De Shulaveri-Shomu-cultuur, die bloeide van het einde van het 7e millennium voor Christus tot het begin van het 5e millennium voor Christus, [1] was een vroege neolithische/eneolithische [2] beschaving, gecentreerd in de regio die nu het moderne Georgië, Azerbeidzjan , Armenië en delen van Georgië omvat. Noord- Iran . Deze cultuur staat bekend om zijn aanzienlijke vooruitgang op het gebied van de landbouw en de domesticatie van dieren, [3] waardoor het een van de eerste voorbeelden is van gevestigde boerengemeenschappen in de Kaukasus.
Archeologische vondsten op Shulaveri-Shomu-locaties onthullen een samenleving die voornamelijk afhankelijk is van de landbouw, gekenmerkt door de teelt van granen en het fokken van gedomesticeerde dieren zoals geiten, schapen, koeien, varkens en honden vanaf de vroegste fasen. [4] Deze gedomesticeerde soorten suggereren een verschuiving van de jacht en het verzamelen naar landbouw en veeteelt als de steunpilaar van hun economie. Bovendien ontwikkelden de Shulaveri-Shomu-bevolking enkele van de eerste waterbeheersystemen in de regio, waaronder irrigatiekanalen, om hun landbouwactiviteiten te ondersteunen. Ondanks deze vooruitgang bleven de jacht en de visserij een rol spelen in hun bestaansstrategie, zij het in mindere mate vergeleken met de landbouw en veeteelt.
De Shulaveri-Shomu-nederzettingen zijn geconcentreerd aan de middelste Kura-rivier, de Ararat-vallei en de Nakhchivan-vlakte. Deze gemeenschappen bevonden zich doorgaans op kunstmatige heuvels, bekend als tellen, gevormd uit lagen van aaneengesloten nederzettingsafval. De meeste nederzettingen bestonden uit drie tot vijf dorpen, elk over het algemeen minder dan 1 hectare groot en ondersteunden tientallen tot honderden mensen. Opmerkelijke uitzonderingen zoals Khramis Didi Gora besloegen tot 4 of 5 hectare en huisvesten mogelijk enkele duizenden inwoners. Sommige Shulaveri-Shomu-nederzettingen waren versterkt met loopgraven, die mogelijk defensieve of rituele doeleinden hebben gediend.
De architectuur binnen deze nederzettingen bestond uit lemen gebouwen met verschillende vormen - rond, ovaal of halfovaal - en koepelvormige daken. Deze constructies waren voornamelijk gelijkvloers en eenkamerig, waarbij de grotere gebouwen (2 tot 5 meter in diameter) werden gebruikt voor woonruimtes en de kleinere (1 tot 2 meter in diameter) werden gebruikt voor opslag. De ingangen waren doorgaans smalle deuropeningen en sommige vloeren waren beschilderd met rode oker. Dakkanalen zorgden voor licht en ventilatie, en kleine, halfondergrondse kleibakken waren gebruikelijk voor het opslaan van graan of gereedschap.
Aanvankelijk hadden de Shulaveri-Shomu-gemeenschappen weinig keramische vaten, die uit Mesopotamië werden geïmporteerd totdat de lokale productie rond 5800 vGT begon. Tot de artefacten van de cultuur behoren handgemaakt aardewerk met gegraveerde versieringen, obsidiaanmessen, burijnen, schrapers en gereedschappen gemaakt van bot en gewei. Archeologische opgravingen hebben ook metalen voorwerpen en overblijfselen van planten als tarwe, gerst en druiven opgegraven, samen met dierlijke botten van varkens, geiten, honden en runderen, wat een gevarieerde bestaansstrategie illustreert, aangevuld met opkomende landbouwpraktijken.
Vroege wijnbereiding
In de Shulaveri-regio in het zuidoosten van de Republiek Georgië, met name in de buurt van Gadachrili Gora, dicht bij het dorp Imiri, hebben archeologen het vroegste bewijs van gedomesticeerde druiven opgegraven daterend uit ongeveer 6000 v.Chr. [5] Verder bewijs ter ondersteuning van vroege wijnbereidingspraktijken is afkomstig van de chemische analyse van organische residuen die zijn aangetroffen in aardewerken potten met een hoge capaciteit op verschillende Shulaveri-Shomu-locaties. Deze potten, die dateren uit het begin van het zesde millennium voor Christus, worden vermoedelijk gebruikt voor de fermentatie, rijping en het serveren van wijn. Deze ontdekking benadrukt niet alleen het geavanceerde niveau van de keramische productie binnen de cultuur, maar vestigt de regio ook als een van de vroegst bekende centra voor wijnproductie in het Nabije Oosten. [6]