तिसऱ्या युतीचे युद्ध

परिशिष्ट

वर्ण

संदर्भ


Play button

1803 - 1806

तिसऱ्या युतीचे युद्ध



तिसर्‍या युतीचे युद्ध हे 1803 ते 1806 पर्यंतचे युरोपीय संघर्ष होते. युद्धादरम्यान, नेपोलियन I च्या नेतृत्वाखाली फ्रान्स आणि त्याच्या ग्राहक राज्यांनी, युनायटेड किंगडम , पवित्र रोमन साम्राज्य, यापासून बनलेल्या तिसऱ्या युतीचा पराभव केला. रशियन साम्राज्य , नेपल्स, सिसिली आणि स्वीडन.युद्धादरम्यान प्रशिया तटस्थ राहिला.
HistoryMaps Shop

दुकानाला भेट द्या

1803 Jan 1

प्रस्तावना

Austerlitz
मार्च 1802 मध्ये, फ्रान्स आणि ब्रिटनने एमियन्सच्या करारानुसार शत्रुत्व थांबविण्याचे मान्य केले.दहा वर्षांत प्रथमच संपूर्ण युरोप शांततामय होता.तथापि, दोन्ही बाजूंमध्ये अनेक समस्या कायम राहिल्या ज्यामुळे कराराची अंमलबजावणी करणे कठीण होत गेले.ब्रिटीश सैन्याने माल्टा बेट रिकामे केले नाही याचा बोनापार्टला राग होता.बोनापार्टने हैतीवर नियंत्रण पुन्हा प्रस्थापित करण्यासाठी मोहीम दल पाठवले तेव्हाच तणाव वाढला.बोनापार्टने अखेरीस ब्रिटीशांनी माल्टाचा ताबा स्वीकारला असूनही या मुद्द्यांवर प्रदीर्घ काळ चाललेल्या अनास्थेमुळे ब्रिटनने १८ मे १८०३ रोजी फ्रान्सविरुद्ध युद्ध घोषित केले.नवजात तिसरी युती डिसेंबर 1804 मध्ये अस्तित्वात आली, जेव्हा पेमेंटच्या बदल्यात, इंग्रज-स्वीडिश करारावर स्वाक्षरी करण्यात आली ज्यामुळे ब्रिटिशांना स्वीडिश पोमेरेनियाचा वापर फ्रान्सविरूद्ध लष्करी तळ म्हणून करता येईल.
युनायटेड किंगडमवर नियोजित आक्रमण
नेपोलियन, 16 ऑगस्ट 1804 रोजी, चार्ल्स एटिएन पियरे मोटे, बोलोन कॅम्प्समध्ये प्रथम इम्पीरियल लीजन ऑफ ऑनरचे वितरण करत आहे ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1803 Jan 2

युनायटेड किंगडमवर नियोजित आक्रमण

English Channel
नेपोलियनचे युनायटेड किंगडमवरील युद्धाच्या प्रारंभी तिसर्‍या युतीचे नियोजित आक्रमण, जरी कधीही केले गेले नसले तरी, ब्रिटीश नौदल धोरण आणि आग्नेय इंग्लंडच्या किनारपट्टीच्या तटबंदीवर मोठा प्रभाव होता.युनायटेड किंगडमला अस्थिर करण्यासाठी किंवा ग्रेट ब्रिटनमध्ये पाऊल टाकण्यासाठी आयर्लंडवर आक्रमण करण्याचा फ्रेंच प्रयत्न 1796 मध्ये आधीच झाला होता. 1803 ते 1805 पर्यंत 200,000 लोकांची एक नवीन सेना, ज्याला आर्मी डेस कोट्स डे ल'ओशन म्हणून ओळखले जाते, एकत्र केले गेले. आणि बोलोन, ब्रुग्स आणि मॉन्ट्रेयुइल येथील शिबिरांमध्ये प्रशिक्षण दिले.फ्रान्स आणि नेदरलँड्सच्या किनार्‍यालगतच्या चॅनेल पोर्टमध्ये एटॅपल्स ते फ्लशिंगपर्यंत आक्रमण बार्जेसचा एक मोठा "नॅशनल फ्लोटिला" बांधला गेला आणि बोलोन येथे जमा झाला.या तयारींना 1803 च्या लुईझियाना खरेदीद्वारे वित्तपुरवठा करण्यात आला, ज्याद्वारे फ्रान्सने 50 दशलक्ष फ्रेंच फ्रँक ($11,250,000) च्या मोबदल्यात तिचे मोठे उत्तर अमेरिकन प्रदेश युनायटेड स्टेट्सला दिले.संपूर्ण रक्कम प्रक्षेपित आक्रमणावर खर्च करण्यात आली.
सेंट-डोमिंग्यूची नाकेबंदी
28 जून 1803 रोजी ब्रिटीश जहाज हरक्यूलिस विरुद्ध पॉर्सुइव्हेंटच्या लढाईतील तपशील. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1803 Jun 18

सेंट-डोमिंग्यूची नाकेबंदी

Haiti
18 मे 1803 रोजी ब्रिटीशांशी युद्ध सुरू झाल्यानंतर विनंती केलेले प्रचंड मजबुतीकरण पाठवण्यास नेपोलियनने असमर्थता दर्शवल्याने, रॉयल नेव्हीने ताबडतोब जमैकाहून सर जॉन डकवर्थ यांच्या नेतृत्वाखाली एक स्क्वॉड्रन या प्रदेशात समुद्रपर्यटनासाठी पाठवले आणि फ्रेंच चौक्यांमधील दळणवळण दूर करण्याचा प्रयत्न केला. वसाहतीत असलेल्या फ्रेंच युद्धनौकांना पकडण्यासाठी किंवा नष्ट करण्यासाठी.सेंट-डोमिंग्यूच्या नाकेबंदीमुळे फ्रेंच सैन्याला केवळ फ्रान्सकडून मिळणारे मजबुतीकरण आणि पुरवठा कमी झाला नाही तर ब्रिटिशांनी हैतींना शस्त्रे पुरवण्यास सुरुवात केली.
Play button
1804 Jan 1

ग्रेट आर्मी

France
1804 मध्ये L'Armée des cotes de l'Océan (Ocean coasts ची सेना), नेपोलियनने ब्रिटनवरील प्रस्तावित आक्रमणासाठी एकत्र केलेल्या 100,000 पेक्षा जास्त लोकांच्या सैन्यातून Grande Armée ची स्थापना झाली.नेपोलियनने नंतर ऑस्ट्रिया आणि रशियाचा एकत्रित धोका दूर करण्यासाठी पूर्व युरोपमध्ये सैन्य तैनात केले, जे फ्रान्सविरुद्ध एकत्रित झालेल्या तिसऱ्या युतीचा भाग होते.त्यानंतर, 1805 आणि 1807 च्या मोहिमांमध्ये तैनात करण्यात आलेल्या प्रमुख फ्रेंच सैन्यासाठी ग्रांदे आर्मी हे नाव वापरले गेले, जिथे त्याला प्रतिष्ठा मिळाली आणि 1812, 1813-14 आणि 1815 मध्ये. व्यवहारात, तथापि, ग्रांडे आर्मी हा शब्द वापरला जातो. नेपोलियनने त्याच्या मोहिमांमध्ये एकत्रित केलेल्या सर्व बहुराष्ट्रीय शक्तींचा संदर्भ देण्यासाठी इंग्रजीमध्ये.त्याच्या स्थापनेनंतर, ग्रांडे आर्मीमध्ये नेपोलियनच्या मार्शल आणि वरिष्ठ जनरल यांच्या नेतृत्वाखाली सहा कॉर्प्स होते.जेव्हा ऑस्ट्रियन आणि रशियन सैन्याने 1805 च्या उत्तरार्धात फ्रान्सवर आक्रमण करण्याची तयारी सुरू केली, तेव्हा ग्रांडे आर्मीला राइन ओलांडून दक्षिण जर्मनीमध्ये त्वरीत आदेश देण्यात आला, ज्यामुळे नेपोलियनचा उल्म आणि ऑस्टरलिट्झ येथे विजय झाला.नेपोलियनने संपूर्ण युरोपमध्ये सत्ता काबीज केल्याने फ्रेंच सैन्यात वाढ झाली, व्यापलेल्या आणि मित्र राष्ट्रांकडून सैन्याची भरती केली;1812 मध्ये रशियन मोहिमेच्या प्रारंभी ते 10 लाख पुरुषांच्या शिखरावर पोहोचले, ग्रँडे आर्मीने 413,000 फ्रेंच सैनिकांची उंची गाठली, जे आक्रमणात भाग घेणार होते, परदेशी भर्तीसह एकूण आक्रमण सैन्य 600,000 पेक्षा जास्त होते. .त्याच्या आकारमान आणि बहुराष्ट्रीय रचना व्यतिरिक्त, ग्रांडे आर्मी त्याच्या नाविन्यपूर्ण रचना, डावपेच, रसद आणि संप्रेषणासाठी ओळखले जात होते.त्यावेळच्या बहुतेक सशस्त्र दलांच्या विपरीत, ते काटेकोरपणे गुणवत्तेच्या आधारावर कार्यरत होते;पोलिश आणि ऑस्ट्रियन कॉर्प्स वगळता बहुतेक तुकड्या फ्रेंच जनरल्सच्या नेतृत्वाखाली असताना, बहुतेक सैनिक वर्ग, संपत्ती किंवा राष्ट्रीय मूळची पर्वा न करता रँकवर चढू शकत होते.
ड्यूक ऑफ एन्घियनची अंमलबजावणी
जीन-पॉल लॉरेन्स द्वारे एन्जिनची अंमलबजावणी ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1804 Mar 21

ड्यूक ऑफ एन्घियनची अंमलबजावणी

Château de Vincennes, Paris, F
फ्रेंच ड्रॅगनने गुप्तपणे राइन ओलांडले, त्याच्या घराला वेढा घातला आणि त्याला स्ट्रासबर्ग (15 मार्च 1804) येथे आणले आणि तेथून पॅरिसजवळील चॅटो डी व्हिन्सेनेस येथे गेले, जिथे जनरल हुलिन यांच्या अध्यक्षतेखाली फ्रेंच कर्नलच्या लष्करी कमिशनला घाईघाईने बोलावण्यात आले. .ड्यूकवर मुख्यत्वे उशीरा युद्धात फ्रान्सविरुद्ध शस्त्रे बाळगल्याचा आणि त्यानंतर फ्रान्सविरुद्ध प्रस्तावित केलेल्या नवीन युतीमध्ये भाग घेण्याचा आरोप ठेवण्यात आला होता.हुलिन यांच्या अध्यक्षतेखालील लष्करी आयोगाने, ड्यूकला ठार मारण्याच्या सूचनांचा आरोप असलेल्या अ‍ॅन जीन मेरी रेने सॅव्हरी यांच्या आदेशाने त्यांना भडकावून निषेधाची कारवाई केली.सावरीने निंदित आणि फर्स्ट कॉन्सुल यांच्यात मुलाखतीची कोणतीही संधी रोखली आणि 21 मार्च रोजी ड्यूकला किल्ल्याच्या खंदकात, आधीच तयार केलेल्या कबरेजवळ गोळी मारण्यात आली.Gendarmes d'élite ची एक पलटण फाशीची जबाबदारी सांभाळत होती.एन्घियनच्या फाशीने संपूर्ण युरोपमधील शाही न्यायालये संतप्त झाली, ती तिसऱ्या युतीच्या युद्धाच्या उद्रेकासाठी योगदान देणारे राजकीय घटक बनले.
फ्रेंच सम्राट
नेपोलियनचा राज्याभिषेक जॅक-लुईस डेव्हिड (1804) ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1804 May 18

फ्रेंच सम्राट

Notre-Dame de Paris
वाणिज्य दूतावासाच्या दरम्यान, नेपोलियनला अनेक राजेशाहीवादी आणि जेकोबिनच्या हत्येच्या कटांचा सामना करावा लागला, ज्यात ऑक्टोबर 1800 मध्ये षड्यंत्र डेस पोयनार्ड्स (डॅगर प्लॉट) आणि दोन महिन्यांनंतर र्यू सेंट-निकाईसच्या प्लॉटचा समावेश आहे.जानेवारी 1804 मध्ये, त्याच्या पोलिसांनी त्याच्या विरुद्ध एक हत्येचा कट उघड केला ज्यामध्ये मोरेओचा समावेश होता आणि ज्याला फ्रान्सचे माजी राज्यकर्ते बोर्बन कुटुंबाने प्रायोजित केले होते.टॅलेरँडच्या सल्ल्यानुसार, नेपोलियनने बाडेनच्या सार्वभौमत्वाचे उल्लंघन करून ड्यूक ऑफ एन्घियनचे अपहरण करण्याचा आदेश दिला.गुप्त लष्करी चाचणीनंतर ड्यूकला त्वरीत फाशी देण्यात आली.आपली शक्ती वाढवण्यासाठी, नेपोलियनने रोमन मॉडेलवर आधारित शाही व्यवस्थेच्या निर्मितीचे समर्थन करण्यासाठी या हत्येच्या कटांचा वापर केला.त्याचा असा विश्वास होता की जर त्याच्या कुटुंबाचा उत्तराधिकार घटनेत समाविष्ट झाला असेल तर बोर्बन पुनर्संचयित करणे अधिक कठीण होईल.आणखी एक सार्वमत सुरू करून, नेपोलियन फ्रेंचचा सम्राट म्हणून 99% पेक्षा जास्त मतांनी निवडला गेला.नेपोलियनला 18 मे 1804 रोजी सिनेटद्वारे सम्राट म्हणून घोषित करण्यात आले आणि 2 डिसेंबर 1804 रोजी पॅरिसमधील नोट्रे-डेम डी पॅरिसच्या कॅथेड्रलमध्ये नेपोलियनच्या मुकुटासह त्याला फ्रेंचचा सम्राट म्हणून राज्याभिषेक करण्यात आला.
बोलोन वर छापा
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1804 Oct 2

बोलोन वर छापा

Boulogne-sur-Mer, France
नेपोलियन युद्धांदरम्यान रॉयल नेव्हीच्या घटकांनी बुलोनच्या तटबंदीच्या फ्रेंच बंदरावर नौदल हल्ला केला.अमेरिकन वंशाच्या शोधक रॉबर्ट फुल्टनने अॅडमिरल्टीच्या पाठिंब्याने तयार केलेल्या नवीन उपकरणांच्या विस्तृत श्रेणीचा वापर करून त्या काळातील नौदल हल्ल्यांच्या पारंपारिक रणनीतीपेक्षा ते वेगळे होते.महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्टे असूनही या हल्ल्यामुळे बंदरात नांगरलेल्या फ्रेंच ताफ्याचे थोडेसे नुकसान झाले, परंतु रॉयल नेव्हीसमोर इंग्लिश चॅनेल ओलांडण्याच्या आणि प्रक्षेपण करण्याच्या त्यांच्या शक्यतांमुळे फ्रेंच लोकांमध्ये पराजयवादाची भावना वाढण्यास कारणीभूत ठरले. युनायटेड किंगडमवर यशस्वी आक्रमण.
स्पेनने ग्रेट ब्रिटनविरुद्ध युद्ध घोषित केले
5 ऑक्टोबर 1804 ची कारवाई, फ्रान्सिस सरटोरियस ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1804 Oct 5

स्पेनने ग्रेट ब्रिटनविरुद्ध युद्ध घोषित केले

Cabo de Santa Maria, Portugal
केप सांता मारियाची लढाई ही दक्षिण पोर्तुगीज किनार्‍याजवळ घडलेली नौदलाची लगबग होती, ज्यामध्ये कमोडोर ग्रॅहम मूरच्या नेतृत्वाखालील ब्रिटीश स्क्वॉड्रनने शांततेच्या काळात ब्रिगेडियर डॉन जोसे दे बुस्टामंटे वाई गुएरा यांच्या नेतृत्वाखालील स्पॅनिश स्क्वॉड्रनवर हल्ला केला आणि त्याचा पराभव केला. .या कारवाईचा परिणाम म्हणूनस्पेनने 14 डिसेंबर 1804 रोजी ग्रेट ब्रिटनविरुद्ध युद्ध घोषित केले
तिसरी युती
विल्यम पिट द यंगर ©John Hoppner
1804 Dec 1

तिसरी युती

England
डिसेंबर 1804 मध्ये, अँग्लो-स्वीडिश करारामुळे तिसरी युती तयार झाली.ब्रिटीश पंतप्रधान विल्यम पिट द यंगर यांनी 1804 आणि 1805 मध्ये फ्रान्सविरूद्ध नवीन युती तयार करण्यासाठी राजनयिक क्रियाकलापांच्या गडबडीत घालवले.अनेक फ्रेंच राजकीय चुकांमुळे ब्रिटिश आणि रशियन यांच्यातील परस्पर संशय कमी झाला आणि एप्रिल 1805 पर्यंत पहिल्या दोघांनी युतीच्या करारावर स्वाक्षरी केली.अलीकडच्या आठवणीत फ्रान्सकडून दोनदा पराभव पत्करावा लागल्याने आणि बदला घेण्यासाठी उत्सुक असलेला ऑस्ट्रियाही काही महिन्यांनंतर युतीमध्ये सामील झाला.अँग्लो-रशियन युतीचे नमूद केलेले उद्दिष्ट फ्रान्सला त्याच्या 1792 च्या सीमांपर्यंत कमी करणे हे होते.ऑस्ट्रिया, स्वीडन आणि नेपल्स अखेरीस या युतीमध्ये सामील होतील, तर प्रशिया पुन्हा तटस्थ राहिले.
नेपोलियन इटलीचा राजा झाला
नेपोलियन I इटलीचा राजा 1805-1814 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Mar 17

नेपोलियन इटलीचा राजा झाला

Milan, Italy
17 मार्च 1805 रोजीइटलीच्या साम्राज्याचा जन्म झाला, जेव्हा इटालियन प्रजासत्ताक, ज्याचे अध्यक्ष नेपोलियन बोनापार्ट होते, इटलीचे राज्य बनले, त्याच व्यक्तीचा इटलीचा राजा होता आणि 24 वर्षीय युजीन डी ब्युहारनाईस त्याचा व्हाइसरॉय होता.नेपोलियन I ला 23 मे रोजी डुओमो डी मिलानो, मिलान येथे लोम्बार्डीच्या लोह मुकुटाने राज्याभिषेक करण्यात आला.त्याची पदवी "फ्रेंचचा सम्राट आणि इटलीचा राजा" अशी होती, जे त्याच्यासाठी या इटालियन राज्याचे महत्त्व दर्शवते.
डायमंड रॉकची लढाई
ले डायमंट, मार्टिनिक जवळ, 2 जून 1805, ऑगस्ट मेयर ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 May 31

डायमंड रॉकची लढाई

Martinique
कॅप्टन ज्युलियन कॉस्माओच्या नेतृत्वाखाली एक फ्रँको-स्पॅनिश सैन्य फोर्ट-डी-फ्रान्सकडे जाणाऱ्या खाडीच्या प्रवेशद्वारावर, एक वर्षापूर्वी ज्या ब्रिटीश सैन्याने त्यावर कब्जा केला होता, डायमंड रॉक परत घेण्यासाठी पाठवले.इंग्रजांकडे पाणी आणि दारुगोळा या दोन्हींची कमतरता असल्याने अखेरीस अनेक दिवसांच्या आगीनंतर खडकाच्या शरणागतीची वाटाघाटी केली.व्हिलेन्यूव्हने खडक पुन्हा ताब्यात घेतला होता, परंतु ज्या दिवशी हल्ला सुरू झाला त्या दिवशी नेपोलियनच्या आदेशाने फ्रिगेट डिडॉन आले होते.युरोपमध्ये परत येण्यापूर्वी व्हिलेन्यूव्हला त्याचे सैन्य घेऊन ब्रिटीश मालमत्तेवर हल्ला करण्याचे आदेश देण्यात आले होते, आशा आहे की त्यादरम्यान गॅंटेउमच्या ताफ्यात सामील झाले होते.पण आतापर्यंत त्याचा पुरवठा इतका कमी झाला होता की तो काही लहान ब्रिटीश बेटांना त्रास देण्यापेक्षा थोडे अधिक प्रयत्न करू शकत होता.
केप फिनिस्टरची लढाई
विल्यम अँडरसनचे चित्रकला, लढाईसाठी फ्लीट्स रांगेत उभे आहेत ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Jul 22

केप फिनिस्टरची लढाई

Cape Finisterre, Spain
अॅडमिरल रॉबर्ट कॅल्डरच्या नेतृत्वाखालील ब्रिटिश ताफ्याने वेस्ट इंडिजमधून परतणाऱ्या संयुक्त फ्रँको-स्पॅनिश ताफ्याविरुद्ध अनिर्णयकारक नौदल लढाई केली.फेरोलच्या स्क्वॉड्रनमध्ये फ्रेंच अॅडमिरल पियरे डी विलेन्युव्हच्या ताफ्यात सामील होण्यापासून रोखण्यात आणि ग्रेट ब्रिटनला आक्रमणाच्या धोक्यापासून मुक्त करणार्‍या धक्कादायक प्रहारांना रोखण्यात अयशस्वी झाल्यामुळे, कॅल्डरला नंतर कोर्ट-मार्शल करण्यात आले आणि त्याच्या अपयशाबद्दल कठोरपणे फटकारण्यात आले. 23 आणि 24 जुलै रोजी प्रतिबद्धता नूतनीकरण टाळणे.त्याच वेळी, नंतर व्हिलेन्यूव्हने ब्रेस्टवर न जाण्याचे निवडले, जेथे ग्रेट ब्रिटनच्या आक्रमणासाठी इंग्रजी वाहिनी साफ करण्यासाठी त्याचा ताफा इतर फ्रेंच जहाजांसह सामील झाला असता.
ऑस्ट्रियन योजना आणि तयारी
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Aug 1

ऑस्ट्रियन योजना आणि तयारी

Mantua, Italy
जनरल मॅकने विचार केला की ऑस्ट्रियन सुरक्षा दक्षिण जर्मनीतील पर्वतीय ब्लॅक फॉरेस्ट परिसरातून अंतर सील करण्यावर अवलंबून आहे ज्याने फ्रेंच क्रांतिकारी युद्धांच्या मोहिमेदरम्यान बरीच लढाई पाहिली होती.मॅकचा असा विश्वास होता की मध्य जर्मनीमध्ये कोणतीही कारवाई होणार नाही.मॅकने उल्म शहराला त्याच्या बचावात्मक रणनीतीचा केंद्रबिंदू बनवण्याचा निर्णय घेतला, ज्याने कुतुझोव्हच्या नेतृत्वाखालील रशियन येईपर्यंत आणि नेपोलियनविरुद्धच्या शक्यतांमध्ये बदल होईपर्यंत फ्रेंचांना रोखण्याची मागणी केली.उलमला जोरदार तटबंदी असलेल्या मिशेलबर्ग उंचीने संरक्षित केले होते, ज्यामुळे मॅकला असे समजले की बाहेरील हल्ल्यापासून शहर अक्षरशः अभेद्य आहे.घातकपणे, ऑलिक कौन्सिलने उत्तर इटलीला हॅब्सबर्गसाठी ऑपरेशनचे मुख्य थिएटर बनवण्याचा निर्णय घेतला.आर्कड्यूक चार्ल्सला 95,000 सैन्य नियुक्त केले गेले आणि प्रारंभिक उद्दिष्टे म्हणून मंटुआ, पेस्चिएरा आणि मिलानसह अडिगे नदी पार करण्याचे निर्देश दिले.आर्कड्यूक जॉनला 23,000 सैन्य देण्यात आले आणि त्याचा भाऊ चार्ल्स आणि त्याचा चुलत भाऊ फर्डिनांड यांच्यातील दुवा म्हणून काम करताना टायरॉलला सुरक्षित करण्याची आज्ञा देण्यात आली;नंतरचे 72,000 सैन्य, जे बव्हेरियावर आक्रमण करून उल्म येथे बचावात्मक रेषा धारण करणार होते, मॅकने प्रभावीपणे नियंत्रित केले.ऑस्ट्रियन लोकांनी पोमेरेनियामध्ये स्वीडिश आणि नेपल्समधील ब्रिटीश लोकांसोबत सेवा करण्यासाठी वैयक्तिक सैन्यदल देखील वेगळे केले, जरी ते फ्रेंच लोकांना गोंधळात टाकण्यासाठी आणि त्यांची संसाधने वळवण्यासाठी डिझाइन केले गेले होते.
फ्रेंच योजना
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Aug 1

फ्रेंच योजना

Verona, Italy
ऑगस्ट 1805 च्या सुरुवातीस, नेपोलियनने इंग्लिश चॅनेल ओलांडून ग्रेट ब्रिटनवर आक्रमण करण्याची आपली योजना सोडली.त्याऐवजी, ऑस्ट्रियन सैन्याचा नाश करण्यासाठी त्याने आपले सैन्य चॅनेल कोस्टपासून दक्षिण जर्मनीत हलवण्याचा निर्णय घेतला.ऑलिक कौन्सिलला वाटले की नेपोलियन पुन्हा इटलीवर हल्ला करेल.विस्तृत गुप्तचर नेटवर्कबद्दल धन्यवाद, नेपोलियनला हे माहित होते की ऑस्ट्रियन लोकांनी त्यांचे सर्वात मोठे सैन्य इटलीमध्ये तैनात केले आहे.सम्राटाची इच्छा होती की आर्कड्यूक चार्ल्सच्या सैन्याला दक्षिण जर्मनीतील घटनांवर प्रभाव टाकू देऊ नये.नेपोलियनने बोलोनच्या छावण्यांमधून 210,000 फ्रेंच सैन्याला पूर्वेकडे पाठवण्याचा आदेश दिला आणि जर जनरल मॅकच्या उघड झालेल्या ऑस्ट्रियन सैन्याने ब्लॅक फॉरेस्टकडे कूच केले तर ते त्यांना घेरतील.दरम्यान, फ्रेंच लोक थेट पश्चिम-पूर्व अक्षावर पुढे जात आहेत असा विचार करून ऑस्ट्रियन लोकांना मूर्ख बनवण्यासाठी मार्शल मुरत ब्लॅक फॉरेस्टमध्ये घोडदळाचे पडदे आयोजित करेल.रशियन सैन्य घटनास्थळावर येण्यापूर्वी नोव्हेंबरमध्ये ऑस्ट्रियाची राजधानी व्हिएन्नामध्ये येण्याची त्याला आशा होती.
उल्म मोहीम
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Sep 25

उल्म मोहीम

Swabia, Germany
नेपोलियन बोनापार्टच्या नेतृत्वाखालील फ्रेंच ग्रॅन्ड आर्मी, 210,000 सैन्याने सात तुकड्यांमध्ये संघटित होते आणि फ्रेंच आणि बव्हेरियन लष्करी युक्ती आणि रशियन सैन्यापुढे डॅन्यूबमध्ये जनरल मॅकच्या नेतृत्वाखाली ऑस्ट्रियन सैन्याला मागे टाकण्यासाठी केलेल्या लढायांच्या मालिकेत ऑस्ट्रियन सैन्याचा पराभव करण्याची आशा होती. मजबुतीकरण येऊ शकते.उल्म मोहिमेला सामरिक विजयाचे उदाहरण मानले जाते, जरी नेपोलियनकडे खरोखरच जबरदस्त श्रेष्ठ शक्ती होती.कोणतीही मोठी लढाई न होता मोहीम जिंकली गेली.नेपोलियनने मारेंगोच्या लढाईत जे सापळे लावले होते त्याच सापळ्यात ऑस्ट्रियन लोक पडले, परंतु मारेंगोच्या विपरीत, सापळा यशस्वी झाला.सर्व काही शत्रूला गोंधळात टाकण्यासाठी केले गेले.
व्हर्टिंगेनची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Oct 8

व्हर्टिंगेनची लढाई

Wertingen, Germany
सम्राट नेपोलियन बोनापार्टने आपली 200,000 लोकांची ग्रँड आर्मी राइन ओलांडून सुरू केली होती.युद्धाचा हा प्रचंड समूह दक्षिणेकडे फिरला आणि उलम येथील जनरल कार्ल फ्रेहेर मॅक फॉन लीबेरीचच्या एकाग्रतेच्या पूर्वेला (म्हणजे मागे) डॅन्यूब नदी ओलांडली.त्याच्यावर होणार्‍या शक्तीबद्दल माहिती नसल्यामुळे, नेपोलियनचे सैन्य डॅन्यूबच्या दक्षिणेकडे पसरले आणि व्हिएन्नाशी संवाद साधत असताना मॅक जागेवरच राहिला.वेर्टिंगेनच्या लढाईत (8 ऑक्टोबर 1805) मार्शल जोआकिम मुरात आणि जीन लॅन्स यांच्या नेतृत्वाखालील शाही फ्रेंच सैन्याने फेल्डमार्शल-लेउटनंट फ्रांझ झेव्हर वॉन ऑफेनबर्ग यांच्या नेतृत्वाखालील लहान ऑस्ट्रियन सैन्यावर हल्ला केला.ही कृती, उल्म मोहिमेची पहिली लढाई, परिणामी फ्रेंचचा स्पष्ट विजय झाला.ऑस्ट्रियन लोकांचा नाश झाला, त्यांची जवळजवळ संपूर्ण शक्ती गमावली, त्यापैकी 1,000 ते 2,000 कैदी होते.
गुन्झबर्गची लढाई
9 ऑक्टोबर 1805 रोजी गुन्झबर्गच्या लढाईत कर्नल गेरार्ड लॅकुईचा मृत्यू. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Oct 9

गुन्झबर्गची लढाई

Günzburg, Germany
जनरल ऑफ डिव्हिजन जीन-पियरे फर्मिन माल्हेरच्या फ्रेंच डिव्हिजनने फेल्डमार्शल-लेउटनंट कार्ल मॅक फॉन लीबेरिच यांच्या नेतृत्वाखालील हॅब्सबर्ग ऑस्ट्रियन सैन्यासमोर गुंझबर्ग येथील डॅन्यूब नदीवरील क्रॉसिंग ताब्यात घेण्याचा प्रयत्न केला.माल्हेरच्या डिव्हिजनने एक पूल ताब्यात घेतला आणि तो ऑस्ट्रियन प्रतिआक्रमणांवर रोखला.
हसलाच-जंगिंगेनची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Oct 11

हसलाच-जंगिंगेनची लढाई

Ulm-Jungingen, Germany
फ्रेंच आणि ऑस्ट्रियन सैन्यादरम्यान डॅन्यूब येथे उल्मच्या उत्तरेस उल्म-जंगिंगेन येथे लढले.नेपोलियनच्या योजनांवर हसलाच-जंगिंगेनच्या लढाईचे परिणाम पूर्णपणे स्पष्ट नाहीत, परंतु सम्राटाने शेवटी निश्चित केले असावे की बहुसंख्य ऑस्ट्रियन सैन्य उल्म येथे केंद्रित होते.
एल्चिंगेनची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Oct 14

एल्चिंगेनची लढाई

Elchingen, Germany
मिशेल ने यांच्या नेतृत्वाखालील फ्रेंच सैन्याने जोहान सिगिसमंड रीश यांच्या नेतृत्वाखालील ऑस्ट्रियन कॉर्प्सचा पराभव केला.या पराभवामुळे ऑस्ट्रियन सैन्याचा मोठा भाग फ्रान्सच्या सम्राट नेपोलियन बोनापार्टच्या सैन्याने उल्मच्या किल्ल्यात गुंतवला तर इतर सैन्याने पूर्वेकडे पळ काढला.मोहिमेच्या या टप्प्यावर, ऑस्ट्रियन कमांड स्टाफ पूर्ण गोंधळात होता.फर्डिनांडने मॅकच्या आदेश शैलीचा आणि निर्णयांचा उघडपणे विरोध करण्यास सुरुवात केली आणि आरोप केला की नंतरचे दिवस विरोधाभासी आदेश लिहिण्यात घालवतात ज्यामुळे ऑस्ट्रियन सैन्य मागे-पुढे चालू होते.13 ऑक्टोबर रोजी, मॅकने उत्तरेला ब्रेकआउटच्या तयारीसाठी उल्ममधून दोन स्तंभ पाठवले: एक जनरल रीशच्या नेतृत्वाखाली एल्चिंगेनच्या दिशेने पूल सुरक्षित करण्यासाठी गेला आणि दुसरा वर्नेकच्या खाली बहुतेक जड तोफखान्यासह उत्तरेकडे गेला.
उल्मची लढाई
ऑग्सबर्गमधील II कॉर्प्स. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Oct 15

उल्मची लढाई

Ulm, Germany
16-19 ऑक्टोबर 1805 मधील उल्मची लढाई ही उलम मोहिमेच्या शेवटी चकमकींची मालिका होती, ज्याने नेपोलियन I ला कार्ल फ्रेहेर मॅक फॉन लीबेरिचच्या नेतृत्वाखाली संपूर्ण ऑस्ट्रियन सैन्याला कमीत कमी नुकसानीसह अडकवण्याची परवानगी दिली. बव्हेरियाच्या मतदारांमध्ये उल्म जवळ आत्मसमर्पण.16 ऑक्टोबरपर्यंत, नेपोलियनने उल्म येथे मॅकच्या संपूर्ण सैन्याला वेढा घातला होता आणि तीन दिवसांनंतर मॅकने 25,000 सैनिक, 18 जनरल, 65 तोफा आणि 40 मानकांसह आत्मसमर्पण केले.कुतुझोव्हच्या नेतृत्वाखाली एक मोठे रशियन सैन्य अजूनही व्हिएन्नाजवळ असल्याने उल्म येथील विजयाने युद्ध संपले नाही.मजबुतीकरणाची वाट पाहण्यासाठी आणि जिवंत ऑस्ट्रियन युनिट्सशी संबंध जोडण्यासाठी रशियन लोकांनी ईशान्येकडे माघार घेतली.फ्रेंचांनी 12 नोव्हेंबर रोजी व्हिएन्ना ताब्यात घेतले.
वेरोनाची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Oct 18

वेरोनाची लढाई

Verona, Italy
आंद्रे मॅसेना यांच्या नेतृत्वाखाली इटलीच्या फ्रेंच सैन्याने आर्कड्यूक चार्ल्स, ड्यूक ऑफ टेस्चेन यांच्या नेतृत्वाखाली ऑस्ट्रियन सैन्याशी लढा दिला.दिवसाच्या अखेरीस, मॅसेनाने एडिगे नदीच्या पूर्वेकडील एक ब्रिजहेड ताब्यात घेतला आणि जोसेफ फिलिप वुकासोविचच्या नेतृत्वाखाली बचाव करणाऱ्या सैन्याला मागे नेले.
Play button
1805 Oct 21

ट्रॅफलगरची लढाई

Cape Trafalgar, Spain
1805 मध्ये नेपोलियनची नौदल योजना भूमध्यसागरीय आणि कॅडिझमधील फ्रेंच आणि स्पॅनिश ताफ्यांनी नाकेबंदी तोडून वेस्ट इंडीजमध्ये एकत्र येण्यासाठी होती.त्यानंतर ते परत येतील, नाकेबंदीतून बाहेर पडण्यासाठी ब्रेस्टमधील ताफ्याला मदत करतील आणि एकत्रितपणे रॉयल नेव्ही जहाजांचे इंग्रजी चॅनेल साफ करतील, आक्रमणाच्या बार्जेससाठी सुरक्षित रस्ता सुनिश्चित करतील.ही योजना कागदावर चांगली वाटली पण युद्ध चालू असताना नेपोलियनची नौदलाच्या रणनीतीशी अनोळखीता आणि नौदल कमांडरचे अयोग्य सल्ला फ्रेंचांना त्रास देत राहिले.फ्रेंच अ‍ॅडमिरल विलेन्युव्हच्या नेतृत्वाखाली, 18 ऑक्टोबर 1805 रोजी स्पेनच्या दक्षिणेकडील काडीझ बंदरातून सहयोगी ताफा निघाला. अटलांटिक महासागरात या धोक्याचा सामना करण्यासाठी अलीकडेच जमलेल्या अ‍ॅडमिरल लॉर्ड नेल्सनच्या नेतृत्वाखाली ब्रिटिश ताफ्याशी त्यांचा सामना झाला. स्पेनचा नैऋत्य किनारा, केप ट्रॅफलगरपासून दूर.ट्रॅफलगरची लढाई ही तिसऱ्या युतीच्या युद्धादरम्यान ब्रिटिश रॉयल नेव्ही आणि फ्रेंच आणि स्पॅनिश नौदलाच्या संयुक्त ताफ्यांमधील नौदल प्रतिबद्धता होती.
कॅल्डिएरोची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Oct 30

कॅल्डिएरोची लढाई

Caldiero, Italy
सम्राट नेपोलियन I ने उल्म मोहिमेतील मुख्य ऑस्ट्रियन सैन्य उद्ध्वस्त केल्याची बातमी अखेरीस 28 ऑक्टोबर रोजी मॅसेना येथे पोहोचली आणि त्याने उत्तर इटलीमध्ये ऑस्ट्रियन सैन्यावर त्वरित आक्रमण करण्याचे आदेश जारी केले.डुहेस्मे, गार्डने आणि गॅब्रिएल जीन जोसेफ मोलिटर यांच्या विभागांसह अडिगे नदी ओलांडून आणि वेरोना कव्हर करण्यासाठी जीन मॅथ्यू सेरासच्या विभागाला मागे टाकून, मॅसेनाने ऑस्ट्रियन-नियंत्रित प्रदेशात पुढे जाण्याची योजना आखली.ऑस्ट्रिया-टेस्चेनचे आर्चड्यूक चार्ल्स, स्वतःला उल्मच्या पतनाच्या भयंकर परिणामांची तीव्रतेने जाणीव होते, ऑस्ट्रियन सैन्याच्या अवशेषांना बळकट करण्यासाठी आणि रशियन लोकांशी संबंध जोडण्यासाठी व्हिएन्नाकडे जाण्याची योजना आखत होते.तथापि, मॅसेनाची माणसे त्याच्या टाचांवर येऊ नयेत म्हणून, त्याने अचानक वळण्याचा आणि फ्रेंचांचा सामना करण्याचा निर्णय घेतला, या आशेने की त्यांना पराभूत करून तो आतील ऑस्ट्रियाच्या दिशेने त्याच्या कूचचे यश निश्चित करेल.अशाप्रकारे ही लढाई फ्रेंचांसाठी एक महत्त्वाची रणनीतिक विजय होती कारण यामुळे त्यांना ऑस्ट्रियन सैन्याचे जवळून अनुसरण करण्याची आणि अनेक चकमकींमध्ये सतत त्रास देण्यास अनुमती मिळाली, कारण ती परत आतील ऑस्ट्रियाच्या दिशेने पडली.अशा प्रकारे मॅसेनाने चार्ल्सला उशीर केला आणि त्याला डॅन्यूबच्या सैन्यात सामील होण्यापासून रोखले, ज्यामुळे युद्धाच्या परिणामावर खूप प्रभाव पडेल.कॅल्डिएरो हा फ्रेंच सामरिक विजय होता, ऑस्ट्रियन सामरिक विजय होता की अनिर्णित होता यावर इतिहासकारांचे मतभेद आहेत.
केप ऑर्टेगालची लढाई
थॉमस व्हिटकॉम्बे द्वारे केप ऑर्टेगालची लढाई ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Nov 4

केप ऑर्टेगालची लढाई

Cariño, Spain
केप ऑर्टेगलची लढाई ही ट्रॅफलगर मोहिमेची अंतिम क्रिया होती आणि रॉयल नेव्हीच्या स्क्वॉड्रन आणि ट्रॅफलगरच्या लढाईत यापूर्वी पराभूत झालेल्या ताफ्यातील एक अवशेष यांच्यात लढली गेली.हे 4 नोव्हेंबर 1805 रोजी वायव्य-पश्चिम स्पेनमधील केप ऑर्टेगाल येथे घडले आणि कॅप्टन सर रिचर्ड स्ट्रॅचनचा पराभव झाला आणि रिअर-अॅडमिरल पियरे ड्यूमनोइर ले पेले यांच्या नेतृत्वाखाली फ्रेंच स्क्वॉड्रन ताब्यात घेतला.याला कधीकधी स्ट्रॅचन्स अॅक्शन असेही संबोधले जाते.
अॅम्स्टेटनची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Nov 5

अॅम्स्टेटनची लढाई

Amstetten, Austria
मिखाईल कुतुझोव्हच्या नेतृत्वाखाली माघार घेणार्‍या रुसो-ऑस्ट्रियन सैन्याला मार्शल जोकिम मुरातच्या घोडदळाने आणि मार्शल जीन लॅन्सच्या ताफ्याच्या एका भागाने रोखले तेव्हा अॅम्स्टेटनची लढाई ही एक छोटीशी स्पर्धा होती.प्योटर बॅग्रेशनने फ्रेंच सैन्याच्या पुढे जाण्यापासून बचाव केला आणि रशियन सैन्याला माघार घेण्याची परवानगी दिली.ही पहिली लढाई होती ज्यात रशियन सैन्याच्या मोठ्या भागाने मोठ्या संख्येने फ्रेंच सैन्याला उघडपणे विरोध केला.एकूण रुसो-ऑस्ट्रियन सैन्याची संख्या सुमारे 6,700 होती, तर फ्रेंच सैन्याची संख्या अंदाजे 10,000 होती.रुसो-ऑस्ट्रियन सैन्याने अधिक जीवितहानी सहन केली परंतु तरीही ते यशस्वीरित्या माघार घेण्यास सक्षम होते.
मारियाझेलची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Nov 8

मारियाझेलची लढाई

Mariazell, Austria
नेपोलियनच्या ग्रॅन्ड आर्मीच्या कचाट्यातून फक्त मायकेल वॉन किएनमायर आणि फ्रांझ जेलासिक यांच्या सैन्यानेच सुटका केली.किनमेयरचे स्तंभ पूर्वेकडे पळून गेल्याने, ते 5 नोव्हेंबर रोजी अॅमस्टेटनच्या लढाईत रशियन साम्राज्याच्या सैन्याच्या घटकांसोबत रिअर गार्ड अॅक्शनमध्ये सामील झाले.काही दिवसांनंतर, Davout च्या III Corps ने मारियाझेल येथे Merveldt च्या विभागाशी संपर्क साधला.ऑस्ट्रियन सैनिक, सतत माघार घेतल्याने त्यांचे मनोधैर्य खचले, थोड्या संघर्षानंतर पराभूत झाले.
ड्युरेन्स्टाईनची लढाई
जनरल मॅक आणि त्यांचे कर्मचारी उल्म किल्ल्यावर आत्मसमर्पण करतात. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Nov 11

ड्युरेन्स्टाईनची लढाई

Dürnstein, Austria
ड्युरेन्स्टाईन येथे, रशियन आणि ऑस्ट्रियन सैन्याच्या एकत्रित सैन्याने थिओडोर मॅक्सिम गाझान यांच्या नेतृत्वाखालील फ्रेंच विभागाला अडकवले.फ्रेंच डिव्हिजन हा नव्याने तयार केलेल्या VIII कॉर्प्सचा भाग होता, तथाकथित कॉर्प्स मॉर्टियर, एडवर्ड मोर्टियरच्या नेतृत्वाखाली होता.बव्हेरियापासून ऑस्ट्रियन माघार घेण्याचा पाठपुरावा करताना, मोर्टियरने डॅन्यूबच्या उत्तर किनाऱ्यावर त्याच्या तीन विभागांचा जास्त विस्तार केला होता.युती दलाचा कमांडर मिखाईल कुतुझोव्ह याने मोर्टियरला गझनच्या विभागाला सापळ्यात पाठवायला लावले आणि फ्रेंच सैन्याला दोन रशियन स्तंभांमधील दरीत पकडले गेले.पियरे ड्युपॉन्ट दे ल'एटांगच्या नेतृत्वाखाली दुसऱ्या विभागाचे वेळेवर आगमन झाल्यामुळे त्यांची सुटका झाली.ही लढाई रात्रीपर्यंत चांगलीच वाढली, त्यानंतर दोन्ही बाजूंनी विजयाचा दावा केला.फ्रेंचांनी त्यांच्या सहभागींपैकी एक तृतीयांशपेक्षा जास्त गमावले आणि गाझानच्या विभागाला 40 टक्क्यांहून अधिक नुकसान झाले.ऑस्ट्रिया आणि रशियन लोकांचेही मोठे नुकसान झाले होते - जवळपास 16 टक्के - परंतु कदाचित सर्वात लक्षणीय म्हणजे ऑस्ट्रियाच्या सर्वात सक्षम प्रमुखांपैकी एक असलेल्या जोहान हेनरिक फॉन श्मिटचा मृत्यू.
डॉर्नबर्नचे कॅपिटलेशन
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Nov 13

डॉर्नबर्नचे कॅपिटलेशन

Dornbirn, Austria
ऑक्टोबर 1805 मधील उल्म मोहीम ऑस्ट्रियासाठी आपत्तीजनक होती, केवळ मायकेल वॉन किनमायर आणि फ्रांझ जेलासिक यांच्या सैन्याने नेपोलियनच्या ग्रॅन्ड आर्मीने पकडले आणि पकडले.किएनमायरच्या सैन्याने पूर्वेकडे व्हिएन्नाच्या दिशेने माघार घेतली, तर जेलासिकला सुटण्याचा एकमेव मार्ग दक्षिणेकडे होता.नेपोलियनच्या काही तुकड्या दक्षिणेकडे आल्प्समध्ये गेल्यामुळे आणि आर्कड्यूक चार्ल्स, ड्यूक ऑफ टेस्चेनच्या ऑस्ट्रियन सैन्याने इटलीतून माघार घेतल्याने जेलासिकचे सैन्य ऑस्ट्रियाच्या उर्वरित भागातून तोडले गेले.एका उल्लेखनीय ट्रेकमध्ये, त्याचे घोडदळ बोहेमियाकडे निघाले आणि पकड टाळले.तथापि, औजेरोचे उशीरा आलेले सैन्य वोरार्लबर्गमध्ये गेले आणि अनेक संघर्षांनंतर त्यांनी जेलासिकच्या पायदळांना डॉर्नबर्न येथे अडकवले.मार्शल पियरे ऑगेरोच्या नेतृत्वाखालील फ्रेंच VII कॉर्प्सने फ्रांझ जेलासिक यांच्या नेतृत्वाखालील ऑस्ट्रियन सैन्याचा सामना केला.फ्रेंच सैन्याच्या उच्च संख्येने लेक कॉन्स्टन्स (बोडेंसी) जवळ एकटे पडलेल्या, जेलासिकने आपली आज्ञा शरणागती पत्करली.
शॉन्ग्राबर्नची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Nov 16

शॉन्ग्राबर्नची लढाई

Hollabrunn, Austria
नेपोलियनच्या फ्रेंच सैन्यापुढे कुतुझोव्हचे रशियन सैन्य डॅन्यूबच्या उत्तरेला निवृत्त होत होते.13 नोव्हेंबर 1805 रोजी मार्शल मुराट आणि लॅन्स, फ्रेंच आगाऊ गार्डचे नेतृत्व करत, युद्धविरामावर स्वाक्षरी झाल्याचा खोटा दावा करून व्हिएन्ना येथील डॅन्यूबवरील पूल ताब्यात घेतला आणि नंतर रक्षकांचे लक्ष विचलित असताना पुलावर धाव घेतली.अनेक फ्रेंच हल्ले टिकवून ठेवल्यानंतर आणि सुमारे सहा तास या पदावर राहिल्यानंतर, बॅग्रेशनला हाकलून देण्यात आले आणि मुख्य रशियन सैन्यात सामील होण्यासाठी ईशान्येस निवृत्त होण्यासाठी कुशल आणि संघटित माघार घेण्यात आली.वरिष्ठ सैन्यासमोर त्याच्या कुशल संरक्षणामुळे फ्रेंचांना 18 नोव्हेंबर 1805 रोजी ब्रनो (ब्रुन) येथे कुतुझोव्ह आणि बक्सहॉवडेनच्या रशियन सैन्याने एकत्र येण्यास उशीर केला.
कॅस्टेलफ्रान्को व्हेनेटोची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1805 Nov 24

कॅस्टेलफ्रान्को व्हेनेटोची लढाई

Castelfranco Veneto, Italy
उल्मची बातमी ऐकल्यानंतर, आर्कड्यूक चार्ल्सचे मुख्य सैन्य, ड्यूक ऑफ टेस्चेनने उत्तर इटलीतून माघार घेण्यास सुरुवात केली आणि ऑस्ट्रियाच्या लहान सैन्याच्या आर्चड्यूक जॉनने टायरॉल प्रांतातून माघार घेतली.गोंधळात रोहनची ब्रिगेड जॉनच्या सैन्यापासून वेगळी झाली.प्रथम, रोहनने चार्ल्सच्या सैन्यात सामील होण्याचा प्रयत्न केला.अयशस्वी होऊन, त्याने त्याच्या माणसांना व्हेनिसच्या ऑस्ट्रियन सैन्याशी जोडण्यासाठी दक्षिणेकडे जाण्यास भाग पाडले.एका महाकाव्य मार्चनंतर रोहनच्या ब्रिगेडला व्हेनिसपासून दूर नेण्यात आले.इटलीच्या फ्रेंच सैन्याच्या दोन तुकड्यांनी प्रिन्स लुई व्हिक्टर डी रोहन-गुमेने यांच्या नेतृत्वाखालील ऑस्ट्रियन ब्रिगेडचा सामना केला.ऑस्ट्रियन लोकांनी आल्प्सच्या खोलपासून उत्तर इटलीच्या मैदानापर्यंत एक उल्लेखनीय कूच केली होती.परंतु, जीन रेनियर आणि लॉरेंट गौव्हियन सेंट-सायर यांच्या विभागांमध्ये अडकलेल्या रोहनने बाहेर जाण्यात अपयशी ठरल्यानंतर आपली आज्ञा शरणागती पत्करली.
Play button
1805 Dec 2

ऑस्टरलिट्झची लढाई

Slavkov u Brna, Czechia
ऑस्टरलिट्झची लढाई ही नेपोलियन युद्धातील सर्वात महत्वाची आणि निर्णायक गुंतलेली होती.नेपोलियनने मिळवलेला सर्वात मोठा विजय म्हणून ज्याला मोठ्या प्रमाणावर ओळखले जाते, त्यात फ्रान्सच्या ग्रँडे आर्मीने सम्राट अलेक्झांडर I आणि पवित्र रोमन सम्राट फ्रान्सिस II यांच्या नेतृत्वाखालील मोठ्या रशियन आणि ऑस्ट्रियन सैन्याचा पराभव केला.ऑस्टरलिट्झने तिसर्‍या युतीचे युद्ध जलद संपुष्टात आणले, महिन्याच्या शेवटी ऑस्ट्रियन लोकांनी प्रेसबर्गच्या करारावर स्वाक्षरी केली.
ब्लाउबर्गची लढाई
केप ऑफ गुड होपच्या कॅप्चरमध्ये एचएमएस डायडेम, थॉमस व्हिटकॉम्बे. ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1806 Jan 8

ब्लाउबर्गची लढाई

Bloubergstrand, South Africa
त्या वेळी, केप कॉलनी बटावियन प्रजासत्ताक, फ्रेंच वासलाच्या मालकीची होती.केपच्या सभोवतालचा सागरी मार्ग ब्रिटिशांसाठी महत्त्वाचा असल्यामुळे त्यांनी वसाहत ताब्यात घेण्याचा निर्णय घेतला - आणि समुद्र मार्ग - देखील फ्रेंच नियंत्रणाखाली येण्यापासून रोखण्यासाठी.नेपोलियनने केप गॅरिसनला मजबुती देण्यासाठी पाठवलेल्या फ्रेंच सैन्याच्या ताफ्याला रोखण्यासाठी जुलै 1805 मध्ये एक ब्रिटिश ताफा केपमध्ये पाठवण्यात आला.ब्रिटीशांच्या विजयानंतर, वुडस्टॉकमधील ट्रिटी ट्री अंतर्गत शांतता प्रस्थापित झाली.याने दक्षिण आफ्रिकेत ब्रिटीश राजवट प्रस्थापित केली, ज्याचा एकोणिसाव्या आणि विसाव्या शतकात या प्रदेशासाठी अनेक परिणाम होणार होता.
सॅन डोमिंगोची लढाई
डकवर्थची अॅक्शन ऑफ सॅन डोमिंगो, 6 फेब्रुवारी 1806, निकोलस पोकॉक ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1806 Feb 6

सॅन डोमिंगोची लढाई

Santo Domingo, Dominican Repub
फ्रेंच आणि ब्रिटिश जहाजांच्या स्क्वॉड्रन्सने कॅरिबियनमधील सॅंटो डोमिंगोच्या फ्रेंच-व्याप्त स्पॅनिश वसाहती कॅप्टनसी जनरलच्या दक्षिणेकडील किनारपट्टीवर लढा दिला.व्हाईस-अॅडमिरल कोरेंटिन-अर्बेन लीसेग्स यांच्या नेतृत्वाखालील पाचही फ्रेंच जहाजे ताब्यात घेण्यात आली किंवा नष्ट झाली.व्हाईस-अॅडमिरल सर जॉन थॉमस डकवर्थ यांच्या नेतृत्वाखालील रॉयल नेव्हीने एकही जहाज गमावले नाही आणि शंभरहून कमी लोक मारले गेले तर फ्रेंचांनी अंदाजे 1,500 लोक गमावले.फ्रेंच स्क्वॉड्रनपैकी फक्त काही मोजकेच पळून जाण्यात यशस्वी झाले.
नेपल्सवर आक्रमण
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1806 Feb 8

नेपल्सवर आक्रमण

Naples, Italy
मार्शल आंद्रे मासेना यांच्या नेतृत्वाखालील फ्रेंच साम्राज्याच्या सैन्याने उत्तर इटलीतून नेपल्सच्या राज्याकडे कूच केले, जो राजा फर्डिनांड IV याने शासित फ्रान्सविरुद्धच्या युतीचा एक मित्र होता.कॅम्पो टेनीस येथे नेपोलिटन सैन्याचा पराभव झाला आणि वेगाने विघटन झाले.गातेचा प्रदीर्घ वेढा, मैदा येथील ब्रिटीशांचा विजय आणि फ्रेंचांविरुद्ध शेतकरी वर्गाने केलेले हट्टी गनिमी युद्ध यासह काही अडथळे असूनही हे आक्रमण अखेर यशस्वी झाले.संपूर्ण यश फ्रेंच लोकांपासून दूर गेले कारण फर्डिनांडने सिसिलीमधील त्याच्या डोमेनमध्ये माघार घेतली जिथे त्याला रॉयल नेव्ही आणि ब्रिटिश आर्मी गॅरिसनने संरक्षित केले होते.1806 मध्ये सम्राट नेपोलियनने आपला भाऊ जोसेफ बोनापार्ट याला दक्षिण इटलीवर राजा म्हणून नियुक्त केले.
गातेचा वेढा
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1806 Feb 26

गातेचा वेढा

Gaeta,
हेसे-फिलिप्सथलच्या लुईच्या हाताखाली गेटा किल्लेदार शहर आणि त्याच्या नेपोलिटन चौकीला आंद्रे मासेना यांच्या नेतृत्वाखालील शाही फ्रेंच सैन्याने वेढा घातला.प्रदीर्घ बचावानंतर ज्यामध्ये हेसे गंभीररित्या जखमी झाला होता, गेटाने आत्मसमर्पण केले आणि त्याच्या चौकीला मॅसेनाने उदार अटी मंजूर केल्या.
कॅम्पो टेनीजची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1806 Mar 9

कॅम्पो टेनीजची लढाई

Morano Calabro, Italy
जीन रेनियरच्या नेतृत्वाखाली नेपल्सच्या शाही फ्रेंच सैन्याच्या दोन तुकड्यांनी रॉजर डी दमासच्या नेतृत्वाखालील रॉयल नेपोलिटन आर्मीच्या डाव्या विंगवर हल्ला केला.जरी रक्षकांना क्षेत्रीय तटबंदीने संरक्षित केले असले तरी, वळणावळणाच्या हालचालींसह फ्रेंच फ्रंटल आक्रमणाने स्थिती वेगाने ओलांडली आणि नेपोलिटन्सला मोठ्या नुकसानासह पराभूत केले.
मैदाची लढाई
मैदाची लढाई 1806 ©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1806 Jul 4

मैदाची लढाई

Maida, Calabria
नेपोलियनच्या युद्धांदरम्यान ब्रिटीश मोहीम दलाने इटलीतील कॅलाब्रिया येथील मैदा शहराबाहेर फ्रेंच सैन्याशी लढा दिला.जॉन स्टुअर्टने 5,236 अँग्लो-सिसिलियन सैन्याने फ्रेंच जनरल जीन रेनियरच्या नेतृत्वाखाली सुमारे 5,400 फ्रँको-इटालियन-पोलिश सैन्यावर विजय मिळवला आणि तुलनेने कमी जीवितहानी करून लक्षणीय नुकसान केले.
राइनचे महासंघ
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1806 Jul 12 - 1813

राइनचे महासंघ

Frankfurt am Main, Germany
राईनचे कॉन्फेडरेशन स्टेट्स , ज्याला फक्त राईनचे कॉन्फेडरेशन म्हणून ओळखले जाते, ज्याला नेपोलियनिक जर्मनी देखील म्हटले जाते, ऑस्टरलिट्झच्या लढाईत ऑस्ट्रिया आणि रशियाचा पराभव केल्यानंतर काही महिन्यांनी नेपोलियनच्या आदेशानुसार स्थापित जर्मन ग्राहक राज्यांचे एक संघ होते.त्याच्या निर्मितीमुळे काही काळानंतर पवित्र रोमन साम्राज्याचे विघटन झाले.राइनचे महासंघ 1806 ते 1813 पर्यंत चालले.कॉन्फेडरेशनचे संस्थापक सदस्य पवित्र रोमन साम्राज्याचे जर्मन राजपुत्र होते.त्यांच्यासोबत नंतर 19 इतर लोक सामील झाले, त्यांनी एकूण 15 दशलक्षाहून अधिक प्रजेवर राज्य केले.यामुळे फ्रान्स आणि दोन सर्वात मोठी जर्मन राज्ये, प्रशिया आणि ऑस्ट्रिया (ज्याने बर्‍याच गैर-जर्मन जमिनींवर देखील नियंत्रण ठेवले) दरम्यान बफर प्रदान करून फ्रेंच साम्राज्याला त्याच्या पूर्व सीमेवर एक महत्त्वपूर्ण धोरणात्मक फायदा दिला.
मिलेटोची लढाई
©Image Attribution forthcoming. Image belongs to the respective owner(s).
1807 May 28

मिलेटोची लढाई

Mileto, Italy
सिसिलीच्या बोर्बन किंगडमने नेपल्सचे राज्य म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या खंडप्राय इटलीमधील आपली मालमत्ता पुन्हा जिंकण्याच्या प्रयत्नात कॅलाब्रियामध्ये मिलेटोची लढाई झाली.जनरल जीन रेनियरच्या नेतृत्वाखाली फ्रेंच सैन्याच्या विजयात लढाई संपली.
1807 Dec 1

उपसंहार

Slavkov u Brna, Czechia
प्रमुख निष्कर्ष:इटलीच्या नेपोलियन राज्याने ऑस्ट्रियाकडून व्हेनिस , इस्ट्रिया, डालमटिया मिळवले.बव्हेरियाला टायरॉल मिळतोवुर्टेमबर्गने स्वाबियातील हॅब्सबर्ग प्रदेश मिळवलानेपोलियनने हॉलंडचे राज्य आणि बर्गचे ग्रँड डची स्थापन केलेपवित्र रोमन साम्राज्य विरघळले, फ्रांझ II ने त्याच्या पवित्र रोमन सम्राटाची पदवी दिलीपूर्वीच्या पवित्र रोमन साम्राज्यातील जर्मन राजपुत्रांकडून राईनचे संघराज्य तयार झाले.

Appendices



APPENDIX 1

How an 18th Century Sailing Battleship Works


Play button

Characters



Louis-Nicolas Davout

Louis-Nicolas Davout

Marshal of the Empire

André Masséna

André Masséna

Marshal of the Empire

Karl Mack von Leiberich

Karl Mack von Leiberich

Austrian Military Commander

Mikhail Kutuzov

Mikhail Kutuzov

Russian Field Marshal

Alexander I of Russia

Alexander I of Russia

Russian Emperor

Napoleon

Napoleon

French Emperor

William Pitt the Younger

William Pitt the Younger

Prime Minister of Great Britain

Francis II

Francis II

Holy Roman Emperor

Horatio Nelson

Horatio Nelson

British Admiral

Archduke Charles

Archduke Charles

Austrian Field Marshall

Jean Lannes

Jean Lannes

Marshal of the Empire

Pyotr Bagration

Pyotr Bagration

Russian General

References



  • Chandler, David G. (1995). The Campaigns of Napoleon. New York: Simon & Schuster. ISBN 0-02-523660-1.
  • Clayton, Tim; Craig, Phil (2004). Trafalgar: The Men, the Battle, the Storm. Hodder & Stoughton. ISBN 0-340-83028-X.
  • Desbrière, Edouard, The Naval Campaign of 1805: Trafalgar, 1907, Paris. English translation by Constance Eastwick, 1933.
  • Fisher, T.; Fremont-Barnes, G. (2004). The Napoleonic Wars: The Rise and Fall of an Empire. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-84176-831-1.
  • Gardiner, Robert (2006). The campaign of Trafalgar, 1803–1805. Mercury Books. ISBN 1-84560-008-8.
  • Gerges, M. T. (2016). "Chapter 6: Ulm and Austerlitz". In Leggiere, M. V. (ed.). Napoleon and the Operational Art of War: Essays in Honor of Donald D. Horward. History of Warfare no. 110. Leiden: Brill. p. 221–248. ISBN 978-90-04310-03-2.
  • Goetz, Robert. 1805: Austerlitz: Napoleon and the Destruction of the Third Coalition (Greenhill Books, 2005). ISBN 1-85367-644-6.
  • Harbron, John D., Trafalgar and the Spanish Navy, 1988, London, ISBN 0-85177-963-8.
  • Marbot, Jean-Baptiste Antoine Marcelin. "The Battle of Austerlitz," Napoleon: Symbol for an Age, A Brief History with Documents, ed. Rafe Blaufarb (New York: Bedford/St. Martin's, 2008), 122–123.
  • Masséna, André; Koch, Jean Baptiste Frédéric (1848–50). Mémoires de Masséna
  • Schneid, Frederick C. Napoleon's conquest of Europe: the War of the Third Coalition (Greenwood, 2005).