinate". Albion: A Quarterly Journal Concerned with British Studies. 6 (2): 144–175. doi:10.2307/4048141. JSTOR 4048141.