Over de oorzaken van de Eerste Kruistocht wordt onder historici veel gedebatteerd. Aan het begin van de 11e eeuw was de invloed van het pausdom in Europa afgenomen tot die van weinig meer dan een plaatselijk bisdom.
Vergeleken met West-Europa waren het Byzantijnse rijk en de islamitische wereld historische centra van rijkdom, cultuur en militaire macht. De eerste golven van Turkse migratie naar het Midden-Oosten legden vanaf de 9e eeuw de Arabische en Turkse geschiedenis vast. De status quo in West-Azië werd uitgedaagd door latere golven van Turkse migratie, met name de komst van de Seltsjoekse Turken in de 10e eeuw.